Hoogleraar voeding en gezondheid Jaap Seidell zei in de recente uitzending van Zembla over Nederlandse ziekenhuizen die op straat kandidaten voor een bariatrische operatie werven iets dat opmerkelijk is voor een Nederlandse gezondheidswetenschapper. Hij hintte dat bepaalde elementen van het Standard Dutch Crap Diet wel eens verslavend zouden kunnen zijn. Hij had met mensen van het Herseninstituut gesproken ‘en die bevestigden dat’.
Wow. In zijn kringen is dit een gewaagde uitspraak. Veel collega’s zullen hem achter zijn rug om eager in de categorie Jomanda plaatsen. Wim Saris en Gert-Jan Schaafsma verschijnen voor mijn geestesoog, heren die met geld van de suikerbaronnen telkens weer ‘wetenschappelijk bewijzen’ dat de combinatie glucose/fructose in industriële doses volmaakt onschuldig is.
Seidell heeft natuurlijk gelijk. De arme stakkers die in de uitzending met geen mogelijkheid langs de tientallen meters troep kunnen waggelen zonder er hun winkelkarretje mee vol te laden, zijn junks. Hooked. Zo wanhopig verslaafd aan iets in die troosteloze calorieën dat ze een operatie met scary lange termijn resultaten willen ondergaan om van hun zucht en het eindeloze uitdijen af te komen.
Eén van de pioniers in het onderzoeksveld dat zoekt naar de mogelijk verslavende effecten van voeding is hersenonderzoekster Nora Volkow (foto), nu hoofd van het Amerikaanse National Institute on Drug Abuse. Een jaar of vijftien geleden nestelde zij zich voorgoed in mijn brein. Ook een beetje vanwege de briljante lezing die ze gaf ;-). Toen al zei ze: “We vinden een gigantische overlap tussen de effecten van drugs en bepaalde voedingsmiddelen op het brein.”
Inmiddels zijn het alleen nog Nederlandse hoogleraren voeding en gezondheid die er aan twijfelen of je verslaafd kunt raken aan het varkensvoer waarmee de voedingsindustrie haar aandeelhouders spekt. Ze zouden pubmed even moeten opslaan. Alleen al dit jaar verschenen er 28 studies die aantonen dat een ‘cafetaria-voeding’ exact dezelfde ziekelijke verstoringen van de beloningssystemen in het brein kan veroorzaken als pak ‘m beet heroïne. Geregelde consumptie van combinaties van meel, suiker, vet en krachtige smaakstoffen, verandert de bedrading van het brein dusdanig dat die combinaties telkens opnieuw gescoord moeten worden. In telkens grotere hoeveelheden. Anders ontstaan niet kinderachtige ontwenningsverschijnselen. “Het overeten van zoete milkshakes geeft op hersenscans precies hetzelfde beeld als het snuiven van cocaïne,” zei onderzoeker Eric Stice in het Journal of Neuroscience.
Nora Volkow vroeg tien jaar geleden financiering aan voor een groot onderzoek naar de verslavende effecten van suiker. Die kreeg ze niet. Dus sprokkelde ze zelf fondsen bij elkaar. En bewees met behulp van radioactieve tracers dat mensen minder dopaminereceptoren krijgen naarmate ze meer supermarktshit eten en dikker worden. Precies hetzelfde gebeurt bij drugsverslaafden. Ze stelde ook vast dat ratten die frisdrank drinken hun belangstelling voor gewoon eten binnen enkele dagen volledig verliezen. Ze willen voortdurend meer frisdrank, worden obees en vertonen ontwenningsverschijnselen als de toegang tot het suikerwater hen wordt ontzegd. Paniekaanvallen, tremor, shakes, the works.
Een Franse collega van het meisje met het rode haar verbaasde in 2007 het hele onderzoeksveld. Ratten prefereren suikerwater boven het superverslavende cocaïne. Ze zijn bereid meer pijn te lijden voor een fix suiker dan voor een lijn coke, precies het omgekeerde van wat het dogma voorschrijft. Zien wij hier een parallel met de slachtoffers uit de Zembla uitzending?
“Wij zijn uitsluitend geïnteresseerd in winst,” zei Tim Hoyle, een investeerder in PepsiCo onlangs tegen een Amerikaanse krant. “We maken wel gezondheidsproducten, maar dat is voor de show. De winsten boeken we met snacks en Pepsi Cola.”
Wordt het geen tijd eens wat te doen, Paul? In plaats van te blijven lullen over minder eten en meer bewegen? Neem een voorbeeld aan Nora.
Het Paleo Perspectief 
Beste Melchior,
We doen samen met Ashley Gearhardt (Yale) onderzoek naar voedselverslaving. Overigens schreef ik in Tegenwicht al uitvoeriger over voedselverslaving.
Beste Jaap,
Bedankt voor je reactie!
Ik heb dit stukje zojuist in grote haast geschreven en zie nu dat het eventueel zo gelezen kan worden alsof ik meen dat jij tot de hoogleraren behoort die het food reward/verslavings concept niet serieus nemen. De boodschap is natuurlijk juist dat je (tot mijn positieve verbazing, dat wel) een uitzondering bent, althans binnen het groepje Nederlandse voedingswetenschappers dat zich met enige regelmaat uitspreekt.
Erg benieuwd naar jullie bevindingen.
Goed stuk, en zo mee eens. De minister van Volksgezondheid (ja, heus) Edith Schippers heeft het helaas alleen maar over bewegen, niet eens meer over minder of misschien wel anders eten… Het Zembla-verhaal over de maagverkleiningen als zijnde oplossing van het obesitasprobleem..Vandaag zijn de 1e lijns-diëtisten definitief uit bijna alle vergoedingen gegooid (niet iedereen zal dat misschien heel erg vinden 😉 ) , het Voedingscentrum geeft de Voedingsjaarprijs weer aan een of ander shit-product en dit bericht pluk ik net van internet http://www.huffingtonpost.com/2011/11/15/congress-pushes-back-on-h_1_n_1094764.html?ncid=edlinkusaolp00000003 : Politiek bedrijven over de ruggen van schoolkinderen. Ik word er helemaal niet goed van. Welke lobby is hier gaande? Zie ik het verkeerd of komt het door het glas wijn dat ik net op heb?
Dank, Janet!
Bizarre ontwikkeling, met die schoollunches in de VS. Nou zijn Amerikanen natuurlijk gewoon echt gek en wij alleen een beetje ;-).
Eerlijk gezegd weet ik geen oplossing. De tegenstanders zijn te sterk. Je kunt alleen maar informeren. Hoe zou jouw pakket maatregelen er uit zien als je op de stoel van Edith Schippers zat?
Natuurlijk is (junk)food verslavend en we veroorzaken het zelf. In het gevecht om het maximale marktaandeel overleven alleen de producten met de hoogste liking/wanting. Het aandeel C uit het SDCD gaat daarom dan ook alleen nog maar toe nemen. Er is de afgelopen dertig veertig jaar wel het een en ander veranderd. Niet alleen is het aanbod en assortiment van allerlei van op voedsel lijkende rommel enorm gestegen. Ook onze gedrag met betrekking tot voedsel en overgewicht is enorm veranderd. Maat houden is allang geen deugt meer en mensen met twintig kilo overgewicht vinden zich zelf geenszins te zwaar maar vinden iemand met een normaal gewicht eerder graatmager. De bevolking gaat volgens mij zolang ze blootgesteld blijven aan dit enorme arsenaal rommel de overstap naar een gezond eetpatroon nooit maken. Moet dat gezonde eetpatroon een paleo voedingspatroon zijn? Ik denk van niet. Ik ben er van overtuigd dat wanneer de bevolking zijn junkfood laat staan en terug keert naar de basiswaren brood,aardappelen,groente,rijst ect er van een obesitas epidemie geen sprake meer zal zijn. De reactie van het Ministerie is in deze wel begrijpelijk, ze hebben het gewoon opgegeven.
Volstrekt met je eens, Fred-Jan. Mijn vrouw is kookjuf voor een grote krant en heeft een enorme bibliotheek met kookboeken. Haar handelsmerk is nooit met een woord te reppen over gezondheid. Het gaat haar om goed eten. Paleo vindt ze belachelijk ;-). Ze komt uit Zweden en heeft daarom extra veel belangstelling voor de geschiedenis van de Nederlandse keuken. ’s Avonds zitten we vaak in van die oude huishoudschoolkookboeken te kijken. Inderdaad, als we alleen maar vijftig jaar terug in de tijd zouden gaan – aardappelen, groenten, vlees, zuivel, broodmaaltijden een gebakje op verjaardagen – zou het overgewichtprobleem binnen een jaar verdwenen zijn. Paleo is voor de freaks.
Je ervaring met het verschuivende idee van wat ‘normaal’ is, deel ik ook. ’s Zomers fietsen wij vaak naar Zweden en staan dan op de veerboot Puttgarden-Rodby versteld van het formaat van veel medepassagiers. En zij staren ons aan alsof we van Mars komen ;-).
He….. Ronneby! Waar die geweldige pannen vandaan komen!
Yep, Hielkje. Ronneby Bruk.
Fred-Jan zei: “mensen met twintig kilo overgewicht vinden zich zelf geenszins te zwaar maar vinden iemand met een normaal gewicht eerder graatmager”
Ik (vrouw van 33) krijg erg vaak te horen hoe ‘mager’ ik toch ben. Naar mijn mening ben ik gewoon slank en heb ik een goed gewicht (BMI rond de 20). En inderdaad krijg ik deze opmerkingen steevast alleen te horen van mensen die zelf overgewicht hebben! Het lijkt wel de omgekeerde wereld…
Hele interessante blog trouwens, lees ik met zeer veel plezier!
Dankjewel, Lila!
Hollandse pot uit jaren 50 als ‘vriendelijk optimum’ is inderdaad een goed advies van Melchior dat ik al eerder heb onthouden.
http://wdeheij.blogspot.com/2010/11/nederlandse-pot-is-het-gezondste-mits.html
Allemaal leuk en aardig, maar ergens klopt dit verhaal niet. Als Gunilla ruim 80 kilometer per dag fietst (30,000km per jaar), vraag ik mij af hoeveel tijd ze werkelijk heeft voor het bestuderen van al die oude Nederlandse kookboeken.. Wij werken trouwens nog steeds met Het Haagse Kookboek van 1934 en Het Nieuwe Kookboek van Henderson en Toors van 1975 (1948).
Het enige wat we zo nu en dan veranderen is geen enkele vorm van plantaardig vet (behalve olijf in de tossed salad) en sinds een jaar vervangen we waar mogelijk tarwe meel door spelt, boekweit en quinoa, hetgeen ons uitstekend bevalt. Vanmiddag komt onze tweede zoon (30) thuis met wat boodschappen: “Kind of embarrassing dad, I had to hold the groceries with one hand and kept hoisting my pants with the other”. Hij heeft ruim 30 pond aan gewicht verloren sinds we geen tarwe meer gebruiken. We zullen hem bretels onder de kerstboom doen dit jaar.
Ha, ha, ha, James, hier was sprake van een Zweedse die langs een drukke verkeersweg werd geïnterviewd door een Deense. Dat is gemaakt voor misverstanden en we hebben er maar hartelijk om gelachen. Maar ze fietste wel erg veel in die dagen. Nu is daar geen tijd meer voor.
Interessante en mooie n=1 van je zoon! WGA houdt de hypothalamus voor de gek in concentraties in de orde van grootte van nanomollen per liter. Ik probeer momenteel uit te zoeken hoe veel of weinig dat is, maar al die consistente n=1 ervaringen van mensen die tarwe uitsluiten kunnen moeilijk worden weggewimpeld. Het insuline nabootsende effect van tarwe is zo sterk, dat meeuwen bij wie de pancreas wordt verwijderd – en die dus diabetes type 1 hebben – normale bloedsuikers krijgen als ze tarwe door hun voer krijgen. Laat iedereen vooral genieten van zijn dagelijks brood, maar voor mij is tarwe, om maar weer eens met Robb Wolf te spreken, Satan’s excrement.
Ik ben heel erg benieuwd naar je bevindingen en ik ben er bijna zeker van dat er heel wat lezers zijn die het bijzonder op prijs zouden stellen om daar van op de hoogte gehouden te worden, although I am not holding my breath. Het is ook de enige reden dat ik die opmerking maakte over de WUR. ( betreft bij meer eerder ingenomen vermoeden dat die hele speciale studie een opstapje is voor een baan in het bedrijfsleven, maar misschien ben ik te achterdochtig.)
Feit is dat het enorm moeilijk is om er achter te komen wat er precies aan de hand is wanneer we iets in ons dieet veranderen. Ik heb onlangs in de Forks over Knives discussie ook al opgemerkt dat ons biosysteem, met zijn miljarden cellen zo ongelooflijk adaptief is dat je jaren lang minder optimaal kunt leven (om het voorzichtig uit te drukken), zonder duidelijke gevolgen of symptomen.
Was het resultaat dat Michael Eades bereikte met vier patienten te danken aan de vervanging van de koolhydraten door meer eiwitten en vet, of was het de tarwe alleen al die het grootste deel voor rekening nam
(http://www.quintehealthsolutions.com/Vier-Patienten-die-mijn-leven-veranderden.html)
Bij ons zelf zie ik het resultaat het meest duidelijk in het vermijden van tarwe produkten. Bij onze zoon, die computer en networking specialist is, en een hekel heeft aan hard lopen, weinig of niet sport, is dat wel heel erg duidelijk. Edith Schippers snapt er duidelijk geen flikker van. Het zit hem niet in meer of minder eten, meer of minder bewegen. Ze moet maar eens een dagje bij Janet in de leer. Trouwens waar Janet zich afvraagt welke lobby deze keer de meeste invloed heeft, de Department of Agriculture of the Institute of Medicine: lood om oud ijzer. De belangrijkste vraag wordt hier niet eens gesteld . In plaats van suiker en soda, wordt steeds maar over sodium gepraat. Remember dit is het zelfde IOM dat met de aanbeveling kwam dat we met zijn allen al ruim voldoende Vitamine D binnen krijgen.