Lichaamsbeweging & lichaamsbeweging

In de sportgeneeskunde en cardiologie is de laatste tijd veel discussie over de vraag of lange, intensieve duurlopen potentieel schadelijk zijn voor het hart. Uit enkele kleine onderzoeken bleek bij toeval dat gezonde, goed getrainde marathonlopers met een hoog weekgemiddelde ondanks een uitstekende conditie vaker littekens op hun hartspier hebben dan ongetrainde patiënten met symptomen die op hartklachten duiden. Deze studies werden gedaan omdat wetenschappers mensen met hartklachten wilden vergelijken met een zo gezond mogelijke controlegroep. Vertonen kilometervreters deze sporen van doorgemaakte mini-infarcten, dan is hun risico op een ernstig cardiovasculair incident sterk verhoogd, vele malen hoger dan dat van de symptomatische patiënten, zo werd ook vastgesteld. Help! Een nieuw onderzoek, uitgevoerd door de Universiteit van Liverpool, lijkt te bevestigen dat met name heel lang heel intensief lopen misschien geen verstandige optie is. Professor John Somauroo van het Countess of Chester Hospital onderzocht 45 deelnemers aan de Lakeland Race, een monsterlijk zware loop van naar keuze 50 of 100 mijl door de Schotse Hooglanden. Deze lopers, in leeftijd variërend van 24 tot 62, hadden een zwaar marathonverleden en waren goed gezond. Voor en na het evenement ondergingen de lopers diverse medische tests, waaronder een elektrocardiogram en een troponinebepaling. Troponine I is een marker voor specifieke schade aan de hartspier. Voor het evenement werden geen afwijkingen gevonden, afgezien van een soms uitzonderlijk lage rustpols. Aan de finish vertoonde meer dan 50 procent een afwijkend ECG. Het hartritme van sommige lopers was zo chaotisch dat de onderzoekers er ongerust van werden. Verder vertoonde 96 procent van de atleten een significant verhoogde troponinewaarde. Twaalf procent had zo’n hoge waarde dat de hartspier vrijwel zeker forse schade had opgelopen. Er was echter geen verband tussen hoge troponinewaarden en de bizarre hartritmestoornissen. De pompkracht van het hart was met gemiddeld zes procent verminderd. Grote vraag is of dit soort veranderingen ‘functioneel’ of ziekelijk zijn. Professor Somauroo drukt zich diplomatiek uit. ‘Je zou kunnen overwegen een andere hobby dan ultralopen te kiezen.’

Sprinten bijvoorbeeld. Of een andere vorm van High Intensity Interval Training. Onderzoekers van de Amerikaanse McMaster universiteit deden een balorig experiment. Eén groep jonge, ongetrainde mensen moest één keer per week twee keer drie minuten sprinten op een loopband, een andere groep deed vier keer per week drie kwartier langer duurwerk. Iedereen verwachtte dat de aerobics-groep een veel betere conditie zou krijgen, meer vet zou verliezen en meer spierweefsel zou opbouwen. Maar na zes weken bleek het precies andersom te zijn. De mensen die één keer per week twee sprintjes van drie minuten deden, waren in alle opzichten beter af dan degenen die trouw de hele week kilometers maakten. Sindsdien zorgde de zogenoemde High Intensity Interval Training – één of twee keer per week gedurende korte tijd alles geven en verder niks – voor een aardverschuiving in de fitnesswereld. ‘Korte, intensieve krachtsuitbarstingen zijn veel effectiever voor gewichtsverlies en conditieverbetering dan duursport,’ zegt Doug McGuff, arts, fitnesstrainer en schrijver van het boek ‘Body by Science’. Met zijn programma ‘The Big Five’ helpt hij zijn cliënten in slechts twaalf minuten per week aan een strakker figuur en een goede conditie. ‘De wetenschappelijke verklaring is ingewikkeld, maar het komt er op neer dat het lichaam snel beter gaat functioneren als je een keer per week de snelle spiervezels op hun donder geeft,’ doceert McGuff. ‘De meeste mensen focussen op het trainen van langzame spiervezels. Dat blijkt niet zo veel zoden aan de dijk te zetten. In mijn programma doen we vijf fitnessoefeningen met gewichten, elk zo zwaar dat de persoon ze ongeveer 90 seconden volhoudt. De pauzes er tussen zijn zo kort mogelijk. Welke oefeningen je doet, is minder belangrijk dan dat je ze intensief doet. Je moet echt niet meer kunnen.’ McGuff ziet steeds vaker dat cliënten die zijn programma enige tijd hebben gevolgd spontaan aan duursport gaan doen. ‘Als een mens fysiologisch weer gezond is, gaat hij vanzelf veel bewegen,’ is zijn commentaar.

In de paleo/primal sfeer heeft het lange duurwerk (chronic cardio) het flink te verduren. Art de Vany noemt hardlopen spelen met je leven. Ik moet zeggen dat ik sinds ik het paleopad bewandel veel meer kort, explosief werk doe en zeker geen halve marathons meer loop. Maar in tegenstelling tot De Vany denk ik dat je gemakkelijk elke dag 5 kilometer kunt rennen, als je dat nou toevallig leuk vindt. Een hele dag fietsen in een tempo waarbij je een gesprek kunt voeren, lijkt me ook geen probleem. En de dag beginnen met 2000 snelle meters in het zwembad voelt zo goed, dat ik me nauwelijks kan voorstellen dat het zo slecht is als sommige paleo hogepriesters prediken.