Aflevering 1 van ‘The Skinny on Obesitas’ leidde tot een mooie discussie, waarin kritisch werd gekeken naar de beschikbare evidentie dat suiker (de combinatie glucose/fructose) in de doses die het westerse voedingspatroon levert unieke dikmakende eigenschappen heeft. Die evidentie is strikt genomen mager, maar er zijn veel smoking guns. Niemand minder dan Prof Dr Jaap Seidell, hoogleraar Voeding en Gezondheid aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, concludeerde (zij het met een slag om de arm):
Uit voorzorg is het dus belangrijk om de inname van geconcentreerde en snel opneembare leveranciers van fructose (lees suikerhoudende dranken) ernstig te beperken. Vooral bij overgewicht en insuline resistentie.
Ik wil even kwijt dat ik het geweldig vind dat Jaap de moeite neemt om op dit blogje met wie er maar langs fietst van gedachten te wisselen over vaak geïnfecteerde materie. Alleen een wetenschapper met ballen, bescheidenheid en een gezonde portie nieuwsgierigheid begeeft zich met open vizier in het mijnenveld van het lekendebat.
In aflevering 2 van de UC-serie over de oorzaken van overgewicht en de andere ‘metabole ziekten’ gaat Robert Lustig (het wordt helaas een beetje een One Man’s Show) oppervlakkig in op de eigenschap van fructose als hepatotoxine, levergif. Via een omweg zou fructose overload leiden tot mitochondriële disfunctie, een concept dat we hier onlangs belichtten. Verder flirt hij met een interessante gedachte die hij helaas niet verder uitdiept, namelijk dat we niet goed zijn aangepast aan het gelijktijdig verwerken van glucose en vet. Suiker verenigt glucose met een factor (fructose) die als de glycogeenschuurtjes vol zijn onmiddellijk wordt omgezet in vet.
Lustig: “Suikerconsumptie verklaart de epidemie van diabetes type 2 50 keer beter dan de totale calorie-inname. Een calorie is geen calorie.”
Naschrift:
Het is vermakelijk en tegelijk wat treurigstemmend de pagina ‘Fabels en misverstanden’ op de website van fondsenwervingsmoloch en propaganda-instituut het Diabetes Fonds er weer eens op na te slaan. Twee fragmenten:
Van alleen veel suiker eten krijg je niet zomaar diabetes. Door andere oorzaken gaat er in het lichaam wat mis. De alvleesklier maakt niet meer genoeg insuline. Of het lichaam reageert niet meer op insuline. Waarom dat gebeurt, weten we nog niet precies. Er is veel onderzoek gedaan naar suiker, en daaruit blijkt dat je van suiker eten op zich geen diabetes krijgt. Toch is het beter om niet veel te snoepen. Want in snoep zitten meestal meer vetten en calorieën. Daarvan word je dik, en daar kun je wel diabetes type 2 door krijgen.
Het is een fabeltje dat mensen met diabetes geen suiker mogen. Het lichaam maakt ook bloedsuiker van ander eten. Dus daarvoor maakt het niet uit. Want ook een beker melk, een boterham met kaas of een aardappel worden deels omgezet in suiker. Het is daarom niet nodig om suikervrije producten te kopen. Iemand met diabetes mag wel suiker.
Tja. Als ik niet zo’n afkeer had van samenzweringstheorieën zou ik denken dat het Diabetes Fonds alles in het werk stelt om haar suikeromes van de farmaceutische industrie zoet en gul te houden. Diabetes is een economische goudmijn, maar dan moeten er wel voldoende diabeten blijven. Door dit soort gaat-u-maar-rustig-slapen-en-luister-naar-de-voice-of-reason informatie te verspreiden (met speciale dank aan de zoetgevooisde Jan Douwe Kroeske), garandeer je een stabiele aanwas van nieuwe $uikerzieken. In werkelijkheid is er natuurlijk gewoon sprake van een onpeilbare achterlijkheid.
Het Paleo Perspectief 
Over het niet aangepast zijn aan het gelijktijdig verwerken van glucose en vet: Was er 10-15 jaar geleden niet zo’n dieethype van alleen maar één soort product per keer eten?een kilo chocola of een kilo kaas maakte niks uit, als je maar niets gemengd at. Het werkte tijdelijk natuurlijk. Ik weet niet meer hoe het heet of wie er achter zat, ik dacht dat het een Franse topkok was.
Montig…, Montign…, ik dacht neehee, ik noem hem niet ;-).
Jaap Seidell laat inderdaad op een fantastische moderne manier zien hoe wetenschap ook kan. Gewoon in het gesprek gaan met andere experts (ook die buiten de academische wereld zitten). Zo hoort het; ik ben fan.
Nou, ik geloof tenminste dat ze allemaal samenspannen, de drie grote D’s ! De Diabetes Federatie, Diabetes Fonds en de Diabetes Vereniging, 6 handen op één grote Suikerbuik. Hoe ik dat denk te weten ? Ik heb al 23 jaar Diabetes, al die tijd lid van de Diabetes Vereniging en braaf geluisterd naar hun adviezen. (En ook naar de dokters ) Sinds een aantal jaren ben ik minder volgzaam geworden, ben low carb gaan eten, Atkins, sinds 2003. Insulinegebruik drastisch verminderd en gewicht verloren. De dokter zei, ik hoef niet te weten wát u doet, maar blijf ’t doen (struisvogel?) Maar het stopt allemaal op een zeker punt. Ben nog altijd te dik. Dus ben ik, nu 4 maanden geleden, weer begonnen te zoeken naar nieuwe informatie. ( Ook via deze blog ) Eet nu een mengeling Paleo/HFLC/ZC en ’t werkt. Val langzaam af 4.5 kilo in 3 maanden. Maar vooral mijn HbA1c is verbeterd.
En dat alles maakte me blij en kwaad tegelijk. Waarom weet ik dat niet van de grote D’s ! Voor wie werken zij eigenlijk ?
Dus ben ik vragen gaan stellen, via Twitter, Facebook en Email. Toen kwam ik erachter dat ze op z’n minst samenspannen ! De antwoorden die ik kreeg waren schokkend ! Van ronduit grof tot zeer neerbuigend. En allemaal wijzen ze naar elkaar.
Een bloemlezing van de antwoorden die ik kreeg. ( mijn vragen heb ik niet opgenomen, wordt anders echt te lang)
DFederatie: 1.Wij zijn de Diabetes Federatie en hebben niets met gelden voor patiënten van doen.
2.Via mijn collega, A , ontving ik uw onderstaande mail. Graag wil ik u hierbij informeren dat in het bestuur van de Nederlandse Diabetes Federatie de patiënt zeker is vertegenwoordigd via, net als u, een ervaringsdeskundige. Hij vertegenwoordigt in ons bestuur de belangen van de mensen met diabetes in Nederland. Daarnaast is de Diabetesvereniging Nederland 1 van onze lidorganisaties. De Diabetesvereniging Nederland is de patiëntenvereniging. Samen met onze lidorganisaties proberen wij te bereiken dat de kwaliteit van de zorg voor mensen met diabetes verbeterd, maar uiteraard zijn wij afhankelijk van hetgeen door de politiek op dit gebied wordt beslist.
DFonds: Mijn vraag: Waarom zegt die Mevrouw Hanneke Dessing bij Omroep Max dat mensen met diabetes alles kunnen eten ? Dat klopt niet ! Je zegt toch ook niet tegen iemand met gluten allergie, dat hij/zij gewoon gluten mag eten!
1.Hallo Mariet, er bestaan verschillende ideeën over diabetes en voeding. Het Diabetes Fonds hanteert de adviezen uit de Voedingsrichtlijn van de Nederlandse Diabetes Federatie voor artsen en diëtisten. Wij begrijpen dat er ook andere standpunten zijn. Bedankt voor je reactie.
2.Hallo Mariet, wij hebben onze standpunten al eerder aan u toegelicht op Twitter. Mocht u alsnog nadere toelichting wensen dan kunt u ons bereiken via info@diabetesfonds.nl of (033) 462 20 5. Bedankt voor uw reactie.
DVereniging 1.U schrijft dat we met een frisse blik moeten kijken naar voeding. Dat u met minder of geen koolhydraten in de voeding betere waarden heeft en minder tot geen insuline meer nodig heeft.
U zou graag hebben dat we ophouden met adviseren over granen.
Het is altijd fijn om te horen wat er leeft bij onze achterban.
– Ik vroeg me af of u lid bent van DVN. Zo ja, leest u de recepten en voedingsinformatie in Diabc en/of op onze website (of andere kanalen)? Wat mist u daar aan informatie, wat zou u willen dat er stond?
– Als u geen lid bent, wat is daar de reden van? Wanneer zou u wel lid worden van DVN?
Ik ben van plan deze mail en uw antwoord naar een collega intern door te sturen. De bedoeling daarvan is om uw signaal bij DVN kenbaar te maken.
Ik kan u niet zeggen wat daarmee gaat gebeuren, maar wel dat DVN het belangrijk vindt om te weten hoe onze achterban ergens over denkt.
En waar mogelijk daar dan ook iets mee te doen. We krijgen natuurlijk veel reacties, opmerkingen en verzoeken, en we kunnen niet overal meteen iets mee doen, maar u was heel helder in uw Twitterberichten en die verdienen aandacht.
2.Zeer bedankt voor uw snelle reactie.
U heeft het helder beschreven en ik ga het zeker hier onder de aandacht brengen.
Ik denk dat het goed is om te weten wat er leeft en welke mogelijkheden er allemaal zijn op het gebied van voeding. Daar heb ik persoonlijk veel affiniteit mee.
Ik kan me voorstellen dat u nu benieuwd bent hoe dit verdergaat, maar daar kan ik helaas nog niets over zeggen. Ik vind het moeilijk in te schatten hoe en wanneer uw informatie binnen DVN wordt opgepakt. In ieder geval wil ik u heel hartelijk danken voor het delen van uw jarenlange ervaring met low-carb eten. Mochten er ontwikkelingen zijn, dan zult u dat uiteraard direct van mij horen.
De Diabetes Verening heeft nog de meest menselijke reactie. Maar allemaal willen ze me zo gauw mogelijk van de social media verjagen. Met zoethoudertjes ? 🙂
Mariet
Dank voor je bijdrage, Mariet!
Het is overal hetzelfde liedje. Ik ben van plan hier dieper op in te gaan. Maar eerst een vertwijfelde brief van een Britse huisarts aan haar vakblad:
Br J Gen Pract. 2005 November 1; 55(520): 884.
Copyright © British Journal of General Practice, 2005.
Low carbohydrate diets for diabetes control
Katharine Morrison, Principal GP
Ballochmyle Medical Group, The Loan, Mauchline, Ayrshire KA5 6AJ E-mail: morrisons@ballochmyle.wanadoo.co.uk
Despite the growing incidence of type 1 and 2 diabetes and the accelerating cost of the resources needed to monitor and treat these patients, we are obviously not succeeding in reducing either the number of people affected or the severity of the complications of these conditions.
Yet there is a simple, effective, low-cost strategy that is proven to work with diabetes: reduce the amount of sugar and starch in the diet.
This is backed up by rigorous scientific research and I have included a few of the more recent reviews concerning this subject below.2–4
On a more personal note, my son became diabetic 18 months ago. His HbAIC is 5.1 and his insulin requirements have not increased since stabilisation after diagnosis. His blood sugars are rarely out of the 4–7.8 range even after meals on a restricted carbohydrate diet. He rarely experiences hypoglycaemia and has had no severe events.
I have also encouraged my diabetic patients to try this way of eating for themselves. It is usual for patients with type 2 diabetes to experience a 2–3% drop in HbAIC after 3 months on a low carb diet. The impact on reducing complications and associated drug costs can be imagined.
The lower the carbohydrate consumed the less insulin is needed for type 1 diabetics and the less hard the pancreas has to work for type 2 diabetics. For example, insulin dependent diabetics can expect to half or third their insulin requirements. Less insulin injected results in more predictable blood sugars and less hypoglycaemia.
The medical establishment has been less than enthusiastic about adopting low carb diets. All of the usual gripes have been thoroughly debunked or can be dealt with by modifications to the diet. It is time to stop feeding patients a diet of junk science and start feeding them food that makes them well instead of sick.
You would think that Diabetes UK would be interested in promoting a diet that does all of these:
prolongs honeymoon phase in type 1 diabetics;
prolongs pancreatic function in type two diabetics;
promotes a healthy weight;
reduces need for insulin;
reduces need for oral hypoglycaemic drugs;
promotes high HDL and low triglycerides;
Reduces hypoglycaemia;
Reduces development of glucose intolerance to type two diabetes;
optimises glycaemic control including post prandial blood sugars.
Sadly, Diabetes UK does not.
If health professionals or patients want to learn more about this I can recommend Dr Bernstein’s Diabetes solution.5 Dr Richard Bernstein became an insulin-dependent diabetic when he was 12 years old and continues to practice as a physician dedicated to diabetes management at the age of 67. He was the first patient to use a portable blood sugar monitor, and through careful self experimentation he managed to reverse most of his diabetic complications. He has developed a comprehensive educational course that turns normal patients into highly competent self carers with truly normal blood sugars round the clock.
How long can we as a profession afford to keep our heads in the sand regarding the benefits of low carb diets for diabetics?
REFERENCES
1. Fleming D, Cross K, Barley M. Recent changes in the prevalence of diseases presenting for health care. Br J Gen Pract. 2005;55:589–595. [PMC free article] [PubMed]
2. Arora SK, McFarlane SI. The case for low carbohydrate diets in diabetes management. Nutr Metab (Lond) 2005;2:16. [PMC free article] [PubMed]
3. Kennedy RL, Chokkalingam K, Farshchi HR. Nutrition in patients with type 2 diabetes: are low-carbohydrate diets effective, safe or desirable? Diabet Med. 2005;22(7):821–832. [PubMed]
4. McFarlane SI. Dietary recommendations for people with diabetes: time to reduce the carbohydrate loads. Endocrine Today. 2005;(Sept issue)
5. Bernstein RK. Dr Bernstein’s diabetes solution: complete guide to achieving normal blood sugars. New York: Little, Brown and Company; 2004.
Ik heb/had diabetes. Mijn waarden lagen jaren lang te hoog. Ik ben overgestapt naar Paleo, hoofdzakelijk vanwege de enthousiaste verhalen van sporters om mij heen. Inmiddels zijn mijn waarden die van een normaal/gezond persoon, zonder medicinale interventie. Omdat er veel indicaties zijn dat ik waarschijnlijk een late variant van type 1 heb heb ik mijn huisarts gevraagd om verder onderzoek, dit is niet nodig want volgens hem heb ik geen diabetes. Toch mooi dat het klaarblijkelijk te genezen is ( :o) ) Jammer dat hij totaal geen interesse heeft in de manier waarop dit resultaat behaald is. Te veel mensen kiezen voor de “quick fix”, een pilletje of een spuit en je kunt eten wat je wilt. Daarnaast is het bijna onmogelijk om de macht van de farmaceutische industrie te overschatten, er gaan miljarden om in diabetes medicatie, en veel mensen/groeperingen pikken daar een graantje van mee.
Hoi Corine,
Opmerkelijk. Het zou belangrijk zijn te weten of je inderdaad een autoimmune variant had/hebt (LADA, MODY). De desinteresse van betreffende dokter is onbegrijpelijk.
Er komen steeds meer observaties van met name kinderen met DM type 1 die onmiddellijk na de diagnose paleo gaan (tarwe, zuivel etc elimineren) en vervolgens in een wel erg lange honeymoonfase terecht komen. Dat is consistent met de vele dierstudies die tarwe en zuivel pinpointen als causaal in de pathogenese van de ziekte in genetische vatbare personen (er is niks mins met hun genoom, maar ze zijn in het nadeel in een agrarische omgeving).
Cordain schreef in antwoord op zo’n melding:
Ik ben deels verantwoordelijk voor de NDF voedingsrichtlijnen. Graag licht ik ze hierbij toe. In die richtlijnen staat het overigens genuanceerder dan Melchior nu citeert:
Er staat wel degelijk dat er een beperking zou moeten zijn van vloeibare suikers en toegevoegd suiker. De suikerstichting heeft daar niets mee te maken.
Wat bij insuline resistentie en type 2 diabetes zo belangrijk is is de insuline respons. Dit hangt samen met de glycemische load (optelling van hoeveelheid * glycemische index van voedingsmiddelen). De glycemische index is vooral hoog van zetmeelrijke voedingsmiddelen (100% makkelijk afbreekbaar glucose). Dat komt omdat insulineafgifte wordt gestimuleerd door glucose. Witte rijst en wit brood zijn daarin kampioen. Suiker (50% glucose en 50% fructose) in vaste voedingsmiddelen heeft helemaal geen hoge glycemische index, zeker niet als ze ook voldoende water en vezel bevatten (zoals bijvoorbeeld fruit).
Daarnaast moeten mensen met type 2 diabetes zorgen dat hun LDL cholesterol zo laag mogelijk blijft en hun HDL zo hoog mogelijk. Een verstandige mix van vetbronnen helpt daarbij.
De opmerking over suiker slaat dus vooral op suiker in vaste voedingsmiddelen (liefst in vezelrijke producten zoals vers fruit). Omdat die gemixt zijn met vezel en veel belangrijke voedingsstoffen is de aanbeveling voor totaal suiker redelijk mild. Beperkingen vooral voor zetmeelrijke vezelarme producten, suikers in vloeibare vorm en toegevoegd suiker.
Maar wat Melchior citeert komt van http://www.diabetesfonds.nl/artikel/fabels-en-misverstanden en daar staat helemaal niets over de nuance die je hier nu vertelt, daar hebben ze het gewoon over ‘suiker’, niets meer en niets minder; de richtlijnen lijken dus wat anders te vertellen dan wat het algemene publiek te lezen krijgt. Als ik het lees, krijg ik de indruk dat suiker een onschuldige substantie is die niks te maken heeft met diabetes. Waar gaat het mis tussen de richtlijnen en vertaling daarvan?
Ook het stukje tekst: “Toch is het beter om niet veel te snoepen. Want in snoep zitten meestal meer vetten en calorieën. Daarvan word je dik, en daar kun je wel diabetes type 2 door krijgen.” vind ik schandalig: er zit in de meeste snoep nauwelijks vet en minstens 75% suiker (http://www.voedingswaardetabel.nl/voedingswaarde/voedingsmiddel/?id=239), en dan wordt de schuld van suiker naar de vetten en de calorieën(??) verschoven want daarvan word je dik en daar krijg je dan weer diabetes van, maar suiker is dus gewoonweg onschuldig, pffff….
Jaap,
Dat suiker vanwege de fructosecomponent een relatief lage GI heeft lijkt me evident, maar niet zo relevant. Als Lustig et al gelijk hebben, richt suiker zijn metabole schade aan onafhankelijk van GI en Glycaemische Load. Bovendien wordt suiker over het algemeen geconsumeerd in een voeding die zeker drie maal per dag een enorme glycaemische belasting geeft, wat een gezonde verwerking van de fructose niet waarschijnlijker maakt.
Witte rijst en witbrood zijn kampioen GI, parafraseer ik je. Even afgezien van de emerging science die zegt dat de GL belangrijker is dan de GI, je suggereert hiermee dat bruinbrood en volkoren brood een lagere GI hebben dan witbrood. Maar die GI’s verschillen marginaal. Een bruine boterham arriveert net zo snel als glucose in het bloed als een witte boterham. Beide leveren een eetlepel hoog glycaemische tarwebloem met een dubieuze voedingswaarde en een interessant palet aan (deels diabetogene) xenobiotica.
Beste Melchior bedankt voor deze blog het is zeer nodig in deze wereld dat er kritische noten worden geplaatst rondom voeding. Het is werkelijk schokkend om te lezen hoe de diverse instituten drukker zijn met hun zelfbehoud dan met het daadwerkelijk constructief helpen van hun doelgroep!
Ik zou het prijs stellen als je jouw pen ook eens op “vlees”(producten) en alle troep die daar tegenwoordig doorheen zit gemixt kan richten. (tot aan Glucosesiroop door de Biefstuk bij de AH) Ik heb het echt te doen met de gemiddelde consument die geen idee heeft dat ie zichzelf vergiftigd met de duurbetaalde (vlees) troep uit de Nederlandse supermarkten.
The Skinny on Obesity, het zou fijn zijn als iemand er Nederlandstalige ondertiteling bij zou maken en of zelfs een NL versie. Hoe meer mensen er uiteindelijk goed voorgelicht worden des te beter. Van overheden en instituten komt het voorlopig niet!
Hoi Allards,
Dank voor de aardige woorden. Ik ben met je eens dat dit ondertiteld zou moeten worden (al is dat op zich een vrij ernstige constatering, gezien het feit dat we in Nederland al zo’n 100 jaar leerplicht hebben). Helaas heb ik er geen tijd voor. Ik vind het nu al lastig om een blogje te runnen naast werk en andere normale activiteiten.
Wat betreft toevoegingen aan op zich ‘cleane’ producten als vlees: het is jammer dat het wordt gedaan, maar ik denk niet dat zulke toevoegingen de grote boosdoeners zijn. Misschien is grassfed vlees van een lokale producent optimaal in termen van vetzuursamenstelling etc, maar het elimineren van de ‘grote rommel’ is voor de individuele gezondheidsbewuste consument veel belangrijker. Als een bijstandsmoeder met hersens de brood, pasta, PUFA’s etc de deur uit knikkert en op basis van aanbiedingen goedkope industrieel geproduceerde paleo-items jaagt/verzamelt (zoals vlees met een verwaarloosbaar lage dosis glucosesiroop), is ze oneindig veel beter bezig dat de high brow conventional wisdom taart in het dure nep jaren ’30 huis tegenover haar die bij de natuurwinkel veel geld neerlegt voor biologisch dynamische pasta, brood, tofu en andere metabole sloophamers.
Deze rant was absoluut niet tegen jou gericht ;-).
excuses; bij een verkeerd draadje geplaatst:
Ik ken de teksten van de website van de NDF niet. Dit is wat er over koolhydraten in de richtlijn staat.
Uit 2.2 laag koolhydraat dieet.
Een voeding met een laag-koolhydraat en hoog-eiwit gehalte komt onder verschillende namen voorbij, zoals het Atkins dieet, dr. Frank dieet en het South Beach dieet. Het lage aandeel koolhydraten in deze diëten zou een gunstig effect hebben op de glykemische regulatie (Feinman and Volek 2008). Door een tekort aan koolhydraten wordt een deel van de vetten omgezet in ketonlichamen, die door de hersenen gebruikt kunnen worden als brandstof en het hongergevoel dempen. Ook het hoge aandeel eiwit geeft een verzadigd gevoel. Door het thermogene effect zou een hoog percentage eiwit in onze voeding de stofwisseling en vetverbranding bevorderden, zonder dat dit ten koste gaat van vetvrije massa, waardoor meer gewicht wordt verloren dan bij een ander energiebeperkt dieet (Westerterp-Plantenga, Nieuwenhuizen et al. 2009).
Uit 2.5. Suiker.
Voor de handhaving van de energiebalans lijkt het van belang te zijn of het suikerhoudende
voedingsmiddel een vloeibare of vaste vorm heeft. Verschillende studies naar de relatie tussen suikerhoudende dranken en energie-inname zijn geïncludeerd in een meta-analyse van Vartanian et al. (Vartanian, Schwartz et al. 2007). Frisdrank consumptie is hier duidelijk
geassocieerd met een verhoogde energie-inname. In 4 studies waar mensen zonder diabetes 3 tot 10 weken suikerhoudende drank dronken werd de extra ingenomen energie niet gecompenseerd. Dit resulteerde in een hogere energie-inname (Tordoff and Alleva 1990; DiMeglio and Mattes 2000; Raben, Vasilaras et al. 2002; Van Wymelbeke, Beridot-Therond et al. 2004). Tevens blijkt uit verschillende cohortstudies dat suikerhoudende dranken de risicofactoren voor hart- en vaatziekten, zoals hypertensie en hypertriglyceridemie verhogen (Dhingra, Sullivan et al. 2007; Nettleton, Lutsey et al. 2009).
Praktisch advies:
– Leg uit dat suikerhoudende dranken energie bevatten en niet onbeperkt gedronken kunnen worden. Ook vruchtensappen vallen hier onder.
– Vruchtensappen met het opschrift “ongezoet” bevatten wel suikers in de vorm van vruchtensuikers. Dit geldt ook voor melk- en yoghurtdranken met het opschrift “ongezoet”. Deze bevatten suikers in de vorm van melksuikers en kunnen niet onbeperkt gedronken worden.
Uit 3.2. Soort koolhydraat
Naast de hoeveelheid koolhydraten wordt de glucose- en insulinerespons ook beïnvloed door het soort koolhydraat dat ingenomen wordt. Naar de invloed van (toevoegde) suikers in de voeding bij mensen met diabetes is veel onderzoek gedaan. Zoals voor elke persoon geldt, kunnen suiker en suikerhoudende producten bij 41 Voedingsrichtlijn bij diabetes | Editie 2010
mensen met diabetes type 1 en 2 deel uit maken van de dagelijkse voeding (Slama, Haardt et al. 1984; Bantle,Swanson et al. 1993; Malerbi, Paiva et al. 1996; Nadeau, Koski et al. 2001; Rickard, Cleveland et al. 2001; Laville and Nazare 2009). Het toevoegen van suiker en de consumptie van suikerhoudende producten had in bovenstaande onderzoeken geen nadelig effect op de bloedglucosewaarden of het HbA1c. Zoals eerder vermeld in het hoofdstuk overgewicht, wordt door het toevoegen van suiker aan voedingsmiddelen en dranken wel de
energiedichtheid verhoogd en verlaagt het de voedingsstoffendichtheid van onze voeding (Gezondheidsraad
2006). Suiker bevat naast calorieën geen andere waardevolle voedingsstoffen voor het lichaam. Een recente studie onderzocht het effect van toegevoegde suikers op bloedlipidenwaarden bij 6113 volwassenen zonder diabetes (Welsh, Sharma et al. 2010). LDL cholesterol en triglyceridenwaarden stegen bij een hogere inname van suiker, het HDL cholesterol daalde in deze groep.
Eer zijn ook nog lange stukken over koolhydraten en de glycemische load en de noodzaak de inname van geraffineerde koolhydraten terug te brengen.
“Er zijn ook nog lange stukken over koolhydraten en de glycemische load en de noodzaak de inname van geraffineerde koolhydraten terug te brengen.”
Okay. Behandelaars zouden diabetespatiënten dus op basis van jullie richtlijnen duidelijk moeten vertellen dat ze hun suikerinname en hun koolhydraatinname in het algemeen het best flink kunnen beperken. In plaats daarvan wordt gecommuniceerd dat suiker voor diabeten geen wezenlijk probleem is en dat ze hun voeding moeten baseren op complexe koolhydraten.
Wie het begrijpt, mag het zeggen.
Wat die Britse huisarts schrijft is mij uit het hart gegrepen. Je zou toch zeggen dat het doel van alle organisaties, dokters, overheid, enz is/zou moeten zijn de patiënten van de nieuwste inzichten voorzien. Maar ze lopen achter. Die ervaring heb ik ook met mijn Vu dokter. In plaats van dat hij mij verteld “what’s new” komt ’t nieuws van mij ! De wereld op z’n kop. Om te lachen…, of te huilen… ?
Kreeg van de NDF nog een reactie, op mijn vraag: Uw antwoord is al wat beleefder, maar ook erg vaag. Eén patiënt ? en door wie gekozen?
Antwoord: Bijgaand stuur ik u ter informatie de Voedingsrichtlijn van de Nederlandse Diabetes Federatie. Deze richtlijn is opgesteld door een multidisciplinaire werkgroep, waarin ook mensen met diabetes zijn vertegenwoordigd. In het bestuur van de Nederlandse Diabetes Federatie vertegenwoordigt 1 bestuurslid de mensen met diabetes. Hij is tevens gekozen als bestuurslid bij de Diabetesvereniging Nederland.
Dus…. allemaal samen in ’t bootje 🙂
Bijlage: folder met de richtlijnen van de NDF. Zo op het eerste oog redelijk, ware het niet dat er grove fouten in zitten. Voor mij in ieder geval: Koolhydraten, zoveel!, Suiker (sick) Fructose, Aspertaam, Verzadigd Vet (cocosolie, helpt mij enorm), Vooral die vreselijke Becel troep (in te nemen met 6 sneden brood, hoe verzin je ‘t ) Waar het op neer komt is dat ik deze adviezen echt naast me neer móet leggen.
Hier een groot gedeelte van de folder:
. Voeding bij reeds bestaande diabetes type 1 en 2
Voedingsstof Aanbeveling Praktisch
Koolhydraten Koolhydraten
totaal
• 40-70 energie% Kies vooral koolhydraten uit groenten, fruit, (volkoren)
granen, peulvruchten en (magere) melkproducten
Suiker • Geen beperking, mits ingepast in een gezond voedingspatroon,
behalve indien er sprake is van overgewicht
Besteed aandacht aan het effect van suiker op de
bloedglucosewaarde en de energetische waarde ervan.
Suikervrije producten zijn niet nodig en vaak hoger in
verzadigd vet.
Zoetstoffen • Intensieve zoetstoffen (zoals aspartaam, cyclamaat,
acesulfaam-K) leveren geen energie en werken niet
bloedglucose verhogend
Veilig te gebruiken voor volwassenen met diabetes, houd
wel rekening met de Aanvaardbare Dagelijkse Inname
(ADI, zie bijlage V van de Voedingsrichtlijn)
Fructose • Geeft mogelijk een lagere postpran-diale glucose
respons dan suiker
• Hoge inname (≥ 60-100 gram per dag) kan het
triglyceridengehalte in het bloed verhogen
Een matige consumptie, zoals bij inname via de dagelijkse
voeding, is niet nadelig voor de gezondheid
Glykemische
index (GI)
• Gebruik van voeding met een lage Glykemische Index
(GI) kan een positief effect hebben op diabetesregulatie
en lipidenprofiel bij type 1 en 2, mits ingepast in een
gezond voedingspatroon
Mensen die ondanks adviezen hoge postprandiale bloedglucosewaarden
blijven houden, kunnen gebruik maken
van voedingsmiddelen met een lage GI. In tabel VI van de
voedingsrichtlijn staat de GI van verschillende voedingsmiddelen
Vetten Vetten totaal • 20-40 energie% bij gezond gewicht, maximaal 30-35
energie% bij overgewicht
Verzadigd vet • Beperken tot <10 energie%, transvet <1 energie%
• Vervang verzadigde en transvetten bij voorkeur door
meervoudig onverzadigd vet en niet door koolhydraten
• Wanneer verzadigd vet echter vervangen wordt door
koolhydraten met een lage glykemische index kan dit
mogelijk de kans op een hartinfarct verminderen
Beperk de inname van verzadigd vet door gebruik te
maken van vloeibare vetten, magere producten en minder
‘verborgen vetten’ in bijvoorbeeld koek, gebak, zoutjes en
snacks
Meervoudig
onverzadigd
vet
• Maximaal 12 energie%
• 2 energie% linolzuur
Linolzuur komt vooral voor in plantaardige oliën, margarine,
halvarine en vloeibare bak- en braadproducten
Visvetzuren • Aanwijzingen voor minder fatale hartziekten en
plotselinge dood bij hogere inname van visvetzuren
• Gebruik minimaal 450 mg visvetzuren per dag
Adviseer 2x per week vis, waarvan 1x per week vette vis
(zoals haring, zalm, makreel). Supplementen met EPA/
DHA zijn een alternatief
Plantensterolen/
stanolen
• Bij mensen met diabetes en hypercholesterolemie leidt
inname van 2-3 gram sterolen/stanolen per dag tot 10-
15% afname van LDL- en totaal-cholesterol
2-3 gram sterolen/stanolen betekent gemiddeld 6 sneden
brood besmeerd met verrijkte margarine of 1 flesje verrijkte
melkdrank per dag. Een hogere inname per dag
heeft geen additioneel effect
Eiwitten Eiwitten • 0,8 gram/kg lichaamsgewicht (minimaal 10 energie%)
• Geen onderscheid tussen dierlijk en plantaardig eiwit
Macroalbuminurie/
nefropathie
• Mogelijk verbeterde nierfunctie bij ≤ 0,8 gram eiwit/kg
lichaamsgewicht bij mensen met diabetes type 1
De Nederlandse voeding is eiwitrijk, bij mensen met nefropathie
is 0,8 gram eiwit/kg lichaamsgewicht meestal
al een forse beperking. Adviseer het boek ‘eten met plezier’
van de Nierstichting bij nefropathie. Zie ook CBO-richtlijn
diabetische nefropathie (2006)
Voedingsvezels • 30-40 gram per dag
• Gunstig effect op bloedglucoseregulatie en lipidenprofiel
• Consumptie van peulvruchten leidt tot verlaging van
nuchter glucose en HbA1c
Adviseer voldoende volkorenbrood, aardappelen, groenten,
fruit, peulvruchten, etc. Zie http://www.voedingscentrum.nl voor
een vezel-tabel
Alcohol • Er zijn aanwijzingen dat matig alcoholgebruik de
insulinegevoeligheid verbetert en beschermt tegen
hart- en vaatziekten
Tegen het gebruik van max. 1 glas alcohol per dag voor
vrouwen en max. 1-2 glazen per dag voor mannen is geen
bezwaar. Let wel op: kans op hypoglykemieën!
Vitamine B12 • Gelijk aan het advies voor gezonde volwassenen
(Gezondheidsraad 2003)
• Langdurige behandeling met metformine verhoogt de
kans op een vitamine B12 tekort
Raadsel !
In het kader van, is een calorie een calorie ? heb ik nog een raadseltje.
Ik had ± een half jaar geleden, op mijn verzoek een metabolisme onderzoek. (At heel weinig, redelijk low carb, en viel niet af, Laag metabolisme, soms ?)
Uitslag: Ik gebruik gemiddeld 2300 calorieën en eet 1100 calorieën. Ra,ra, hoe kan dat ? De diëtiste en de dokter hadden geen antwoord. Tja dit gebeurt, was de respons !?
Iemand ?
Mariet en Corine, jullie openen een putje dat heel lang niet is schoongemaakt en onvoorstelbaar stinkt. Ik weet dit al jaren, maar ben ontzettend blij dat patiënten die verder kijken dan hun neus lang is vanuit hun perspectief een inkijkje geven. Super waardevol, dank! Zit weer eens met handen en voeten gebonden aan een pay the bills project, maar kom er asap asap asap op terug. Hier valt heel veel over te zeggen.
Helemaal mee eens. Ik spreek namens mijzelf als ik zeg dat er echt diëtisten zijn die er net zo over denken. Alleen moet je ze wel weten te vinden. Maar, Mariet en Corine, het omgekeerde komt ook voor. Ik ben deze week nog door een dame met diabetes onheus bejegend waar ik het lef van dan haalde om haar o.a. de ontbijtkoek en de 0%-vruchtenyoghurt af te raden. Dan hoefde het allemaal niet meer van haar. Ze was niet geïnteresseerd in de alternatieven. En dan moeten jullie weten hoe ongelofelijk softly-softly ik te werk ga in mijn gesprekstechniek om af te tasten hoe men over de “andere aanpak” denkt. Nee ze kwam nooit meer… jammer voor haar 😉
Hoi Janet, wil ik wel geloven. Bang iets afgepakt te krijgen, om te veranderen, en in slaap gesust door de officiele instanties. Dat schiet niet op. Ik heb al geleerd om mijn mond te houden, als ik de afwerende blik in de ogen zie van de collega diabeten, zodra ik over b.v. koolhydraten begin 😦
Besef ik volledig, Janet. Het punt is dat wat zuiver medisch gezien Best Practice is (het staat 6-0 in termen van klinische trials) of in elk geval de default begin-interventie zou moeten zijn, momenteel niet eens als ‘alternatief’ wordt aangeboden. Natuurlijk zal een deel van de patiënten het allemaal maar raar vinden, maar ik wed dat een meerderheid mits goed geïnformeerd eieren voor z’n geld kiest.
Dat klopt gelukkig. De meerderheid komt om geïnformeerd te worden of een voedingsinterventie de parameters kan verbeteren. En dat geeft alle ruimte voor een goed gesprek.
Zojuist gelezen: Een ‘geschokte’ moeder in de US (waar anders?) heeft het voor elkaar gekregen dat fabrikant Nutella van de bekende broodsmeersel miljoenen gaat terugbetalen aan al haar klanten in de US omdat deze moeder erachter kwam dat het smeersel helemaal niet zo gezond en voedzaam is want veel Eng Verzadigd Vet bevat. http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2680/Economie/article/detail/3248133/2012/04/28/Producent-Nutella-betaalt-miljoenen-na-klachten-vetgehalte.dhtml Als dit bericht eerder deze maand was verschenen zou je denken dat het om een 1 april grap ging…
Hoi Edwin,
Ik kreeg echt de neiging om even op de kalender te kijken… Onvoorstelbaar ;-).
Dank Melchior, voor je ondersteunende reactie. Zelf verantwoordelijkheid nemen, je eigen keuzes maken, gaat ook gepaard met angsten of je wel op het goede pad zit.
Nog even een toepasselijke quote, van Facebook geplukt :
The majority of chronic disease is primarily a food borne illness. We ate ourselves into this problem and we have to eat ourselves out of it.” ~ Mark Hyman, MD
Voordat jij deze blog schreef belde ik vorige week toevallig naar het Diabetes Fonds. Ik had er niet eens iets over geschreven :-), maar op mijn blog en via twittter reageerde iemand dat ze boos op hen was vanwege de ‘foute’ adviezen. Ze was al 23 jaar diabeet en zei dat ze nog nooit een advies van het Diabetes Fonds had gekregen over low carb of Paleo. Ze neemt hen dat erg kwalijk. Idealistisch als ik ben wilde ik hen vragen waarom ze dat niet adviseren. De keurige PR-dame reageerde nietszeggend. Ik heb het toen maar opgegeven. Van die club hoeven we helaas echt niets te verwachten 😦
Astroturf
Ik heb vreselijk veel respect voor die professionals die dagelijks met ‘mensen’ (patiënten?) te maken hebben, Een beetje analyse en debat is gemakkelijk, zelf je eigen voedingspatroon aanpassen is al veel moeilijker, maar om als professional EN tegen de huidige richtlijnen in te gaan EN ook nog je klanten/patienten overtuigen dat het echt goed is, dat vergt grote moed. Grote klasse van Janet, Liesbeth, Mariet, Corine. Keep up the good work.
Ik moet zeggen dat ik wat schrik van de interacties tussen patiënten, professionals en de NDF. De uitgangspunten zijn veel te star. In de bewuste richtlijnen commissie hebben we juist geconstateerd dat bij overgewicht/diabetes verschillende dieetadviezen goed passen. Veel geschikte RCT’s zijn er niet en die laten bij vergelijking geen grote verschillen zien. Naar het Paleo dieet zijn niet veel studies gedaan bij diabetes. In het proefschrift van Kuiper is een overzicht van een aantal korte en niet gecontroleerde kleine studies die net als bij fructose geen goede conclusies toelaten. De grote overeenkomst tussen al die diëten is dat ze allen moeilijk vol te houden lijken (hoge mate van uitval). Als mensen een low carb dieet willen (vooral om af te vallen) dan is dat volgens de richtlijnen prima. Een zorg is het vezelgehalte
Volgend stukje uit een artikel dat binnenkort in Voeding Nu verschijnt:
Koolhydraten
De aanbevolen hoeveelheid koolhydraten voor gezonde personen geldt ook voor personen met diabetes (40-70 en% p/d). Aanbevolen wordt om vooral te kiezen voor volkorengraanproducten, peulvruchten, groenten, fruit en (magere) melkproducten.
(toevoeging: dus weg met de zetmeelrijke, vezelarme voedingsmiddelen en gesuikerde dranken).
Elk type koolhydraat is in principe toegestaan, mits ingepast in een gezond voedingspatroon.
Bij voorkeur zijn de koolhydraatbronnen producten die rijk zijn aan vezel en voedingsstoffen.Zoetstoffen of speciale producten voor diabetici zijn in principe niet nodig. Sommige daarvan kunnen bij overmatig gebruik diarree veroorzaken..
“Aan personen met diabetes type 1 en 2 én hoge postprandiale bloedglucosewaarden, kan worden voorgelegd om het gebruik van producten met een lage glycemische index te proberen. De toepasbaarheid en mogelijkheden moeten echter per individu worden bepaald en ingepast worden binnen de context van een gezonde voeding.
“Koolhydraatarme diëten hebben de afgelopen jaren veel aandacht gehad. Om op korte termijn de diabetesregulatie te verbeteren of gewicht te verliezen is het mogelijk diëten met een macronutriëntensamenstelling te gebruiken die afwijkt van de richtlijnen goede voeding. Het koolhydraatarme dieet is hier een voorbeeld van, maar ook het laag vet dieet en maaltijdvervangers kunnen tijdelijk gebruikt worden. Uit de literatuur blijkt dat personen die een koolhydraatarm dieet volgen op korte termijn iets meer gewicht verliezen dan op andere diëten. Dit verschil is echter na een half jaar verdwenen”. T
“Tijdens de toepassing van dit dieet is het daarom belangrijk om voldoende gebruik te maken van volkoren graanproducten, fruit en ruim groente. Kies voornamelijk plantaardige vet- en eiwitbronnen. Voor personen met diabetes en een gestoorde nierfunctie wordt een koolhydraat arm dieet afgeraden omdat bij hen een hoge inname van eiwit ongunstig is”.
Wat mij betreft is dus een LC dieet een geschikte maar als patiënten dat niet vol te houden vinden dan zijn ook aantoonbaar gunstige effecten gevonden met een energiebeperkt, vezelrijk laag-vet dieet.
Ik zal eens met de NDF bellen om ze te vertellen dat ze de strengheid van de oude richtlijnen moeten aanpassen.
Enkele referenties:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20713332
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21912106
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21745730
http://www.ajcn.org/content/89/5/1588S.full
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17903326
http://ncp.sagepub.com/content/26/3/300.full
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14963049
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18258623
@Jaap, dat zou super zijn als je met de NDF zou willen bellen! Ze reageerden zo star en afwijzend, terwijl ik echt niet met een volledig Paleomenu aan kwam (want dat vind ik voor veel mensen toch weinig realistisch), maar de vraag stelde waarom ze niet communiceren dat low carb of in ieder geval koolhydraten met een lage GL voor een deel van de mensen een verbetering zou kunnen zijn.
(Voeding NU over voeding en diabetes is vorige week al verschenen)
Indertijd (april 2010) heb ik een reactie gegeven op het Dr. Frank dieet in Medisch Contact. Ik zal deze tekst ook nog even sturen naar de NDF.
Geen reden voor kritiek
Het is ontegenzeggelijk zo dat mensen gemiddeld aardig afvallen op het dr.
Frank-dieet en dat type-2-diabetespatiënten er baat bij hebben wat betreft
hun insulinegevoeligheid. Het gewichtsverlies op lange termijn bij dergelijke
diëten is over het algemeen niet veel groter dan bij andere diëten – maar
dus ook zeker niet slechter. Vergeleken met een dieet met weinig vet en veel
koolhydraten zijn er gunstige en ongunstige verschillen in de cardiovasculaire
risicofactoren. Gunstig: de concentratie van het HDL-cholesterol gaat omhoog
en die van triglyceriden omlaag. Ongunstig: het LDL-cholesterol en de vrije
vetzuurspiegels zijn relatief verhoogd.
Ik zou oppassen met een hoogeiwitdieet bij diabetespatiënten bij wie de
nierfunctie verstoord is. Daarnaast is het belangrijk dat de patiënt voldoende
voedingsvezel binnen krijgt en voldoende vitaminen en mineralen. Een volwaardig
diabetesdieet moet volgens mij dan ook ruim volkoren graanproducten,
groente en fruit bevatten. Bij een vetrijk dieet moeten de vetbronnen vooral uit
veel (meervoudig) onverzadigde vetten bestaan. Veel lichaamsbeweging, een
adequate vitamine-D-status en langetermijnbegeleiding gericht op duurzame
gedragsveranderingen zijn ook onontbeerlijk. Als dat allemaal gecombineerd
kan worden met het dr. Frank-dieet en de patiënt ervoor gemotiveerd is, heb ik
geen redenen om er erg kritisch over te zijn.
prof. dr. Jaap Seidell, hoogleraar voeding en gezondheid
“Ik zou oppassen met een hoogeiwitdieet bij diabetespatiënten bij wie de
nierfunctie verstoord is.”
Zeker. Maar heel wat mensen zullen concluderen: bij aangetaste nierfunctie oppassen met eiwit, dus dan maar veel complexe koolhydraten eten/voorschrijven. Terwijl high fat, low carb, low protein waarschijnlijk diabetische nefropathie omkeert…
http://www.plosone.org/article/info:doi/10.1371/journal.pone.0018604
Diabetic nephropathy, as indicated by albumin/creatinine ratios as well as expression of stress-induced genes, was completely reversed by 2 months maintenance on a ketogenic diet. However, histological evidence of nephropathy was only partly reversed. These studies demonstrate that diabetic nephropathy can be reversed by a relatively simple dietary intervention. Whether reduced glucose metabolism mediates the protective effects of the ketogenic diet remains to be determined.
En:
Diabetic Kidney Failure May Be Reversed with Low-Carbohydrate Diet
Researchers have found that by administering a low-carb, high-fat diet in mice, that diabetic kidney damage was reversed, and also uncovered an array of genes associated with kidney failure.
NEW YORK, NY – April 20, 2011 /Press Release/ ––
Researchers from Mount Sinai School of Medicine have for the first time determined that the ketogenic diet, a specialized high-fat, low carbohydrate diet, may reverse impaired kidney function in Type 1 and Type 2 diabetes. They also identified a previously unreported panel of genes associated with diabetes-related kidney damage, whose changes in expression were reversed by the diet. The findings were published online in the peer-reviewed journal PLoS ONE.
Charles Mobbs, PhD, Professor of Neuroscience and Geriatrics and Palliative Care Medicine at Mount Sinai School of Medicine, and his research team evaluated mice that were genetically predisposed to have Type 1 or 2 diabetes. The mice were allowed to develop diabetic nephropathy, or kidney damage. Half of the mice were put on the ketogenic diet, while the control group maintained a standard high carbohydrate diet. The researchers found that after eight weeks, molecular and functional indicators of kidney damage were reversed in the mice on the ketogenic diet. Microscopic analysis showed that kidney pathology in the model of Type 2 diabetes was partially reversed.
“Our study is the first to show that a dietary intervention alone is enough to reverse this serious complication of diabetes,” said Dr. Mobbs. “This finding has significant implications for the tens of thousands of Americans diagnosed with diabetic kidney failure, and possibly other complications, each year.”
The ketogenic diet is a low-carbohydrate, moderate protein, and high-fat diet typically used to control seizures in children with epilepsy. Many cells can get their energy from ketones, which are molecules produced when the blood glucose levels are low and blood fat levels are high. When cells use ketones instead of glucose for fuel, glucose is not metabolized. Since high glucose metabolism is thought to cause kidney failure in diabetes, researchers hypothesized that the ketogenic diet would block those toxic effects of glucose. Considering the extreme requirements of the diet, it is not a long-term solution in adults. However, Dr. Mobbs’ research indicates that exposure to the diet for a limited period may be sufficient to “reset” the gene expression and pathological process leading to kidney failure.
The researchers also identified a large array of cellular stress-related genes expressed during diabetic nephropathy not previously known to play a role in the development of this complication. The team found that the expression of these genes was also reversed in the mice on the ketogenic diet.
Dr. Mobbs and his team plan to continue to research the impact of the ketogenic diet and the mechanism by which it may reverse kidney failure in people with diabetes, and in age-related kidney failure. He believes the ketogenic diet could help treat some neurological diseases and retinopathy, a disease that results in vision loss.
“Knowing how the ketogenic diet reverses nephropathy will help us identify a drug target and subsequent pharmacological interventions that mimic the effect of the diet,” said Dr. Mobbs. “We look forward to studying this promising development further.”
This study was funded partly by the National Institutes of Health and by the Juvenile Diabetes Research Foundation.
Melchior,
Ik denk dat we allemaal een stuk minder stellig moeten zijn. Er ontbreekt gewoon te veel aan evidence. Ook Ornish met zijn laag-vet vegetarische dieet en het Nordic diet (nu erg populair in Scandinavië: vooral plant-based (bessen en paddestoelen) en vis (en roggebrood)) laten fantastische resultaten zien op inflammatie en cardiovasculair risico.
Algemeen kenmerk: karige voeding met afwezigheid van ultra-processed foods leidend tot een afname van de vetmassa (met name intra-abdominaal) en leververvetting.
Als we de geraffineerde processed foods en suikerhoudende dranken kunnen verminderen bij patiënten op een dieet dat zij acceptabel vinden dan is een groot deel van de gezondheidswinst al bereikt. Het klopt natuurlijk dat de glycemic load van bruin brood niet veel anders is dan wit brood maar ook dat mensen spontaan minder eten van water en vezelrijk voedsel (lage energiedichtheid). Dat suiker diabetogeen is los van de insuline respons is een theorie die nog niet erg onderbouwd is.
http://clinicaltrialsfeeds.org/clinical-trials/results/term=Nordic+diet
http://health.usnews.com/best-diet/best-diabetes-diets
Jaap,
Uiteraard zijn er meer wegen die naar Rome leiden. Zet iemand met diabetes type 2 acht weken op een dieet van 600 kcal en hij of zij heeft weer betacel functie. Mijn frustratie is dat de opties die werkelijk zoden aan de dijk lijken te zetten consequent niet worden gecommuniceerd.
Het staat niet vast dat suiker diabetogeen is. Mee eens. Het staat ook niet vast dat roken longkanker veroorzaakt. Dat is nooit aangetoond in een deugdelijke RCT. Waarom zouden we met de beschikbare ‘evidentie’ niet krachtig waarschuwen tegen het gebruik van suiker, vooral als het gaat om mensen met overgewicht en/of diabetes? Aan wat voor risico stel je de bevolking bloot als je onverbloemd communiceert dat er sterke aanwijzingen zijn dat suiker in nog niet vastgestelde doses een verhoogd risico geeft op alle narigheid die de laatste vijftig jaar onterecht is toegeschreven aan verzadigd vet?
De onderzoekers zelf nemen op basis van hun experimenten hun maatregelen. Zie onderstaand transcript uit CBS 60 Minutes met Kimber Stanhope:
Melchior: Hoe waarschijnlijk acht je het dat een effect dat bij muizen wordt gevonden ook bij mensen zal worden gevonden?
Persoonlijk ben ik nooit redelijk bewijs tegengekomen dat effecten bij proefdieren een betrouwbare indicator zijn voor effecten bij mensen.
Robert,
In dit geval acht ik dat vrij waarschijnlijk. Charles Mobbs gaat in dit tweede deel van een wat langer interview op deze onvermijdelijke en natuurlijk volstrekt legitieme vraag in en zegt dat er substantieel bewijs is dat een ketogene voeding bij mensen met diabetes sublieme therapeutische effecten heeft, maar dat er geen (gedocumenteerd) onderzoek is naar het effect op complicaties.
Daar staat tegenover dat Richard Bernstein zijn eigen diabetische nefropathie (en diverse andere diabetische complicaties) omkeerde en in de loop der jaren een hele stoet patiënten heeft begeleid die hetzelfde deden. Maar ja, klinische observaties tellen niet.
Zoals Mobbs in het interview aangeeft, er is geen incentive in deze therapie. Hij had grote moeite om de resultaten van zijn dierstudie ergens gepubliceerd te krijgen en er is geen belangstelling voor een follow up in mensen.
Melchior: Waar baseer je die waarschijnlijkheid op?
De enige plausibele aanname lijkt dat dit zo zou kunnen werken, lijkt mij het gegeven dat een bepaalde voeding continu een bepaald effect geeft bij muizen met deze combinatie van aandoeningen. Terwijl effecten bij mensen met dezelfde aandoening dan continu in overeenstemming zijn met effecten bij muizen.
Ik heb nog nooit ergens (enigszins) overtuigend bewijs gezien dat effecten bij muizen een betrouwbare indicator zouden zijn voor effecten bij mensen. Iemand anders op dit forum wel?
Robert,
Je mag nooit zo maar extrapoleren, akkoord. Toch leidt een derde van de in diermodellen geteste interventies uiteindelijk tot succesvolle replicatie in RCT’s in mensen. Volgens mij hebben we het hier over heel basic fysiologie. Ongeveer van het kaliber als je bij een muis een belangrijk coronairvat afknijpt, ontwikkelt ‘ie een myocard infarct. Net als een mens. Of als je de betacellen van een muis vernietigt en je spuit insuline, dan normaliseer je zijn bloedsuikerspiegel. Net als bij mensen. Waarom zou een doorgewinterde researcher als Charles Mobbs dit belangrijk vinden als hij geen goede reden had om aan te nemen dat hij hier een rudimentair biologisch mechanisme blootlegt? Hoe verklaar je de door Bernstein behaalde resultaten? Of verwerp je die omdat ze niet in een peer reviewed tijdschrift zijn gedocumenteerd? Dat laatste is natuurlijk je goed recht. Zijn successen zijn ‘slechts’ anekdotes.
Overigens laten de kleine RCT’s die er zijn gedaan met mensen wel degelijk een trend richting verbeterde nierfunctie zien. Het begrip ‘non-significant’ kan behoorlijk misleidend zijn.
In terms of renal function, serum creatinine and calculated GFR did not change significantly over the 24 weeks for either group. There was a greater reduction in 24-hour urine protein for the LCKD group (baseline = 445 ± 1175 mg/24 hour, week 24 = 296 ± 750 mg/24 hours, n = 18), as compared with the LGID group (baseline = 276 ± 705 mg/24 hour, week 24 = 223 ± 623 mg/24 hours, n = 24, p = 0.007 for between-groups comparison).
@Melchior: welke fysieke effecten wel precies vergelijkbaar zijn tussen dieren en mensen weet ik niet. Gezien de minimale hoeveelheid vergelijkingen in de review waar je naar vewijst, denk ik dat niemand hier een antwoord op heeft.
Bedankt voor de link naar het artikel. Deze kende ik nog niet. De auteurs concluderen overigens het volgende:
“Only about a third of highly cited animal research translated at the level of human randomized trials. This rate of translation is lower than the recently estimated 44% replication rate for highly cited human studies. Limitations of this review include a focus on highly cited animal studies published in leading journals, which by their positive and highly visible nature may have been more likely to translate than less frequently cited research. In addition, this study had limited power to discern individual predictors of translation.
Nevertheless, we believe these findings have important implications. First, patients and physicians should remain cautious about extrapolating the findings of prominent animal research to the care of human disease. “
@Melchior: Voor zover ik weet zegt proteïnurie niets over de progressie van nierziekten. Daar zegt de GFR iets over die niet werd beïnvloed door het ketogene dieet in het artikel dat je aanhaalt.
Proteïnurie zit toch sterk ‘vast’ aan de GFR? Er wordt geadviseerd om het mee te nemen in de prognose.
Wat is ‘niet significant’? Ik vind in die studie geen concrete data over de GFR, maar wel over proteïnurie. Die laatste daalde ‘niet significant’, maar werd wel de helft minder. Of lees ik het nu helemaal verkeerd? Als ik het niet verkeerd lees, zegt die ‘onveranderde GFR’ me ook weinig.
Robert, hier is nog een anekdote, het opmerkelijke verhaal van een cliënt van Robb ‘Six listeners can’t be wrong’ Wolff. Ik ben te onwetenschappelijk ingesteld om er stoïcijns onder te blijven.
Melchior: Dit zijn inderdaad interessante verhalen. Maar case studies krijgen bij mij pas een plaats als totaal geen gegevens bekend zijn uit onderzoeken waaraan meer mensen hebben meegedaan.
Bij verhalen over individuele gevallen stel ik mezelf altijd de volgende vragen:
-Waaruit bestaan de aanwijzingen dat het verhaal waar is gebeurd?
-Waar is het verslag van de arts dat aantoont dat de patiënt daadwerkelijk de bestaande ziekte + behandeling daarvoor heeft gehad?
Ik heb teveel testimonials gelezen om dit soort verhalen voor waar aan te nemen zonder duidelijke bronvermelding. Kijk naar verhalen van Dr. Rath of verkopers van allerhande andere “natuurlijke” supplementen of behandelingen.
Melchior: Het verhaal van de man waarbij de nierfunctie verbeterde na een laag-eiwit, laag-koolhydraat dieet is zeker interessant. Het wordt voor mij echter pas interessant wanneer geen gegevens bekend zijn van vergelijkbare onderzoeken bij grotere groepen mensen. De vraag is dan ook: zijn deze er?
Bij verhalen over individuele gevallen vraag ik mezelf altijd het volgende af:
-Waaruit bestaat het bewijs dat dit verhaal zich daadwerkelijk heeft afgespeeld?
-Waar is het verslag van de behandelend arts dat aantoont dat de patiënt werkelijk deze verandering in het ziektebeeld heeft ondergaan? En waar is gedocumenteerd dat dit daadwerkelijk gebeurde onder de geclaimde omstandigheden?
Ik heb te veel testimonials gelezen om dit soort verklaringen als vanzelfsprekend voor waar aan te nemen. Kijk naar de vele claims over genezingen van allerhande ziekten die op het internet circuleren.
Bij deze casus vraag ik me ook af hoe de man opeens werd gediagnosticeerd met een nierfunctie van 10%. Volgens mij ervaren mensen al allerlei klachten bij een GFR van pak hem beet 30 of iets dergelijks.
Betreffende je punt van de proteïnurie: Het klinkt voor mij ook niet helemaal logisch, maar ik heb begrepen dat de nierfunctie alleen wordt gemeten door te kijken naar de glomulaire filtratie ratio of de kreatinine klaring: http://www.ajcn.org/content/88/3/660.long
Ik vind dat Dr. Frank dieet een hoog Sonja Bakker gehalte hebben. Zo van eet maar braaf wat de dokter/diëtiste zegt. (iedere dag een voorgeschreven recept) Dan val je wel af. Dank je de koekoek als je komt van junkfood en je gaat iets beter eten val je altijd wel af. Maar of je iets leert over voedingsmiddelen? In zijn boek alleen oppervlakkige prietpraat. Geen wetenswaardigheden over voeding, zodat je inzicht zou krijgen. En dan gewoon gepikt van Atkins, zonder hem de credit te geven. (Atkins vertelt echt over eten) Wat gebazel over Banting, dat wel.
Wie heeft het geprobeerd? Ik wel ( ben van het zelfexperiment) 2/3 kilo afgevallen in 4 maanden. En dan had ik ’t al aangepast, a la Atkins. Maar is niet vol te houden, omdat ’t saai is, je honger houdt (te weinig vet)en het niet gezond is met al dat brood, rijst, enz. Ik ben weer mij eigen weg gegaan en wordt nu achtervolgd door de commerciële club van Dr.Frank met aanbiedingen.
Ik eet nu High Fat, mijn eigen vet. Alle diëten zijn high fat volgens Richard Nikoley en dat ben ik het met hem eens!
http://freetheanimal.com/2008/12/all-diets-are-high-fat-diets.html
Mariet:
Ga ik straks even naar kijken. Moet nou sporten 🙂
Voor diegene die geen zin hebben om het hele boek van Dr Frank te lezen heb ik het boek gelezen, ook om een er een blogje over te kunnen schrijven (:-)): http://bit.ly/y2cLEI. Inderdaad zoals Mariet zegt: geen wetenswaardigheden over voeding en gezondheid, maar wat gezellig geklets voor mensen die daar van houden.
@Mariet, kan het zijn dat je wordt achtervolgd door 1-kg-per-week? Frank van Berkum heeft daar al twee jaar geen verbintenis meer mee. Frank is internist en schrijft stukjes en boekjes. Geld verdienen met voedselproducten of andere diensten doet hij niet.
Melchior, Goed verhaal: Paleo-Apekool ! Dat is nou precies wat “ze” met ons gedaan hebben. Natuurlijk eten vervangen door fabriekseten. En die apen kunnen er niets aan doen, maar wij wel ! We hebben niet goed opgelet, ons een rad voor de ogen laten draaien. En nu zitten we met de gebakken peren. Terug naar echt eten. Dat is niet echt makkelijk.
We worden omringd met vergif.
Zag dit verhaal over vergif: http://preventdisease.com/news/12/042612_Your-Mothers-Exposure-To-This-Common-Pollutant-May-Have-Tripled-Your-Risk-of-Gaining-Weight-Increased-Waist-Size.shtml .
Actueel omdat er weer bericht wordt over kinderen tussen 10 en 12 jaar, waarvan er 22 % te dik zijn en 6 % extreem dik. En dan roepen dokters (ikzalgeennamennoemen) om een tax op bv frisdrank. Om de overheid te spekken ? In het grote gat !? Zonder de garantie dat het gebruikt wordt om ombuigingen te bevorderen.
De post van Richard Nikoley, is er een in het kader van Omdenken. Als je low fat eet (en je valt af, met heel veel honger, dus niet lang vol te houden) eet je je eigen vet op. Hoezo low fat! Als je high fat eet, eet je ook je eigen vet op, zonder honger. Een eye opener !
Liesbeth, duidelijk jouw blog.Ik vind ’t gemiste kans van Dr.Frank. Blijft veel te oppervlakkig allemaal. Hij laat ’t mes in ’t varken steken 😉
Ooit vond ik dit citaat op internet;
Over het laag GI dieet.
Citaat Diëtist J. Meijer van de Diabetesvereniging Nederland (DVN),
.” Concluderend: “Je wilt de boodschap voor mensen met diabetes eenvoudig en begrijpelijk houden. Adviezen moeten bruikbaar zijn, in plaats van weer iets dat erbij komt.”
Het hele stuk vind je hier. http://www.voeding-visie.nl/archief/edi017/artikel/art04.html
De mensen zijn dom, dus we geven ze adviezen die elke sufferd kan begrijpen. Geen igewikkelde dieeten dus, dat snappen mensen toch niet.
Het GI dieet is veel te ingewikkeld, daarom raden ze het niet aan.
Eigenlijk moet ik heel hard huilen…………………………..
@Maan: Dat is ook een zeer belangrijk punt van kritiek waar ik graag op teruggrijp. Adviescommissies lijken mensen soms liever te willen betuttelen dan objectieve informatie te geven.
In het verleden heb ik een discussie gehad met het Voedingscentrum. Ik vroeg me af waarom het Voedingscentrum wel benoemt dat verzadigd vet het “slechte” LDL-cholesterol verhoogt, maar niet benoemt dat verzadigd vet tegelijkertijd het “goede” HDL-cholesterol verhoogt (in vergelijking tot koolhydraten).
Het antwoord luidde dat ze de berichtgeving naar de gewone burger “niet te gecompliceerd wilden maken”.
Dat is een niet-valide argument: Bij onverzadigde vetten wordt namelijk gezegd dat deze het LDL-cholesterol verlagen en tegelijkertijd het HDL-cholesterol verhogen.
Voor mij als kritische, zelfstandig denkende burger komt dat over als het toppunt van betutteling. Het Voedingscentrum wil persé dat burgers minder verzadigd vet consumeren. Als daarvoor moet worden gelogen, is dat blijkbaar goed te praten…………
@Robert, eens. Wat zou het prettig zijn als adviescommissies alleen inhoudelijk zouden willen blijven, en niet alvast een politieke lading of betuttelende communicatievereenvoudiging zouden toepassen. In Amerika is vanwege politieke reden, gepasteuriseerd vruchtensap onderdeel van 2-stuks-fruit per dag. Ik noem vruchtensap graag ‘yellow-sugar water’.
Ik dank prof. dr. Jaap Seidell voor zijn uitgebreide bijdrage en referenties. Mijn ervaringen met een koolhydraatbeperkte voeding over langere termijn (4-5 jaar) zijn goed. De vertaling van de theorie naar de dagelijkse praktijk van de cliënt is ontzettend belangrijk. Ik denk inderdaad dat het dr. Frank-dieet gestopt wordt als het boek uit is. Ik werk met een persoonlijke aanpak, waarbij ik mensen probeer te “scholen” om de juiste keuzes te kunnen maken. Ik probeer hen kennis en technieken aan te leren waar ze mee verder kunnen. Het is geen tijdelijk dieet maar een andere manier van eten en eten beoordelen. Juist als dan blijkt dat lab uitslagen verbeteren (ook LDL!), men zich er fit bij voelt en het gewicht goed blijft, gaat men er mee door. Cliënten met een dergelijke intrinsieke motivatie zijn mijn beste ambassadeurs.
@Maan: jouw gevonden citaat komt m.i. echt uit de oude doos.
Ik geef ook niet veel voor dierexperimenteel onderzoek (zie stukje onder aan dit bericht).
Melchior, ik ben het helemaal eens dat meer opties moetern worden gecommuniceerd. Het is ook lastig. Ik herinner me nog dat we in één van onze commissies de aanbeveling deden van 20-30 minuten matige lichamelijke inspanning.per dag. Evidence-based gunstig ?: jazeker (ten opzichte van niets doen). Haalbaar: nauwelijks voor veel mensen in Nederland. Het advies werd met hoongelach ontvangen in landen waar mensen 10-12 uur zwaar lichamelijke arbeid verrichten. Is het verstandig om als aanbeveling 10 uur beweging te adviseren ? Nee, denk ik. Is het eigenlijk veel beter dan 20 minuten per dag? Vast. Zijn voorlichters die zeggen dat 20-30 minuten bewegen aanbevelen misdadige leugenaars ? Absoluut niet.
Zo is het met voedingsaanbevelingen ook een beetje. Die worden ook meestal geformuleerd met ‘haalbaarheid’ in gedachten. Is dat ook optimaal ? Vast niet. Er zal een storm opsteken als we extreme of primitieve diëten voorschrijven.Ik ben het wel met jullie eens dat voorlichters vervolgens doorschieten en alternatieven niet serieus nemen. Om voorlichters echter moedwillige leugenaars te noemen die patiënten bewust graag in ellende storten vanwege financiële belangen is beledigend en onjuist.
But rats are very different from humans in the ways their bodies process fat and cholesterol.
For example, rats have a much higher activity of the liver enzyme 5-desaturase, which is used in the body to change the chemical structure of fats.2 This enzyme is found in various tissues in the body, including platelets, the liver, the adrenal glands, the kidneys, and fat. The result is that “the rat is not an appropriate human model for studies involving lipids,”3 according to a researcher at Boston’s Tufts University. Another researcher wrote, “It is not possible to extrapolate directly from rat to human studies because of differences in plasma lipoprotein [cholesterol and triglycerides] metabolism between the species.”4
In humans, bile acids are formed from cholesterol in the liver, then excreted into the gallbladder and from there into the intestine. Rats do not have a gallbladder,5 so their bile acids are secreted directly into the intestine. Rats manufacture a bile acid called muricholic acid, which is not made by humans.6 Researchers believe that muricholic acid is responsible for the rat’s ability to quickly eliminate cholesterol from the body.7
The results of these differences are that, unlike humans, rats are very resistant to changes in serum cholesterol, and are also resistant to diet-induced plaques in the arteries. To produce these lesions in rats, they must be fed a combination of cholesterol, thiouracil (an anti-thyroid drug), casein, and cholic acid (a bile acid).8 Humans need only add fat to their diet to show such lesions.
Seidell snijdt een interessant fenomeen aan: communiceren met ‘de gemiddelde consument’. En op basis van ‘haalbaarheid’. Is dat de taak van de bedoelde instituten?
Wat deze verplicht zijn, is toch adviseren o.b.v. de stand van de wetenschap. En niet op basis van deelbelangen. Dat daarbij keuzen moeten worden gemaak (gelet op de tegenstrijdigheden van wat ‘de wetenschap’ als bewijs aanvoert), begrijp ik maar tendele. Waarom niet wijzen op begrippen als ‘optimaal’, ‘hoogstwaarschijnlijk’ en ‘ook een optie is…’?
En dan die voorlichters. Dat zijn i.h.a. geen wetenschappers. Dezen geven slechts door wat hun bazen voorschrijven. Het zijn slechts doorgeefluiken van adviezen gebaseerd op… Op wat eigenlijk?
@Jaap: Bedankt voor het interessante stukje over dierstudies.
Ik noem degene die verantwoordelijk is voor het gegeven dat niet wordt gecommuniceerd dat verzadigd vet het HDL-cholesterol verhoogt (vergeleken met koolhydraten) een leugenaar. Ik zou het ook anders kunnen benoemen: “bewust informatie achterhouden”. Persoonlijk vind ik bewust informatie achterhouden een vorm van liegen, maar dat is mijn eigen daaruit voortvloeiende interpretatie en dus een mening.
Ik ben erg benieuwd wat jij hiervan vindt. Mag het Voedingscentrum het gegeven achterwege laten dat verzadigd vet het HDL-cholesterol verhoogt?
Het Amerikaanse “Voedingscentrum” (IOM 2005 rapport en USDA/USDHHS 2010 rapport), mag ik feitelijk gezien een leugenaar noemen op basis van de verstrekte informatie over verzadigd vet. Hier mag ik dan even quoten naar mijn eigen artikel. Het IOM concludeert dat 7 van de 9 epidemiologisch onderzoeken laten zien dat verzadigd vet het risico op hartziekten verhoogt. Terwijl dit effect feitelijk in slechts 2 van de 9 onderzoeken is gevonden. Het IOM verzint dus resultaten uit 5 onderzoeken:
“The IOM report stated that most epidemiologic studies reported
a positive relation between saturated fat intake and CHD
based on results from nine studies. One of these studies was an
ecologic study [27]. The other studies used a prospective cohort
design. Table 2 presents the associations found by the IOM, and
these are compared with the associations as they were presented
in the articles referred to [20,27–34]. This comparison shows that
three studies in which – the IOM stated – positive relations were
found included the same cohort [28–30]. Moreover, increased
CHD risk/mortality rates from saturated fat intake were stated to
have been found in seven of nine studies. In fact, significantly
increased risks were found in only two studies. One used an
ecologic design [27], and the other used a prospective design
[31]. In the latter study, a significantly increased risk was found
only in an analysis of saturated fat intake as a percentage of
calories, but not in an analysis of intake in grams per day.”
Link naar de full text: http://www.ohsu.edu/xd/education/schools/school-of-medicine/departments/clinical-departments/psychiatry/grand-rounds/upload/Sat-Fat-and-CVD-Discrepency-Betw-Lit-Advice.pdf
Ik vind het bizar dat ik deze informatie als student heb moeten laten publiceren 7 jaar nadat het IOM rapport is gepubliceerd. Ik heb het Voedingscentrum met deze feiten geconfronteerd. Maar men wil geen afstand nemen van de “betrouwbaarheid” van het IOM. In een reactie kreeg ik te horen dat ik geen gelijk kon hebben om de simpele reden dan het IOM geen ongelijk kan hebben. Waterdichte redenering!!!!!
Mag ik vragen wat jij hiervan vindt, Jaap?
Het Amerikaanse “Voedingscentrum” suggereert in haar rapport (USDA/USDHHS 2010 rapport) dat het vervangen van verzadigd vet door enkelvoudig onverzadigd vet en koolhydraten het risico op hartziekten laat dalen, terwijl het onderzoek waar naar wordt verwezen het omgekeerde effect laat zien (zie dezelfde link hierboven). Dat vind ik ook een vorm van liegen. Ook deze onterechte conclusie wordt niet verworpen door het Voedingscentrum. Ik vind dat je als Voedingscentrum afstand moet nemen van rapporten die onzin uitkramen.
Dat het Amerikaanse Voedingscentrum echt totaal niet weet waar ze het over heeft, laat ik ook zien in een ander stuk dat ik erover heb geschreven. Ditmaal gaat het over het effect van vette vis op hartziekten. Ik concludeer hierover:
“Het Amerikaanse Voedingscentrum (USDA), beschrijft in haar nieuwste richtlijnen over gezonde voeding (2010) in het kort de resultaten uit prospectief cohort onderzoek. Het effect uit inname van vette vis op hart- en vaatziekten zou zijn beschreven in 10 onderzoeksgroepen, en het Voedingscentrum suggereert dat er een consistent beschermend effect werd gevonden tegen het risico op hart- en vaatziekten.
Maar het effect uit inname van vette vis werd beschreven in slechts 3 van de 10 onderzoeksgroepen, en in niet één geval kon een significant beschermend effect worden gevonden bij consumptie van de aanbevolen hoeveelheid.”
Link: http://voedingengezondheid.com/amerikaans-voedingscentrum-vis-hartziekten.html
Mijn eindconclusie kan ik dan toch echt niet nuanceren: Het Amerikaanse equivalent van het Voedingscentrum beschrijft herhaaldelijk en veelvuldig incorrect de resultaten uit onderzoeken. Omdat deze resultaten niet zijn beschreven in de referenties waar naar wordt verwezen. Meerdere malen wordt informatie verzonnen om wat voor reden dan ook. Het Nederlandse Voedingscentrum distantieert zich niet van deze verzonnen informatie en houdt informatie over het effect van verzadigd vet op het cholesterol achter.
Dat ik gelijk heb m.b.t. de resultaten/conclusies in mijn review artikel, blijkt uit het simpele feit dat niemand tot op heden ook maar iets uit mijn analyse heeft kunnen weerleggen. Het Amerikaanse Voedingscentrum reageert niet op mijn artikel. Alleen Uffe Ravnskov heeft tot op heden de moeite genomen om (alweer) een zgn. “letter to the editor” in te sturen. Deze wordt binnenkort gepubliceerd, samen met mijn reactie hierop. De EFSA, het IOM en de USDA/USDHHS houden zich allemaal stil. Als de informatie die ik als 3e-jaars studentje geef niet zou kloppen, zou het deze grote groep wetenschappers toch gemakkelijk moeten lukken om mij op mijn plaats te wijzen door alles/een deel te weerleggen……………………
In plaats daarvan word ik genegeerd en hoopt men dat de wind wel overwaait.
Persoonlijk vind ik het dan niet gek van mezelf dat ik deels twijfel aan de kundigheid van bestaande adviesorganen om wetenschappelijke informatie te duiden, dan wel te beschrijven.
Jaap: ik vind dat jij jezelf op een zeer positieve manier profileert door te posten op foodlog en op deze site. En door in discussie te gaan met mensen (zoals ik) die op veel gebieden minder weten dan jij. Tot op heden heb ik nooit gedacht dat jij informatie geeft die wetenschappelijk niet zou zijn onderbouwd 🙂
Ik kan alleen maar respect opbrengen voor de tijd die je hierin steekt.
Robert, ik steek hier tijd in omdat je van critici het meest kunt leren (in het vijandbeeld dat soms oprijst uit blogs is het wellicht beter Moshe Dayan te citeren: je moet met je vijanden praten, met je vrienden kun je geen vrede sluiten). Bovendien wordt hier gediscussieerd over inhoudelijke zaken die de moeite waard zijn en waarmee (ook in commissies etc) mee geworsteld wordt. Over het Amerikaanse voedingscentrum en IOM is het lastig een oordeel te geven. De balans van gunstige en ongunstige effecten van voedingsmiddelen (zware metalen en vetzuren in vis; nitraat en gunstige stoffen in bladrijke groenten) is vaak lastig. Voedingsmiddelen die zowel LDL en HDL verhogen zou ik kijken naar de LDL/HDL verhouding. Maar dat was voordat de theorie van gunstige effecten van verhoogd HDL in elkaar stortte.
Jaap, ik zit al vele jaren op verschillende forums omdat ik een bijzonder goede diëtist, wetenschapsjournalist, onderzoeker (de toekomst zal leren welke het wordt) wil worden.
Ik vind het jammer dat je eigenlijk geen antwoord geeft op 2 vragen:
-Mag het Voedingscentrum het gegeven achterwege laten dat verzadigd vet het HDL-cholesterol verhoogt? (Ongeacht de vraag/discussie of het HDL nog een valide marker voor hartziekten is).
-Mag het Amerikaanse equivalent van het Voedingscentrum (IOM en de USDA/USDHHS) verzonnen informatie in adviesrapporten schrijven? En kun je als Voedingscentrum dit soort rapporten dan nog wel serieus nemen?
Robert, ik weet te weinig over de preciese discussie met het Voedingscentrum en IOM om er iets zinnigs over te zeggen. In het algemeen is het antwoord natuurlijk simpel: Ja, instanties moeten alle relevante feiten melden en nee, instanties mogen geen feiten fabriceren.
Ik snap dat je je vingers niet wilt branden door zomaar iets aan te nemen van iemand. Dat doe ik zelf ook nooit.
Je antwoord is in ieder geval duidelijk. Dank je.
Wat mij betreft zitten de knelpunten vooral in de inconsistente methodieken die door vele adviesbureaus worden gebruikt. Hiermee bedoel ik het volgende:
Effecten van sommige voedingsmiddelen/nutriënten op de gezondheid worden alleen beoordeeld aan de hand van het effect op markers voor de gezondheid (cholesterol, bloeddruk, insuline, etc.). In andere gevallen wordt alleen gekeken naar het risico op het daadwerkelijke ontstaan van ziekten. Dit lijkt gebaseerd op volledige willekeur. Het gegeven dat verschillende adviesorganen verschillende bronnen gebruiken, bevestigt dit standpunt.
Verzadigd vet is het enige nutriënt waarvan het bewijs m.b.t. gezondheidseffecten enkel en alleen gebaseerd is op effecten op het LDL-cholesterol. Zou dit bijvoorbeeld ook met vis gebeuren dan zou men mensen met hyperlipidemie moeten afraden om vis te consumeren: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18774613
Maar het advies over vis wordt vervolgens niet gebaseerd op het effect op het LDL-cholesterol.
Het zou adviesorganen sieren als ze een consistente methodiek zouden hanteren waarbij elk voedingsmiddel op dezelfde manier wordt beoordeeld. Of er zou bijvoorbeeld gezegd moeten worden: verzadigd vet verhoogt het “slechte” LDL-cholesterol, maar er zijn geen aanwijzingen dat dit daadwerkelijk leidt tot een hoger risico op hart- en vaatziekten.
@Melchior: sorry dat ik afdwaal van het topic……………….
Robert,
Helemaal correct zou zijn: “Verzadigd vet leidt bij sommige mensen en in sommige diëten tot een verhoging van het LDL-cholesterol, maar ook tot een verhoging van het HDL-cholesterol. Bovendien leidt consumptie van verzadigd vet tot een vermindering van de LDL-fracties die worden geassocieerd met een verhoogd risico op coronaire hartziekte en een toename van de LDL-fracties die worden geassocieerd met een gereduceerd risico op coronaire hartziekte.” En eventueel ;-): “Hoewel het eten van verzadigd vet soms gepaard gaat met een (meestal lichte) stijging van het LDL-cholesterol, draagt het, vooral in combinatie met (matige) beperking van de consumptie van koolhydraten, bij aan een gunstig, niet-atherogeen lipoproteïneprofiel.”
Off topic? Helemaal niet, wat mij betreft. Ik zie die filmpjes als een uitgangspunt voor een brede discussie en dit is uiterst relevant. Dank!
Melchior: Bedankt voor de aanvulling. Ik drukte me nog voorzichtig uit 🙂
Die adviezen zijn meestal gebaseerd op milde interventies bij grote aantallen patiënten. Neem nu de diabetes preventie studies. In een dozijn landen zijn inmiddels grote langdurige studies uitgevoerd bij mensen met een hoog risico op diabetes. Die studies hebben gemeen dat ze resulteerden in een kleine toename in de consumptie van groente en vezel, iets meer bewegen en enkele kilo’s gewichtsverlies. Wel met een spectaculare daling in de incidentie van diabetes (gemiddeld 60% daling). Studies met extremere diëten zijn er wel maar meestal bij kleine aantallen en van korte duur (en vaak ook deels gebaseerd op dierexperimenten). Dat wil niet zeggen dat extremere diëten geen grotere effecten hebben dan mildere maar dat de onzekerheid daarover relatief groot is. Het is wel een vicieuze cirkel want de reden om milde intyerventies bij grotere aantallen uit te voeren (ipv extreme dieten) is natuurlijk ook weer de haalbaarheid. Zelfs bij milde diëten is er grote uitval en die neemt toe naarmate de ingterventies extremer zijn.
Adviezen zijn dus over het algemeen gebaseerd op de totaliteit van de bewijzen waarbij lange-termijn resultaten bij interventies met harde uitkomstmaten het zwaarst wegen. Dit is dus in het nadeel van kleinere experimenten van korte duur en zeker in het geval van n=1 experimenten die op dit blog veel voorkomen. Een andere weging van bewijs is het overdenken waard. Suggesties zijn welkom. Maar het is niet zo dat commiissies bestaan uit dwazen die niet weten wat ze doen.
Niemand zal zeggen dat de adviescommissies uit dwazen bestaan. Gesuggereerd wordt hier en daar wel dat er mogelijk leden zijn die al te veel onder het regime van de voedingsindustrie staan. Maar dat terzijde.
Ondanks al deze adviescommissies inzake een zo gezond mogelijke voeding moeten we constateren dat het aantal mensen dat ongezond dik is, toeneemt. Ook het aantal mensen met chronische ziekten, gelinkt aan verkeerde voeding, neemt schrikbarend toe. Ondanks de door Seidell aangehaalde, kleine, verbeteringen, druppels op een gloeiender wordende bakplaat. De voor de hand liggende conclusie lijkt: men is blijkbaar niet bij machte het gros van het volk de goede voedingsrichting op te sturen. En het antwoord op de vraag: hoe komt dat, is cruciaal om aan bestrijding te doen. Mijn wantrouwen ontstaat, wanneer bestrijdingsadviezen worden gegeven op basis van wat een commissie haalbaar lijkt binnen het huidige maatschappelijke veld. De adviezen die dan volgen, zijn, gelet op de verontrustende ontwikkelingen, blijkbaar niet in staat om het schip van koers te doen veranderen. Er zal een gigantische voedingsrevolutie moeten komen, wil er effect worden gesorteerd. Wat nu gebeurt, is plaagstootjes plaatsen, waarvan de voedingsindustrie met haar wereldwijde connecties niet wakker ligt.
Ben ik nu een pessimist, of een realist?
Willem, je verwoordt in een paar heldere zinnen kernachtig wat ik zojuist blootsvoets door ‘het hoge land’ rennend probeerde te formuleren.
Ik zou nog willen toevoegen: de suggestie dat economische belangen geen invloed zouden hebben op richtlijnen en adviezen en vooral op de communicatie daarvan naar het publiek, is niet juist. Jaap lijkt me daadwerkelijk integer en onafhankelijk, maar het zijn de Unilevers, Nestle’s en Merck’s die op de achtergrond bepalen wat er gebeurt. Het zou naïef zijn om anders te veronderstellen.
Ik ben niet naief maar het is ontoelaatbaar dat het gebeurd. Dat aan de kaak stellen is dus belangrijk want de geloofwaardigheid van wetenschappelijk onderbouwde adviezen is daarmee in het geding. Belangenverstrengeling is wel echt een belangrijk thema bij de Gezondheidsraad, WHO, IOM etc etc. Vergeet overigens niet de landbouw (vleessector, zuivel, suiker, palmolie, zoutindustrie etc etc) als belangrijke beïnvloedende factor. Zoals te lezen is in Food Politics van Marion Nestle hebben die sectoren in het verleden nog de meeste aantoonbare invloed gehad op richtlijnen.
Willem, wat is ‘de goede voedingsrichting’ ? Ik geef net aan dat uit grote studies van inmiddels tienduizenden mensen met lange follow-up en echte ziekte eindpunten gebleken is dat met bepaalde voedingsadviezen (meer groente, fruit en vezelrijke producten), minder calorieën en minder zout en meer lichaamsbeweging etc) grote gezondeheidswinst te bereiken is. Die mate van evidence hebben we niet voor veel andere voedingspatronen. Wel veel ecologisch, dierexperimenteel, kleinschalig en anecdotische aanwijzingen. Daarmee zijn die wel informatief maar er zou terecht een storm van protest ontstaan als we op basis daarvan ‘het gros van het volk’ zouden adviseren.
Er moet dus beter onderzoek komen. Daar was Gary Taubes het mee eens toen ik hem onlangs sprak. Het idee is een grote langdurige studie naar ketogene voeding bij grote aantallen. Het is de (zijn) vraag of de financiering er komt, of er deelnemers te vinden zijn voor randomisatie en of het door ethische commissies komt.
Ik begrijp het probleem dat Seidell aansnijdt, natuurlijk. Beter onderzoek moet er komen, ook natuurlijk. Feit blijft, maar dan kan Jaap uiteraard ook niks aan doen, dat de wereldbevolking in zijn algemeenheid zucht onder niet alleen de aantallen mensen, maar zeker ook onder het gewicht ervan. Als we zoveel moeite hebben met alleen al de Nederlandse bevolking enige bewustwording bij te brengen, hoe rampzalig zal het straks zijn in de landen die zich nu in razend tempo aanpassen aan onze westerse leefstijl?
Het is geen welgevallig woord, reguleren, maar hoe anders moet het probleem worden aangepakt? En stel, we reguleren. Hoe machtig zal de hele voedings-/agro-industrie blijken te zijn?
Of vreten we ons naar de verdoemenis, met als stimulators genoemde bedrijfstakken?
Ga maar even lekker naar de moestuin, doorwaaien en zaaien. Lekker, daar.
Willem, ik begrijp je vertwijfeling, maar wat stel je je concreet voor bij ‘regulering’? Dwingend voorschrijven, extra belasten, sanctioneren etc, mij geeft het een unheimisch gevoel, ongeacht het onderliggende paradigma.
Melchior. De vrije geesten onder ons prediken de vrijheid van het individu. Ik, in principe, ook. De realiteit is echter dat de ene mens vatbaarder is voor, ook, twijfelachtige boodschappen. Zie de reactie van kinderen die de super binnelopen, waar de waren vakkundig uitgestald liggen om te verleiden. Ik zou het geen gek idee vinden om alle reclame gericht op het verleiden van onvolwassenen te verbieden. Er zijn belangrijker zaken dan vrijheid, blijheid. Op momenten, zoals nu aangehaald, is het m.i. de taak van een fatsoenlijke overheid om te sturen. Denk aan rookverboden. Nu het zo duidelijk is wat voor puinhopen bepaalde voedingsmiddelen gericht op kinderen (voor mij mag het ook voor volwassenen gelden) aanrichten, kun je dat toch niet op zijn beloop laten? Meer dikke, ongezonde kinderen, meer zorgkosten, meer werk voor Jeugdzorg, meer….
Ja, Melchior, ik zou inderdaad, doelgericht en verantwoord, dwingend willen voorschrijven om reclameuitingen die kinderen verleiden tot impulsaankopen, de bekende suikerhoudende producten o.a., te verbieden. Kinderen zijn kwetsbaar en manipuleerbaar. Hetzlefde zal gelden voor (veel!) ouderen. Het overlaten aan d evrije markt kan natuurlijk, maar dan moeten we niet zeuren wanneer het nog vreselijker wordt dan het al is.
(De aardappelen staan alweer boven, de spinazie groeit, evenals de raapstelen, en meer. Het wordt echt voorjaar op de tuin..).
Daar heb je een belangrijk punt, Willem. Ik ben zo volkomen onontvankelijk geworden voor de ‘verleidingen’ van de voedingsindustrie in onze human zoo, dat ik de macht van (zintuig)marketing even vergat. Misschien heb je gelijk dat we als samenleving de plicht hebben om tenminste kinderen tegen zulk oneerlijk neuro-economisch geweld te beschermen.
Verder denk ik dat we het toch vooral moeten hebben van bewustwording. Blogjes. Living by example. Uiteindelijk leiden totale vertwijfeling en economische noodzaak mogelijk tot projecten zoals in Reno.
Ik ben het met je eens, Melchior: bewustwording is een groot goed. Maar niet voldoende om de ellende te keren. Kwetsbaar ook, die bewustwording. De menselijke geest zit zo ingewikkeld in elkaar, dat onder bepaalde (prikkel)omstandigheden ‘je bewust zijn’ ondergesneeuwd wordt door aangeboren instincten. Daar reken ik de prikkel tot zoet/zout eten toe, maar vooral de dwang om op te slaan/in te slaan als buffer tegen schaarse tijden. En die prikkel tot overconsumptie zit er jong in, maar ook oud. Die temperen, resp. bijsturen. gaat niet alleen tegen onze natuur in, maar wordt, waar we het hier over hebben, flink gestimuleerd door de verleidingen waaraan wij/de kinderen blootstaan. Van die prikkel tot overeten maakt de, in deze zin mafiose, voedingsbranche graag gebruik! En de vraag is dus: wat doen we daartegen, als we er iets tegen willen doen?
Justin Bieber (nooit van gehoord hoor, googlede even “populairste idool”) tot paleo bekeren en laten zeggen dat brood voor losers is ;-).
Serieus, ik weet het niet.
Ik denk dat het te eenvoudig is om de voedingsindustrie alleen verantwoordelijk te houden voor het oprukkende overgewicht van de westerse wereld. Het is immers de consument zelf die de vraag bepaald en daarmee het aanbod. Natuurlijk is het verwerpelijk als de industrie zijn macht ge(mis)bruikt om de overheidsadviezen te beïnvloeden voor eigen financieel gewin. Maar dat zegt mijns inziens meer over degene die dat toestaat. Hoewel ik het op details zeker niet eens ben met de adviezen van het voedingscentrum moet ik wel kwijt dat hun adviezen om af te vallen zoals “gezond afvallen in zeven stappen in de praktijk” gewoon moet werken(25% reductie op verbruik, minder vet,suiker,alcohol, meer bewegen) ook wordt gewezen op het belang van het behoud/groei van spierweefsel. Wanneer deze adviezen in de praktijk niet blijken te werken is de meest voor de hand liggende oorzaak het niet naleven van deze adviezen. Regulatie is binnen een vrijemarkteconomie erg ingewikkeld maar waar denk ik nog een hoop winst te halen valt is educatie zoals verplichte voedingslessen op scholen. De gemiddelde kennis over voeding is gering waardoor de persoon die worstelt met zijn gewicht vaak niet in de gaten heeft dat hij/zij met het tussendoor verorberen van bijvoorbeeld een Bonbonbloc verpakking de helft van zijn ADH aan energie naar binnen heeft gewerkt. Meer kennis zou er voor kunnen zorgen dat mensen meer zicht krijgen op de oorzaken van hun overconsumptie.
Fred-Jan,
Ik ben het met je eens. Als mensen zich daadwerkelijk aan die adviezen zouden houden, zou er geen of veel minder overgewicht zijn. Maar we zouden nog niet verlost zijn van wat ik koppig ‘de neolithische ziekten’ blijf noemen. Als het paleoperspectief is verankerd in de biologische realiteit – en dat denk ik uiteraard – kunnen we door isolatie en uitsluiting van elementen waaraan we (nog) niet goed zijn aangepast veel onnodig leed voorkomen en met z’n allen een functioneler leven leiden. Met calorierestrictie kom je ver, maar de schijf van vijf verstoort de natuurlijke eetlustregulatie (abnormale honger en dus hoge uitval) en levert nog steeds het hele pakket (potentiële) neolithische ziekteverwekkers.
Melchior, ook ik denk dat de schijf van vijf voedingsmiddelen bevat die wellicht niet voor iedereen optimaal zijn. Maar de voedingsmiddelen die nu bij onze overgewichtigen de eetlustregulatie verstoren worden ook niet aanbevolen door het Voedingscentrum. Je moet bij de grootte van de overconsumptie die nu alle ellende veroorzaakt eerder denken aan de 1500 Kcal van Jan Peter van Doorn, dan aan de 20 Kcal van Gary Taubes. En die wordt vermoed ik niet veroorzaakt door een bruine boterham met een glas melk.
Willem en Melchior,
Het heeft met een bepaalde mate van terughoudendheid te maken. Terughoudendheid in het inspelen op de verlangens van mensen naar er goed uitzien, gewaardeerd worden, gelukkig zijn. Marketing heeft zich de afgelopen 30 jaar op die verlangens gericht. Marketing en reclame in haar kielzog is verworden van nuttige informatie over levensbeterende zaken (70er jaren) tot de ‘koopbare’ zelfvergroting: ik ben bijzonder, omdat ik het waard ben, ik ben sportief, aantrekkelijk enzovoort.
Die zelfvergroting mag je ook letterlijk en fysiek nemen. Vroeger bestond de markt uit het aantal mensen maal 2000 calorien per dag. Nu bestaat die uit het aantal mensen maal 3500 calorien per dag. Afgezien van het aantal mensen dus bijna verdubbeld. En let wel, die laatste 1500 cal zijn minimaal drie keer zo duur als die eerste 2000.
Er gaan zelfs stemmen op dat het ook nog allemaal in ons onderbewuste wordt geplaatst. Maar dat lijkt me overdreven. De meeste marketeers hebben er geen benul van hoe dat zou moeten.
Wat er aangedaan moet worden:
1. Consumenten moeten de juiste informatie krijgen (kost veel moeite)
2. Bedrijven moeten wat bescheidener worden (kost veel geld)
3. Overheden moeten grenzen stellen (durven ze niet)
4. Wetenschap moet zich volledig focussen op fundamenteel, onafhankelijk onderzoek (dat kost ze de derde geldstroom)
Dit komt net binnen via EVMI:
AMSTERDAM – 22 procent van de Nederlandse kinderen van 10 tot 12 jaar is te dik. In een aantal andere Europese landen is de situatie nog dramatischer.
De resultaten van het onderzoek, waar ook het VU medisch centrum is betrokken, is gepubliceerd in het blad PLoS-One. Het onderzoek is in het voorjaar van 2010 uitgevoerd in 7 landen onder in totaal ruim 7000 kinderen.
Nederland heeft één procent meer kinderen met overgewicht dan België en staat daarmee op de derde plaats. In beide landen kampt 6 procent van de kinderen met extreem overgewicht. Noorwegen staat bovenaan met 19 procent kinderen met overgewicht, waarvan 4 procent extreem overgewicht. Griekenland is hekkensluiter met 50 procent kinderen met overgewicht, waarvan 21 procent met extreem overgewicht.
De jongens zijn over het algemeen dikker dan de meisjes, kijken meer tv, maar sporten ook meer. Kinderen van hoog opgeleide ouders zijn slanker, behalve in Griekenland en Spanje. Nederlandse kinderen blijken met 0,6 liter per dag de meeste frisdrank te drinken.
‘Het is duidelijk dat er verschillen zijn in de culturele tradities, familiegebruiken en eetgewoonten tussen de verschillende Europese landen’, zegt onderzoekscoördinator professor Johannes Brug van VU medisch centrum. ‘Het onderzoek laat zien dat kinderen één ding gemeen hebben – ze worden allen blootgesteld aan meerdere factoren die overgewicht bij de kinderen veroorzaken. Slechts één oorzaak aanpakken zal dan ook niet werken
Ik ben zo vrij, Fred-Jan, het niet met jouw kern van het betoog eens te zijn. Je stelt: ‘Regulatie is binnen een vrijemarkteconomie erg ingewikkeld maar waar denk ik nog een hoop winst te halen valt is educatie zoals verplichte voedingslessen op scholen.’ Beter: ik ben het wel met je eens, dat regulatie moeilijk is en dat opvoeding kan bijdragen aan bewustwording, maar dan ben je er nog lang niet. Wij reguleren al veel, van roken en drugs tot aan verkeers- en andere regels toe. In een ingewikkeld systeem als een samenleving is dat nodig om de grootste brokken te voorkomen. Waarom dan bij een basiselement als voeding dan niet? Omdat dat ingewikkeld is? Omdat de meningen over wat gezond eten is, uiteenlopen? Vast niet, maar voornamelijk omdat enige sturing ten nadele zal gaan van de belangen van bedrijfstakken, machtige bedrijfstakken, invloedrijke bedrijfstakken..
Je zegt ook: ‘Het is immers de consument zelf die de vraag bepaald en daarmee het aanbod.’
Dat is maar ten dele waar. De vraag van de consument wordt bepaald door menselijke eigenschappen zoals hierboven aangegeven, verleidelijk aanbod en laagdrempelige toegankelijkheid. De fundamenten van de voedingsbranche, dus.
Het idiote is, dat de verorberaar van te veel, te zoet en te zout eten best ‘weet’ dat dat niet goed is voor het lijf, maar blijkbaar(zie om je heen) geen weerstand kan bieden. Het wordt immers wel heel gemakkelijk gemaakt om het oerinstinct te bevredigen..
Meer kennis betekent volgens mij niet een op een ook meer kieskeurig. Juist in de ontwikkelde westerse landen, waar de toegankelijkheid tot kennis makkelijk blijkt, neemt obesitas, om een voorbeeld te noemen, juist schrikbarend toe. Dus, opnieuw: hoe lossen we dat op zonder drastisch te reguleren?
Waar, Jan Peter, marketeers wel verstand van hebben, is hoe hun producten aan de man/vrouw/het kind te brengen! Daartoe wordt gebruik, sommigen zeggen: misbruik, gemaakt van menselijke zwakheden. Daar hadden we het al over. de vraag is wat we daartegen zouden kunnen doen.
Je geeft een viertal punten. En meteen een viertal bezwaren.
Was het niet Louis Paul Boon die zei: ‘Schop de mensen een geweten..!’ Waarom de overheden, die volgens jou ‘niet durven’, maar waar volgens mij de sleutel tot een oplossing ligt, niet een geweten geschopt?
Melchior. Dank voor het artikel. Je laat Johannes Brug een conclusie trekken en aangeven dat fragmentarische aanpak niet werkt. Hij geeft geen hint tot een mogelijke sleutel tot een aanpak. Die meerdere factoren die leiden tot overgewicht bij kinderen (een afschuwelijke ontwikkeling) zijn ook in deze draad al belicht. Onderzoeken, uitkomsten, constateringen, wat is eigenlijk de concrete aanpak?
Willem, even snel en off topic maar voor de goede orde, dat stukje is niet van mij maar van een andere verslaggever. Ik kreeg het binnen met de nieuwsbrief van evmi.nl.
Willem, het reguleren van de winkelverkoop van voedsel wat de potentie heeft om overgewicht te veroorzaken lijkt mij nagenoeg ondoenlijk. Het scala producten wat deze eigenschappen bezit is groot en divers en bevat ook voedingsmiddelen die niet algemeen als ongezond of dikmakend worden gezien zoals noten, zuivelproducten,vleesproducten en diverse andere producten die door hun vet/koolhydraat gehalte een hoge energie dichtheid hebben. Hoe moet je zo iets uitvoeren? Geen chocolade met een BMI boven de 27(berekend met een weegschaal bij de kassa)? Het sturen op prijs door middel van accijns(welke producten?) is gelet op het alcohol gebruik van bijvoorbeeld onze jeugd ook niet erg succesvol en dus eigenlijk alleen maar prettig voor de staatskas. Wel zouden er beperkingen opgelegd kunnen worden op de wijze waarop bepaalde producten aan de man gebracht worden. Restricties op reclame voor producten voor bepaalde doelgroepen of zelfs voor bepaalde producten in zijn geheel. Je zou ook kunnen sturen op het aantal verkooppunten van bepaalde producten door het niet/minder verlenen van vergunningen aan bepaald type eetgelegenheden. Toch denk ik dat een heel groot deel van het probleem toe te schrijven is aan een veranderde instelling met betrekking tot de consumptie van bepaalde artikelen. Tegenwoordig zie ik gezinnen een supermarkt uitlopen met ieder een zak chips in de hand hun weg vervolgend naar het centrum. Kinderen mogen zelf uit de koelkast pakken wat ze willen en dat geldt ook voor de voorraadkast. Reguleren is wellicht nodig maar een mentaliteitsverandering ook. Jij zegt: Juist in de ontwikkelde westerse landen, waar de toegankelijkheid tot kennis makkelijk blijkt, neemt obesitas, om een voorbeeld te noemen, juist schrikbarend toe. Willem, hoe beschikbaar die informatie ook is de gemiddelde burger weet heel weinig van voeding.
En dan te bedenken dat het eigenlijk maar 10 bedrijven zijn die onze supermarkten vullen met hun meuk, pardon, producten… http://www.convergencealimentaire.info/map.jpg Knap onthullend, vind ik.
Zojuist besloten: accijns op tabak, alcohol en frisdrank verhoogd. Kleine stapjes vooruit.
http://www.rtl.nl/%28/actueel/rtlnieuws/binnenland/%29/components/actueel/rtlnieuws/2012/04_april/26/binnenland/alle_details_akkoord_op_een_rij.xml
ik wist het wel, maar dit plaatje is inderdaad erg ‘verhelderend’. Om somber van te worden. Gelukkig is er ook een hele lange long-tail. Huismerkleveranciers, kleine merkproducenten, etc etc.
Alleen jammer dat deze accijnsverhoging niet wordt ingegeven door gezondheidsmotieven, maar puur om geld binnen te halen.
Een paar maanden terug bleek ik allergisch te zijn voor suiker. En dan begin je je toch te realiseren wat voor rol suiker speelt in de tegenwoordige consumptie. Het is van de gekke welke hoeveelheden fabrieken denken in een product te kunnen stoppen. Ikzelf kom nooit aan, maar er zijn zoveel meer risico’s verbonden aan suiker, waarvan sommigen minder snel aan te tonen zijn. Voor niemand is zoveel suiker goed en dit zou zeker meer onder de aandacht moeten komen.
Hoi I Like Sunshine Everyday,
Strikt gesproken kun je niet ‘allergisch’ zijn voor suiker (een allergie duidt op een overdreven reactie van het immuunsysteem), maar een kniesoor die daar op let ;-).
Er zijn twee volstrekt van elkaar verschillende condities die problemen met fructose geven.
1. Fructose malabsorptie. De darm neemt de fructose (uit bijvoorbeeld suiker) niet snel genoeg op, waardoor zich abnormaal veel fructose in de darm opstapelt en een minder prettige microflora feest gaat vieren. Ongevaarlijk, maar lastig (ook voor de omgeving).
2. Erfelijke fructose intolerantie. Dit is een potentieel dodelijke aandoening die het gevolg is van het volledig ontbreken van een enzym dat nodig is voor het metaboliseren van fructose. Als gevolg daarvan stapelt zich na fructose-inname een tussenproduct van de fructosestofwisseling in de bloedbaan op en word je erg ziek. De enige (en afdoende) oplossing is dan het volledig uitsluiten van fructosehoudende levensmiddelen.
Ben met je eens dat suiker in de hoeveelheden die de meeste mensen binnenkrijgen een boef is.
De ene mens verdraagt suiker, beter dan de andere. Er zijn mensen die behoorlijke lastige kwalen krijgen als ze teveel suiker eten. Maar allergisch heb ik nog nooit van gehoord. Dat betekent nl. ook dat geen groente fruit en zetmelen zo kunnen eten. En dus een zero carb dieet moet volgen.
Op een lowcarb dieet ( zonder zetmeel en gluten maar met groente en fruit) verbeteren bijna bij iedereen alle suiker intolerantie gerelateerde klachten.
Numero tres: