Kan ons kikkerlandje een duurzaam paleomenu voortbrengen voor ons allemaal? Ja, zeggen Bartinka Dorgelo en Job van Splunter na verwoed rekenen.
Ladies and gentlemen… May I proudly present…
Zowel binnen als buiten de paleobeweging wordt driftig gediscussieerd over de vraag of paleo wel haalbaar is. Of je met zo’n ‘elitaire’ voeding wel alle monden op een duurzame manier kunt voeden. Hoewel je je kunt afvragen of het huidige, volledig op monoculturen en aardolie gebaseerde graanmodel duurzaam is, is het een buitengewoon fascinerende en belangrijke vraag. Onlangs nog claimde Foodlog – dat veel degelijke landbouwdeskundigen in haar gelederen heeft – zeer beslist dat paleo absoluut niet uit kan. Bartinka Dorgelo (CushiHuaira) en Job van Splunter zijn ook erg begaan met deze vraag. Vanuit hun relevante professionele achtergrond rekenden zij een en ander door. Het Paleo Perspectief viel de grote eer te beurt het resultaat van hun denkarbeid te mogen publiceren. Het volgt hieronder in een gastpost. Maar alvorens het cijferwerk te presenteren, stelt Bartinka zichzelf en haar partner even voor. Hieronder enkele stukjes uit de email die ze me stuurde.
Even ter achtergrondinformatie: ik ben van ons twee degene met landbouwachtergrond, HBO tropische landbouw, specialisatie veehouderij + biologische landbouw. In het verleden landbouwstages in NL, FR, Mexico en uiteindelijk paar jaar eigen kwekerij in Ecuador. Door een lezing van Frits Muskiet ben ik op het paleospoor gebracht. En door een berichtje over het proefschrift van Remko Kuipers via Foodlog toen bij jou beland. Al lezend in diverse paleo-blogs begon ik me te storen aan de paleo-aanhangers die de aardappel verketteren, omdat die in onze streken nooit voorkwam, maar die dan wel grote hoeveelheden avocado’s, kokosolie en zoete aardappel consumeren, allemaal zaken die hier zeker niet willen groeien. Ik had ook geen goed gevoel bij alle baksels met notenmeel in plaats van graan en met alle aanbevelingen voor het gebruik van grote hoeveelheden grassfed boter. Stel dat iedereen dat zou doen, zou er dan wel genoeg zijn? In paleoland heerst controverse over de hoeveelheden eiwit en koolhydraten die een mens nodig heeft, maar iedereen lijkt het erover eens dat er meer gezond (grassfed) dierlijk vet gegeten moet worden. Zolang de meeste Nederlanders boter, spek en orgaanvlees mijden is het geen enkel probleem om daaraan te komen, maar stel dat paleo echt populair wordt? Dierlijk vet voelde voor mij als een schaars goed aan + sterk gelinkt aan eiwitproductie. Je kunt niet zomaar de dierlijk vet productie verhogen zonder ook meer eiwit te produceren. En al dat eiwit gooi je natuurlijk niet weg. En hoeveel moeten jagers/verzamelaars wel niet gegeten hebben om op basis van vlees, vis en knollen aan 3000 calorieën per dag te komen, zou dat niet veel minder moeten zijn? Al dit soort overpeinzingen zijn bij ons weken lang over tafel gegaan.
Job is architect en constructeur en supergoed in rekenblaadjes. Hij leeft voornamelijk op koffie met melk en suiker :-). Hij heeft zich vol enthousiasme op mijn vraag over de haalbaarheid van paleo in Nederland gestort. Dit hele gebeuren is dan ook voor 95% Job’s werk.
Wij zouden graag willen dat er liefdevol geschoten wordt op dit document. Allerlei aannames zouden door mensen met meer expertise veel scherper kunnen worden gesteld, zodat er een realistisch beeld ontstaat van de mogelijkheden van paleo in Nederland. Als je iets aanbeveelt – en via jouw blog wordt paleo zeker aanbevolen – moet je er namelijk rekening mee houden dat mensen het ook en masse gaan doen. Hopelijk blijft onze conclusie dat graan en intensieve reguliere landbouw en bio-industrie onnodig zijn ook na de nodige correcties op ons model nog steeds geldig. Verder blijft de discussie actueel over hoeveel calorieën een mens nodig heeft en of een calorie een calorie is onafhankelijk van de bron. We dachten eigenlijk dat paleo in Nederland niet haalbaar was, omdat we maar op zo’n 1500 calorieën per dag uitkwamen, maar door jouw laatste post over de starvation experiments kregen we weer hoop. Een onderzoekje naar de eetgewoonten en calorie-inname van paleo-aanhangers die al langere tijd stabiel op een gezond gewicht zitten, zou meer licht kunnen werpen op de Nederlandse realiteit.
Dus lezers van HPP, Foodloggers en andere geïnteresseerden, wat vinden jullie na lezing van onderstaand document? Ik verheug me op een levendige, vruchtbare discussie.
Onderzoek naar de haalbaarheid van een paleo-dieet voor alle Nederlanders.
Bartinka Dorgelo en Job van Splunter
13 oktober 2012
Inleiding
De mens is het resultaat van een evolutieproces van een half miljoen jaar. In deze periode hebben mensen in de gematigde klimaatzones overwegend geleefd op een dieet van vis en vlees en dierlijke vetten, aangevuld met plantaardig voedsel. Pas sinds 8000 jaar staan graanproducten op het menu en slechts 300 jaar is er suiker op grote schaal beschikbaar. Een veel te korte tijd voor evolutieprocessen om biologische aanpassingen aan het verteringssysteem mogelijk te maken. Veel van de moderne ziekten worden toegeschreven aan ons moderne dieet. Dit pleit ervoor om weer terug te gaan naar een dieet zoals onze voorouders dat waarschijnlijk hadden: het paleo-dieet. Een probleem zou kunnen zijn dat er nu veel meer mensen op aarde zijn dan vroeger. Dit is een veel gebruikt argument om graan producten te propageren, vleesconsumptie af te raden en intensieve landbouwmethoden uit te breiden. We willen eens serieus gaan uitrekenen of een paleo-dieet mogelijk is in Nederland voor alle Nederlanders, zonder substantieel afhankelijk te zijn van grond voorbij de landsgrenzen. (koffie, cacao, en andere lekkers moeten wel mogelijk blijven).
Uitgangspunten
We hanteren de volgende uitgangspunten
- De huidige bevolking is circa 16,5 miljoen zielen inclusief kinderen en bejaarden. Voor het bepalen van gemiddelde behoefte als totaal wordt gerekend met 15 miljoen volwassen mensen van circa 40 jaar.
- Het huidige areaal aan landbouwgrond is beschikbaar en wordt biologisch (duurzaam) geëxploiteerd.
- Beschouwd wordt alleen de beschikbaarheid van de basisnutriënten eiwit, vet en koolhydraten. Vitaminen en sporenelementen zijn in principe altijd voldoende beschikbaar, mits het aanbod gevarieerd is. Vitaminen, sporenelementen en vezels zijn vooral afkomstig van groenten. Het benodigde areaal aan groenten is relatief klein, kan gecombineerd worden met andere oogsten en kan ook worden opgevangen door bijvoorbeeld stadstuinen, daken etc. Dit onderdeel van onze voedselbehoefte wordt niet geanalyseerd.
- Ook voor de sector landbouw en veeteelt worden alleen de hoofdstromen beschouwd. De mineralenhuishouding wordt niet fijnmazig beschouwd.
- Nederland exporteert veel landbouwproducten uit intensieve tuinbouw en veeteelt (groenten uit glastuinbouw, varkensvlees, gewas-zaden). Deze dragen voor 10% bij aan het welvaartsniveau in Nederland. Hier wordt even geen rekening mee gehouden.
Conclusies
Uit tabel 5 (tabellen achteraan in document) blijkt de opbrengst aan energie in voedsel voor menselijke consumptie per persoon per dag.
De totale energieopbrengst is geoptimaliseerd door de diverse variabelen, met name de toewijzing van landbouwgrond aan diverse sectoren, te variëren. Ook zijn de diverse biologische bedrijfsmodellen geoptimaliseerd. We komen nu op 6504 kJ per persoon per dag (1552 kCal.) Dit wordt vergeleken met de algemeen gangbare norm van 9200 kJ of 2200 kCal. (gemiddelde van man en vrouw). Het tekort bedraagt 29%. Het kan zijn dat deze norm aan de hoge kant is. Als we de waarden uit de voedingswaardentabel toepassen op de aanbevolen hoeveelheden uit “De Schijf van Vijf” [1] is er geen sprake meer van een tekort.
56% van de energiebehoefte wordt gedekt door vetten. Hiervan is twee derde afkomstig van varkensvet. Koolhydraten leveren 16% van de dagelijkse behoefte. Een kwart daarvan is afkomstig van de aardappel. De andere bron is voornamelijk fruit en “knollen” zoals pastinaak, biet, koolraap, knolselderij. Op een akkerbouwbedrijf is dit uitwisselbaar in soort en opbrengst. De pastinaak levert van de knollen de meeste energie, maar voor de afwisseling is in de tabel rekening gehouden met 50% pastinaak en 50% knolselderij. Vanwege uitputtingsgevaar en kans op ziektes is de productie van aardappel beperkt (één oogst in 6 jaar).
Meer areaal aan akkerbouwgrond gaat ten koste van het areaal aan weiden voor bijvoorbeeld varkens, terwijl er dan niet meer voldoende vee over is om de productie aan graan en voedergewassen, die veroorzaakt wordt door het toegenomen areaal aan akkerbouwgrond af te kunnen zetten.
Als we de vetproductie (boter, varkensvet) willen verhogen, gaat dat ten koste van het areaal voor aardappelen en knollen. Toename van het percentage vet in het dieet impliceert ook automatisch een toename in de hoeveelheid dierlijk eiwit in het dieet. Bij varkens spreekt dat voor zich, maar niet iedereen realiseert zich dat een koe pas melk geeft nadat ze een kalf heeft gekregen. De helft van al die kalfjes zijn stiertjes. Meer boter betekent dus meer melkkoeien en meer vleesstiertjes. De vraag is of zo een grote hoeveelheid dierlijk eiwit nog gezond is.
Soms komt het argument op dat er meer noten in het paleo-dieet opgenomen moeten worden. Archeologisch onderzoek heeft aangetoond dat Nederlandse jagers/verzamelaars inderdaad substantieel noten consumeerden[2], maar als we ons met de huidige bevolkingsaantallen willen beperken tot de productie uit Nederland, dan is dat teleurstellend. De walnoot is inderdaad zeer energierijk, maar de productie is in Nederland lastig. Nu wordt er in Nederland 300.000 kg geproduceerd, wat neer komt op 20 gr. per persoon per jaar!
Er zijn wel scenario’s te verzinnen met meer hazelaars en walnotenbomen bijv. langs alle wegen, lanen en parken. Dit zou dan niet ten koste gaan van het landbouwareaal, maar zelfs een 100-voudige opbrengst levert nog substantieel niet veel op.
Moeten we dan stellen dat een paleo-dieet toch voorbehouden is aan een elite? Er is nog wel wat af te dingen op deze berekeningen:
- Als we ons tot de abstracte begrenzing van Nederland beperken lijken we het wat betreft energie net te redden. Nederland is nu eenmaal één van de dichtst bevolkte gebieden ter wereld! Op Europees niveau zal een en ander veel gunstiger uitpakken.
- Er zijn enige serieuze onderzoeken die lijken aan te tonen dat men op een paleo-dieet met minder energie toe kan. Misschien kunnen diegenen die een paleo-dieet volgen en op een stabiel gewicht zijn (dus niet ervan afvallen) eens noteren wat men zo dagelijks naar binnen werkt.
- Geen rekening is gehouden met informele landbouwarealen en dubbel gebruik. Informele landbouwarealen zijn daktuinen, volkstuinen, lege industrieterreinen ed. Bij dubbel gebruik kunnen we denken aan bijvoorbeeld kippen in de boomgaard. Door het informele karakter is dit zonder diepgaand onderzoek moeilijk te kwantificeren.
Toelichting bij de rekenbladen
Tabel 1: Beschikbaarheid van grond en grondgebruik.
Uit de gegevens van het CBS[3] zijn de basisgegevens overgenomen. Er wordt niet getornd aan totaal beschikbare areaal voor landbouw en veeteelt. In de rechterkolom wordt de beschikbare landbouwgrond toebedeeld aan een bepaalde landbouwtak. In de rechterkolom wordt het beschikbare areaal herverdeeld. De in groen aangegeven waarden zijn percentages die ingesteld kunnen worden. Het areaal aan fruitteelt blijft hier gehandhaafd, het areaal aan glastuinbouw is een saldo-waarde. De rekenbladen berekenen vervolgens uit wat de gemiddelde energieopbrengst is per dag per Nederlander.
Tabel 2: Productie van vee, vis en wild
De opbrengst uit “de natuur” blijkt helaas beperkt. De opbrengsten aan wild zijn afkomstig uit artikelen van jagersverenigingen. De zwijnenpopulatie blijkt bijvoorbeeld bewust laag gehouden te worden in verband met overlast. Dit zou met wat meer “goede wil” en begrip van de bevolking opgevoerd kunnen worden, maar op het totaal zal het toch gering blijven. Dit geldt ook voor ander land-wild.
De door het CBS aangegeven hoeveelheid aangevoerd gewicht aan vis in Nederlandse havens bedraagt 400 mlj kg. Veel hiervan is niet duurzaam gevangen. Er zijn biologen die een totale vangststop voor enkele decennia bepleiten. Uitsluitend aanvoeren en consumeren van vis uit duurzaam visbeheer zou wel het streven moeten zijn. Hier begin ik maar met de helft van de huidige aangevoerde hoeveelheid, 200 milj. kg op jaarbasis.
In Nederland wordt vrij weinig wilde zoetwatervis geconsumeerd; alleen paling is populair, zalm en steur zijn verdwenen. De vermelde 3 miljoen kg is nu dan ook voornamelijk paling. Er kan veel meer gevangen worden aan zoetwatervis en populair gemaakt worden. Denk aan karper, snoek en brasem, nog niet zolang geleden populaire vissoorten. Er is genoeg potentieel aan zoet water om hier iets mee te doen. Paling daarentegen is een met uitsterven bedreigde soort. In deze tabellen wordt de huidige hoeveelheid gehandhaafd, met het idee dat paling af moet nemen ten gunste van andere soorten. Nederlandse jagers/verzamelaars hadden ook de waternoot (Trapa natans) tot hun beschikking 2; deze noot werd tot in de 19e eeuw in grote delen van Europa gegeten[4], maar staat nu op de lijst van beschermde planten.
In natuurgebieden komen meer en meer grote grazers voor die door begrazing de natuur zijn diversiteit moeten geven. Onder normale omstandigheden ontstaat er een teveel aan dieren op een beperkt natuurgebied. Deze worden als wildernisvlees op de markt aangeboden. Ik heb een slag geslagen naar het percentage natuur dat geschikt is voor grazers (20%) en de opbrengst per hectare. De nauwkeurigheid hiervan kan door verder onderzoek verbeterd worden. Ook kan de opbrengst opgevoerd worden door uitbreiding van deze vorm van natuurbeheer. Gezien het geringe aandeel op het totaal is de nauwkeurigheid voorlopig voldoende.
Tabel 3: Productie landbouw
De akkerbouw levert diverse landbouwproducten op, deels direct voor menselijke consumptie en deels voor veeteelt. Door de noodzaak van vruchtwisseling worden producten verbouwd afkomstig van verschillende plantenfamilies. De hier genoemde producten en graan geven een goed rendement en behouden de kwaliteit van de bodem. Graan wordt gebruikt als kippenvoer. Aardappelen geven het hoogste rendement zowel economisch als in kJ/kg, maar die oogst is slechts 1 maal in 6 jaar mogelijk. Luzerne is een grondverbeteraar en dient als veevoer. Vanaf regel 87 wordt de opbrengst aan veevoer verdeeld over de varkenshouderij en melkveehouderij.
Tabel 4: Afhankelijke stromen
Vee staat gedurende de wintermaanden op stal. We gebruiken het potstalsysteem, d.w.z. het vee staat op stro. Dit stro bindt met name het stikstof dat via urine en mest uitgescheiden wordt. Stro en mest worden uitgereden over de akkers. Het stro is afkomstig van graan en bijvoorbeeld mais. Door de uitbreiding van de veestapel, krimp van de akkerbouw en het toepassen van het potstalsysteem op grote schaal, volgt een behoorlijk tekort aan stro (86%), ondanks dat we het ‘pure-graze’ [5] -model volgen, dwz 120 dagen per jaar stal ipv de gangbare 200. Dit is vooralsnog niet opgelost; er zijn wel andere bronnen om de stikstof te binden zoals houtsnippers.
Kippen lopen op het land, maar worden bijgevoerd met graan, erwten en mais. Het aanbod dekt de behoefte. De voeropname van 90 gram per dag is een aanname. Een voorbeeld van een biologische boerderij gaf 130 gram aan, een ander voorbeeld, van de Amerikaanse boer Joel Salatin, die kippen liet lopen achter de koeien aan, kwam op 30 gram. Ik ben hier tussenin gaan zitten.
Tabel 5: Nutriëntenproductie
Uit de productie in kg/jaar volgt de opbrengst aan nutriënten. Dit is omgerekend naar gemiddelden per persoon per dag. Bron hiervoor is geweest www.voedingswaardetabel.nl
Varkensvlees is een belangrijke bron voor vetten. Varkensvet kan redelijk gesepareerd worden uit de karkassen (reuzel, wie kent dit nog?), de verdeling vet- en eiwithoudend vlees is hier gesteld op respectievelijk 30% en 70%. Het vetpercentage varieerde vroeger tussen 25% en 35%. Sinds varkensvet verketterd is, is het aandeel gestaag verlaagd tot 15%. Omdat vetten een belangrijke energiebron zullen moeten worden ga ik hier weer terug naar het vette varken.
Zoals uit de tabel is af te lezen zijn de opbrengsten uit de natuur beperkt. Uitzondering hierop is vis afkomstig uit zee. Edelhert en gans heb ik zelfs maar niet meer uitgerekend. Je zou kunnen denken aan uitbreiding van deze bedrijfstak, maar zelfs bij vertienvoudiging van de opbrengsten heeft dit landelijk niet veel effect.
Tabellen 6,7 en 8: Bedrijfsvoeringen
Zoveel mogelijk zijn er cijfers gebruikt uit literatuur over de huidige praktijk van biologische akkerbouw en veeteelt in Nederland. Waar deze mij ontbraken is dit aangevuld met die van de reguliere akkerbouw en veeteelt en waar van toepassing naar beneden bijgesteld. Per individueel bedrijf kan de uitvoering veel complexer zijn en veel van het hier gebruikte model afwijken. Om een landelijk model te kunnen maken dat geoptimaliseerd kan worden is een en ander vereenvoudigd.
[2] Out, Welmoed: Sowing the Seed, Amsterdam University Press 2009, oline beschikbaar via https://openaccess.leidenuniv.nl/handle/1887/14033
Het Paleo Perspectief 
Zo’n krappe voedselvoorziening is natuurlijk uiterst hachelijk want je haalt de 100 procent efficiëntie niet in de distributie en door bederf et cetera verlies je ook nog het een en ander. Bovendien hebben we huisdieren…. Daar komt bij dat je maar een klein rampje nodig hebt door klimaatschommelingen en je hebt een enorme hongersnood (daarom zijn granen populair geworden).
Maar dat alles vind ik beslist geen reden om ‘nee’ te zeggen tegen paleo. Gisteren verscheen er een rapport over de benarde wereldvoedselsituatie en de eerste reactie van Wakker Dier is dat we de boel kunnen redden als we nu allemaal zelf de soja en mais gaan eten die voor de koeien en varkens bestemd is. En dan? Dan groeit de wereldbevolking lustig door en krijgen we straks de problemen opnieuw voor de kiezen en zijn de potentiële hongersnoden nog groter.
Paleo zet ons aan het denken, net als de biologische landbouw. De leefstijl die voor ons het gezondst is, past amper op de aarde. Dat betekent dat we aan de grens zijn gekomen van het aantal mensen dat op de aarde past. Ik denk dan ook dat er een plan moet komen voor het op een natuurlijke en vreedzame manier afbouwen van de wereldbevolking tot een sustainable niveau. Vier of drie miljard als streefgetal binnen enkele generaties lijkt me een stuk relaxter. Dan hebben de kinderen die nu geboren worden nog een beetje een toekomst (en leuke oerbossen waarin ze kunnen wandelen). Het is een groot taboe, maar wel een dat besproken moet worden.
Ik heb wel eens begrepen dat de omvang van de wereldbevolking eigenlijk geen probleem is. Ze zal snel in omvang afnemen. Een uitleg in twee min: http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=iodJ0OOdgRg
Nederland te klein? Grenzen? Toch maar weer die Markerwaardplannen (41000ha) uit de kast halen en nu eens goed beginnen met natuurwaarden en biologische landbouw en zoetwatervisserij? Misschien ook maar eens plan Waterman (2000ha) opnieuw beschouwen? Hedwigepolder zet natuurlijk niet veel zoden aan de dijk (200ha)
Ik wil dit feestje niet bederven, maar ik geloof niet zo in dit soort lineaire rekenmodellen. (Ja, ik ben beïnvloed door Nassim Taleb). Als je je in 1899 had afgevraagd of we duizenden vliegtuigen hadden kunnen laten vliegen met miljoenen reizigers per dag, dan had je niet kunnen bedenken wat nu het geval is. Zo ook met Paleo: er zijn zo veel creatieve oplossingen, die wij nu niet kunnen (ik zeg: kùnnen) bedenken, waardoor deze toekomstberekening onzinnig is.
Een factor is dat mensen in NL helemaal niet in één keer overgaan op Paleo (was maar waar, dan zouden we miljarden besparen op de gezondheidszorg), dat zou heel geleidelijk gaan, net zoals er heel geleidelijk meer en überhaupt vliegtuigen kwamen en er steeds meer aanpassingen kwamen en de techniek en logistiek evolueerde.
Of als je tegen een dictator in 1930 had gezegd: ik weet een manier om mensen ’s avonds allemaal ongeveer op hetzelfde tijdstip in de richting van een bepaald gedeelte van de muur te laten kijken gedurende een paar uur, dan had hij daarvoor meteen getekend! (Ja, ik heb het over de TV 🙂 ).
Kortom als mensen door crises (want ik geloof niet door rede) gedwongen worden om op Paleo over te gaan, dan zal dat op onvoorspelbare wijze gebeuren.
Ik zie het tegenargument tegen Paleo – dus dat niet de hele wereld nu Paleo zou kunnen eten – als een verborgen weerstand vanuit het oude, conservatieve denken (conventional wisdom); Sterker nog: het is een oude, bekende debating truuk. (Zeiden ouderen toch vroeger in debatten altijd: Ja, maar als nou iedereen dat ging doen? ).
En overigens ben ik van mening dat je met Paleo niet minder calorieën nodig hebt, je zult er vaak wel minder van eten i.v.g. met het standaard rotzooi dieet, maar dat komt doordat in het laatste zo veel stoffen zitten die maken dat je er meer van eet dan nodig. En ook: als je eventueel afgevallen bent door Paleo, dan heb je logischerwijs minder cals nodig. Dat geeft zelfs Jimmy Moore toe, nu hij zo veel is afgevallen door zijn strikte Nutritional Ketosis dieet.
George, hoe verklaar jij het verschil in body composition, energieniveau en mentale gezondheid tussen de Keys- groep en de Yudkin-groep, die beide evenveel energie tot zich namen? Waarom kwijnden Keys’ jongens weg en de Yudkin-mensen helemaal niet? Puur een verschil in uitgangspositie en lichamelijke activiteit?
Als iedereen paleo zou gaan, zou dat – ik heb het vaker aangehaald – een economische ramp betekenen. Driekwart van het huidige gezondheidszorgapparaat en alles wat daar op drijft wordt overbodig. Ik zou zelf ook inleveren, want een deel van onze inkomsten komt uit teksten die we (anoniem uiteraard, ha, ha, ha, stel je voor) maken voor de farmaceutische industrie en producenten/leveranciers van medische hulpmiddelen ;-). In een paleowereld blijven die al snel zitten met hun stoma’s, luiers, pompen, katheters, penis-implantaten… Nogmaals, een ramp! Volkomen afschuwelijk!
Aan Willem: Ik ben niet tegen groenten. Ik eet, zoals Richard het over zichzelf formuleerde, vermoedelijk meer groente dan de gemiddelde veganist. Maar ik word wel geplaagd door enige cognitieve dissonantie in deze. Groenten leveren bijster weinig voedingsstoffen (zeegroenten uitgezonderd). Het belang van vezels, zelfs de onoplosbare, is twijfelachtig. Veel mensen met darmklachten doen het ontegenzeggelijk beter wanneer ze minder groenten eten. Gelukkig heb ik geen darmklachten (voor zover ik weet).
Maar ik heb een troef ;-). Ik denk dat groenten een hormetisch effect hebben. Ze plagen ons lichaam met precies de juiste (lage) concentraties gifstoffen om het sterker te maken.
Interessant issue, Melchior, die groente.
Je bent het toch met me eens dat binnen de paleovisie groente een centrale/belangrijke rol vervult.
Dat van die vezels, dat is eveneens een vreemd vraagstuk. Alom worden vezels als onontbeerlijk voor de gezondheid gezien. Binnen een doorsnee paleovoeding is dat element ook ruim vertegenwoordigd. Maar ik lee het meer: vezels zijn deels overbodig en wekken weerstand van de darmen op. Misschien valt dat eens uit te werken. Voorlopig zie ik de vezels als een natuurlijk element in de voeding. In mijn lekenogen bevatten groenten nogal wat stoffen die onaantrekkelijk/giftig voor de belagers ervan zijn. In die zin, de mens als belager, valt er iets voor de theorie dat groenten met hun antioxidanten, inclusief de vezels, licht giftig kunnen voor de mens. Zo voortbordurend (ik klets maat een eind weg), komen we tenslotte uit bij jouw ‘hormetisch effect’. nogmaals: interessant.
@Melchior: ik verklaar dat verschil door de volkomen onnatuurlijke samenstelling van de voeding in die Keys groep, dat was een kwelling en dat heeft heel veel stress tot gevolg. Dat had die andere groep dus niet.
En verder melchior betrap ik je voor er het eerst op het niet goed lezen ? of het niet goed begrijpen ? of weet ik veel van mijn post m.b.t. mijn verhandeling of kritiek op het “bewijs uit het ongerijmde”, namelijk dat als er verder niets verandert en “opeens” iedereen Paleo zou eten, dat dan een economische ramp zou zijn. Zo werkt de werkelijkheid dus niet. Maar ik moet toegeven, dat al klopt een lineaire toekomstverklaring nooit, dat die verklaringen op zich zelf weer bijdragen aan de realiteit. Bijdragen, niet bepalen.
George, mijn verhaaltje over wat er volgens mij gebeurt als iedereen paleo gaat was eigenlijk geen directe reactie op jouw kritiek, maar het lijkt wel zo, zie ik. Het was meer een wilde associatie, om nog eens te benadrukken hoe bezopen onze huidige prioriteiten zijn. Excuses voor het misverstand.
Wat Keys/Yudkin betreft: eigenlijk zeg je dus ook dat 2 kwalitatief verschillende maar isocalorische diëten een totaal verschillend effect kunnen hebben, toch?
“Wat Keys/Yudkin betreft: eigenlijk zeg je dus ook dat 2 kwalitatief verschillende maar isocalorische diëten een totaal verschillend effect kunnen hebben, toch?”
Ja.
en kijk maar eens naar dit onderzoek:
“High-carb diet causes memory loss as we get older”:
http://www.wddty.com/high-carb-diet-causes-memory-loss-as-we-get-older.html
Je moet je geloof ik eerst aanmelden, dus voor diegenen die dat niet willen (maar wel aan te raden!):
“Eating a diet that’s rich in carbohydrates – such as sweets, soft drinks, bread, pasta and potatoes – is a direct cause of mild dementia and memory loss as we get older. The foods increase the risk fourfold, while sugars are the second greatest cause of cognitive impairment, often seen as a forerunner to severe dementia and Alzheimer’s.
A diet that’s high in fats and protein is far less likely to cause cognitive decline, say researchers from the Mayo Clinic.
Their findings are some of the most emphatic ever made about diet and mental sharpness, and the 400 per cent association is as close as we’ll get to establishing that carbohydrates are definitely a cause.
The researchers reckon carbohydrates interfere with the body’s ability to metabolise glucose and insulin, which helps ‘feed’ the brain. The same can happen when we eat too much sugar.
The carbohydrate link was discovered when the researchers analysed the lifestyle and diets of 1,230 people aged from 70 to 89 years. They discovered that those who ate the most carbohydrates were 3.6 times more likely to suffer mild cognitive decline, which included problems with memory, language, thinking and judgement.
Those who ate more fats were 42 per cent less likely to suffer cognitive decline, while those with a high-protein diet had the lowest risk of 21 per cent.
(Source: Journal of Alzheimer’s Disease, 2012; publication date to be announced).”
Is het zo noodzakelijk om strict nationale grenzen aan te houden? Die zijn toch betrekkelijk irrelevant. Zou denken aan geografisch/klimatologisch bereik. Realiseer me dat afstanden steeds meer een rol zullen gaan spelen, maar toch zijn de kosten per unit/calorie etc. bij groot vervoer tamelijk laag. Als in het totale areaal bijv. stukken van omliggende landen betrokken zouden worden denken dat aan sommige van Johanna’s bezwaren tegemoet gekomen zou kunnen worden. Al blijft natuurlijk de nog steeds groeiende wereld bevolking een heet hangijzer. Hoewel de mensen van het Cornucopia instituut van mening zijn dat dat nog wel mee valt en dat indien overgeschakeld wordt van de massale mono culturen naar de op kleinere schaal gebaseerde , meer gemengde vormen van landbouw bedrijven er voorlopig geen tekorten hoeven te ontstaan. De grote leugen van de 20ste -21ste eeuw is dat moderne landbouw efficient is en zeer produktief.
Zie punt 1 van onze conclusie: Als we ons tot de abstracte begrenzing van Nederland beperken lijken we het wat betreft energie net te redden. Nederland is nu eenmaal één van de dichtst bevolkte gebieden ter wereld! Op Europees niveau zal een en ander veel gunstiger uitpakken.
Onze beperking tot Nederland was omdat we daar de meeste data voor hebben, uit curiositeit om te zien hoe Nederpaleo er nu uitziet (geen zoete bataat met kokosvet, maar dus ook geen noten meer, want daarvoor zijn we nu met teveel) en om te zien hoe de beschikbaarheid van eiwit, vet en koolhydraat uitpakt in ons klimaat. Meer vet produceren gaat ten koste van het totaal aantal beschikbare calorieën. Het is de vraag wat belangrijker is.
Ik ben al een tijdje ontzettend nieuwsgierig naar Nederpaleo en eigenlijk vind ik het ook een beetje sneu dat ik best veel energie haal uit bakbananen en kokosnoten. Wat denken jullie van de stinksigaar? Tijdens een ‘overlevingsgrapje’ in Zuid-Zweden groef ik de royaal aanwezige wortels op en perste de zetmeelrijke pulp eruit. Daarvan bakte ik een soort koeken op een hete steen.
Eten uit de natuur. Als je dat googlet vind je veel info hierover. Er is zelfs een cursus : http://www.earth-matters.nl/14/6102/media-en-agenda/cursus-eten-uit-de-natuur-15-29-september-en-6-oktober-westerpark.html
Echt Paleo ! Vroeger deed iedereen dat, tenminste de armen mensen. Maar we zijn verwend door de Appies, met hun voorgewassen, gesneden groenten.
Heb zelf een aantal (winterharde) knollen in de tuin. Aardpeer, crosne, aardkastanje, (smaakt naar noot), mierikswortel, oca (Oxalis tuberosa , niet winterhard) Lekker !
En zevenblad, when you can’t beat it, eat it. Paardenbloemsla (molsla) en brandnetel, natuurlijk.
Was me niet ontgaan. Mijn opmerking komt echter voort uit een andere bezorgdheid. Ook al wordt er bijzonder veel en intensief geproduceerd in het westen van het land, neem aan dat iedereen zich wel terdege realiseert dat het grootste gedeelte van die produktie niet duurzaam is en waarschijnlijk binnen afzienbare tijd afgebouwd of omgeschakeld zal moeten worden. Daarom denk ik dat direkt aan dit onderzoek (pet af voor jullie twee(!!) ) een tweede overwogen zou moeten worden, waarin we de rijke landbouw gebieden vlak naast de deur (Noord Duitsland, Noord Frankrijk, enz) zouden moeten betrekken. In feite betekent het opnieuw ‘terug naar de delta’.
Voorbehoud bij mijn opmerking : heb nog niet de tijd gehad om de tabellen te bestuderen. Denk dat ik ze ga uitvergroten en afdrukken, en naast elkaar bekijken.
Maar wat ook zij, persoonlijk ben ik hier erg blij mee, mede ook omdat ik aardig goed op de hoogte ben van de inzichten en wetenschappelijke beschouwingen die we via de Cornucopia Institute regelmatig binnen krijgen. Denk dat ik eens ga voorstellen dat zij daar ook eens een dergelijk onderzoek doen voor een bepaalde locatie of geografische eenheid.
Gaat Paleo er echt heel anders uitzien wanneer we de stricte regels van duurzaamheid gaan hanteren? . Er is al het een en ander geopperd m.b.t. een ruimer gebruik van wat natuurlijk aanwezig is. We zijn al een tijdje bezig met het samenstellen van een pakket produkten wat het hele jaar door lokale bedrijven kan worden geleverd. Hetgeen betekent dat we op zoek zijn naar zgn. ‘season extenders’. Sommige van die extenders kunnen gebruik van grond die eerder gebruikt is voor een ander produkt. Vandana Shiva is sterk in dit soort oplossingen.
Even een schot in de lucht, maar de tweede link onder het stuk van Bartinka en Job voert naar een goudmijn! We weten vrij goed wat onze directe voorvaderen aten!
Sowing the seed? Human impact and plant subsistence in Dutch wetlands during the Late Mesolithic and Early and Middle Neolithic (5500-3400 cal BC). The understanding of the neolithisation process in the Netherlands has increased considerably during the last decades. A coherent overview of the archaeobotanical research on the transition from hunting and gathering to agriculture was, however, lacking until now. This thesis aims to provide a better understanding of the neolithisation process in the Dutch wetlands by means of the reconstruction of the natural vegetation, human impact, plant use and cultivation practises at the time of the Late Mesolithic, the Swifterbant culture and the Hazendonk group. The study is a literature study based on the analysis of published and unpublished data on pollen, seeds and fruits, wood, charcoal and tubers from four wetland regions. The extensive botanical data sets of recently excavated sites have been combined and compared with evidence of earlier investigations, resulting in a coherent overview and new interpretations. The evidence from the Dutch wetlands has furthermore been compared with that of comparable cultural groups in Northwestern Europe.
Hier worden goudmijntjes aangeboord, inderdaad Melchior. Het zijn er zoveel, dat ik vooreerst de kluts ben kwijtgeraakt. Zal vanavond de boel eens rustig proberen tot mij te nemen, als dat al lukt…
Ben het met James eens: waarom stoppen bij de landsgrenzen? Willen we niet alle beton en steen uit de voortuintjes in de vinexwijken gaan vervangen door aarde en de tuintjes ook nog wat laten produceren, dan komen we waarschijnlijk flink in de knoei. De vraag naar de bemesting, daar heb ik het nog niet over. Heb ooit eens een wilde discussie daarover gehad met ene Hendrik, uit de woestenijen van het wilde Drenthe. Die ging nogal tekeer toen ik meende bronnen te hebben die aangaven dat biologisch de wereld kan voeden. Had je hem eens moeten horen…. En zo zal dit onderwerp, zo schitterend gepresenteerd door Bartinka en Job, wellicht tot bij de grond worden afgebroken. Ben dan wel benieuwd naar de maatschappelijke visie die daar dan achter zit.
Vooreerst: dank voor jullie werk!!
We hebben de mineralenbalans niet berekend, maar in ons model maken we ruim gebruik van stikstofbindende gewassen (klaver, luzerne) en verder komt alle geproduceerde mest direct of indirect via stalmest weer op het land terecht. Natuurlijk is er onttrekking om je product afvoert van het land. In vroeger tijden zorgde de tonnetjeswagen ervoor dat dit ook weer teruggevoerd werd, maar tegenwoordig verdwijnen de afgevoerde nutriënten via het riool het land.
Via beken en kwelwater komen er ook veel mineralen ons land binnen. Voor de invoer van de kunstmest was het bevloeien van de weides met mineraalrijk water de gebruikelijke manier van boeren op de zandgronden om hun weidegronden te bemesten en de opbrengst te verhogen. Ik heb er al eens eerder naar verwezen, maar nu nogmaals de link naar een vergeten stukje geschiedenis.
http://www.stromendlandschap.nl/
En voor 50 euro een prachtig kerst cadeautje!!
Precies! Koopje. Je kunt het slechter uitgeven.
Als je nou echt iets moois onder de kerstboom wilt leggen, http://ramsjkrant.nl/the-prehistory-of-the-netherlands-p-3803.html, 2 kloeke delen hardcover, samen bijna 900 pag. samengesteld door de Leidse archeoloog Prof. dr. L.P. Louwe Kooijmans, die zo’n beetje zijn hele leven heeft gewijd aan het onderzoek naar de neolithisering van de nederlanden. Een grof schandaal dat dit voor €25,- bij de Ramsj ligt, maar hierdoor wel toegankelijk voor iedereen die in nederpaleo geïnteresseerd is.
Thanks Bartinka. Denk dat ik maar naar een familie lid of vriend in Nederland laat sturen want ze sturen niet naar het buitenland. Lijkt me een geweldig boek om deze winter mee onderuit te zakken.
Bedankt Cushi, voor de tip. Kerstcadootje voor mijn kleindochter. Ze is dit jaar begonnen met de acheologie studie, helemaal enthousiast !
OMG. Dank Cushi! Wat een geweldige tip!!! Hopen dat ze meer dan 6 exemplaren hadden, anders vis ik naast het net ;-).
Net gisteren besteld. Lijkt wel dat ze er genoeg van hebben. Meteen ook maar de Christen Hedonisten besteld om zeker te zijn van Free shipping. Misschien dat die hedonisten wel wat gezonder aten?? 🙂 Leuke opsteker : ABE books heeft er een aantal tweedehands vanaf $104. Alibris alleen nieuw voor $185. en Amazon heeft het voor C$123.45.
2 boeken zijn het, gewicht zo’n 3,5 kg, 6,5 cm breed in de boekenkast.
Maan zegt:
oktober 16, 2012 om 3:09 pm (bewerken)
Hier een gezin, man, vrouw, dochter van 16 Wij begonnen met het Atkins dieet 8 jaar geleden en verschuiven nu richting paleo. Met aangezuurde zuivel en kaas. ( idd mijn dochter een tegen alle adviezen in al vanaf haar 8 ste kh arm en suikervrij, uit eigen beweging, Een prachtige gezonde meid geworden) Atkins fase 1-2 verschilt niet veel met paleo. Granen eet ik niet. Man en dochter heel soms als roggebrood of rogge crackers.
Ontbijten doen we alleen als we honger hebben. Dochter neemt soms voor het naar school gaan een glas rauwe melk kefir. Bij honger eten we eieren met tomaten/spek/ham/kaas oid. of roomkefir als dan niet met noten, fruit enz.
Lunch is vaak warm, kliekjes van de vorige dagen. Het is hier vechten om de kliekjes. Mee naar school gaan tomaten komkommers, cocoswafels, ei oid naar behoefte. Manlief bakt speklappen of eieren op zijn werk bij gebrek aan kliekjes.
De warme avond maaltijd bestaat uit vlees soms vis, groente en vette jus. Soms kaas of zuivel erbij. Laat op de avond sneuvelt er nog wel eens een worst of kaas. Ook vijgen en dadels zijn in trek. Mijn snack voor het slapen gaan is kefir gemaakt van volle room, met honing en/of nootjes. Ik slaap het beste op een gevulde maag. Tussendoor fruit, nootjes, >70% chocolade of zelfgemaakte baksels. We drinken koffie, thee, waterkefir, tomatensap rodewijn en soms wat sterkers. En soms bij een uitje light fris.
Ik heb een tijd geleden mijn kcal eens uitgerekend en in zit zo rond de 1500 kcal per dag. Ik ben al 6 jaar stabiel op gewicht met een BMI van 23.
Gert van der Hoek zegt:
oktober 16, 2012 om 1:10 pm (bewerken)
Ben net 8 weken bezig, voor mij is het een culinaire speurtocht, met veel positieve verrassingen. Reuk en smaak lijken te zijn toegenomen. Of het allemaal door de beugel van de paleopolitie kan weet ik niet, zit ik ook niet zo mee, het gaat naar mijn gevoel goed zo.
Op dit moment mag er nog wat gewicht af, 8 kilo kwijt, nog ca 4 te gaan, we zien het wel waar het stabiliseert. (192 cm, was 102 kg , buikomvang was 107 cm, nu 99 cm, streven is max 96 cm, minder mag ook).
Onbijt: tot nu toe niet. Bevalt goed.
Lunch: tot nu toe bijna niet, wel eens 2 haringen of een halve makreel of een klutsei met ham of ontbijtspek. Ik denk in de toekomst: Griekse yoghurt een room met wat eigen gemaakte notenmüsli, in de koelkast op kantoor. Of een salade. Of geen lunch, gaat goed zo. Moet wel opletten om voldoende vet te eten de dag ervoor.
Water, groene thee, muntthee, 2 soms 3 koppen koffie.
Eind van de middag : een appel.
‘s Avonds in variërende volgorde:
Altijd een zeer uitgebreide maaltijdsalade: variëren met sla, diverse groenten, tomaat, ui, avocado, olijven, ei, geitenkaas, vis, garnalen, kip, noten, enz. enz. net hoe het wil. Flink wat olijfolie en een zuurtje: balsamico.
Verder: veel groente, liefst 2 soorten en wat vlees of vis(100-125 gr.), kan zijn een bolognese achtige pastasaus (Limousin gehakt, echt lekker…) met veel tomaten en paprika, met gestoofde reepjes spitskool: elke hap een smaaksensatie. Of bloemkool en broccoli gekookt met wat bouillonpoeder en afgemaakt met bijv. kerriepoeder en crême fraîche; of roomboter. Bieten en de volgende dag bieten/haringsalade: dat komt bekend voor. Kortom: er zijn zo veel mogelijkheden. Pizza’tje van amandelmeel geprobeerd: was erg heavy, halfje was zat, doen we niet meer. Soms een halve aardappel, of een paar stukjes gebakken aardappel.
Vlees: bij voorkeur van om de hoek: Limousin, krijgen 1 maand ecobiks na het kalven. Ze hebben ook biologische kip, varkens-, lams- en schaapsvlees (Kippenlever: ook lekker koud in de salade). Prijzen vergelijkbaar met AH. Pure graze is bij ons in de buurt ook te verkrijgen, eens proberen binnenkort.
Vis: de visboer heeft van alles. Lidl inderdaad ook, is niet te duur en diepvries is makkelijk. Mosselen: heerlijk met ui en knoflook (evt dunne reepjes groente) wokken. Fantastisch in combinatie met een vleugje van de zee dat je nog proeft.
Bakken en braden: in biologisch kokosvet.
Dessert: Bijna altijd Griekse yoghurt, verdund met room. Als het er is: bosbessen. In het begin smaakte dat flauw, nu: een smaakbom.
Vaak 1 of 2 glazen rood.
Snacken: wat noten (geen cashew). Plakjes extra belegen kaas met zachte geitenkaas ertussen, vierkantjes snijden, dat was onlangs ook heel lekker.
Af en toe: 1 stukje 70%+ chocolade.
Af en toe: mandarijn of sinasappel.
Bewegen: op kantoor tussendoor zoveel mogelijk opstaan en rondlopen; 1 avondje sportschool (intervallen met alles). We doen thuis van alles met paarden en ponies en weiland, dus daar loop en sjouw ik heel wat af, voor in het weekend.
Vit D en Vit C.
Fien zegt:
oktober 16, 2012 om 10:42 am (bewerken)
@Willem. Wildernisvlees kost 14,50 per kilo in een gemengd pakket van 5 kilo. Vind ik beslist niet duur als ik dat vergelijk met mijn biologische slager. Daar kan ik alleen worst, gehakt, hamburgers en dergelijke voor die prijs krijgen. Grotere pakketten zijn trouwens nog goedkoper. Natuurlijk moet je wel in de buurt van een afgiftepunt wonen en je kunt het maar op 1 dag van de maand gaan ophalen.
Ontbijt gisteren: pannenkoekje van een ei, boter, 2 lepels amandelmeel, flinke hand blauwe bessen (275 calorieen). Lunch: soep van groentenbouillon, pompoen, prei, eetlepel parmezaanse kaas – ovenhapje van een kleine koolrabi, een appel, ongeveer 40 gram geitenkaas en 3 walnoten – 2 boekweitcrackers met 30 gram rosbief (530 cal). Avondeten: eenpanshap van een halve struik paksoi, een ui, een rode paprika, ongeveer een ons bataat, een ons rundergehakt, eetlepel olijfolie – little gem sla met dressing – toetje van 4 pruimen, een kiwi, 3 paranoten (620 cal). Totaal 1425 cal (2 glazen rode wijn niet meegerekend).
De Eetmeter zegt dat ik 85,2 gram vet heb gegeten, waarvan 25,4 verzadigd, 86,8 gram koolhydraten en 64,2 gram eiwit. Dat is natuurlijk niet best volgens het Voedingscentrum. In het rood staan vitamine A (324 mcg), D (1,7 mcg) en, jawel daar istie weer, B1 (0,68 mg). Oranje zijn kalium (3163 mg), calcium (752 mg), vitamine B2 (0,98 mg), B6 (1,27 mg), nicotinezuur (10,7 mg). De rest wordt beoordeeld als “goed”.
1skateguru zegt:
oktober 16, 2012 om 11:07 am (bewerken)
Mijn dagindeling qua maaltijden en tussendoortjes van gisteren. Onbijt gebakken eieren (2) met spek, gebakken in kokosolie. Tussendoor: handje amandelen. Lunch: salade met kropsla, rauwe spinazie, overgebleven stronkje broccoli van eergisteren, en overgebleven aardappel van eergisteren, rauwe wortel, tomaat, blik makreel in olie. Tussendoor: avocado, geprakt met hardgekookt ei. Tussendoor: appel. Diner: rolletjes chinese kool gevuld met gehakt/ui/paprika/prei mengsel gebakken in olijfolie/kokosolie. Spaghetti van courgette (julienne gesneden en 10 minuten gebakken). Toetje: volle Franse kwark met geklopte slagroom
Drinken: de gehele dag koffie of thee en water. Geen sportdrank!!! Ook niet bij of na sporten. Activiteit: 100 rondes geschaatst op de Uithof en na sporten bakje volle kwark met banaan. Voordeel van een ijsbaan is dat het altijd lekker koel blijft .
Voor vandaag: chinese kool die over was weer verwerkt in salade voor de lunch en daar de spek die over was gebakken en op geserveerd. Vanavond staan rode bietjes (krootjes dus) op programma en wat ik daar van over houdt gaat morgen in een haring bietensalade. ik vind dat je met Paleo veel meer restjes opgebruikt en dat je creatiever wordt met die restjes. Toen ik nog brood at, kwaken die restjes bijna niet meer op mijn bord. eet ze: marin
Folkert zegt:
oktober 16, 2012 om 10:25 am (bewerken)
Ik blijf niet achter. ‘s Morgens begin ik met een sloot slappe koffie. Daarin een wolkje melkpoeder. Zo om een uur of half elf neem ik een appel, sinaasappel, kiwi. Al naar gelang er voorradig is. Tegen twaalven een blikje makreel in koolzaadolie, een winterpeen, een tomaat. Of een blikje tonijn in olijfolie. Gisteren een blikje schelvislever. Soms een stuk gerookte makreel. Ook wel een haring. Drie à vier maal in de week op de ATB, door bos en over hei. Naar gelang mijn pet staat twee à drie uren. Behalve wanneer het regent. Voor onderweg een winterwortel, Af en toe een stukje eigen gebakken speltbrood. Bij terugkomst koffie. Eventueel een handje noten. ‘s Avonds, zo tegen zessen of iets later, wordt er gezamenlijk gegeten. We zijn met zijn tweeën. Steevast bestaat die maaltijd uit wat vlees, bladgroente of kool, koolraap, brocolli, spruiten, sperziebonen, selderijknol, wortelen, uien. Een paar keer in de week een aardappel. Het vlees kan zijn een schouderkarbonade (gepaneerd) , rundergehakt van een koe uit de Fevopolder ( met wat broodkruim), stoofvlees, lamsschouder, schapennek, of “Eisbein” . Bladgroente bestaat uit andijvie, spinazie. Meestal wordt alles bereid in de Römertopf. Hoeveelheid vlees is ongeveer 150 à 200 gram per persoon. Groente, kool enz. 600 à 800 gram. 2 à 3 aardappelen. Door mij wordt sinds maanden niet gesnoept. Wel moet ik niet verzwijgen dat voor en na de gezamenlijke maaltijd er een fles rode wijn door gejasd wordt. Of twee, kan zo maar zijn. Enige persoonsgegevens: man, 182 cm, 78 à 79 kg, 72ste levensjaar, rustpols 54, bloeddruk 125 /95 en 95/65.
Mariet Hoen zegt:
oktober 16, 2012 om 9:20 am (bewerken)
Willem, interessant ! Maar CushiHuaira heeft wel gelijk, de hoeveelheden zou een goede aanvulling zijn. En dan nog of er gesport wordt of andere activiteiten, zoals veel zittend of veel lichamelijk werk ! Ook niet onbelangrijk. Als Folkert het wil weten, kan hij het krijgen. Wel het goede voorbeeld geven. Komop Folkert
Ik eet maar twee keer per dag.
9 uur Ontbijt, met half waffeltje,( zelf gemaakt, kokosmeel, amandelmeel, veel eieren, gemalen walnoten, kokosolie, ik bak ze 1 keer per maand, bewaar in de vriezer ) waarop eetl. kokosolie, koffielepel notenboter, twee grote bekers koffie met flinke scheut room.
Rond 3 uur eet ik een ‘volledige’ maaltijd. 100 tot 150 gr vlees of vis bereidt met boter, kokosolie of/enpalmolie, vaak ui en knoflook, kruiden uit de tuin, of gember, cayennepeper, citroen op de vis. Daarbij groenten, zoals spruitjes, kool, bloemkool, broccoli, meegebakken of gekookt. En vaak ook nog sla, komkommer, radijsjes met een flinke scheut olijfolie en wat citroen of limoensap. Of mayo met mierikswortel, hennepolie, zure room, kruiden. Af en toe een stukje geitenkaas om de boel wat op te fleuren.
Als toetje: geklopte slagroom met fruit, bosbessen, frambozen, op bv een pruim. Niet iedere dag. Vaker een stukje chocolade, van 1 tot 1.5 cm (maak zelf chocolade van raw choc, met boter, kokosolie, stevia, gemalen noten, soms rozijnen)
Daarnaast drink ik gewoon water, met vaker een scheutje appelazijn of wat citroensap. ‘s Avonds, nu het wat kouder wordt, thee met een scheutje room.(engelse thee)
Dus ik doe IF, Fast 5 kun je het ook noemen ( binnen 5 uur eten ) Bevalt me goed, ben 15 kilo afgevallen, BS drastisch verbetert ( Fasting BS rond 4 tot 5 mmol/l zit in de normale range )
Twee keer per week ga ik een uur sporten op therapeutische basis.Meer dan een jaar nu. Sterk verbeterd, mobiliteit. Ben al op zoek naar een sta computertafel, want ik zit nog teveel !
illem zegt:
oktober 16, 2012 om 9:11 am (bewerken)
Oei! Ik ben niet zo van de club ‘meten-is-weten’. Ik eet zonder aan de hoeveelheden te denken, maar de porties zijn niet echt groot. Ben 1.84 bij een gewicht van 78 kg. Blijft altijd hieromtrent, zover ik kan terugkijken. Ben geen ‘zitter’. De tuin en de honden vragen om beweging, het helpen in de huishouding uiteraard ook… Groente centraal; als vetten kokosvet, olijfolie en boter. Voor de zekerheid (en ook wel uit idealisme, hoor..) gebruik ik biologische producten. Die uit mijn tuin zijn dat natuurlijk ook. Veel groenten van wat de tuin biedt, dus seizoensgebonden, wat fruit, ook wat de tuin biedt, plus nu en dan wat bananen en vijgen (want mijn twee vijgenbomen leden onder de afgelopen winter) kopen. Vis, uit Wieringen gehaald, of in de winkel gekocht: zalm, (verse) makreel, ben gek op haringen en mosselen, zo nu en dan wat garnalen. Oesters zijn niet te betalen….. Vlees. Zoals gezegd weinig. Zou het liefst pure-grazedvlees hebben, maar moeilijk, voor een redelijke prijs, aan te komen. Koop soms wat biovlees. Laatste tijd produceerden m’n tomatenplanten, in kas en in pot, goed: tomaten eten. Maak regelmatig soep, van groenten uit tuin en bouillonblokje. Gaan ook wel tomaten doorheen. Gebruik ook redelijk veel paddestoelen, trouwens. Het spijt me, CushiHuaira, ik kan je geen getallen aan calorieen geven.
willem zegt:
oktober 16, 2012 om 9:20 am (bewerken)
Marjo. Onze kinderen zijn al lang het huis uit. Waren klein in de tijd dat volkorenproducten, biogarde, etc. ‘in’ waren. Altijd wel bio. Natuurlijk ben ik geen zonderling. In gezelschap wordt soms best wel aangepast gegeten. Heb altijd wel een speltbrood (bio/zuurdesem) in huis. Vind ik zelf trouwens het enige graanproduct dat te pruimen is… Uit eten gaan, betekent je aanpassen, maar altijd wel met weglating van onfatsoenlijke producten… Op verjaardagen valt er best te schipperen. en zo streng zijn we toch niet in de leer?? Voor de goede orde: ik noem me geen paleoganger. Houd niet van stempels. In de praktijk komt het daar wel op neer, min of meer. Deze manier van eten is, m.i., de meest logische en de berichten daarover zijn echt overdonderend duidelijk. Ga uit van gezond verstand, voor wat dat waard is, uiteraard.
willem zegt:
oktober 16, 2012 om 8:02 am (bewerken)
Interessant artikel, James. Hoewel niet zo eenvoudig te begrijpen (voor mij). Zie je kans om de volgende post van Feinman over dit onderwerp ook door te geven. Die lijkt me hier op zijn plaats. Ik sluit me ook aan bij voorgaande sprekers: het lijkt me voor vele volgers, die ook wel eens concreet willen weten wat de paleogangers hier dan zoal eten, verduidelijkend om te lezen welke producten men tot zich neemt. Is het te realiseren om dat een dag of drie te doen? Laat ik beginnen met de dag van gister. Even nadenken. Ontbijt: een in kokosolie gebakken mengsel van eieren en banaan. Lunch: had nog een stoofpotje van zoete aardappel, ui, knoflook, bleekselderij en wat prei (allemaal kleine hoeveelheden, hoor). Avondeten: rosevallaardappeltje, snijbiet (stelen in gemengde kleuren), wat geraspte kaas eroverheen en een stukje vis (makreel) erbij. Aardappelen en andere groenten uit eigen tuin, dat weer wel. Eieren van eigen kippen, ook nog. Kruiden gebruikt (eigen), thijm, rozemarijn, oregano en wat kurkuma; laatste gekocht). Drinken: ben ik saai in. Voornamelijk thee. Gebruik groene, Japanse sencha. Soms wat water. Lust geen koffie… Toegift: stukje pure chocola. Ben geen liefhebber van nootjes, voor tussendoor. Neem wel wat fruit. Gister op de tuin rondgelopen en nog flink wat herfstframbozen geplukt, en daar opgegeten. Nou niet gaan zitten tellen of ik dan genoeg van het een of ander krijg, want het wisselt echt wel per dag. Oh, ja, mijn vrouw heeft een flesje levertraan (van kabeljauw) gekocht. Wil beslist dat we daar regelmatig een lepeltje van nemen….
De dag ervoor zag het er trouwens echt heel anders uit, al was het maar dat we toen peertjes met wat versgeklopte slagroom erbij hadden.
Helpt zo’n opsomming, of niet interessant?
Melchior Meijer zegt:
oktober 16, 2012 om 8:47 am (bewerken)
Nou goed, de dag van gisteren.
Ontbijt: geen
Rond 10:00 uur: een gekookt ei
12:00 uur (ofwel de luns): een moot makreel (meestal heb ik blikjes, nu had ik toevallig een verse), een wortel, een zeewiermatje, een handje walnoten, een kwart kokosnoot, een appel en twee pruimen. Gezien de lage zonnestand toch ook maar wat levertraan. Ben ondanks alle halleluja-studies nog niet overtuigd van de onschuldigheid van echt hoge D3-suppletie. Ik denk dat de behoefte aan D3 in een graanvrije context kleiner is.
15:00 uur: 3 vijgen, een kwart kokosnoot, een gekookt ei.
18:30 uur (avondeten): Pyttipanna met ui, knoflook, broccoli, champignons, olijven, tomaat, boter, olijfolie, kruiden, twee flinke aardappelen, twee eetlepels gekookte mosselen uit het zuur en een stukje koolvis van Lidl (vier voor weinig in de diepvries). Toetje: kiwi en twee pruimen.
Ik drink dagelijks 3 koppen zwarte koffie en soms een kop thee. Bij dorst: kraanwater.
Activiteit gisteren:
5 K hardlopen met 3 all out sprints van plm 20 seconden.
Na elk focusblok van 25 min wat gepiel met gewichten, kniebuigingen (ha, ha, ha, veronderstel dat Midas Dekkers dit leest), tot ik er genoeg van heb.
’s Middags een wandeling van 5 kilometer.
Geen idee van het aantal kcal in en uit. Daarvoor zou ik enkele dagen moeten meten en wegen, wat me vreselijk vervelend lijkt . Maar het zou wel interessant zijn.
Bij Maan en Willem zien we dat er zo’n 1500 Kcal verbruikt worden, exclusief wijn die ook aardig wat calorieën kan opleveren, zo’n 280 Kcal per glas. Bij ons wordt er dagelijks ook bijna een fles doorheen gejast:) Het totaal verbruikte aantal Kcal komt dan al snel rond de 2000. Van de anderen kunnen we niet zoveel zeggen, omdat de hoeveelheden niet echt duidelijk zijn. Ideetje: bewaar gedurende een maand boodschappenbonnetjes of noteer wat je inkoopt (in kg, liters of stuks) aan zuivel, eieren, vlees, vis, boter, olie, vet, aardappelen, knollen, noten, chocola, fruit, wijn en bier (dit zijn de voornaamste energiebronnen). Als je ide totale hoeveelheid van ieder item door 30 deelt krijgen we een aardig idee van de gemiddelde dagelijkse consumptie.
Ik weet niet waar je het aantal calorieen van wijn hebt opgezocht, maar 280 kcal per glas is veel te veel. De voedingswaardentabel heeft het over 63-89 per 100 gram, afhankelijk van de soort wijn. Voedingscentrum idem dito.
Pleegzuster Bloedwijn 🙂
aan Fien: je hebt gelijk, iets te snel gereageerd. maar met drie glazen op een dag dekt dit dan toch circa 15% van de dagelijkse consumptie; niet verwaarloosbaar
CushiHuaira, pfff moeilijke naam voor een dyslectische mens 😉
Ik heb het weleens uitgerekend, ik eet per dag hooguit 900 tot 1000 calorieen, soms nog minder. Drink geen wijn of bier, hooguit met kerstmis een glasje wijn.
Maar ben 15kg afgevallen in 8 mnd, dat is wel 60 pakjes boter 🙂
@mariet
900 tot 1000 calorieën is niet veel, ik ben benieuwd hoeveel je nodig hebt, als je op je streefgewicht ben. Hoeveel energie leveren jouw “pakjes boter” nu?
Aldert, ik eet inderdaad heel weinig. dat deed ik eigenlijk al jaren. Kon toch niet aan mijn ‘pakjes boter’ komen, dus viel maar niet af.
Nu ik, in verhouding, veel meer vet eet, geen granen, natuurlijk geen suiker, meel …. voorgekauwd voedsel en last but not least de vetmest pil Actos geskipt heb, komen de pakjes boter ter beschikking. Ik eet mijn eigen vet op 😉
Dus eigenlijk eet ik veel meer, toch !
Duurt nog wel een jaartje voor mijn vetreserves op zijn, Dan moet ik vast meer gaan eten 😉
Wouter 3 november 2012
in de ochtend bak ik 2 eitjes met wat spek op (zonder brood), eet wat luxe tomaten met een beetje peper en zout. Heel soms een bakje vette yoghurt zonder suiker of cereals. ’s middags eet ik gemengde salade (met augurk) met wat plakjes ham, guacomole of salsa-dip. Een paar keer per week zondig ik en dan eet ik 1 volkorenboterham erbij. ’s avonds vlees of vis (op de gril) potje groente (rode kool, bonen, …) of verse gemengde sla met tomaten, komkommer en paprika (wel uit een zakje 🙂 ) . Ik snoep graag pinda’s (wel gezout) of nacho’s met bijvoorbeeld hummus. Een aardappel (of beetje friet ..) gun ik mezelf wel in de avond. Pasta vermijdt ik, soms een beetje rijst. Regelmatig eet ik buiten de deur, consumeer dan wat vis of vlees (zonder saus) en eet de bakjes groente leeg; ook pik ik dan een paar gebakken aardappels of frietjes. Tussendoor eet ik wat gesneden fruit (ja voorgesneden), een kiwi, een banaan of een appel. Alternatief is een verse fruit-smoothie (maar nooit meer dan 2 porties), sap uit een pak drink ik niet. Ik drink 3-5 bakken Nespresso zonder suiker, verder thee of koffie. Enkele glazen witte wijn per week, geen bier. Thuis heb ik chocolade melk wel eens in de koelkast staan. Getrouw neem ik in de ochtend Vitamine D, een Omega 3 pil, een multivitamine pil. Alles bij elkaar denk ik dat ik een sobere eter ben. Hoeveel kcal per dag? I don’t know. Maar ik blijf op gewicht van rond de 86 kg en heb weinig tot geen vet op mijn buik. Ik sport te weinig (1x per week roeien) vind ik zelf, maar pak wel de trap daar waar mogelijk. Mijn werkelijk zonde: ik ga met de elektro-auto naar het werk (dat 1100 meter verder is).
Mooie inbreng Wouter, naar mijn idee exemplarisch voor “de moderne mensch” : hoog % gemaksvoedsel, is niks mis mee,
Bijna niemand, zeker niet in stedelijke omgevingen, eet nog “ouderwets” dagelijks “aardappelen-groente-vlees”, hooguit misschien 1 of 2 keer per week.
Als Paleo wat wil worden, dan moet het zeker via “makkelijk” en “snel klaar”.
Persoonlijk kan ik genieten van zelf bijvoorbeeld een krop andijvie snijden, ik heb geweldige messen die het meeste werk voor mij doen, het is voor mij een meditatie moment.
Gert: ‘Als Paleo wat wil worden, dan moet het zeker via “makkelijk” en “snel klaar”.’
Zit te denken: is dat zo?
Id dit geen soort contradictio in terminis? Letterlijk niet, in de praktijk zullen we die kant zeker opgaan.
Paleo is, in feite, meer dan eten. We moeten er ook een bepaalde levenswijze bij denken. Daarmee bedoel ik niet de primitieve gedachte dat we eenden gaan bejagen in de vinexwijk, of massaal de laatste wilde zwijnen aan onze speer rijgen, maar wel dat voeding niet via mechanische bewerking tot ons komt (en weer: het gaat daarbij niet om processen die we conserveren mogen noemen). Dus onbewerkte, verse producten. Niet om daarmee aan te tonen hoe milieubewust we wel niet zijn, of zoiets, maar omdat we daarmee nog het meest de voeding nuttigen waarop ooit de menselijke evolutie berustte.
Gert: hoe vul jij ‘makkelijk en snel klaar in’? Want wellicht parafraseer ik je onterecht.
@Willem:
Ik reageer en sluit aan bij Wouter Willem, hij geeft duidelijk aan dat hij voorkeur heeft voor voeding die snel en makkelijk is klaar te maken. Of in ieder geval het image heeft, dat het snel en makkelijk is. Ik zie dat ook aan het groter wordende aanbod in de supers en hoor dat om mij heen.
AH bijvoorbeeld heeft nogal wat kant-en-klare “maaltijdsalades” in het assortiment. Is heel eenvoudig aan te vullen met een “Paleo” maaltijdsalade.
Maar voor dat je zover bent, zul je eerst Paleo zelf of een “Paleo keurmerk” “in de markt moeten zetten”.
Gert. Of voeding die ‘snel en gemakkelijk; is, mag vallen onder het algemene begrip ‘paleo’ is alleen te beantwoorden wanneer we het over concrete levensmiddelen hebben. Sardines uit een blikje (let op de eventuele olie erbij) zijn makkelijk, snel en paleo. Maaltijdsalades bij AH, lees wat erin zit, niet.
Een vraag die ik al eerder gesteld heb, maar geen antwoord op heb gekregen: wat is er paleo aan vleesvervangers?
Groente: geconserveerd als zuurkool, wel. Groente in die pakjes waarbij allerlei hokuspokus wordt gebruikt niet.
Fruit? Makkelijk en snel zijn de hypes waarbij fruit in plastic en voorgesneden wordt aangeboden. Paleo?
Maar goed, ik vind natuurlijk dat ieder voor zich maar moet bepalen wat paleo is en wat niet. Wat ik wilde aangeven, is , dat wanneer paleo ten prooi valt aan mechanische bewerkingen en de commercie, het oppassen geblazen is. En het hoeft helemaal niet.
Volledig met je eens, Willem. Een paleosalade met bladgroenten, olijven en wat noten en stukjes spek bij AH? Prima (al mik ‘m net zo makkelijk even zelf in elkaar voor ik op pad ga)! Kunstvlees van soja of kikkererwten en allerlei andere hooggeprocesseerde meuk? No thanks.
Bedankt, Wouter. Allemaal heel keurig ;-). Maar die 1100 meter in een gepimpte invalidenkar… waarom :-)? Representatie? Gaat me geen barst aan, intrigeert me wel.
Dank Bartinka, must have been a hell of a job 🙂
Zeer uitgebreid verhaal ! Dat is de moeite waard om goed te bestuderen.
Ook voor de 35 gemeentes, die massal boerengrond opkochten ( als speculatie ) en er nu mee in de maag zitten, vanwege de economische crisis.
http://www.gemeente.nu/web/Heffingen-Artikel/56328/Verlies-op-grond-leidt-tot-lastenverhoging.htm
Terug naar de biologische boeren, zou ik zeggen. En alle tuintjes omtoveren in groentetuintjes, zoals ze dat in de 2de wereldoorlog deden in Engeland.
Dan komen we er wel !
Vandaag op de praktijk gestart met IF. Na 20 uur niet meer eten tot de na 12 uur de dag er op. Twee huisartsen doen mee (N = 4) en de eerste bloedmonsters zijn afgenomen (o.a. IGF-1 wordt bepaald). Dit gaan we 8 weken volhouden. Praktijk projectje…Dus vanochtend “nuchter” gewerkt. Was geen probleem omdat mijn ervaring is dat ik makkelijk een maaltijd kan skippen. Om 13.uur: 1 kom dikke pompoensoep (restje weekend) met o.a. bio. spekblokjes en verse gember), een gekookt ei en kom naturel kwark met lijnzaad. Wel de nodige koffie, espresso, thee en water tussendoor. Vanavond staat op het menu: een puree van winterwortel en knolselderij, stoofperen uit eigen tuin, salade met avocado, appel en tomaat, uitgebakken rundergehakt (ook bio) met ui en paddestoelen, na: verse ananas, aardbeien en een dot volle kwark. Later op de avond volgt meestal nog een glas rode wijn en de nodige noten. Als supplement o.a. vit.D.
Ik moet wel op mijn calorieën letten anders val ik af. Ik hoop dat ik met IF mijn gewicht kan vasthouden. Is aandachtspunt: L1.67 en nu 52 kg.
Hoi Janet,
Erg interessant. Wat meten jullie zoal naast IGF-1? Zitten er mensen bij met tekenen van metabool syndroom?
Melchior, zou ik je mailadres kunnen krijgen via janetnoome@dietist-emmen.nl ?
Toch te hopen dat we voldoende Nedervet kunnen produceren of dat we Europees of mondiaal paleo kunnen gaan. Hier is een aardig onderzoekje dat suggereert dat je voldoende vet moet eten om fris in je hoofd te blijven. Een enquêtestudie, dus volstrekt onbetrouwbaar, maar toch leuk ;-).
http://www.mayoclinic.org/news2012-rst/7128.html
Researchers tracked 1,230 people ages 70 to 89 who provided information on what they ate during the previous year. At that time, their cognitive function was evaluated by an expert panel of physicians, nurses and neuropsychologists. Of those participants, only the roughly 940 who showed no signs of cognitive impairment were asked to return for follow-up evaluations of their cognitive function. About four years into the study, 200 of those 940 were beginning to show mild cognitive impairment, problems with memory, language, thinking and judgment that are greater than normal age-related changes.
Those who reported the highest carbohydrate intake at the beginning of the study were 1.9 times likelier to develop mild cognitive impairment than those with the lowest intake of carbohydrates. Participants with the highest sugar intake were 1.5 times likelier to experience mild cognitive impairment than those with the lowest levels.
But those whose diets were highest in fat — compared to the lowest — were 42 percent less likely to face cognitive impairment, and those who had the highest intake of protein had a reduced risk of 21 percent.
When total fat and protein intake were taken into account, people with the highest carbohydrate intake were 3.6 times likelier to develop mild cognitive impairment.
Een medicijn wat ketose induceert geeft inderdaad verlichting van klachten als dementie. Study of the ketogenic agent AC-1202 in mild to moderate Alzheimer’s disease: a randomized, double-blind, placebo-controlled, multicenter trial, Henderson et. al. http://www.biomedcentral.com/content/pdf/1743-7075-6-31.pdf
Ik zal vandaag eens alles wat ik mijn mond stop tussen de bedrijven door hier zo precies mogelijk melden. Heb geen idee hoeveel energie dingen bevatten, dus ik tast volledig in het duister hoeveel ik nou eigenlijk eet. Momenteel ben ik nog nuchter ;-).
Heb ook de tijd eens bijgewerkt, want die stond al een jaar op GMT.
Ja, gefeliciteerd! Vandaag wat paleo comfortfoods om de verjaardag van Het Paleo Perspectief te vieren?
Bedankt Melchior voor je tijd en liefde die je het af gelopen jaar in de blog hebt gestoken, het is elke post weer genieten!
Ook gefeliciteerd aan iedereen die hier reageert en zich ook onderdeel voelt van deze “extended family” (zoals James het noemt) en zo Het Paleo Perspectief een extra dimensie geeft!
O, verrek ;-). Nou, bedankt, Aldert!
Een blog is zijn lezers/reageerders.
But don’t forget it’s all pseudo science!
Melchior en family, ook gefeliciteerd met de verjaardag van dit prachtige blog.
Lang zal die leven, hoera :-*
Overgeheveld van Brood
riesjart zegt:
oktober 17, 2012 om 9:59 AM (bewerken)
Mijn Paleo-avontuur begin toen ik een artikel daarover las in de “Plus” bij mijn schoonmoeder. Ik heb ‘t even opgezocht, dat was september 2009, dus ik doe het nu ongeveer 3 jaar. Vanuit dat artikel ben ik verder gaan lezen en via het artikel van Frits Muskiet en van alles op het internet steeds meer kennis opgedaan.
Lange tijd was het echt low carb, nu sinds een half jaar eet ik met regelmaat zoete aardappelen, (bak)bananen, soms cassave e.d.
Ik eet verder best sober, geen ingewikkelde gerechten tussendoor, sterker nog ik eet gerust wat bieten en wat wortelen met een stukje gerookte makreel als lunch.
Het diner is meestal vlees, pompoen/zoete aardappel, soms vis, groente als spruiten, broccoli, bloemkool, ben nu zelf zuurkool aan het maken. Ik eet waarschijnlijk rond een pond groenten per dag zou me niks verbazen (eat that you vegans!).
Verder snack ik soms wat kaas (oud) en chocolade of noten, gebruik ik wat grasboter en mijd ik granen, melk, alle olie behalve olijfolie, soja en dergelijken. Soms maak ik wat kefir van kokosmelk.
Meestal zit ik rond de 2000 kCal ongeveer en krijg ik volgens mij voldoende micronutrienten binnen via mijn voeding en wat sporadische supplementen Magnesium, vit D3 en soms Vit C1000mg (https://docs.google.com/open?id=0B7w3zL_mYiBKcWtVcUVYcjdzclk).
Op dit moment doe ik wat aan een soort van IF; geen ontbijt doordeweeks en probeer ‘s-avonds niets meer te eten vanaf een uur of 9.
Sporten doe ik niet veel, wandelingen door de polder met de honden, fietsje naar t werk en wat kracht oefeningen af en toe.
Gegevens: leeftijd 45 jaar, lengte 1.80m, gewicht 72 kg, bloeddruk 110/75, bloedwaarden: TC 7,28mM; HDL 2,43mM, LDL 4,71mM, Trig 0,7mM
Tweede dag; gister. (Ook ik voeg felicitaties toe, waaraan weet ik niet precies…)
’s Ochtends begonnen met thee. Kook water, even afkoelen, gieten op losse, groene senchathee, 10 min. trekken, overgieten in thermoskan. Kan de dag mee door.
Pas om 11.00 uur een gekookt eitje. 13.00 Uur een kleine lunch: blikje makreel, wat tomaten uit de kas, met een beetje mozzarella, balsamico erover, met wat olijfolie. Kommetje soep: groentenresten en een bouillonblokje. Dat was het.
’s Middags kon ik niet van een stuk chocola, zeer puur, afblijven.
’s Avonds. Had gele bietjes meegenomen van de tuin, de dag ervoor. Twee gegeten, met een gebakken ei, waarin ui, knoflook, restje paddestoelen en snippertjes katenspek. Daarnaast een laatste courgette gebakken, met kaas erover geraspt. Van de tuin broccoli meegenomen en wat wortelen. Morgen, of overmorgen?
Verantwoord? Geen idee. Lekker? Jazeker…
Ik ben een saai mens: drink geen alcohol, zelfs geen wijn.
Vond meter en mat mijn bloeddruk: 127/82. Momentopname.
Ooit bloedwaarden gemeten. Getallen weet ik niet meer, maar ze waren volgens de dokter ‘ideaal’…
Het valt mij op dat vrijwel iedereen, behalve Melchior, zuivel eet. Ik zie alles voorbijkomen: yoghurt, room, slagroom, kaas, kwark. Ikzelf kan me een leven zonder kaas eigenlijk niet voorstellen en een kommetje yoghurt of kwark gaat er ook goed in.
Zuivel bij mij: boter, nu en dan kaas, heel soms slagroom. Punt..
Van belang is, voor mij, de herkomst van de producten, dat wel.
Zeg, Fien, Melchior eet ook wel kaas, hoor. En boter, toch?
Klopt, maar als je goed kijkt is praktisch allemaal zuivel met veel vet en weinig eiwt. Ik zie niet veel melk anders dan aangezuurd (kwark) of gefermenteerd (yoghurt). Wij hebben ook helemaal geen behoefte aan melk. Zeker niet de gepasteuriseerde gif drank.
Over die groente van J.Boer…. nou begint het toch wel echt ketters te worden, maar eerlijk gezegd, ik heb dit eerder gehoord. Kwam het vorig jaar tegen bij mijn research naar het onderbouwen van de gezondheids aspecten van de ‘tart cherries’ waar we me experimenteren. Je moet per slot van rekening een produkt met een boodschap op de markt brengen, nietwaar? Kwam de opmerking tegen van een biochemist die zei dat wat er allemaal in groente mag zitten zal me een zorg zijn, want we kunnen het er toch niet uithalen. Zouden het dan toch de groenten zijn die mijn aderen dicht smeren?
Ja, die zuivel is een verhaal apart. Morgen gaan we daar uitvoeriger op in.
De luns (of voor mij de ‘break fast’) zojuist:
Een ontbijtbord vol zuurkool (geen aardappelen, alleen zuurkool) waaraan toegevoegd:
2 eetlepels olijfolie
1 hand amandelen
1 plak ham van ongeveer 0,5 cm dik en pak haar beet 12 cm in doorsnee
8 gekookte mosselen
half matje zeewier
Plus:
1 gekookt ei
1 dikke plak leverworst (zeg maar dubbel zo dik als de slager gaf als ‘ie vroeg of je een plakje worst lustte)
1 appel
2 pruimen
1 gedroogd banaantje (zo’n kleintje, uit Vietnam, oei)
Ongeveer een kwart van zo’n blokje santen (ook oei; heb het gesepareerde vet er eerst weer door gemengd).
De olijfolie, de santen en de pisang zijn verre van (1000 tot 16.000 km) Nederpaleo, besef zelfs ik. Dat moet beter kunnen. Ik bedoel, Nederwiet lukt toch ook ;-).
Aantal kcal???
Heel mooie “vingeroefening”. Natuurlijk zijn er allerlei bedenkingen te noemen, zoals de factor internationale handel, maar daar gaat het niet om. Dit lijkt mij een “proof of concept”. Complimenten lijken zeker op zijn plaats. Het geeft wel weer te denken: hoe sustainable zijn we nu bezig met zijn allen?
Terecht wijzen de schrijvers op het mogelijke belang van (urban) volkstuinen enz.. De Russen zijn daar de Koude Oorlog mee doorgekomen?
Melchior biedt ook een prachtig perspectief: rietsigaren, ofwel de lisdodde. Daar staan er hier zat van. Die groeien als de pest, als je ze eenmaal geplant hebt. Lisdodde’s schijnen fantastische mogelijkheden te hebben: http://plazilla.com/1-lisdodde-supermarkt-van-de-natuur.
Bovendien zitten de sloten hier vol met Amerikaanse rivierkreeften, toch maar eens kooien gaan uitzetten? Wat te denken van vlierbessen: overal goed voor en ook voor de wijn……
Brandewijn stoken en dan advocaat maken met de eigen kippeneieren voor de koude winterdagen? Ganzen: daar barst het hier van: gewoon eieren “verzamelen” en de jonge ganzen temmen?
Kortom: het wordt een heel “nieuw” economisch concept: jagen, vissen, verzamelen, al dan niet gezamenlijk een volkstuin of “backyard farm” en ambachten uitoefenen, locale handel gaat bloeien.
Gert, afgelopen winter hoorde ik op de radio een item over ganzenoverlast. Jagers leverden geschoten ganzen, schoongemaakt en vacuüm verpakt, aan voedselbanken (!). Ik zou er grif voor betalen, maar ik gun mensen die zo ver in de shit zitten dat ze naar de voedselbank moeten natuurlijk van harte een mooi stukje wild. Maar ik liep zowat de sloot in toen ik hoorde dat de mensen geen belangstelling hadden voor dat vlees. Te ‘raar’. Onvoorstelbaar.
Als ik Job en Bartinka goed begrijp, krijgen we in het Nederpaleomodel vooral een tekort aan vet. Hoe zou dat op te lossen zijn?
Johannasblogs heeft natuurlijk gelijk, eigenlijk kan het net niet uit, we komen gewoon wat Kcal tekort. Maar als de Grieken ons nu gaan terugbetalen met olijfolie en wijn dan hoeven we ons geen zorgen meer te maken:)
Vetten? Zeeboerderijen? https://www.surfgroepen.nl/sites/CMP/Events/CMP%20Lectures%202010/leeuwarden03112010.pdf De nadruk ligt op eiwit, maar ik lees ook iets over PUFA’s.
Nog even: “Wieren zijn ook rijk aan meervoudige
onverzadigde vetzuren” http://www.wur.nl/NR/rdonlyres/7F354B7D-1873-424E-BC51-0FB370E6370D/152465/11455180ZeeboerderijWeb.pdf
Mailtje aan Willem Brandenburg van de WUR?
Ik vermoed dat onze voorouders de jagers/verzamelaars wel wat meer vlees en vet van een karkas wisten te halen dan wat ons handboek voor de rundveehouderij aangeeft en waar we in ons model mee rekenen. Een interview met een slager van wildenisvlees of pure graze vlees staat nog op mijn verlanglijstje…
Job heeft de ganzen en overig wild meegerekend. Zie tabel 5. Opbrengst valt verdeeld over 15 mln mensen beetje tegen. Als je ganzen gaat houden, moet je daar ook weer land voor hebben. Lisdoddes werden ook door onze voorouders gegeten, maar ik denk dat je heel wat stengels moet verzamelen om er wat meel uit te krijgen. Bij ons zijn de sloten onlangs schoongemaakt en er ligt nu een partij wortels in de voorkamer te drogen. Qua opbrengst verwacht ik meer van de kilo’s eikels die ik nu aan het verwerken ben naar aanwijzingen van wildfood man Samuel Thayer http://www.bol.com/nl/s/algemeen/zoekresultaten/Ntt/samuel+thayer/N/0/search/true/searchType/qck/sc/media_all/index.html?_requestid=167403. Voor veel Noord-amerikaanse indianen waren eikels een staple food en ook in ons land werden ze wel gegeten. Het kost wat tijd om al het looizuur eruit te halen, maar daarna hou je een behoorlijke hoeveelheid meel over met behalve zetmeel ook nog redelijke gehaltes aan vet en eiwit.
Ik denk dat we er niet aan ontkomen om uit te zoeken of we op een paleovoeding inderdaad met minder energie toekunnen dan op het Standard Dutch Crap Diet. Verhongeren we op die 1500 Nederpaleo-kilocals of worden we tanig maar oersterk. Verreweg de meeste deskundologen vinden het een idiote vraag, maar gezien de observaties die ik in de vorige post aanhaalde, zou ik het toch graag eens rigoreus getest willen zien.
Gaaf trouwens, dat eikel-experiment van jullie. Jammer dat hier nauwelijks tamme kastanjes groeien. Die zijn erg energierijk en het zijn de enige noten die aanzienlijke hoeveelheden vitamine C bevatten.
Mijn gemiddeld verbruik ligt rond de 1600 kcal. per dag. Ik houd dit al bijna 1,5 jaar dagelijks bij. Mijn dagelijks menu bestaat uit 50 gram eiwit uit voornamelijk eigelen (liefst zacht of rauw), vet varkensvlees/gehakt, soms vis zoals makreel, of haring, soms 10% vette yoghurt, creme fraiche of slagroom, beetje amandelen (hazelnoten zijn soms zurig), bouillon van varkenspoot, soms stukje vette kaas of vette worst. Dit alles aangevuld met vooral boter of botersauzen, vooral ook bij te magere producten. Braden doen wij, als enige import product, in, kokosolie. Wij proberen er zoveel mogelijk op te letten Nederlandse producten te kopen, ook het vlees is afkomstig van Nederlands gras vee. Wel iets duurder een stuk lekkerder en wij eten maar maximaal 150 gram totaal per dag, dus dat is te doen.
Totaal vetten per dag 150-160 gram. Koolhydraten: 10-15 gram, voornamelijk uit voorgaande opsomming en soms wat bessen zoals bramen, frambozen maar meestal aardbeien.
Als uitzondering wel eens (inbegrepen in telling) een moorkop van de goede banketbakker als ontbijt met koffie.
Groente eten wij niet vanwege onnodige vezels (slecht voor de darmen) en belasting voor het lichaam om voeding om te zetten tot verzadigd vet, waarbij veel energie (vitaminen en mineralen) verloren gaan. Verder zit er eigenlijk zo weinig vitaminen en mineralen in groente dat dit te verwaarlozen is, zeker omdat het lichaam deze ook nog eens slecht opneemt. Als extraatje voor het naar bed gaan een gekookte aardappel zonder toevoegingen. Wij gebruiken géén voedingssupplementen. Drinken bestaat uit een weinig thee of zwarte koffie.
Saai hé?
Voor de groente eters: laat de schillenboer maar weer opkomen draven. Extra voer voor de varkens.
Geweldig relaas, J. Boer, bedankt voor het delen.
Je schrijft:
“Groente eten wij niet vanwege onnodige vezels (slecht voor de darmen) en belasting voor het lichaam om voeding om te zetten tot verzadigd vet, waarbij veel energie (vitaminen en mineralen) verloren gaan. Verder zit er eigenlijk zo weinig vitaminen en mineralen in groente dat dit te verwaarlozen is, zeker omdat het lichaam deze ook nog eens slecht opneemt.”
Zal ik je wat vertellen? Dit denk ik stiekem ook al jaren, eigenlijk al vanaf het moment dat ik over Vilhjalmurs vlees-avontuur in het Bellevue Hospital las. Heel veel mensen hebben ook echt last van groenten (FODMAP’s). Zelf vind ik ze wel erg lekker, maar het zou me niets verbazen als weglaten uiteindelijk gezonder blijkt te zijn. Denk ook aan sitosterolen, die in tegenstelling tot chole-sterol onmiddellijk worden ingebouwd in atherosclerotische plaques…
But I don’t go there, yet ;-).
Ik vermoed dat je geen groente nodig hebt als je – zoals vroeger – alle organen van dieren eet. Helaas mag je tegenwoordig geen nieren en hersenen meer eten, zelfs niet van gras gevoerde dieren (à la puregraze.com zal ik maar zeggen). Nu wij toch vrijwel uitsluitend spiervlees eten en af en toe wat lever, is het waarschijnlijk wel aan te bevelen je mineralen en vitamines uit groente te halen. En uit vis niet te vergeten.
Inderdaad interessant, mag ik vragen wat is jouw activiteitsnivo? Sport of lichamelijke activiteiten. Waarin ligt de basis voor jouw dieetkeuze, is dat iets Kwasniewski-achtigs?
Geen granen meer. Snap ik. Weinig tot geen zuivel. Vooruit. Maar geen groente….?
Hoe moeten we dat plaatsen binnen het paleoperspectief, waaruit voortkomt dat ons genoom heeft leren overleven op ook, en zeker, groente???
Verbazingwekkend ……..
Nu was ik al in de war van alle paleo-gedoe , dit spant de kroon . benieuwd naar de reacties op J.Boer , dank overigens op uw/jouw reactie.
Dacht dat ik te weinig groente(n) at 😉
Middagsnack rond 15.15:
1 gekookt ei
3 vijgen met…
2 eetlepels kokosvet
Yummy in your tummy
Kcal??? Keine blasse Ahnung.
Niet om nu iedereen meteen de hele dag te laten rekenen, maar ik maak mijn cliënten nogal eens attent op de handige (gratis) app MyFitnessPal. Te downloaden voor smartphone en tablet. Een uitgebreide databank aan producten, gebruiksvriendelijk en je genereert heel snel een overzicht van de energie, voedingsstoffen en energiepercentages eiwit, vet en koolhydraten. En tijdje bijhouden geeft een aardige inkijk in de voedingswaarde en onderlinge verhoudingen van het eten en drinken wat je zoal tot je neemt.
Ongeveer 280 Kcal. Ik schat je uitgebreide luns op 1100-1200, maar dat is voor een deel natuurlijk nattevingerwerk. Ben uitgegaan van een kwart blok santen = 50 gram (335 Kcal). Hoeveel een matje zeewier is, geen idee. Zal niet veel zijn.
Vandaag, 17 oktober 2012, de boel ten gerieve van ons wetenschappelijk pseudo onderzoek tot in detail bijgehouden.
Alles per persoon, deze jongen dus.
8 uur 30:
ja ik kan mij veroorloven niet midden in de nacht te hoeven opstaan:
5 Koffie met koffiemelkpoeder
10 uur 30:
appel + halve sinaasappel
12 uur:
tonijn uit blik 75gr
schelvislever 10 gr, restje
2 eetlepels olijfolie+restje schelvisleverolie
speltbrood 30 gr
wortel 20 gr
tomaat 130 gr
komkommer 20 gr
13 uur 30 op de fiets:
voor onderweg:
wortel 24 gr
komkommer 30 gr
16 uur bij thuiskomst:
2 zure augurken
sucuk 40 gr
18 uur 30 gezamenlijke maaltijd:
witte kool 400 gr
aardappelen 80 gr
wortelen 100 gr
uien 130 gr
lamsvet 50 gr
lamsschouder 150 gr
20 uur 30:
handje noten 10 gr
Het bovenstaande houdt volgens mijn berekening 1425 Kcal in.
Voel mij geheel verzadigd !!!
Daarbij komt de fles rode wijn die ik verorberd heb.
Een fles met 12,5% alcohol, dus goed voor 650 Kcal. En jullie moeten mij op mijn eerlijke blauwe ogen geloven dat ik er niet nog een glas bij heb genomen. Het vlees is zwak.
Bij elkaar dus 2075 Kcal.
De fietstocht vroeg volgens mijn hartslagmeter 1790 Kcal.
Vandaag, 17 oktober 2012, de boel ten gerieve van ons wetenschappelijk pseudo onderzoek tot in detail bijgehouden.
Alles per persoon, deze jongen dus.
8 uur 30:
ja ik kan mij veroorloven niet midden in de nacht te hoeven opstaan:
5 Koffie met koffiemelkpoeder
10 uur 30:
appel + halve sinaasappel
12 uur:
tonijn uit blik 75gr
schelvislever 10 gr, restje
2 eetlepels olijfolie+restje schelvisleverolie
speltbrood 30 gr
wortel 20 gr
tomaat 130 gr
komkommer 20 gr
13 uur 30 op de fiets:
voor onderweg:
wortel 24 gr
komkommer 30 gr
16 uur bij thuiskomst:
2 zure augurken
sucuk 40 gr
18 uur 30 gezamenlijke maaltijd:
witte kool 400 gr
aardappelen 80 gr
wortelen 100 gr
uien 130 gr
lamsvet 50 gr
lamsschouder 150 gr
20 uur 30:
handje noten 10 gr
Het bovenstaande houdt volgens mijn berekening 1425 Kcal in.
Voel mij geheel verzadigd !!!
Daarbij komt de fles rode wijn die ik verorberd heb.
Een fles met 12,5% alcohol, dus goed voor 650 Kcal. En jullie moeten mij op mijn eerlijke blauwe ogen geloven dat ik er niet nog een glas bij heb genomen. Het vlees is zwak.
Bij elkaar dus 2075 Kcal.
De fietstocht vroeg volgens mijn hartslagmeter 1790 Kcal.
Laatste alinea , geloof het onmiddelijk dat je er die fles zonder glas bij genomen hebt …
Lekker wel zwak vlees , soms , marineren is ook nuttig 😉
Eetdag drie is om. Het beloofde overzicht. Zo eerlijk mogelijk, jazeker.
7.30 Uur: thee (gaat hele dag door), honden eruit, ruim 1.5 uur later thuis twee sneden speltbrood/bio/zuurdesem, met boter. Eet dus heel soms graan (is enige, een speltbroodje).
Eind van de ochtend een avocado gegeten. Rond 1.30 uur wat wortel, een gekookt ei, kiwi, banaan.
’s Middags stuk chocola.
’s Avonds: een aardappel, gebakken ui (in kokosvet), met wat knoflook, kurkuma, rozemarijn en thijm. Verder broccoli en tartaar.
Vanavond alleen nog maar wat gedronken.
Dat waren de drie dagen. Zit veel variatie in mijn kost, lijkt me. Groenten allemaal uit eigen moestuin, behalve de zuurkool… Als vetten: boter, olijfolie en kokosvet. Mayonaise maak ik meestal met olijfolie, soms met koolzaadolie voor de neutrale smaak. Als fruit: wat de tuin oplevert, met ook nog zo nu en dan een banaan (import, als kokovet en olijfolie), zoete bataat, avocado.
Eet biovlees, niet overdreven veel, tot ik ook dat ‘wildernisvlees’ eens kan bemachtigen. Vis, ben ik gek op. Liefst haring, zalm, makreel, schar. Schelvislever, prima, evenals uit blik sardientjes. Lekkerder dan verse. Let er wel op dat ze naturel zijn, of met olijfolie. Mosselen, garnalen, maar dan die uit Wieringen, en zelf pellen. Dat enkele broodje haal ik in een natuurvoedingswinkel, evenals dat kokosvet, trouwens. De olijfolie wordt thuisbezorgd vanuit Italie, evenals balsamico en schapenkaas. Trouwens, een jong schapenkaasje is in het seizoen hier voldoende te krijgen: lekker.
Drinken heb ik het al over gehad. Zo nu en dan ook best eens wat anders: ijs (zelden), roomsoes, maar vooral chocola (zwak punt van mij).
Zoals eerder al gezegd: ben geen meet- en weegpersoon. Weet dus ook niet of je duurder uit bent met dit eetpatroon. Heb het idee van niet! Maar daarbij speelt een eigen tuintje een rol, vanzelf.
Tenslotte. Ik hoop niet dat de lezer nu de indruk heeft dat ik de hele dag alleen maar met voeding bezig ben! Interesseert me erg, maar moet wel tussen de bedrijven door, vanzelf. En die bedrijven gaan voor..
Off topic, maar misschien een opsteker voor de Paleo eters. Vandaag bij de oogarts, jaarlijkse controle. Vanwege diabetes, staaroperatie gehad, dreiging van glaucoom.
‘Uw ogen zijn sterk verbeterd’, zei hij met verbazing. Viel mezelf ook op, kon alle kleine lettertjes makkelijk lezen. Verteld over Paleo, ja zei hij dat zou heel goed kunnen, dat het daardoor komt.
Mariet, het wordt beter en beter… Dat is pas een felicitatie waard! You rock, lady!
🙂 Dank je Melchior
Mariet , wat goed om te lezen ! Mijn moeder inmiddels 96 heeft al minstens 15 jaar Makula-degeneratie. Als kooklerares vroeger , schijf van vijf enz. heilig bla bla , verbaasd zich als ik over paleo vertel.
Uiteraard krijgt ze in het verzorgingshuis net vier week nu , na de aanleunwoning , brood met Becel-Pro , veel toetjes ( met suiker) , elke zondag gebak en bij elke warme maaltijd ( wil niet weten wat daar in zit ) appelmoes om de zooi te verwerken ..Gezond eten daar… ;-(
Ach , op die leeftijd nog veranderen….
Met mijn bijziendheid +/- 7.5 is het overigens ook beter , heb de indruk dat ik helderder en verder ( raar voor bijziendheid ? ) kan zien en minder ,, troebel ” sinds ik meer paleo eet . Hoop dat dit voedingspatroon mij Makula ,enz, bespaart blijft .
Hans, Ach, erg voor je moeder. Ik heb ook familie, die dat heeft, aan één oog. En staar en glaucoom. Door de makula kan de staar aan dat oog niet behandeld worden.
Schrikbeeld, omdat het erfelijk is !?
Zag dat te weinig Omega 3 en luteine ( zit in eieren, brocoli, spinazie, andijvie, boerenkool ) slecht is voor deze ziekte.
Zit je goed met Paleo ! Toch maar groente eten ?
Dat eten in verzorgingshuizen is bedroevend. Zag bij Janet Noome, op twitter, een link naar een hartverscheurend blog: http://www.maanisch.com/
Het is een schande 😦
Could have been worse Mariet http://www.huffingtonpost.com/dr-jonny-bowden/worst-diet-foods_b_1968796.html
Zeer interessante post, ik moet eerlijkheidshalve wel vermelden dat ik nog niet alles minutieus heb doorgenomen. Mijn eerste vraag die opkomt is wat krijgen de dieren die biologisch opgefokt worden te eten, als je biologisch aanhoudt dan betekent dat dat die varkens hoofdzakelijk granen en mais te eten krijgen toch? Ikzelf heb daar problemen mee als paleo-er. Verder dienen vissen van biologische teelt, zover mij bekend, voeding te krijgen die overwegend uit graanachtig voedsel bestaat. Een vis hoort dat niet te eten, waarom zouden wij een oorspronkelijk eetpatroon hanteren en de dieren die wij eten niet?? Verder vraag ik mij af in hoeverre we als Nederlanders paleo kunnen betalen, want als bovenstaande zou worden doorgevoerd dan kunnen er wel wat fabrieken en firma’s downsizen of sluiten met als gevolg minder banen, minder belastinginkomsten etc. Of gaan we dan ook weer allemaal in een hut wonen :-)? Maar goed, dat is een andere discussie.
Biologisch betekent hier dat er geen kunstmest en pesticiden worden gebruikt. De EKO-normen zeggen niet dat je graan moet gebruiken, maar in de praktijk gebeurt dat wel het meest. Biologisch in de winkel is dus inderdaad bijna nooit paleo. In ons schema zijn we uitgegaan van het Pure Graze model, koeien en schapen alleen maar gras/klaver/luzerne. Varkens gras met knollen en wat kaaswei. Kippen leven op wat ze in de weides aan gras en beestjes oppikken plus een klein beetje graan, dat vinden we voor een kip wel kunnen. Wat betreft de economie, we hebben de hele landbouw export de nek om gedraaid, dus dat heeft zeker consequenties:-)
Duidelijk! Ik heb inmiddels ook wat aandachtiger gekeken naar jullie stuk 🙂 en zie het inderdaad staan. Jullie hebben in ieder geval aangetoond dat het in theorie haalbaar is om paleo te eten op Nederlands grondgebied (mits de kcal toereikend blijken). Al denk ik dat het praktisch niet uitvoerbaar is gezien onze huidige levensstandaard. Ik doelde daarom niet alleen op de landbouw export, maar ook op bedrijven als een Unilever, Nestle, Heinz, Suikerunie, de verpakkingenindustrie, gas/olie sector en het daarmee verband houdende deel van de dienstverleningssector. Als we daar nou nog iets op kunnen vinden 🙂
Leo, volgens mij hebben we in een paleoconomie veel van die mensen nodig om echt eten te maken en te distribueren. Dus de marskramers van Unilever c.s. die nu smeerolie promoten, kunnen aan de slag in de zeekraalteelt, of als beheerder van vleeskoeien, toch?
Of misschien moet paleo toch de fabriek in? Dat zou dan ook weer werk genereren. Ben erg benieuwd wat Wouter de Heij vindt!
@Melchior, paleo kan/zal pas mainstream worden als het inderdaad de fabriek ingaat. Vers-gemaks voedsel (maaltijdsaladses met vis, zonder pasta e.d.). Smoothies van rood fruit, dikke yoghurt, salsa en humus, maar ook moderne vleesvervangers. Dit alles komt uit de fabriek en past heel goed in paleo voedingspatroon. Ingeblikte vis, kokosvet, of groente in glas komt overigens ook gewoon uit de fabriek hoor. Ook heel paleo. 😉
Wouter, dit moet ik echt nog zien. Als ik een trendwatchersbril op zet (maar die is bij mij heel wazig) zeg ik dat de mensen die zich aangetrokken voelen tot het paleoperspectief (niet het blog, het model) juist een afkeer hebben van het afsnijden van bochten, vooral omdat de evolutiegeneeskunde ons keer op keer leert dat afsnijden zich tegen ons keert. Als we slim gaan doen, zien we telkens iets over het hoofd. De beauty van paleo zit hem in de verbluffende eenvoud. Wat is er nou makkelijker dan een gekookt ei, een moot vis, een wortel, een appel, een paar gepelde noten? Ik zou het niet weten.
Het is doodstil in Fl-land.
Folkert, ik moet je eerlijk zeggen dat ik op deze gastpost commentaar uit de FL-hoek had verwacht, al was het maar uit beleefdheid jegens de twee volstrekt onschuldige (qua Foodlog pesten) mensen die zich er voor hebben ingespannen. Ik riep ook expliciet op tot input uit die hoek. Waar zijn Veerman en zijn wapenbroeders als je ze nodig hebt, dat wil zeggen als het gaat over iets waarover ze iets zinnigs kunnen zeggen ;-)?
Jammer.
Ha James, inderdaad, dit is nog erger 😦
Maar misschien moeten we toch niet zo zorgelijk omspringen met die oudjes. Als je eens wist wat ze vermoedelijk op hun geweten hebben.
http://www.jabfm.org/content/21/6/549.full. Niet zo erg fraai. In hun onschuld? Armoede? Luiheid? Domheid? De zonden van de ouderen bezocht aan de kinderen van het derde en het vierde geslacht van die mij haten en mijn geboden niet onderhouden. Het is structureel my dear.
James, Maar heel veel mensen worden ook al jaren om de tuin geleid, met de verkeerde informatie !
http://livinlavidalowcarb.com/blog/high-carb-ada-diabetes-advice-is-killing-type-2-diabetics/16251
Voor de volledigheid nog mijn avondmaal van gisteren (dan hebben jullie de hele dag):
Het was mijn oude vertrouwde (saaie?) vis/groentenprut
Prut gemaakt van:
1 flinke schep boter
1 ui
2 tenen knoflook
paar stronkjes broccoli
een kwart courgette
1 tomaat
stuk of vijf champignons
half matje zeewier, gesnipperd
flinke scheut kokosroom
100 gram koolvis
eetlepel van een of andere massala
Toe: 1 kiwi en 1 peer
Nog bedankt voor je rekenwerk, Fien! Er zat meer energie in dan ik dacht! Gelukkig maar, want ik ben aan de magere kant.
Ben ik nog een keer, Melchior. Mijn vrouw vraagt hoe dat nou precies zit met dat zeewier, de zeegroenten (zie je lijstje). Duidelijk is dat dit een prima voedingsmiddel is. Concrete vragen: wat versta je onder zeegroenten (die we ergens kunnen bemachtigen/kopen), en waar haal jij die? Las gister in de reformzaak wat er zoal in zeewierchips zit: veel tarwe….
Wel aanwezig: Japanse zeegroente in plastic. Tip?
Ja, toko’s verkopen diverse soorten zeewier, zoals kombu, in vellen. Zonder enige toevoeging, alleen gedroogd, soms geroosterd. Die chips waar je het over hebt is duidelijk rotzooi ;-).
En zelf ben ik helemaal gek op zeekraal. Komt meestal uit Zeeland, maar er zit ook een teler bij jou in de buurt:
Ik geloof dat AH het vaak voert.
Seekraal groeit ek yn de kas
En dan nog even over zuivel…
Inderdaad Fien, ik neig naar Cordain en Lindeberg. Melk vind ik zwaar verdacht. Gebruik ik nooit. Boter is okay, want daar zit zo weinig melkeiwit in dat je volgens mij allergisch moet zijn om er negatieve consequenties van te ervaren. Kaas… de epidemiologie zegt unaniem dat het vooral erg gunstig is. Ik schrijf dat toe aan het verzadigde vet en aan het feit dat kaas een van de weinige goede bronnen van vitamine K2 is. Mogelijk is het melkeiwit door het fermentatieproces dermate veranderd, dat het minder problematisch is.
Ik ben dol op kaas, maar ben er terughoudend mee. Ik ken een vent die ondanks ‘paleo’ niet van zijn plasklachten afkwam (niet goed kunnen plassen, BPH), tot hij stopte met kaas. Kennelijk is kaas toch dermate insulinogeen dat het als pokon voor te enthousiaste prostaatcellen kan werken.
…en hoe sta je tegenover andere volvette zuivelproducten als Griekse yoghurt en creme fraiche? Ik verkeer gelukkig in de gezegende omstandigheid dat ik nooit waarneembare negatieve reacties heb gehad op non-paleo foods, ik was vroeger goed voor een half brood per dag, dus wat dat betreft gaat voor mij luisteren naar je lichaam niet op. Maar ik zou mijn kaasblokje en glaasje rode wijn ’s avonds wel erg missen… Zolang de jury nog uit is ga ik wat dat betreft niet overstag.
Melchior, volgens dr Davis zou kaas inderdaad geen problemen moeten veroorzaken doordat het bereidingsproces zorgt dat de vertakte aminozuren die verantwoordelijk zijn voor de insulinogene reactie, worden afgebroken. Waarbij geldt: hoe ouder de kaas, hoe beter. Ik ben overigens ook benieuwd wat jij van volvette yoghurt en room vindt?
Dus Frans: geniet lekker van je blokje oude kaas bij de wijn! 😉
Ja, die zuivel. Laten we voorop stellen dat onze voorouders jagers/verzamelaars geen melkproducten gebruikten, dus ook geen grasboter. In eerste instantie waren Job en ik uitgegaan van een model zonder zuivel, dus alleen met “pure graze” zoogkoeien, schapen en varkens, maar het bleek al snel dat we dan zeker niet voldoende Kcal genereerden. Melkvee (incl. opfok van kalfjes en slachtstiertjes) levert per ha bijna 2,5 keer meer energie op dan alleen vleesvee. Daarnaast is het ook leuk om eens wat dierlijk voedsel te kunnen oogsten zonder direct het beest te moeten doden (de meeste kalfjes worden wel opgegeten, slechts een paar koekalfjes gaan op een dag hun moeder vervangen).
Bij alle verschillende melkproducten is het ook weer een kwestie van kwantiteit versus kwaliteit:
1 l melk bevat melksuiker, vet en eiwit, totaal energie 624 kCal
Bacteriën toevoegen die de melksuikers omzetten levert yoghurt op, dit is voor veel mensen al beter verteerbaar, totaal energie ongeveer gelijk aan melk.
1 l melk levert 100 g kaas die vooral vet en eiwit bevat, totaal energie 364 kCal; bijna de helft van de oorspronkelijke energie is met de kaaswei verdwenen (kaaswei kan met mate aan varkens gevoerd worden, maar conversie van kaaswei in vlees gaat ook gepaard met energieverliezen).
1 l melk levert 45 g boter op, dus vnl. vet, totaal energie 331 kCal, de rest van de energie verdwijnt in de vorm van eiwitten en koolhydraten in de karnemelk.
Opnieuw de vraag: is een calorie een calorie of kan je met minder toe als je beter verteerbare producten nuttigt?
“Opnieuw de vraag: is een calorie een calorie of kan je met minder toe als je beter verteerbare producten nuttigt? ”
Je geeft het antwoord zelf al?
Melk lijkt voor de één wel en voor de ander niet zo goed verteerbaar. Interessant recent onderzoek van Gijs van den Brink, maag-darm-leverarts bij het AMC . Samengevat hier:
http://www.sciencepalooza.nl/2012/04/melk-niet-goed-voor-elk/
Ik hou het op gefermenteerde melk (joghurt/kaas) of boter/room en inderdaad: dan moet je de restproducten optimaal zien aan te wenden, de verliezen zien te beperken.
Overigens zou het mij niet verbazen als onze verre voorouders – wanneer ze een zogend dier te pakken hadden – het hele dier benutten, incl. de melk.
In de Kaukasus schijnen aardig wat mensen te zijn die functioneel oud worden, mét melk / kefir. Een relatief recente mutatie? Net als bij de Massai, of sommige Kaaskoppen?
Misschien toch maar aan de karnemelk of wellicht beter nog: kefir (lactobacillus caucasus) ?
Nog even een open deur: de ene zuivel is de andere niet.
Wat is het menu van de koeien geweest? Deze recente studie relateert zuivel aan aflatoxine (kankerverwekkend). Komt door het graan en soja e.d. menu van de dames?
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23052590
Overigens staan die lekkere hazelnoten en pistachenoten ook in het rijtje van voedingsmiddelen die besmet kunnen zijn met aflatoxine.
@Gert, ik krijg de reactie niet onder jouw stukje. De koeien in ons model worden alleen maar met gras/klaver/luzerne gevoerd volgens pure graze concept, dus niks geen soja of graan. Met hogere kwaliteit voeding kun je waarschijnlijk met minder toe, maar de vraag is, waar zit het omslagpunt. Bij omzetting naar kaas en boter lever je de helft van de calorieën in. Dat is best veel.
( Slag ) RoomKefir ! Goede vervanger van yoghert en kwark. Minder lactose. Prikkelend op de tong. Yummy 😉
“Bij omzetting naar kaas en boter lever je de helft van de calorieën in. Dat is best veel.”
Dat is zeker veel, erg veel. Hoe werkt dat? Is daar niets aan te doen?
Als simpele ziel en leek denk ik: “koeien eten gras, wij niet, dus rundvlees en zuivel en mest is dan winst”? Tenzij je iets beters kunt bedenken dan grasgewas, iets dat meer calorieën oplevert ? Dat zal per grondsoort/waterhuishouding verschillend zijn?
@ Melchior: Zuivel is niet paleo, dames en heren, maar boter gemaakt uit melk ook niet, als je echt uitgaat van wat jagers/verzamelaars aten:)
@Gert: de verliezen in energie bij omzetting van melk naar boter of kaas komen omdat de melk niet volledig wordt omgezet, zoals bij yoghurt bereiding wel gebeurt. Bij kaas en boter blijft er een relatief energierijk restproduct over- wei bij kaas en karnemelk bij boter- waar allerlei stofjes inzitten die je als paleo liever niet naar binnen krijgt. Je benut dus maar een deel van de energie die in de melk zit. Bij yoghurt en volvette kwark benut je wel alle energie die er in melk zit, maar hoe gezond die producten vanuit paleo-perspectief zijn wordt betwist.
Hoi Cushi,
Je hebt absoluut gelijk. Maar ik ben geneigd om puur fysiologisch te kijken. De verzadigde vetten die in boter zitten konden we wel bemachtigen, zij het vermoedelijk niet in grote hoeveelheden. Boter bevat geen lactose en nauwelijks nog caseïne en is dus de facto puur vet. Zo bezien past het daarom wel in mijn paleoperspectief. Zelfs Cordain ging onlangs om, voor wat het waard is. Maar je hebt gelijk, boter was onmogelijk. Olijfolie ook. Kokosvet ook. O jee :-). In Lindebergs variant voeg je helemaal geen geëxtraheerde vetten toe. Dat wordt wel erg mager. Misschien een volgend experiment. Eens een poos helemaal hard core paleo gaan.
Eigenlijk zou deze post moeten eindigen met de resultaten van een hardcore Nederpaleo starvation experiment. Waarbij grasboter wordt toegestaan ter compensatie van het vet in alle onderdelen van de koe (o.a. hersenen, darmen) die je nu in Nederland niet meer voor consumptie kan verkrijgen. Kan iemand Muskiet et al inseinen? Bij deze geef ik mij op als vrijwilliger.
Cushi, ik zou ook meedoen ! Kaas eet ik heel weinig, kan ik dus makkelijk een tijdje missen. Boter is ook makkelijk tot ghee om te smelten. Reuzel en ossewit erbij. De slagroom vind ik wat moeilijker. Dan maar ghee en/of kokosolie in de koffie, moet kunnen 😉
Cushi (is lekker makkelijk..) , ik durf het bjna niet te vragen: hoe ziet het eruit als als we zuivelproductie schrappen of op een heel laag pitje zetten?
Toch nog eens kijken naar vet uit zeewier, zeeboerderijen?
Gert, die zeeboerderijen zijn super interessant. Er valt zoveel uit de zee te halen. Maar of direct zeewier eten heel veel oplevert? Volgens de voedingstabel levert 100 gram gedroogd zeewier 280 Kcal, waarvan 11,5 gram eiwit en 1,2 gram vet. Hoeveel gram zeewier kun je op nog aangename wijze naar binnen werken? Algen en zeewier als bron voor bio-brandstof, visvoer of meststof lijkt me een heel goed idee. Verse of gedroogde zeewier als dé nieuwe bron van eiwit lijkt me lastig. Ik voorzie daar weer allerlei industriële bewerkingen en daar worden voedingsmiddelen vaak niet gezonder van.
De vraag blijft: hoe kom je aan genoeg vet?
Als ik het goed snap – ben nog aan het leren – kun je ook vet binnen krijgen door flinke hoeveelheden oplosbare vezels te nuttigen. Dat wordt verteerd en levert direct opneembaar vet op? “Short-chain fatty acids”, ofwel kortketenige vetzuren?
Dat heb ik uit de klassieker: “The Human Diet: Its Origins and Evolution” , dat zou een aandeel van 20 – 30% in de dagelijkse energiebehoefte kunnen opleveren. (pg 8).
Volgens deze enthousiaste mensen kan in zeewier – “mits goed geteelt” 25% eiwit in de droge stof zitten: https://www.surfgroepen.nl/sites/CMP/Events/CMP%20Lectures%202010/leeuwarden03112010.pdf
25% is aardig wat. Maar is het doenlijk om 100-200 gram droge stof aan zeewier op een dag te eten? Zou goed nieuws zijn voor de vegetariërs. Voor eiwit kan zeewier inderdaad een goede (aanvullende) bron zijn. Maar heel veel energie levert het niet op. Ik zal Job vragen wat alternatieven door te rekenen, waar met eiwit uit zeewier rekening wordt gehouden. Ik ben tot zondagavond laat off-line, dus tot die tijd kan ik nergens meer op reageren. Maar misschien komt Melchior wel met een nieuwe leuke post:-;
Ik vind kaas niet lekker (zit blijkbaar in mijn genen, mijn zus houdt ook niet van kaas) en dus eet ik geen kaas. Kwark vind ik wel heerlijk.
Verder hebt ik ernstige twijfel bij de kcal tabellen. Een bomb-calorie meter gebruiken voor energie-intake, en met deze gegevens dan ook nog eens een menselijke energie-balans maken, dat kan volgens mij niet. Bacterieen in onze maag (externe milieu) gebruiken bijvoorbeeld ook energie. Onze ‘efficiency’ cq omzetting naar ATP in de cellen verschilt van mens tot mens en kan beinvloed worden via ons voedingspatroon. In Maastricht doen ze onderzoek naar dit fenomeen.
@Melchior, je lezersgroep is inmiddels gestegen naar 10 a 12 mensen als ik deze posting zo lees …
Erg interessante draad! Maar wat mij opvalt: wel Paleo gaan, maar allerlei uitwegen zoeken om de kaas maar niet op te hoeven geven. Dat zegt pas iets over kaas. Kaas is door de geconcentreerde caseine voor veel mensen een exorfinen-bom. Daar is nog veel te weinig aandacht voor. Opioide peptiden hechten aan onze opiaatreceptoren. Kaas is voor veel mensen (met verlaagde DPP-IV activiteit) drugs. Fastfood wordt niet voor niets overgoten met gesmolten kaas. Jezelf geruststellen dat oude kaas alleen nog maar losse aminozuren bevat is jezelf voor de gek houden, zoals echte junkies dat ook doen. Opioide peptiden in onze voeding liggen aan de basis van onnoemelijk veel psychische en gedragsproblemen. Na het stoppen met kaas (ik at echt niet zoveel) heb ik twee weken lang als een junkie met trillende handen en zware nervositeit rondgelopen. En met gierende honger die maar niet te stillen was. Sinds ik daarvan afgekikt ben, ben ik helderder geworden en mijn prikkelbaarheid en constante gevoel van stress zijn verdwenen. Ik raad het alle paleo-gangers aan ook met de kaas te stoppen. http://exendo.be/exorfinen/
En zo is het, zeer waarschijnlijk. Ik zit alleen een beetje met K2. Denk je dat een correcte darmflora voldoende genereert? Goed je weer te zien, Meindert!
Hoi Meindert, interessante link, zal er eens beter naar kijken, bedankt. In mijn eerste anderhalf jaar Paleo at ik geen enkel zuivelproduct en daar had ik ook niet zoveel moeite mee moet ik zeggen. Ik ben al eens afgekickt van sigaretten dus ik kan me er wel wat bij voorstellen. Ik ben wel iemand die gevoelig is voor gewoontegedrag met name voor wat betreft voeding. Ik hanteer als tegen-strategie dat ik perioden waarin ik neig naar een vaste voedselkeuze afwissel met iets totaal anders. Zo doe ik soms wel en ook af en toe weer niet aan intermittent fasting. Misschien wordt het ook eens tijd om eens kaas-loos te gaan, hmm ik sta nog niet te popelen, dus misschien toch….
Als echte “junk” toch nog even vragen: dit verhaal geldt toch niet voor geiten- of schapenmelk?
Aanvulling op caseïne verhaal: dat schijnt anders “te liggen” bij Jersey koeien?
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17666771
Hoi Melchior, inderdaad zou een gezonde darmflora genoeg moeten aanmaken. Maar wie heeft tegenwoordig nog een gezonde darmflora? Ik heb ooit eens de K2-waarden bekeken van verschillende voedingsmiddelen (ik kan het zo snel niet meer vinden) en ontdekte dat het gehalte K2 in kaas nog steeds niet noemenswaardig is, als je het vergelijkt met natto bijvoorbeeld. Dat ligt niet aan de sojabonen maar aan de bacteriecultuur die eraan toegevoegd wordt: bacillus subtilus. Deze bacterie produceert ongekend veel K2. En deze bacterie komt gewoon in de grond voor. En stopte onze voorouders niet af en toe wat onder de grond om het spontaan te laten fermenteren? ik kan me voorstellen dat er natuurlijkerwijs via het voedsel ook grondbacterien genuttigd werden.
Riesjart, wat leuk dat je zegt dat je regelmatig wat anders doet. Ik ben psycholoog en geloof dat flexibel zijn in je gedrag een direct oorzakelijk verband houdt met je gezondheid en welzijn. Door bewust te worden van je vaste patronen en deze regelmatig te doorbreken met wat anders, creeer je nieuwe ervaringen die leiden tot nieuwe positieve resultaten. Er ontstaat een zichzelf versterkend proces van gedragsverandering die (bewezen) angst en depressie vermindert, gewicht laat verliezen, bloeddruk verlaagt, welzijn vergroot, sociale cohesie verbetert,…
Een mens moet dus niet alleen bezig blijven, maar vooral nieuwe dingen blijven ondernemen. In evolutionair opzicht begrijpelijk. De afgelopen 2 jaar heb ik met deze geweldige mensen samengewerkt om dit programma ook in Nederland neer te zetten: http://www.dsd.me/our-people Een aantal grote bedrijven in Nederland zijn er al mee aan de slag gegaan.
Heel interessant Meindert, dat Do Something Different project. Dat doet me heel erg denken aan Richard Wiseman, over wiens Luck Factor en Luck School ik lang geleden een stuk schreef voor een blaadje voor mannen die van die enge buikspieren ambiëren. Omdat ik deze post nog niet wil wegschuiven maar mijn lezers toch een optimistisch vrijdagmiddagverhaaltje wil aanbieden, zet ik dat zo even bij artikelen.
Gedaan. Mazzel kun leren. Popiejopie, maar toch wel motiverend, dacht ik.
Beste Gert,
Ik heb ook lang gedacht dat dat zo was. Lucas Flamend van Excendo heeft mij laatst verteld dat A2-melk net zo goed exorfinen vrijgeeft (aantoonbaar in de urine). A2-melk wordt geproduceerd door buffels, jerseykoeien produceren overwegend A2, en schapen en geitenmelk is ook A2 variant. Ik geloof best dat het ‘beter’ is maar niet exorfinen-vrij.
Artikel met achtergronden en een hypothese hoe exorfinen zouden kunnen uitwerken. Link met het ontstaan van de landbouw en “grote beschavingen”, waarin het natuurlijk gedrag van mensen verstoord wordt door exorfinen.
Sluit aan bij het “Paleo” gedachtengoed?
The origins of agriculture: a biological perspective and a new hypothesis
http://people.eng.unimelb.edu.au/gwadley/msc/WadleyMartinAgriculture.html
Gert, precies dit heb ik een paar keer geopperd op Foodlog. Nooit een reactie op gehad. Wat een sterke tekst dit. Zo sterk, dat ik ik ‘m schaamteloos in deze reactie kopieer. Dank!
Daarbij past overigens dit filmpje over mensenhouderij, als je De Dood vervangt door Het Graan:
The origins of agriculture: a biological perspective and a new hypothesis
by Greg Wadley and Angus Martin
published in Australian Biologist volume 6: pp 96-105, June 1993
(re-published in Journal of ACNEM 2000)
Introduction
What might head a list of the defining characteristics of the human species? While our view of ourselves could hardly avoid highlighting our accomplishments in engineering, art, medicine, space travel and the like, in a more dispassionate assessment agriculture would probably displace all other contenders for top billing. Most of the other achievements of humankind have followed from this one. Almost without exception, all people on earth today are sustained by agriculture. With a minute number of exceptions, no other species is a farmer. Essentially all of the arable land in the world is under cultivation. Yet agriculture began just a few thousand years ago, long after the appearance of anatomically modern humans.
Given the rate and the scope of this revolution in human biology, it is quite extraordinary that there is no generally accepted model accounting for the origin of agriculture. Indeed, an increasing array of arguments over recent years has suggested that agriculture, far from being a natural and upward step, in fact led commonly to a lower quality of life. Hunter-gatherers typically do less work for the same amount of food, are healthier, and are less prone to famine than primitive farmers (Lee & DeVore 1968, Cohen 1977, 1989). A biological assessment of what has been called the puzzle of agriculture might phrase it in simple ethological terms: why was this behaviour (agriculture) reinforced (and hence selected for) if it was not offering adaptive rewards surpassing those accruing to hunter-gathering or foraging economies?
This paradox is responsible for a profusion of models of the origin of agriculture. ‘Few topics in prehistory’, noted Hayden (1990) ‘have engendered as much discussion and resulted in so few satisfying answers as the attempt to explain why hunter/gatherers began to cultivate plants and raise animals. Climatic change, population pressure, sedentism, resource concentration from desertification, girls’ hormones, land ownership, geniuses, rituals, scheduling conflicts, random genetic kicks, natural selection, broad spectrum adaptation and multicausal retreats from explanation have all been proffered to explain domestication. All have major flaws … the data do not accord well with any one of these models.’
Recent discoveries of potentially psychoactive substances in certain agricultural products — cereals and milk — suggest an additional perspective on the adoption of agriculture and the behavioural changes (‘civilisation’) that followed it. In this paper we review the evidence for the drug-like properties of these foods, and then show how they can help to solve the biological puzzle just described.
The emergence of agriculture and civilisation in the Neolithic
The transition to agriculture
From about 10,000 years ago, groups of people in several areas around the world began to abandon the foraging lifestyle that had been successful, universal and largely unchanged for millennia (Lee & DeVore 1968). They began to gather, then cultivate and settle around, patches of cereal grasses and to domesticate animals for meat, labour, skins and other materials, and milk.
Farming, based predominantly on wheat and barley, first appeared in the Middle East, and spread quickly to western Asia, Egypt and Europe. The earliest civilisations all relied primarily on cereal agriculture. Cultivation of fruit trees began three thousand years later, again in the MiddleEast, and vegetables and other crops followed (Zohari 1986). Cultivation of rice began in Asia about 7000 years ago (Stark 1986).
To this day, for most people, two-thirds of protein and calorie intake is cereal-derived. (In the west, in the twentieth century, cereal consumption has decreased slightly in favour of meat, sugar, fats and so on.) The respective contributions of each cereal to current total world production are: wheat (28 per cent), corn/maize (27 per cent), rice (25 per cent), barley (10 per cent), others (10 per cent) (Pedersen et al. 1989).
The change in the diet due to agriculture
The modern human diet is very different from that of closely related primates and, almost certainly, early hominids (Gordon 1987). Though there is controversy over what humans ate before the development of agriculture, the diet certainly did not include cereals and milk in appreciable quantities. The storage pits and processing tools necessary for significant consumption of cereals did not appear until the Neolithic (Washburn & Lancaster 1968). Dairy products were not available in quantity before the domestication of animals.
The early hominid diet (from about four million years ago), evolving as it did from that of primate ancestors, consisted primarily of fruits, nuts and other vegetable matter, and some meat — items that could be foraged for and eaten with little or no processing. Comparisons of primate and fossil-hominid anatomy, and of the types and distribution of plants eaten raw by modern chimpanzees, baboons and humans (Peters & O’Brien 1981, Kay 1985), as well as microscope analysis of wear patterns on fossil teeth (Walker 1981, Peuch et al.1983) suggest that australopithecines were ‘mainly frugivorous omnivores with a dietary pattern similar to that of modern chimpanzees’ (Susman 1987:171).
The diet of pre-agricultural but anatomically modern humans (from 30,000 years ago) diversified somewhat, but still consisted of meat, fruits, nuts, legumes, edible roots and tubers, with consumption of cereal seeds only increasing towards the end of the Pleistocene (e.g. Constantini 1989 and subsequent chapters in Harris and Hillman 1989).
The rise of civilisation
Within a few thousand years of the adoption of cereal agriculture, the old hunter-gatherer style of social organisation began to decline. Large, hierarchically organised societies appeared, centred around villages and then cities. With the rise of civilisation and the state came socioeconomic classes, job specialisation, governments and armies.
The size of populations living as coordinated units rose dramatically above pre-agricultural norms. While hunter-gatherers lived in egalitarian, autonomous bands of about 20 closely related persons, with at most a tribal level of organisation above that, early agricultural villages had 50 to 200 inhabitants, and early cities 10,000 or more. People ‘had to learn to curb deep-rooted forces which worked for increasing conflict and violence in large groups’ (Pfeiffer 1977:438).
Agriculture and civilisation meant the end of foraging — a subsistence method with shortterm goals and rewards — and the beginning (for most) of regular arduous work, oriented to future payoffs and the demands of superiors. ‘With the coming of large communities, families no longer cultivated the land for themselves and their immediate needs alone, but for strangers and for the future. They worked all day instead of a few hours a day, as hunter-gatherers had done. There were schedules, quotas, overseers, and punishments for slacking off’ (Pfeiffer 1977:21).
Explaining the origins of agriculture and civilisation
The phenomena of human agriculture and civilisation are ethologically interesting, because (1) virtually no other species lives this way, and (2) humans did not live this way until relatively recently. Why was this way of life adopted, and why has it become dominant in the human species?
Problems explaining agriculture
Until recent decades, the transition to farming was seen as an inherently progressive one: people learnt that planting seeds caused crops to grow, and this new improved food source led to larger populations, sedentary farm and town life, more leisure time and so to specialisation, writing, technological advances and civilisation. It is now clear that agriculture was adopted despite certain disadvantages of that lifestyle (e.g. Flannery 1973, Henry 1989). There is a substantial literature (e.g. Reed 1977), not only on how agriculture began, but why. Palaeopathological and comparative studies show that health deteriorated in populations that adopted cereal agriculture, returning to pre-agricultural levels only in modem times. This is in part attributable to the spread of infection in crowded cities, but is largely due to a decline in dietary quality that accompanied intensive cereal farming (Cohen 1989). People in many parts of the world remained hunter-gatherers until quite recently; though they were quite aware of the existence and methods of agriculture, they declined to undertake it (Lee & DeVore 1968, Harris 1977). Cohen (1977:141) summarised the problem by asking: ‘If agriculture provides neither better diet, nor greater dietary reliability, nor greater ease, but conversely appears to provide a poorer diet, less reliably, with greater labor costs, why does anyone become a farmer?’
Many explanations have been offered, usually centred around a particular factor that forced the adoption of agriculture, such as environmental or population pressure (for reviews see Rindos 1984, Pryor 1986, Redding 1988, Blumler & Byrne 1991). Each of these models has been criticised extensively, and there is at this time no generally accepted explanation of the origin of agriculture.
Problems explaining civilisation
A similar problem is posed by the post-agricultural appearance, all over the world, of cities and states, and again there is a large literature devoted to explaining it (e.g. Claessen & Skalnik 1978). The major behavioural changes made in adopting the civilised lifestyle beg explanation. Bledsoe (1987:136) summarised the situation thus:
‘There has never been and there is not now agreement on the nature and significance of the rise of civilisation. The questions posed by the problem are simple, yet fundamental. How did civilisation come about? What animus impelled man to forego the independence, intimacies, and invariability of tribal existence for the much larger and more impersonal political complexity we call the state? What forces fused to initiate the mutation that slowly transformed nomadic societies into populous cities with ethnic mixtures, stratified societies, diversified economies and unique cultural forms? Was the advent of civilisation the inevitable result of social evolution and natural laws of progress or was man the designer of his own destiny? Have technological innovations been the motivating force or was it some intangible factor such as religion or intellectual advancement?’
To a very good approximation, every civilisation that came into being had cereal agriculture as its subsistence base, and wherever cereals were cultivated, civilisation appeared. Some hypotheses have linked the two. For example, Wittfogel’s (1957) ‘hydraulic theory’ postulated that irrigation was needed for agriculture, and the state was in turn needed to organise irrigation. But not all civilisations used irrigation, and other possible factors (e.g. river valley placement, warfare, trade, technology, religion, and ecological and population pressure) have not led to a universally accepted model.
Pharmacological properties of cereals and milk
Recent research into the pharmacology of food presents a new perspective on these problems.
Exorphins: opioid substances in food
Prompted by a possible link between diet and mental illness, several researchers in the late 1970s began investigating the occurrence of drug-like substances in some common foodstuffs.
Dohan (1966, 1984) and Dohan et al. (1973, 1983) found that symptoms of schizophrenia were relieved somewhat when patients were fed a diet free of cereals and milk. He also found that people with coeliac disease — those who are unable to eat wheat gluten because of higher than normal permeability of the gut — were statistically likely to suffer also from schizophrenia. Research in some Pacific communities showed that schizophrenia became prevalent in these populations only after they became ‘partially westernised and consumed wheat, barley beer, and rice’ (Dohan 1984).
Groups led by Zioudrou (1979) and Brantl (1979) found opioid activity in wheat, maize and barley (exorphins), and bovine and human milk (casomorphin), as well as stimulatory activity in these proteins, and in oats, rye and soy. Cereal exorphin is much stronger than bovine casomorphin, which in turn is stronger than human casomorphin. Mycroft et al. (1982, 1987) found an analogue of MIF-1, a naturally occurring dopaminergic peptide, in wheat and milk. It occurs in no other exogenous protein. (In subsequent sections we use the term exorphin to cover exorphins, casomorphin, and the MIF-1 analogue. Though opioid and dopaminergic substances work in different ways, they are both ‘rewarding’, and thus more or less equivalent for our purposes.)
Since then, researchers have measured the potency of exorphins, showing them to be comparable to morphine and enkephalin (Heubner et al. 1984), determined their amino acid sequences (Fukudome &Yoshikawa 1992), and shown that they are absorbed from the intestine (Svedburg et al.1985) and can produce effects such as analgesia and reduction of anxiety which are usually associated with poppy-derived opioids (Greksch et al.1981, Panksepp et al.1984). Mycroft et al. estimated that 150 mg of the MIF-1 analogue could be produced by normal daily intake of cereals and milk, noting that such quantities are orally active, and half this amount ‘has induced mood alterations in clinically depressed subjects’ (Mycroft et al. 1982:895). (For detailed reviews see Gardner 1985 and Paroli 1988.)
Most common drugs of addiction are either opioid (e.g heroin and morphine) or dopaminergic (e.g. cocaine and amphetamine), and work by activating reward centres in the brain. Hence we may ask, do these findings mean that cereals and milk are chemically rewarding? Are humans somehow ‘addicted’ to these foods?
Problems in interpreting these findings
Discussion of the possible behavioural effects of exorphins, in normal dietary amounts, has been cautious. Interpretations of their significance have been of two types:
where a pathological effect is proposed (usually by cereal researchers, and related to Dohan’s findings, though see also Ramabadran & Bansinath 1988), and
where a natural function is proposed (by milk researchers, who suggest that casomorphin may help in mother-infant bonding or otherwise regulate infant development).
We believe that there can be no natural function for ingestion of exorphins by adult humans. It may be that a desire to find a natural function has impeded interpretation (as well as causing attention to focus on milk, where a natural function is more plausible) . It is unlikely that humans are adapted to a large intake of cereal exorphin, because the modern dominance of cereals in the diet is simply too new. If exorphin is found in cow’s milk, then it may have a natural function for cows; similarly, exorphins in human milk may have a function for infants. But whether this is so or not, adult humans do not naturally drink milk of any kind, so any natural function could not apply to them.
Our sympathies therefore lie with the pathological interpretation of exorphins, whereby substances found in cereals and milk are seen as modern dietary abnormalities which may cause schizophrenia, coeliac disease or whatever. But these are serious diseases found in a minority. Can exorphins be having an effect on humankind at large?
Other evidence for ‘drug-like’ effects of these foods
Research into food allergy has shown that normal quantities of some foods can have pharmacological, including behavioural, effects. Many people develop intolerances to particular foods. Various foods are implicated, and a variety of symptoms is produced. (The term ‘intolerance’ rather than allergy is often used, as in many cases the immune system may not be involved (Egger 1988:159). Some intolerance symptoms, such as anxiety, depression, epilepsy, hyperactivity, and schizophrenic episodes involve brain function (Egger 1988, Scadding & Brostoff 1988).
Radcliffe (1982, quoted in 1987:808) listed the foods at fault, in descending order of frequency, in a trial involving 50 people: wheat (more than 70 per cent of subjects reacted in some way to it), milk (60 per cent), egg (35 per cent), corn, cheese, potato, coffee, rice, yeast, chocolate, tea, citrus, oats, pork, plaice, cane, and beef (10 per cent). This is virtually a list of foods that have become common in the diet following the adoption of agriculture, in order of prevalence. The symptoms most commonly alleviated by treatment were mood change (>50 per cent) followed by headache, musculoskeletal and respiratory ailments.
One of the most striking phenomena in these studies is that patients often exhibit cravings, addiction and withdrawal symptoms with regard to these foods (Egger 1988:170, citing Randolph 1978; see also Radcliffe 1987:808-10, 814, Kroker 1987:856, 864, Sprague & Milam 1987:949, 953, Wraith 1987:489, 491). Brostoff and Gamlin (1989:103) estimated that 50 per cent of intolerance patients crave the foods that cause them problems, and experience withdrawal symptoms when excluding those foods from their diet. Withdrawal symptoms are similar to those associated with drug addictions (Radcliffe 1987:808). The possibility that exorphins are involved has been noted (Bell 1987:715), and Brostoff and Gamlin conclude (1989:230):
‘… the results so far suggest that they might influence our mood. There is certainly no question of anyone getting ‘high’ on a glass of milk or a slice of bread – the amounts involved are too small for that – but these foods might induce a sense of comfort and wellbeing, as food-intolerant patients often say they do. There are also other hormone-like peptides in partial digests of food, which might have other effects on the body.’
There is no possibility that craving these foods has anything to do with the popular notion of the body telling the brain what it needs for nutritional purposes. These foods were not significant in the human diet before agriculture, and large quantities of them cannot be necessary for nutrition. In fact, the standard way to treat food intolerance is to remove the offending items from the patient’s diet.
A suggested interpretation of exorphin research
But what are the effects of these foods on normal people? Though exorphins cannot have a naturally selected physiological function in humans, this does not mean that they have no effect. Food intolerance research suggests that cereals and milk, in normal dietary quantities, are capable of affecting behaviour in many people. And if severe behavioural effects in schizophrenics and coeliacs can be caused by higher than normal absorption of peptides, then more subtle effects, which may not even be regarded as abnormal, could be produced in people generally.
The evidence presented so far suggests the following interpretation.
The ingestion of cereals and milk, in normal modern dietary amounts by normal humans, activates reward centres in the brain. Foods that were common in the diet before agriculture (fruits and so on) do not have this pharmacological property. The effects of exorphins are qualitatively the same as those produced by other opioid and / or dopaminergic drugs, that is, reward, motivation, reduction of anxiety, a sense of wellbeing, and perhaps even addiction. Though the effects of a typical meal are quantitatively less than those of doses of those drugs, most modern humans experience them several times a day, every day of their adult lives.
Hypothesis: exorphins and the origin of agriculture and civilisation
When this scenario of human dietary practices is viewed in the light of the problem of the origin of agriculture described earlier, it suggests an hypothesis that combines the results of these lines of enquiry.
Exorphin researchers, perhaps lacking a long-term historical perspective, have generally not investigated the possibility that these foods really are drug-like, and have instead searched without success for exorphin’s natural function. The adoption of cereal agriculture and the subsequent rise of civilisation have not been satisfactorily explained, because the behavioural changes underlying them have no obvious adaptive basis.
These unsolved and until-now unrelated problems may in fact solve each other. The answer, we suggest, is this: cereals and dairy foods are not natural human foods, but rather are preferred because they contain exorphins. This chemical reward was the incentive for the adoption of cereal agriculture in the Neolithic. Regular self-administration of these substances facilitated the behavioural changes that led to the subsequent appearance of civilisation.
This is the sequence of events that we envisage.
Climatic change at the end of the last glacial period led to an increase in the size and concentration of patches of wild cereals in certain areas (Wright 1977). The large quantities of cereals newly available provided an incentive to try to make a meal of them. People who succeeded in eating sizeable amounts of cereal seeds discovered the rewarding properties of the exorphins contained in them. Processing methods such as grinding and cooking were developed to make cereals more edible. The more palatable they could be made, the more they were consumed, and the more important the exorphin reward became for more people.
At first, patches of wild cereals were protected and harvested. Later, land was cleared and seeds were planted and tended, to increase quantity and reliability of supply. Exorphins attracted people to settle around cereal patches, abandoning their nomadic lifestyle, and allowed them to display tolerance instead of aggression as population densities rose in these new conditions.
Though it was, we suggest, the presence of exorphins that caused cereals (and not an alternative already prevalent in the diet) to be the major early cultigens, this does not mean that cereals are ‘just drugs’. They have been staples for thousands of years, and clearly have nutritional value. However, treating cereals as ‘just food’ leads to difficulties in explaining why anyone bothered to cultivate them. The fact that overall health declined when they were incorporated into the diet suggests that their rapid, almost total replacement of other foods was due more to chemical reward than to nutritional reasons.
It is noteworthy that the extent to which early groups became civilised correlates with the type of agriculture they practised. That is, major civilisations (in south-west Asia, Europe, India, and east and parts of South-East Asia; central and parts of north and south America; Egypt, Ethiopia and parts of tropical and west Africa) stemmed from groups which practised cereal, particularly wheat, agriculture (Bender 1975:12, Adams 1987:201, Thatcher 1987:212). (The rarer nomadic civilisations were based on dairy farming.)
Groups which practised vegeculture (of fruits, tubers etc.), or no agriculture (in tropical and south Africa, north and central Asia, Australia, New Guinea and the Pacific, and much of north and south America) did not become civilised to the same extent.
Thus major civilisations have in common that their populations were frequent ingesters of exorphins. We propose that large, hierarchical states were a natural consequence among such populations. Civilisation arose because reliable, on-demand availability of dietary opioids to individuals changed their behaviour, reducing aggression, and allowed them to become tolerant of sedentary life in crowded groups, to perform regular work, and to be more easily subjugated by rulers. Two socioeconomic classes emerged where before there had been only one (Johnson & Earle 1987:270), thus establishing a pattern which has been prevalent since that time.
Discussion
The natural diet and genetic change
Some nutritionists deny the notion of a pre-agricultural natural human diet on the basis that humans are omnivorous, or have adapted to agricultural foods (e.g. Garn & Leonard 1989; for the contrary view see for example Eaton & Konner 1985). An omnivore, however, is simply an animal that eats both meat and plants: it can still be quite specialised in its preferences (chimpanzees are an appropriate example). A degree of omnivory in early humans might have preadapted them to some of the nutrients contained in cereals, but not to exorphins, which are unique to cereals.
The differential rates of lactase deficiency, coeliac disease and favism (the inability to metabolise fava beans) among modern racial groups are usually explained as the result of varying genetic adaptation to post-agricultural diets (Simopoulos 1990:27-9), and this could be thought of as implying some adaptation to exorphins as well. We argue that little or no such adaptation has occurred, for two reasons: first, allergy research indicates that these foods still cause abnormal reactions in many people, and that susceptibility is variable within as well as between populations, indicating that differential adaptation is not the only factor involved. Second, the function of the adaptations mentioned is to enable humans to digest those foods, and if they are adaptations, they arose because they conferred a survival advantage. But would susceptibility to the rewarding effects of exorphins lead to lower, or higher, reproductive success? One would expect in general that an animal with a supply of drugs would behave less adaptively and so lower its chances of survival. But our model shows how the widespread exorphin ingestion in humans has led to increased population. And once civilisation was the norm, non-susceptibility to exorphins would have meant not fitting in with society. Thus, though there may be adaptation to the nutritional content of cereals, there will be little or none to exorphins. In any case, while contemporary humans may enjoy the benefits of some adaptation to agricultural diets, those who actually made the change ten thousand years ago did not.
Other ‘non-nutritional’ origins of agriculture models
We are not the first to suggest a non-nutritional motive for early agriculture. Hayden (1990) argued that early cultigens and trade items had more prestige value than utility, and suggested that agriculture began because the powerful used its products for competitive feasting and accrual of wealth. Braidwood et al. (1953) and later Katz and Voigt (1986) suggested that the incentive for cereal cultivation was the production of alcoholic beer:
‘Under what conditions would the consumption of a wild plant resource be sufficiently important to lead to a change in behaviour (experiments with cultivation) in order to ensure an adequate supply of this resource? If wild cereals were in fact a minor part of the diet, any argument based on caloric need is weakened. It is our contention that the desire for alcohol would constitute a perceived psychological and social need that might easily prompt changes in subsistence behaviour’ (Katz & Voigt 1986:33).
This view is clearly compatible with ours. However there may be problems with an alcohol hypothesis: beer may have appeared after bread and other cereal products, and been consumed less widely or less frequently (Braidwood et al. 1953). Unlike alcohol, exorphins are present in all these products. This makes the case for chemical reward as the motive for agriculture much stronger. Opium poppies, too, were an early cultigen (Zohari 1986). Exorphin, alcohol, and opium are primarily rewarding (as opposed to the typically hallucinogenic drugs used by some hunter-gatherers) and it is the artificial reward which is necessary, we claim, for civilisation. Perhaps all three were instrumental in causing civilised behaviour to emerge.
Cereals have important qualities that differentiate them from most other drugs. They are a food source as well as a drug, and can be stored and transported easily. They are ingested in frequent small doses (not occasional large ones), and do not impede work performance in most people. A desire for the drug, even cravings or withdrawal, can be confused with hunger. These features make cereals the ideal facilitator of civilisation (and may also have contributed to the long delay in recognising their pharmacological properties).
Compatibility, limitations, more data needed
Our hypothesis is not a refutation of existing accounts of the origins of agriculture, but rather fits alongside them, explaining why cereal agriculture was adopted despite its apparent disadvantages and how it led to civilisation.
Gaps in our knowledge of exorphins limit the generality and strength of our claims. We do not know whether rice, millet and sorghum, nor grass species which were harvested by African and Australian hunter-gatherers, contain exorphins. We need to be sure that preagricultural staples do not contain exorphins in amounts similar to those in cereals. We do not know whether domestication has affected exorphin content or-potency. A test of our hypothesis by correlation of diet and degree of civilisation in different populations will require quantitative knowledge of the behavioural effects of all these foods.
We do not comment on the origin of noncereal agriculture, nor why some groups used a combination of foraging and farming, reverted from farming to foraging, or did not farm at all. Cereal agriculture and civilisation have, during the past ten thousand years, become virtually universal. The question, then, is not why they happened here and not there, but why they took longer to become established in some places than in others. At all times and places, chemical reward and the influence of civilisations already using cereals weighed in favour of adopting this lifestyle, the disadvantages of agriculture weighed against it, and factors such as climate, geography, soil quality, and availability of cultigens influenced the outcome. There is a recent trend to multi-causal models of the origins of agriculture (e.g. Redding 1988, Henry 1989), and exorphins can be thought of as simply another factor in the list. Analysis of the relative importance of all the factors involved, at all times and places, is beyond the scope of this paper.
Conclusion
‘An animal is a survival machine for the genes that built it. We too are animals, and we too are survival machines for our genes. That is the theory. In practice it makes a lot of sense when we look at wild animals…. It is very different when we look at ourselves. We appear to be a serious exception to the Darwinian law…. It obviously just isn’t true that most of us spend our time working energetically for the preservation of our genes’ (Dawkins 1989:138).
Many ethologists have acknowledged difficulties in explaining civilised human behaviour on evolutionary grounds, in some cases suggesting that modern humans do not always behave adaptively. Yet since agriculture began, the human population has risen by a factor of 1000: Irons (1990) notes that ‘population growth is not the expected effect of maladaptive behaviour’.
We have reviewed evidence from several areas of research which shows that cereals and dairy foods have drug-like properties, and shown how these properties may have been the incentive for the initial adoption of agriculture. We suggested further that constant exorphin intake facilitated the behavioural changes and subsequent population growth of civilisation, by increasing people’s tolerance of (a) living in crowded sedentary conditions, (b) devoting effort to the benefit of non-kin, and (c) playing a subservient role in a vast hierarchical social structure.
Cereals are still staples, and methods of artificial reward have diversified since that time, including today a wide range of pharmacological and non-pharmacological cultural artifacts whose function, ethologically speaking, is to provide reward without adaptive benefit. It seems reasonable then to suggest that civilisation not only arose out of self-administration of artificial reward, but is maintained in this way among contemporary humans. Hence a step towards resolution of the problem of explaining civilised human behaviour may be to incorporate into ethological models this widespread distortion of behaviour by artificial reward.
Melchior, geweldig! Dit verschilt niets van DSD.
…het artikel “mazzel kun je leren” bedoel ik dan.
stuk over exorfinen, top!
Van het weekend wat rondgesnuffeld ivm zuivel/caseïne. Paar dingen die mij opvielen:
– veel blogs e.d. die wijzen op het gevaar van kaas, lijken gebaseerd op de omstreden China studie van Campbell; die studie lijkt niet echt houdbaar. Voorbeeld van reductionisme.
– ook studies die bepaalde melkeiwitten/caseïnes juist relateerden aan het reguleren of bestrijden van tumoren.
– heel weinig over voeding in relatie met bepaalde tumorbestrijdende eiwitten; ik kwam wel per ongeluk o.a. avocado’s en tomaten tegen, die stoffen zouden bevatten die een bepaald kankerremmend eiwit kunnen reguleren. Even kort door de bocht: tomaat als tegenwicht tegen kaas. Mais stond trouwens ook in het positieve rijtje…..
De laatste tijd staat IGF-1 – als kankerbevorderaar – meer in de belangstelling in relatie met zuivel, maar wordt vaker gerelateerd aan dierlijke eiwitten in het algemeen. Conclusie is dan meestal: eet vegetarisch, volkoren, soja. Ook reductionistisch?
Teveel studies focussen op 1 bepaald ding, een stofje, een eiwit, enz. De een zegt caseine is goed (vermindert borstkanker bijv.), de andere: caseine is slecht (bevordert borstkanker of prosaatkanker).
Het gaat toch om een samenhang van stoffen, eiwitten enz. die op elkaar inwerken? Weten we nog veel te weinig van? Bovendien heb je nog de invloeden van de vele chemische stoffen in onze leefomgeving.
Onderzoeken kosten geld, dat moet terugverdiend worden, door bijv. te vinden dat een bepaald te produceren eiwit kanker kan bestrijden. Een conclusie als “eet geregeld tomaten of avocado’s” levert geen patenten of pegels op?
Mijn voorlopige leken conclusie, niet zo baanbrekend: eet gevarieerd, geen melk, wel gefermenteerde zuivel, boter (ghee), room, volvette kaas. Bij voorkeur pure graze. Overdrijf het niet, alles met mate en niet elke dag.
Gert dit is misschien wel erg interessant om aan jouw verhaal toe te voegen. Ben het nl met je eens dat melk eiwitten minder bezwaarlijk of zelfs positief kunnen werken wanneer ze gefermenteerd of aangezuurd zijn. En Janet kan daarmee ook wat geruster zijn.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10714858
Dank je wel voor de aanvulling James.
Ik zou ook nog bijna vergeten “the obvious” te vermelden: talloze studies wijzen op positieve effecten richting tumoren als gevolg van een ketogeenn of low carb dieet.
Oude kaas zit vol met E621 aka NatriumGlutamaat.
NatriumGlutamaat, daar ben ik nog niet uit. Inderdaad in (oude) kaas, blauwe kaas, maar ook in “vrije vorm” in bijv.tomaten, in sommige rassen zit vrij veel.
Het zou niet moet kunnen,maar er lijkt toch een verschil te zijn tussen “natuurlijk” E621 en toegevoegd “fabrieks” E621. Er zijn teveel n=1 verhalen van mensen die dat verschil aan den lijve ondervinden, om dat te kunnen negeren en af te doen als onzin.
Via de app, geshared door Janet ( myfitnesspal )
Wel veel geknutsel, ga ik niet elke dag doen 😦
Printable Diary for Marietsebiel
October 18, 2012
FOODS Calories Carbs Fat Protein Cholest Sodium Sugars Fiber
Breakfast
Amanprana – Kokosmeel, 10 gr Weigth,19 Calories, 0g Carbs, 1g Fat, 2g Protein, 6g Fiber
Horizon – Gemengde Notenpasta, 5 g 32 0g 3g 1g 0g
Kokosolie (økologisk Balance), 10 g 90 0g 10g 0g 0g
Albert Heijn – Verse Slagroom, 100 ml 330 3g 35g 3g 0g
Dinner
Vis – Kabeljauw, 150 g 108 0g 1g 24g 0g
Kokosolie (økologisk Balance), 30 g 270 0g 30g
Gemengde Sla, 50 gr 3 0g 0g 1g 0g
Biologische Olijfolie, 10 ml 82 0g 9g 0g 0g
Riskiks Med Chocolade, 10 g 50 6g 3g 1g
Chia Seeds-Organic, 0.2 Tbsp12g 12 1g 1g 0g 1g Verse Slagroom, 10 ml 33 0g 4g 0g 0g
TOTAL: 1,029 10g Carbs 97g Fat 32g Protein 7g
Weinig Eiwit OMG, dat is wel een eyeopenner. 150 gr.kabeljauw, maar 24 gr.eiwit !
@Mariet:
deze app http://www.fatsecret.nl/ is een stuk makkelijker, zowel op het internet als op smart phones en ze synchroniseren, dus het maakt niet uit waarop je je waarden invoert.
Ik heb dat een tijdje gedaan voor de grap en wat ik er van leerde was dat ik ondanks grote verschillen in hoeveelheden dagelijkse kcal, (van 2000 tot 3000) toch altijd hetzelfde gewicht houd, mits ik aan IF doe.
Ook is het een handig middel om te checken hoeveel koolhydraten je eet en hoeveel vet als je aan “Nutritional Ketosis” doet voor sportprestatieverbetering bijvoorbeeld. Dan luistert het wel heel nauw om de bloedketonenwaarden in de goede range te houden als je zelfs maar iets te veel kh eet.
By the way: Ik heb zeer goede ervaringen met het type IF, wat die dr Michael Mosley op het laatst ontdekte: 2 aaneensluitende dagen IF in de week met zelfs 600 kcal op die dagen en daardoor sterk verbeterde “For ever Young”-waarden!
(voor de nieuwe lezers: http://www.bbc.co.uk/news/health-19112549 en dan met name filmpje 4:
George, ik heb hem uitgeprobeerd http://www.fatsecret.nl/ (ook iets voor Janet ? )
Inderdaad handiger en preciezer, ook veel onbewerkt voedsel te vinden en Nederlands. B.V. cacaopoeder (ongezoet), teentjes knoflook, klein ui, enz.
Kom ook hier op 1067 calorieën per dag uit. Vet 95,57 gr Eiwit 36,87 gr Koolhydraten 23,95 gr
Melchior, net als jij neem ik regelmatig wat zeewier, bv. zo’n norimatje of een stukje kombu in de soep. Nu vraag ik me af hoeveel ik daarvan moet eten om aan mijn jodiumbehoefte te voldoen. Ik vind het erg lastig om daar op internet betrouwbare gegevens over te vinden. Op de verpakking van de kombu staat zelfs een waarschuwing vanwege het erg hoge jodiumgehalte.
(Deze reactie staat ws. niet op de juiste plek in de lijst met reacties, ik kan alleen maar helemaal onderaan reageren. Zal wel aan mij liggen.)
Hoi Bartinka en Job,
Indrukwekkende bijdrage!
Bij de opgave van de energiebehoefte van een man van veertig jaar van grofweg 1700 kcal door het voedingscentrum(schijf van vijf) is ongetwijfeld rekening gehouden met het feit dat er naast deze basisaanbevelingen ook nog andere (niet specifiek aanbevolen) voedingsmiddelen worden genoten, dan wel dat er in enige mate wordt afgeweken in de aanbevolen hoeveelheden. In het hoofdstuk “Hoe eet ik niet te veel” gaat het voedingscentrum uit van naar schatting 2500 kcal voor een man tussen de 31 en 50 jaar met een weinig actieve levensstijl.
Ik had al eens eerder aangegeven dat ik 3000 kilocalorieën gemiddeld nodig heb om op gewicht te blijven. Dat is natuurlijk niet de hoeveelheid energie die ik perse nodig heb om in gezondheid te functioneren. Deze hoeveelheid is nodig om mijn lichaam in de huidige omvang te onderhouden. Op 2000 kilocalorieën zou ik ook ongetwijfeld overleven, mijn gewicht en met name mijn spiermassa zou drastisch afnemen maar behalve dat zou er weinig aan de hand zijn. Er bestaat een mogelijkheid dat ik gezondheid technisch gezien in het laatste geval zelfs beter af ben.
Er worden in de reacties opgaves gedaan van wat diverse personen dagelijks consumeren met schattingen van de energie content. Ik zie daar ook hele lage opgaves van dagelijkse energie inname voorbij komen, sommigen zelfs in de gevaarlijke regionen. Het inschatten van energie inname is echter heel erg lastig op langere termijn. Het probleem van het kortstondig bijhouden van voedingsinnamelijstjes is bijvoorbeeld dat het je bewust maakt van je voedingskeuzes waardoor gedachteloos eten wordt onderdrukt. Ook hebben minder florissante voedingskeuzes de neiging niet op dergelijke lijstjes op te duiken waardoor ze zich aan de energiecontent berekening weten te onttrekken.
Zijn eiwitbronnen zoals bijvoorbeeld regenwormen en insecten niet paleo? Of zouden onze voorouders ze ook in tijden van schaarste links hebben laten liggen.
Heerlijk, wat een reacties! Maar wat ook een verschillende onderwerpen, van paleo voor heel Nederland, via kaas, zeewier en groente, naar wat we dagelijks eten.. en meer.
En zelfs een Melchior die Fries schrijft. Het kan niet op..
Even terug naar de prachtige bijdrage omtrent de haalbaarheid van paleo in Nederland. Het duizelt mij van de getallen, de aannames en nog veel meer.
Ik beperk me tot een product dat een bulk aan voeding kan geven: de aardappel. In het overzicht wordt gesproken van een teelt van 1 op 6, wegens de ziektedruk. Een teelt van 1 op 4 is, m.i., prima mogelijk. We zullen dan over moeten stappen van de Bintjes, de Borgers, de Bildtstar en de Irenes naar meer aardappelziektebestendige rassen, die er zijn. Met dit soort accentverschuivingen, hier alleen nog maar voor de aardappel, lijkt me meer mogelijk dan het overzicht, voorzichtigheidshalve, aangeeft.
2de dag, 18 oktober 2012.
8 uur 30:
5 Koffie met koffiemelkpoeder
10 uur 30:
1 appel
12 uur:
haring 200 gr
1 eetlepel olijfolie+restje schelvisleverolie
ui 20 gr
wortel 42 gr
radijs 100 gr
14 uur 45 op de fiets:
voor onderweg:
water
16 uur 30 bij thuiskomst:
komkommer 100 gr
19 uur 30:
knolselderij 650 gr
boter 14 gr
Eisbein (varkensschenkel) 164 gr
zwoerd, vet 110 gr
Het bovenstaande houdt volgens mijn berekening 1700 Kcal in.
6 dl rode wijn van 13 % is 546 Kcal .
Bij elkaar dus 2246 Kcal.
De fietstocht vroeg volgens mijn hartslagmeter 1326 Kcal.
Hoe dat nou allemaal kan ? Snap ik de ballen niet van.
Folkert, met deze energie inname en dit inspanningsniveau kom je misschien een paar honderd kilocalorieën tekort. Hier merk je vrij weinig van. Hou je dit constant vol dan zal je met een tekort van bijvoorbeeld vijfhonderd kilocalorieën per dag , na ongeveer twee weken een kilo lichter zijn. Je energie behoefte wordt door de verminderde massa lager waardoor het massa verlies wat minder snel gaat. Dit proces gaat bij onveranderde energie inname en onveranderd energieverbruik door totdat het evenwicht is hersteld. Onder normale omstandigheden wisselen periodes massa verlies en periodes van massa toename zich af, waardoor de toename of afname van lichaamsmassa binnen de perken blijft.
Ik dank je zeer voor dit antwoord. Het is natuurlijk niet zo dat ik elke dag een intensieve duurtraining doe. Hoewel ik singlespeed rij en dus in de Heuvelrug op die manier altijd wel aan interval doe. Ik blijf op mijn gewicht. Ook mijn vetpercentage blijft op 13%. Maar ik verbaas me er nog steeds over dat ik op een maaltijd, zoals door mij aangegeven om twaalf uur op mijn gemak 2 uur intensief kan fietsen.
Fantastisch allemaal, super interessant. Zoveel reacties in zo’n korte tijd, waar halen jullie de tijd vandaan om het allemaal te lezen?! De 6 lezers zijn behoorlijk actief (en hebben last van meervoudige persoonlijkheids-stoornissen).
Zonder het hele artikel gelezen te hebben vraag ik mij af waarom we onze dieren graan willen voeren? Als je de dieren gewoon buiten laat lopen hoef je niets aan het land doen. Graanteelt levert een heleboel werk op: meer gebruik van bemesting en pesticiden vanwege monocultuur, meer trekker kilometers, etc. Ik kan mij een artikel herinneren (helaas niet terug te vinden) waarin beargumenteerd werd dat wanneer koeien geen graan meer eten ze minder medicijnen nodig hebben, sneller groeien etc.
Harmen, het probleem schijnt de winter te zijn. Dan moeten de grazers in onze contreien op stal om als voedingsbron interessant te kunnen blijven, als ik het als volstrekte leek goed begrijp. De Schotse hooglanders in natuurpark Lauwersmeer worden ’s winters bijgevoerd als het nodig is, maar volgens mij met alleen hooi. En volgens mij wordt een koe inderdaad ziek van graan (die Job en Bartinka dus niet geven) als je haar niet tegelijk antibiotica geeft. Maar daar groeit ze dan vervolgens ook weer van. Het punt is natuurlijk ook dat we Nederland niet kunnen ombouwen tot een pampa. In Australië en Nieuw Zeeland is vrijwel al het vlees jaar rond grass fed.
Ja, de 6 lezers zijn lekker actief. Dank daarvoor!
Jammer dat praktijkmensen als de Nederlandse Mr Grass Fed Meat Jack van Messel niet mee doen.
In het najaar wordt de voedingswaarde van het gras steeds minder en op een gegven moment groeit het gras ook niet verder. Je moet dan bijvoeren. Ik beschouw hooi en graskuil zijn gewoon geconserveerd gras. Een koe die daar ’s winters op leeft, beschouw ik nog steeds als grassfed. Koeien worden in Nederland ook naar binnen gehaald, omdat ze in ons natte klimaat ’s winters de hele grasmat aan gort trappen. Op zandgrond zal het meevallen, maar in de veenweidegebieden is het nu een grote modderbende. Op mijn stagebedrijf in Zuid-Frankrijk bleven de koeien jaarrond buiten, een beetje kou doet ze niets, maar veel nattigheid is niet goed.
De enige reden om graan te voeren is dat een koe dan meer melk kan geven dan op alleen maar gras. Op Hollands gras kan een koe tot 20 liter melk geven, meer zit er qua voedingswaarde niet in. Als je meer liters wilt, om wat voor reden dan ook, moet je er krachtvoer bij geven. Die laatste liters zijn in termen van energie best wel duur, vanwege alle arbeid en fossiele brandstof die nodig zijn om graan en soja te produceren, maar daar wordt op dit moment niet echt naar gekeken.
En de koeien zijn eerder ‘versleten’. Worst koein zijn niet zo veel waard en aan het opkweken van vervangend jongvee zijn ook kosten verbonden. Allemaal redenen om graan en aanverwante produkten zo veel mogelijk te vermijden. Of Jack van Messel hier aan toe kan voegen betwijfel ik Melchior. Jack haalt al zij gras gevoerd off-shore (Brazilie meen ik)
Trouwens interessante invulling van de deelnemers aan deze discussie. Neem aan dat heel wat lezers driftig zitten te noteren,.Niet zo moeilijk uit alle eet verslagen een aantal verantwoorde dag menu’s te samenstellen. Heb dat van ons er nog niet aan toe gevoegd omdat ik geen idee heb van hoeveel kcal we naar binnen krijgen. ’s Morgens (tegen 8) vaak yoghurt met fruit of the season, geen suiker, niet nodig als je je eigen maakt en zorgt dat ze niet langer dan vier uur op 110-115 staat. Sla trouwens ontbijt regelmatig over. Half tien twee koppen koffie met een punt spelt/amandel/boter koek. Lunch sla ik alleen maar over als Audrey de deur uit is. Bestaat uit een bord Romaine met een paar eieren, stukjes worst of ham, tonijn, gesnipperde ui, olijven, tomaat, paprika en home made dressing.En een glas witte wijn. Er zit meestal behoorlijk wat koud vlees in. Worst is van onze eigen piggies die het hele seizoen buiten scharrelen. De mid afternoon break is met twee koppen thee en een rijstcracker met een laag cocosvet en hagelslag (puur). De goedkoopste pure hagelslag is de beste, daar zit weinig suiker in. Diner/supper is meestal rond zes uur. Varieert de hele week door en bijna niet te rapporteren vanwege de variatie. Dat gaat van een paar aardappels met veel groente(alles gestoomd of stir-fry). Alles van het land, Swiss chard (gekleurde snijbiet), boontjes (breek en snij), wortelen, bietjes, pastinaak, prei, koolraap, rode, witte, boeren kool, spruitjes, broccoli, rabarber, en sommige dagen opgebakken aardappelen met stir-fry broccoli. Vlees varieert van karbonade en schnitzel tot steak, gehakt, worst, to tonijn, makreel, of zalm of Alaskan pollock. Zo nu en dan bahmi, nasi goreng, of een kerrie dish bruine bonen)
’s Avonds kop koffie met een paar stukjes 80% chocola of een overgebleven opgerolde eier pannekoek met advovaat. Tegen half tien een glas rode wijn (eigen bouw, net als de witte) met wat kaas en noten. of soms smoked oisters
Paar keer in de week beginnen we de dag met een paar plakken (rashers) uitgebakken bacon en een paar eieren. Eigen scharrel. Aangezien we ons eigen spekvet uitbakken (gratis bij de slagers hier, net als trouwens rundvet) hebben we regelmatig kaantjes, waar tussen door van gesnackt wordt.
Ik denk dat we wel aan onze energie behoeften voldoen, Paleo? waarschijnlijk niet zo erg, maar met het graan eruit denk ik dat we een eind in de goede richting zitten. Boodschappen lijstje geeft voor ons helemaal een vertekend beeld want er zijn weken dat er nog geen twintig dollar aan boodschappen gehaald wordt.
Bloeddruk is nog wel aan de hoge kant van pre-hyper ( 140/90) maar op 71 mag je best wat hoger hebben. Mijn vrouw zit er ruim onder 115/75. We hebben geen weight problems en beide zitten we sinds brood eruit is op onze oude maten. Ik jeans 34 of 36 (afhankelijk van merk) en mijn vrouw heeft weer kleren uit de kast gehaald van 20 jaar geleden.
Dankzij mijn hele leven ‘gezond eten’ op advies van het vervloekte Voorlichtings bureau voor de Voeding zitten mijn aderen aardig dicht geslibd. Je zou die mensen daar moeten kunnen vervolgen. Maybe they’ll burn in a hell of carbsohydrates. Maar volgens Gifford-Jones MD kunnen we m.b.v hoge doses Vitamine C en Lysine daar wat aan doen. 4000mg vit C en 2000 lysine per dag.
Interessant al die lijstjes. Duidelijk is dat op een paar mensen na iedereen water bij de Paleo-wijn doet. James, een van de grootste pleitbezorgers hier van Paleo, blijkt zelfs bruine bonen, yoghurt, kaas, nasi, bami te eten en zelfs elke dag graan en rijst. Daar is natuurlijk helemaal niks mis mee, maar ik vind het wel een tikje raar om met een stuk boterkoek in de mond van leer te trekken tegen mensen die nog niet doordrongen zijn van het Verschrikkelijke Kwaad dat granen, bonen en zuivel kunnen aanrichten.
LOL, Fien.
Maar James heeft wel van meet af aan aangegeven dat hij niet recht in de leer is, ha, ha, ha.
Zonder gekheid: ik zou graag zien wat er gebeurt als James eens 30 dagen strikt paleo gaat. Dus geen spelt, geen zuivel (zuivel is niet paleo, dames en heren, en kaas is zuivel 😉 ), geen bonen, neen, gewoon Lindeberg paleo. Zou die (overigens niet dramatisch hoge) bloeddruk zakken? Zou je in dienst van de pseudowetenschap niets eens een Whole9/Whole30 willen doen, James?
Whole 30 Program
(Dat bierviltje van mij, maar dan lucratief opgeschreven ;-)).
Nou, nou! Eerst die bruine bonen. Kan me eigelijk niet herinneren wanneer we bruine bonen gegeten hebben, maar laat de gewone boontjes niet staan. De bahmi is met rice noodles en zo veel wittekool dat zelfs die rice noodles niet meer opvallen. Dat spelt boterkoekje tja, zondig he, maar zondigen is zo nu en dan blijkbaar onvermijdelijk.Trouwens dat boterkoekje zit meer amandelmeel dan spelt in en we hebben net besloten dat we gaan experimenteren met boekweit en amandel. Dus nee, graan praktisch niet meer
Heb al eens eerder opgemerkt, je kunt 80 of 90 worden op een dieet wat veel plezier verschaft of 120 op een dieet waar je jarenlang noodgedwongen IF deed omdat je de troep niet doorgeslikt kon krijgen. Hoef niet zo lang mee als al mijn vrienden en kennisen al weg zijn. Elke dag rijst Fien? Dan moet ik me toch vergist hebben . Ben geen rijst eter. Nooit geweest. Alleen als er flink wat jalapeno’s en groente in zitten. En dan nog niet vaker dan eens in de maand.
Maar echt je doet me te veel eer aan om me een van de grootste pleitbezorgers van paleo te noemen. Als er een ding is waar ik me al jaren mee bezig hou is het duurzaamheid. En paleo kan best een heel eind op weg helpen naar duurzaamheid.
Tja, ik ben toch echt afgegaan op wat jij zelf schreef over je eetpatroon, James. Je had het over bruine bonen en je neemt ’s middags bij de thee een rijstcracker, dus eet je rijst. En dan heb ik niet eens de hagelslag met suiker genoemd. 🙂 Maar ik ben het met je eens dat met plezier eten belangrijk is, misschien wel belangrijker dan vroeger. toen ik nog geen 64 was…
Geheel terzijde maar misschien toch interessant:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22642554
Obesity: lessons from evolution and the environment.
Abstract
The 9th Stock Conference acknowledged the complex background of genetic, cultural, environmental and evolutionary factors of obesity. Gene-environment interactions underlie the flexibility in body-weight and body-fat regulation, illustrated by the hunter-gatherers’ feast and famine lifestyle, the variation in physical activity over the lifespan being highest at reproductive age, the variation in energy intake through ‘eating in the absence of hunger’, while running the risk of exceeding the capacity of triacylglyceride storage, leading to lipotoxicity and metabolic problems. Perinatal metabolic programming for obesity via epigenetic changes in response to a ‘Western diet’ results in production of lipid-poor milk and metabolically efficient pups, contributing to the perpetuation of obesity throughout generations. Evolutionary insight from comparative physiology and ecology indicates that over generations activity-induced energy expenditure has remained the same compared to wild mammals, that energy balance might be dependant on protein balance, while the function of taste changed from detection of poison or energy to social drinking and social behaviour. At present, the impact of assortative mating on obesity prevalence is unambiguously positive. The complexity that appeared can only be fully appreciated by setting the data into the context of our evolutionary history.
Full Text: https://docs.google.com/open?id=0B7w3zL_mYiBKZWdWYWhYOFc1YXc
En wij maar bomen over Nederpaleo met z’n zessen. Dit is de realiteit: De Bewuste Bakker ;-)!
AkzoNobel ziet kansen voor verder verlagen van zoutgehalte in brood
Ambachtelijke bakkers kunnen zich onderscheiden met een nieuw keurmerk: De Bewuste Bakker. Dit nieuwe keurmerk, ontwikkeld door AkzoNobel Salt Specialties, staat voor ambachtelijke bakkers die een stap verder gaan met het reduceren van zout in brood. De Bewuste Bakker vermindert het zoutgehalte verder dan de norm van 1,5% op meelbasis, welke per 1 januari 2013 ingaat. De Bewuste Bakker kan tot wel 50% onder deze norm uitkomen. Het brood van deze bakkers blijft daarbij net zo smaken als voorheen.
Een teveel aan zout wordt in verband gebracht met een verhoogde kans op hart- en vaatziekten. Ongeveer 25% van het zout dat de gemiddelde Nederlander iedere dag consumeert komt uit brood. Consumenten kunnen hun dagelijkse zoutinname dus aanzienlijk beperken door brood met minder zout te eten. De bakkerijbranche zet een gezonde stap door het zoutgehalte per 1 januari 2013 terug te brengen van 1,8 naar 1,5% op meelbasis. Bakkers met het keurmerk De Bewuste Bakker gaan nog een stap verder. Zij kunnen het zoutgehalte verlagen tot slechts 0,75% op meelbasis.
Het nieuwe keurmerk De Bewuste Bakker is mogelijk dankzij Suprasel OneGrain, een nieuw product van AkzoNobel Salt Specialties. Het bijzondere aan dit nieuwe zout is dat iedere korrel bestaat uit normaal keukenzout, een mineraalzout en een natuurlijk aroma, waardoor het product exact dezelfde werking heeft als keukenzout. Met Suprasel OneGrain hoeven bakkers de receptuur en bereidingswijze van hun brood niet aan te passen. Testen van het Nederlands Bakkerij Centrum wijzen uit dat zowel volume, uiterlijk, structuur, malsheid als smaak van het brood gelijk blijven.
bron: AkzoNobel Salt Specialties, 18/10/12
http://www.foodholland.nl/nieuws/artikel.html?id=142477&b=fh121019
Sorry, nog eentje helemaal off topic. Jimmy Moore noemt in zijn laatste blog voor de herfstvakantie in het rijtje ‘nieuwe paleoblogs’ ook Het Paleo Perspectief. Toch aardig. Er achter staat tussen haakjes: German :-).
Ik dacht: waar komen die Livinlavidalowcarb-hits ineens vandaan…
http://livinlavidalowcarb.com/blog/43-new-paleo-low-carb-health-blogs-for-october-2012/16287
Jimmy gaat het fixen 😉
:-)! Of all places, inderdaad. Dank, Mariet!
Hahahaha, ja James doe je met mij mee (wat Melchior voorstelt)? Ik ben van de week aan de Whole30 begonnen (mijn eetschema en ervaringen zal ik wekelijks posten op mijn blog, mocht iemand hierin geïnteresseerd zijn).
Ja, daar ben ik zeker geinteresseerd in!
En jij niet alleen, durf ik te wedden ;-).
Ikke ook, lees er zoveel over op FB. Ben heel nieuwsgieig 😉
I’ll think about it. Zelfs al was het maar ‘for the heck of it’. Heb de site ge-‘bookmarked’. Voorlopig heb ik er echter nog te weinig tijd voor. Midden oktober beginnen we meestal in de gaten te krijgen hoe weinig tijd we nog hebben om alles klaar te krijgen voor de winter. Dit soort geschrijf en nadenken gebeurt gedurende de breaks en ’s avonds. Ik wel echter toch wel even een aantekening bij dit geheel maken. Ik ben het met Davis eens dat de moderne dwarf varieties van tarwe het slechtst zijn en ik zal zeker niet beweren dat spelt of einkorn of welke primitievere gezond zijn, maar ik denk dat de grootste boosdoener de onbalans Omega 6 : 3 is. De geweldige promotie van de meervoudig onverzadigde vetzuren is nog lang niet afgelopen. Je wil helemaal niet weten hoe het meeste van deze troep gemaakt wordt. Tot we begonnen met ‘high-pressure extraction’, waren de meeste van deze zaad olie produkten niet eens beschikbaar. Een groot gedeelte bereikt de tafel niet eens ongeschonden maar komt er al ranzig en geoxideerd…. hotbeds for promoting weight gain and cancer..
M.a.w. als ik moet kiezen tussen wat ik voor me zelf veiliger vind kies ik voor dat miserabel kleine beetje spelt en handje vol rijst boven de MOV’s.
Wat die bloeddruk betreft, ik vermoed dat 120 over 80 voor mij aan de lage kant is. Volgens Rosch was het zelfs nog niet zo lang geleden om als normaal aan te nemen 100 plus je leeftijd. Aangezien ik nog lang niet op 170 zit is er niet al te veel reden om aan te nemen dat ik drastisch dat zou moeten aanpakken. Wordt een ander verhaal wanneer er behoorlijk regressie optreedt in de verharde en ‘verkalkte’ aderen dmv de Vit C Lysine therapie. Afwachten hoe dat zich ontwikkelt, maar eerlijk gezegd ben ik daar meer benieuwd naar dan naar puur paleo. Wat sommigen van jullie eten daar sta ik werkelijk versteld van. hoe hou je het vol en met goed humeur ook. Maar het kan natuurlijk ook zijn met de moed der wanhoop. 🙂
Misschien ben ik te hedonistisch ingesteld maar ik hou van variatie. Ben ik met Meindert helemaal eens. En die variatie geldt op allerlei gebied. Misschien kom ik ooit nog eens aan mijn memoires toe. Variatie is wat ons hele leven gekleurd heeft (Ja, Willem een anglicisme). Je kan het zo gek niet bedenken of wij hebben er wel iets mee te maken gehad.
En door alles heen is er altijd een Leimotif geweest: Sustainability, het moet duurzaam zijn, anders blijft er uiteindelijk niks over voor onze kinderen. Paleo is voor mij secondary. Kon trouwens wel eens ‘mainstream’ gaan worden als al die yuppies in de gaten krijgen dat ouder worden met gebreken komt en dat daar wel wat aan te doen is.
Hi Leonie heb die site eens uitvoerig bestudeerd en ik heb het idee dat we hier te maken hebben met een paar verkapte of echte blauw kousen, geheelonthouders. Geen alcohol, geen wijn. Dat ik voor een maand de kaas zou moeten laten staan vind ik nog tot daar aan toe. Mijn dagelijkse glas Cabernet-Merlot, of Malbec, of de Chardonnay bij de sla opgeven? Geen sprake van!! Het moet leefbaar blijven. Dit begint een beetje zuur calvinistisch te rieken. Blij dat de paleo politie hier een eind vandaan zit. Tenminste…. heb nog geen last. Ik blijf mijn eigen paleo doen wat misschien soft paleo (volgens Melchior waarschijnlijk een contradictio in terminus, maar ik blijf bestuderen wat wel en wat niet grote gevolgen of low level inflammation of andere ongemakken tot gevolg heeft.
Een leven zonder wijn??? Wie bedenkt zo iets? Zuurpruimen?
Hoi James,
Dallas en Melissa doen mensen de tip aan de hand eens een totale reset te doen, meer niet. Je zult de mensen de kost moeten geven die allerlei rare, onbegrepen problemen hebben omdat ze bijvoorbeeld op rode wijn reageren met hoge histaminespiegels (de aminen in wijn plus de alcohol die DAO blokkeert, een echte double whammy als je daar toevallig last van hebt).
Vrijheid. blijheid. Vergeet niet (sprak de dominee op zondagmorgen):
No prob. I’ll vote for change… as long as it rocks. Heb slechtere preken gehoord.
Ja… de aminen in wijn..iedereen die daar last van heeft weet dat volgens mij allang. Dat zijn de mensen die hoofdpijn krijgen van wijn. Iets wat in het verleden op rekening van de sulfites wer geschreven. Wat ik me afvraag is of deze totale ‘reset’ wetenschappelijk gebaseerd is, of dat men dit gedistilleerd heeft uit wat men over een bepaalde periode via dit soort blogs bij mekaar gesprokkeld heeft. Ze maken aan het eind een aantal ‘allowances’.
Blokkeren van de DAO, een ‘double whammy’ ? hmm.. Ik vraag me af of het nou zo erg is dat de mitochondria het even met wat minder (noem een straat) pyruvate moeten doen. Ik denk dat we dan een beetje het geheel uit het oog verliezen. Vrijheid blijheid.
Hi James, dat is jammer om te horen. Wat je in een eerdere reactie schrijft over je voorliefde voor eten, etentjes en het leven ‘an sich’ (even een vrije vertaling van mijn zijde), wat dat betreft lijken wij heel sterk op elkaar. Ook mijn partner is de prater en ook bij ons wordt er graag lang getafeld met vrienden en familie, waarbij ik de kok ben (een aantal mensen in mijn omgeving hebben mij al meerdere keren willen opgeven voor van die kookprogramma’s, maar ik hoef niet met mijn kop op tv). Daarnaast heb ik een voorliefde voor patisserie, tegenwoordig ben ik wel aanzienlijk minder praktiserend i.v.m. paleo. Hiervoor was ik ook een hobbymatig taartenbakster (denk in de richting van bruidstaarten), maar dat doe ik nu alleen nog voor de verjaardag van mijn dochter. Zoveel suiker is echt niet goed voor je. Toch wil ik je nogmaals wijzen op de opmerking van Melchior, Dallas & Melissa opperen het inderdaad als reset en dat is ook precies de reden waarom ik hieraan begonnen ben. Ik ben echt niet van plan om na deze dertig dagen geen wijn, ijs of desserts te gaan nuttigen en me als een non de rest van mijn leven op puur paleo te gaan storten. Ik ben wel heel nieuwsgierig naar wat voeding met je lijf doet en ik kan dat voor mijn lichaam alleen testen op deze manier. Ik heb zover ik weet geen voedselintoleranties (al voel ik me wel een stuk beter sinds ik graan volledig in de ban heb gedaan), er ligt, naast mijn suikerverslaving, geen onderliggend probleem met voeding aan ten grondslag. Ik vind het dan wel weer interessant wat je schrijft over je dagelijkse wijntje, dat klinkt toch bijna als een verslaving ;-p, iets wat ik voor mezelf dan wel een uitdaging zou vinden om aan te pakken (ik ben een perfectionist). Ik heb in het verleden eens twee jaar lang geen druppel alcohol gedronken en dat heeft mijn levensvreugde en gezellige avondjes eigenlijk nooit negatief beïnvloedt. Daarnaast dacht ik ook toen ik wilde stoppen met roken dat de gezellige avondjes in de kroeg nooit meer hetzelfde zouden zijn, ook dat is nooit zo gebleken.
Wie weet hoeveel dit clubje hier wel niet gemeen heeft met dat van jou. De verjaardags taarten (nu van spelt) van mijn vrouw zijn beroemd in de buurt. Mokka of slagroom. En daar blijven we mee door zondigen. Die paar keer per jaar.
Wijn is misschien een verslaving, maar voor ons ligt het misschien iets anders sinds we onze eigen wijn maken. Ik ervaar wijn als een creatie, iets waar we voortdurend aan werken. Let wel het is en blijft een hobby. De ene keer gelukt iets grandioos en een andere keer -onder dezelfde omstandigheden- is het resultaat maar matig. Wijn maken is een ongelooflijk boeiend iets.
En laten we maar niet over roken beginnen want daar heb ik mijn eigen mening over die nogal afwijkt van het gangbare en dat heeft natuurlijk 🙂 weer te maken met de meervoudig onverzadigde vetzuren. Net als huid kanker enz. Blijf het nog steeds de olifant in de kamer noemen. Zodra er ergens een onderzoek gedaan is en er komt een resultaat uit de bus wat vraagtekens plaatst bij een voorgaand onderzoek, blijkt steevast als je de zaak napluist dat er ergens weer die MOV’s opduiken. Zelfs in proeven waar verzadigd vet gebruikt werd, blijkt vaak dat de vetten helemaal niet zo verzadigd waren omdat de beesten op graan werden vet gemest. Maar ik dwaal af. Ben een prater net als je echtgenoot.
Weer veel aangestipt in jouw bijdrage, James (hoe laat is het eigenlijk bij jou; geen bedtijd?).
Voor ik me verder ga verdiepen in de volgende grote, en interessante, bijdrage van Melchior, die over de watermens, nog een tussendoorvraagje aan jou. Kun je meer vertellen over de relatie huidkanker/m.o.v? Waarschijnlijk al eerder hierover wat vermeld op dit blog, maar dat staat me niet meer helder voor de geest.
Ha ha, zat op die vraag te wachten Willem. Op het moment dat ik ‘Reactie plaatsen klik is het 8 uur. ’s Morgens om een uur of vijf controleer ik de houtkachel. Meestal zo tussen 4 en 5. Als het waait blijft hij ’s nachts wat harder door trekken. Verder is het een high efficiency (Napoleon), combinatie radiation/convection. Groot glas aan de voorkant. As wordt er niet vaker dan eens in de week een klein beetje (sintels), schoorsteen hebben we in 15 nog nooit geveegd. Elk jaar even controleren. Niks. Van die huidkanker dat zou ik moeten opzoeken. Maar het bleek dat mensen met huidkanker heel vaak grotere concentraties geoxideerde MOV’s in hun subcutaan vet hadden. Zoals bekend MOV’s kunnen nog jaren daat blijven zitten ook al eet je allang niet van die troep meer.
James, ik eet zeker ook niet helemaal Paleo. Ik eet extreem weinig, veel vet, heel weinig carbs en te weinig eiwit (dat heb ik wel geleerd van deze oefening) Ik ben nu al maanden in ketose. Menigeen zou dit niet uithouden. Maar dat heeft, voor mij, een zeer moverende reden. Reversing diabetes. Het heeft lang genoeg geduurt 😦
Ik haal uit al de informatie, er dat uit wat ik denk dat mij daarbij kan helpen. Als dat gelukt is, en dat lukt, dan ga ik vast en zeker écht Paleo eten en meer ontspannen leven. Een glasje wijn, af en toe, een aardappelje, misschien nog wel een stukje speltbrood 😉
Maar ik houd het in de gaten !
Kan ik ook weer eens sociaal zijn en bij feestjes, etentjes, een enkele keer zondigen !
En dan nog iets, ik denk dat alle zes lezers/reageerders hier, allemaal ‘Free Spirit People’ zijn. Durven te veranderen, Do Something Different !
Daarom is dit ook zo’n goed en interessant blog. Thanx people :*
Mariet never forget, wat ik ook zeg of beweer betreffende wat ik eet of doe, ik ben in redelijke goede staat van gezondheid. Jij hebt met diabetes heel wat meer voorzorgs maatregelen te treffen i.v.m. het op peil houden van je bloedsuiker spiegel. Maar we zijn allemaal blij dat je het zover gebracht hebt dat je lichaam de vetten weer weet te gebruiken. Ik vind zo’n reaktie van jou geweldig. Ik heb Leonie beloofd er over na te denken. Dat is niet ‘flippant’ maar serieus bedoeld. Of ik werkelijk op de lange duur volkomen paleo ga doen? Afwachten wat het resultaat van die exercise zal zijn, maar ik betwijfel het. Ik ben te veel een genieter van wat ik eet. Eet heel bewust, nooit alleen maar voedsel in mijn mond stoppen. Geniet van de diep groene kleur van broccoli uit de wok, geniet van een wel gedekte tafel met al die lekkernijen, of dat nou een schnitzel, of een steak, goed gekruide rode kool met appeltjes enz. Love it! Geniet bovendien van company aan tafel. Meestal is het alleen wij twee, em ik ben gezegend met een partner die altijd wat heeft te praten. Ik ben meer een schrijver. Maar als kinderen en aanhang over zijn, wordt er hier uren getafeld. M.a.w. paleo of geen paleo is minder belangrijk dan het beleven van het moment (being in the moment). En ik denk dat je lichaam heel wat verkeerde dingen kan verwerken when the body and spirit is suffused with joy.
James, je hebt een prachtig leven, dat is duidelijk op te maken uit al je schrijfsels en ja, geniet ervan 🙂
Je moest eens weten hoe hard daarvoor gewerkt wordt. Like they say you work hard and you play hard. Maar het is waar: er is niks beter dan rusten na gedane arbeid. En als ik Willem goed begrijp vermaakt die zich ook uitstekend. Maar als ik iedereen een goede raad mag geven; er gaat niks boven bezig blijven met zaken die je interesseren, waar je je hart in kunt stoppen. Hebben tijdens ons bezoek aan Nederland mogen genieten van de tuinen bij het Muiderslot waar een hele goed vriend van ons al jaren enorm veel vrije tijd aan besteedt. What a joy! In feite zijn we gezegend met een uitgebreide vrienden kring die allemaal (retired), allemaal enorm aktief zijn.
Dat geloof ik graag James, dat krijg je niet zomaar, dat is een krachtsinspanning ! Wakker blijven, flexibel zijn en drastisch ’t roer omgooien, als het leven niet meer bevalt. Do something different !
Heb ik ook vaak gedaan. Nu heb ik tijd om terug te kijken. (Ik keek altijd vooruit )
Lig ik in mijn bedje, even wat te mijmereren voor ’t slapen gaan, en denk ik: oh, dat heb ik ook nog gedaan, ben ik geweest, enz 😉
En over de boontjes, hoe kleiner, hoe lekkerder ( hoop dat zo’n babyboontje nog onschuldig is ) Blauwschokkers oogst ik altijd als peultjes, donkerpaars, mooi in de wok 😛
James, ik heb mijn post aan jou opgedragen :-), misschien ben je toch nog over te halen, nee hoor, blijf vooral lekker bij je eigen soft paleo als je je daar goed bij voelt! Mocht je toch nieuwsgierig zijn: http://leogoespaleo.wordpress.com/2012/10/21/the-whole30-week-1/
Je bent een schat, vertel je echtgenoot maar dat hij een ‘lucky devil’ is. Maar in feite verbaast het me helemaal niet wat je zegt. Als ik na ga wat wij eten is dat helemaal niet zo erg on-paleo.
Heb net een correctie moeten verwerken van mijn ‘better half’ : Wanneer hebben wij bruine bonen gegeten (chili con carne)?? Dat moet toch zeker een jaar geleden zijn? En spercieboontjes eten wij sowieso als haricots verts, dus weinig boon en meest peul. En die boterkoek bij de koffie? Die is nu helemaal van boekweit en amandel meel. Verrukkelijk. En dat is een keer per dag. Moet Fien toch maar niet zo erg over vallen. De rijst cracker is ook maar een paar keer in de week. Pure chocola make we zo nu en dan zelf van cacao en cocos olie. Trouwens dat laatste gebruiken we tegenwoordig ook als huid verzorging. De MCT trekt heel snel in de huid. Mijn vrouw betreurt alleen dat ze dit niet eerder ontdekt heeft..
Ik zeg:
“There’s no such thing as “I’m Paleo,” and there never was.
What there is, however, is THINKING Paleo. Get it? Or, in professor De Vany’s original parlance, Evolutionary Fitness. It’s a state of mind, a way of thinking about all the choices you have to act upon. There are no absolutes, there’s only for better or worse. That’s it. That’s really the whole basic formula.”
Als je tijd hebt, lees dan het hele verhaal:
http://freetheanimal.com/2012/09/saving-private-paleo.html
Couldn’t agree more George ! The only fly in the ointment is de hypothese van Spreadbury en in hoeverre en in welke mate kunnen we leven in redelijk goede gezondheid met die ‘low-level inflammation die die micro biota veroorzaken en die door de vetten mogelijk gemaakt de bloodbrain barrier passeren. Ik blijf een en ander dan wel paleo noemen, maar in feite komt het er voor mij op neer dat ik granen en aanverwante artikelen uit mijn dieet grotendeels verbannen heb. En met aanverwante artikelen bedoel ik vanzelfsprekend niet alleen de verwerkte produkten, maar ook alle zaad olie en vetten. In feite het grootste gedeelte van wat er zich in de centre aisles van de grocery store bevindt. In feite ik heb onlangs dit allemaal eens moeten uitleggen aan mijn goede vriend Art Parliament die hier een grote Foodland heeft en mij al wat zuinigjes begon aan te kijken omdat wij niet zulke grote shoppers meer zijn. Geen brood Art en niks waarin die tarwe voorkomt. En loop maar eens langs de rijen. Dat spul kom overal tegen. En dan die plantaardige vetten! “helemaal niks meer?” “not if I can help it!” Kun je je voorstellen wat die dacht, toen hij hoofdschuddend weg liep.??
Voor mij is Paleo: industrieel onbewerkt, gewoon eerlijke, natuurlijke producten. Zonder rotzooi waarvan ik vermoed dat de mens er nog niet aan aangepast is, zoals suiker, allerlei E-Nummers, granen, bonen, plantaardige oliën. Of waar stoffen in zitten die vrijwel zeker schadelijk zijn voor de mens, zoals granen, bonen, suiker en plantaardige oliën. En natuurlijk: IF.
En: variatie, variatie en variatie.
Ik drink koffie, zware, af en toe stevige rode wijn, maar zodra ik zou merken dat ik afhankelijk zou zijn, dan druist dat in tegen mijn vrijheidsgevoel. Mijn hoogste waarde.
Daarom rook ik al heel lang niet meer, (Het verband met gezondheid is relatief: in China op het platteland had bijna niemand last van longkanker, ofschoon ze kettingrokers waren. Nu ze naar de steden getrokken zijn, krijgen die Chinezen ook longkanker).
Ik geloof en evolutionaire aanpassing, maar ik zie wel degelijk verschillen tussen eskimo’s en bosjesmannen. Soms is het probleem dat je de lange termijn effecten niet kan overzien, dus ook al verdraag je kaas bijvoorbeeld nu heel goed…wie weet wordt je er op latere leeftijd ziek van, of treedt de schadelijke werking pas op in een bepaalde leeftijdsfase.
Verder is voor mij langzamerhand onbegrijpelijk dat artsen en overheden geen verband zien tussen voeding en ziekten/genezing/gezondheid. Er zijn te veel n=1 voorbeelden waar dat verband duidelijk is. Kortom het is van essentieel belang om bij ziekten altijd ook te kijken naar wat iemand eet. Daarom blijft het interessant wetenschappelijke onderzoeken te lezen, maar ook n=1 experimenten, en dan je eigen conclusies te trekken.
Het leuke van “Paleo” is dat je er nooit fout mee kan zitten*: ook al elimineer je voor jouw specifieke geval onterecht een bepaalde voeding. Zoals in mijn geval dat ik al jaren geen granen eet. Dus: stel dat ik wel 2 stromenland-genen zou bezitten en wel tegen granen zou kunnen? So what? Granen zijn niet essentieel, dus ik mis niets.
Maar wat ik onder Paleo versta ik dus een wijze van keuzes maken. Ook t.a.v. stress, slapen, sociale relaties etc.
*Hetgeen je absoluut niet kan zeggen van de gewone voedingswijze, (crap diet of SAD diet) voorgeschreven door het voedingscentrum bijvoorbeeld. Als je eenmaal gedehypnotiseerd bent van al die shit die “men” je wilt laten geloven, dan blijft hooguit verbazing over dat er toch heel wat, ook ontwikkelde en hoog opgeleide mensen wel in die shit** geloven. Zoals high tech hardloopschoenen, kattevoer van whiskas, brokken voor honden, processed food voor mensen.
** Als het verkocht wordt of als het op de verpakking staat, of als de reclame het zegt, of als de verkoper het beweert, of als een autoriteit, zoals een arts, de krant het zegt, is het waar….
Had net een reactie aan Wouter gegeven en las toen jouw stukje, James. Wat een opluchting… Geen bruine bonen, geen botercake met granen en nauwelijks boontjes in je boontjes. Blijft de rijstcracker..
Flauw, deze reactie. Wie zonder zonde is, mag je bekritiseren, James. Ik dus niet.
Even nog over die boontjes, want er leven zoveel vragen bij mij. Deze: bevatten de kleine boontjes in de peultjes van sperzieboontjes andere stoffen dan het omhulsel? Geen idee. Heb vandaag, tegen alle verwachtingen in, nog een keer boontjes van de tuin gehaald, trouwens. Eind oktober, niet gek. Kunnen we toch rustig opeten, niet James?
In het kort Willem: geen idee waarom die boontjes niet mogen, maar volgens de ingewijden horen die er niet in thuis. Misschien omdat je ze niet rauw mag eten?Meen dat dat niet zo gezond is. Jij bent een bofkont met je boontjes in oktober. Na een droge zomer liet de naoogst het dit jaar afweten en de snijbonen zaten nogal wat’scheermesjes’ tussen. Volgend jaar toch maar wat drip line in leggen.
Trouwens nog een nabrander bij dat kachel verhaal. Ik vertelde dat omdat bij ons die houtkachel, als die eenmaal aangaat tegen eind oktober meestal niet weer uitgaat tot eind april. We hebben een open huis en weinig bij verwarming. Dus een niet te verwaarlozen lid van deze huishouding.
James, voor alle duidelijkheid. Ik val helemaal NIET over jouw dieet, leefwijze, soft-Paleo of wat dan ook. Ik dacht dat het zonneklaar was dat ikzelf ook op mijn eigen semi-Paleo manier eet. Eet lekker je rijstwafel met chocola, neem ik nog een boekweitcracker met dik kaas. Waar het mij om ging, is dat jij regelmatig erg fel (wat mij betreft onaangenaam fel) van leer trekt tegen de ongelovigen”, de mensen of instanties die nog niet het Paleo-licht gezien hebben. En dan valt die rijswafel opeens wel op.
Fien, ja die James is inderdaad soms een fel mannetje 😉 Maar ik vind dat juist vaak heel grappig, bijna aandoenlijk. Er spreekt zoveel betrokkenheid uit, dat vind ik te waarderen. Elk vogeltje zingt zoals ’t gebekt is. Ik denk dat jij best wat meer van jezelf kunt laten zien. Jij lijkt mij ook een leuk vogeltje :-))))
Dank voor de correctie Fien. Moet m’n taal gebruik wat aanpakken. Het is nooit mijn bedoeling geweest fel tegen mensen van leer te trekken. Waar ik wel problemen mee heb, en waar ik zeker geen blad voor de mond neem is wanneer er hele duidelijke aanwijzingen zijn die gedurende meer dan een halve eeuw met voortdurende regelmaat in het licht zijn gebracht, dat er iets flink verkeerd is met onze voeding en dat mensen in leiding gevende functies en verantwoordelijkheid hebben op dit gebied maar blijven emmeren over dat er niet genoeg wetenschappelijke bewijzen zijn. Terwijl het wetenschappelijk bewijs voor de “verantwoorde” voeding op fabeltjes blijkt te zijn gebaseerd. Of ronduit leugens. Fredrick Stare van Harvard heeft jaren lang de zaak verneukt, wetenschappelijk onderzoek laten verdwijnen, een staff omgekocht door de zaad olie industrie.
Ik vraag me af of dat in Nederland wel zo veel beter is. Daar hebben we ook de Katans en de Koks die maar aan rotzooien en goochelen met de cijfers. En daar komt dan nog bij dat deze hele voedings wijze helemaal niet duurzaam is. Het is onmogelijk om de wereld bevolking van 2050 te voeden met mono culturen graan.. Kan me niet schelen wat de ‘ingewijden’, de Hendrik Jans van deze wereld zeggen. Of ze liegen of ze weten niet waar ze het over hebben.
James, dank voor je antwoord. Ik ben het trouwens best vaak met je eens, hoor. Voor zover ik het kan beoordelen dan, want in alle fysiologische aspecten etcetera heb ik me niet verdiept. Grote belangen. lobbies. Overal natuurlijk, niet alleen in de voedingsindustrie. Mariet, ik heb op het moment weinig tijd, maar ik blijf zeker aanwezig hier. 🙂
Ik vind de volgende artikelen (o.a. van een van onze medelezers hier: Seidell) wel interessant, omdat er het zoveelste bewijs uitspreekt dat “industrieel voedsel” ons kapot maakt. Bovendien zegt het veel over de misleiding van diezelfde industrie! Bovendien zegt het veel over het feit dat onze overheid helemaal niets essentieels doet voor de gezondheid van haar burgers. In dit geval gaat het over frisdrank: (een van de meest NON-Paleo foods)
Here we go:
over suikerhoudende frisdrank:
http://fd.nl/Print/Bijlage/Persoonlijk/846259-1210/frisdrank_bron_fd_persoonlijk?visited=true
over suikervrije ( ! ) frisdrank: http://todayhealth.today.com/_news/2012/10/19/14543969-diet-soda-is-doing-these-7-awful-things-to-your-body?
Allen, het is elke keer een plezier om de reacties te lezen. Jullie 6-en zijn een leuke groep mensen! Ik leer ontzettend veel van het meelezen. En, fijn, Melchior, dat je hier schrijft, je posts zetten me telkens aan tot nadenken.
James en Willem, in alle peulvruchten zitten lectinen, die de darmen kunnen ontregelen en ook de nieren kunnen beschadigen. Waarbij het mij als leek voorkomt dat verse peulvruchten waaronder de sperziebonen, maar ook kiemen, minder schadelijk zouden moeten zijn. Jonge erwtjes kan je ook heel goed rauw eten, maar van een rauwe ‘stringy’ sperzieboon zou ik ook niet blij worden. Volgens paleo-grootheden Robb Wolf en Mark Sisson passen haricots verts prima in een paleo voedingswijze. Robb Wolf noemt ze zelfs ‘benign’ 🙂
Leonie, even op je site gelezen! Ik ben heel erg benieuwd hoe je je na de 30 dagen voelt. Heb je aan het begin bloedwaarden en vetpercentages opgemeten? Ook al zou je geen euforisch gevoel krijgen, het lijkt me dat er lichamelijk wel wat te merken zou moeten zijn als je weer meet na 30 dagen. Uit interesse, waar koop je in Rotterdam rauwe melk?
Hi Floor, ik heb geen bloedwaarden gemeten (zie ook mijn reactie op Melchior op mijn site bij ‘week 1’ ), wel bloeddruk (maar die was prima en eigenlijk altijd zo geweest), vetpercentage ook, die is een schrikbarende 30% (ik heb maat 38 dus 30% vet is duidelijk ‘skinny fat’ en wel iets om je zorgen om te maken, vind ik dan). Ik hoop dus wel dat er iets verandert in mijn vetpercentage al hoef ik niet perse een maat kleiner te worden. Aan het einde van de 30 dagen zal ik in ieder geval ook de veranderingen in gewicht en omvang vermelden op mijn site. Ook ik verwacht dat deze dertig dagen een verandering in mijn lichaam (fysiek en/of mentaal) zullen teweegbrengen, maar hoe en wat dat is nog even afwachten :-). Ik koop mijn rauwe melk in Zoeterwoude, bij de boerin die bekend staat om haar rauwe boter (ben ik ook groot afnemer van), dit is de website http://www.dekeizershof.nl/. De melk en boter zijn niet biologisch, maar wel zoveel mogelijk grasgevoed voortgebracht en ik vind het belangrijk dat haar boter echt nog op de ouderwetse manier gemaakt wordt, een manier waarvan ik overtuigd ben dat deze in de steentijd ook gehanteerd had kunnen worden (er zijn genoeg natuurvolkeren die op boter en rauwe melk heel gezond hebben geleefd aldus Weston Price). Het is dus wel wat uit de buurt van Rotterdam (lang leve de leaseauto, oe da’s natuurlijk niet paleo 😉 ), helaas heb ik nog geen goed alternatief in de buurt van Rotterdam kunnen vinden.
Ik kan niet “beantwoorden” direct onder de bijdrages van James 21/10 11.06 PM en George 22/10 12.38 AM, dus dan maar even zo. Ik heb deze hele lijn gelezen en kreeg het steeds benauwder 😉 De discussie over wat nu oprecht als een paleo voedingswijze werd gezien werd gaandeweg steeds “extremer”. Heel fijn om daar in theorie over van gedachten te wisselen, maar ik zit er mee… Want hoe maak ik de vertaalslag en hoe vertel ik het mijn cliënten? Cliënten die nog helemaal eten op het Kompas van het Voedingscentrum en reclameboodschappen eten. Koek? Nee zeker niet, maar ook geen brood. Aardappelen al helemaal niet. Nee, en groente ook liever niet. Zuivel? nee ook niet……Kaas, nou vooruit één plak, maar niet meer. Haha, ik zag mezelf al met pek en veren besmeurd weggejaagd worden: “dat gekke mens!”
Maar even zonder gekheid: ik denk dat de samenvattingen van James en George eigenlijk genoeg zeggen. Paleo is een leefstijl, en niet alleen een voedingspatroon, waarbij je op allerlei gebieden keuzes kunt maken. Hoe ver je hier in gaat, dat is je eigen zaak. En mijn ervaring is dat mensen veelal voorzichtig beginnen en gaandeweg steeds meer “fijnslijpen” simpelweg omdat ze zich er goed bij voelen.
Janet, lijkt me a hell of a job. Waarom zouden ze jou geloven, als ze al jaren zoveel in slaapsus verhalen horen van dokters, diabetesclubjes, hartstichting, enz. De autoriteiten zeg maar. Zoveel mensen zijn schapen ( of lemmingen ) die braaf achter iedere goeroe lopen.( En ja George, ook in de Paleo community schuilt dit gevaar )
Als ik naar mezelf kijk is me dat ook veel te vaak gebeurd. Instinctief koos ik heel vaak goed voedsel. Maar toen ik eenmaal diabetes had, werd ik banger. Liet me de kop op hol brengen door de ‘autoriteiten” Ging op cursus bij de DVN. Verpest, dus. “Heer, zij weten niet wat ze doen”
Dus ik denk dat je wel heel veel geduld ‘moet’ hebben om mensen te overtuigen. Ze mogen blij zijn met jou :-)))) Ik wou dat jij mijn dietiste was geweest, van het begin af aan.
Mariet, maar jij bent al om! Een makkie 😉 Sommige cliënten leggen de bal al voor en hoef ik ‘m alleen maar in te tikken, so to speak. Maar er zijn ook cliënten die absoluut niet blij zijn met mij. Ze moeten iets veranderen in hun gedrag en dan is “de last” die ze hebben van hun DM niet erg genoeg. Ze zijn wat ze eten en dat willen ze blijven…Een waardeloze diëtist ben ik dan.
Janet wij zijn begonnen met brood . En pas daarna met aanverwante, afgeleide verwerkte produkten.. Ik vermoed dat een niet onbelangrijk deel van de weerstand : 1. defensief gedrag, dus het eerste: “het is niet jouw schuld” en 2. begrip voor wat er aan de hand is en het aanpassen van het dieet, en dat is jouw terrein en aan jou de taak om dat menu zo in mekaar te zetten dat je het gewoon kunt afwerken als een boodschappen lijstje. Maar dat laatste hoef ik jou niet uit te leggen. Het eerst punt wordt echter nog wel eens onderschat. “Ik heb het ze verteld, ze luisteren gewoon niet”. Of net zoals je zegt: de last van de DM is (nog) niet erg genoeg. Ik weet precies waar je het over hebt. Onlangs nog dit zelfde gesprek met een moeder , ja met de kinderen ging het goed, maar ja diabetes he, zit in de familie. Na de zaak eens flink doorgenomen te hebben, hoe en wat en de suggestie om eens te beginnen met bepaalde zaken te laten staan, werd ik geconfronteerd met : “Neee, daar beginnen ze toch niet aan. Veel te veel werk.” Wat doe je dan? Ik mag dan een oude pedagoog zijn, maar in zo’n geval verlies ik het (I lose it) en geef een draconisch voorbeeld, van twee goede kennisen, twee heel verschillende achtergronden en milieus (een voormalig hoofd van een grote streekschool middelbaar onderwijs en een retired aannemer uit de bouw. Beiden allebei de voeten geamputeerd. De laatste net vorig jaar overleden (gangene die steeds verder ging.
Doet me denken aan dat voorbeeld van wat er gebeurt met een kikker in een pan met koud water op de kachel. Die springt er niet uit om dat het steeds ‘aangenamer’ wordt. De kikker ziet de gevolgen niet. Onze patienten ‘zien’ de gevolgen niet. Zoals we allemaal weten : the longest way is from the brain to the heart.
Ja, die mensen spelen een rol in de soap: ‘De slachtofferrol’, daar zijn ze aan gehecht. Stel je voor ze moeten een andere rol spelen, van genezen diabeet, Hoera !
Ik ken iemand, die nadat ze met Weigth Watcher, 45 kg was afgevallen, nog maar 4 tot 6 E insuline hoefde te spuiten. Op mijn vraag: waarom houd je daar niet mee op, zei: “Maar dan ben ik geen diabeet meer” Het gevolg laat zich raden. Ik zeg, jojo 🙂
Ik denk dat het nog geeneens zozeer de slachtofferrol is, mensen zijn gewoonte dieren en het meest beangstigende is om uit je vertrouwde cocon te komen. Op elk vlak zie ik dat bij zowel mezelf als anderen, “wat bekend is is veilig” wordt er (on)bewust gedacht ook al is dat bekende terrein soms juist heel ongezond.
En toch… en toch… beste allemaal. Wat moet je hier van denken? Ik hou het er maar op dat Leonie niet alleen bezig is maar dat er een hele grote groep mensen zich wel degelijk aan het bezinnen is. Als je binnenkort klachten hoort van het grootwinkel bedrijf, Ah, Lidl, Aldi enz. over gedaalde omzet van allerlei “gezonde troep”…….
“… FD: minder patiënten in ziekenhuis.
Ziekenhuizen behandelen veel minder patiënten dan verwacht. Uit een rondgang van het Financieele Dagblad blijkt dat de groei van het aantal patiënten achterblijft bij de verwachtingen. Sommige ziekenhuizen hebben zelfs te maken met een daling van het aantal patiënten, terwijl de afgelopen jaren een groei van 5 tot 7 procent heel normaal was. Van de 25 door het FD ondervraagde ziekenhuizen gaven er 14 aan dat ze een echte kentering in de zorgvraag zien. Bij hen daalt het aantal patiënten of groeit het nauwelijks. Zes ziekenhuizen gaven aan dat ze naar verwachting met enkele procenten zullen groeien. De ziekenhuissector staat voor een raadsel. De bestuursvoorzitter van het Tilburgse Elisabeth Ziekenhuis zegt in het FD: ‘We snappen er niets van. Er wordt minder geopereerd en er komen minder mensen bij de poliklinieken. En bij de ziekenhuizen in de omgeving zie je precies hetzelfde, dus het is niet alsof die patiënten daar naartoe zijn gegaan. Ze zi jn gewoon weg.’
Nog eens herhalen : de ziekenhuissector staat voor een raadsel. 🙂
Leo, ook een slachtofferrol is een gewoonte. Betekent dat je geen verantwoordelijk hoeft te nemen, je bent slachtoffer !
Ik heb het zelf ook wel gehoord, gedacht en gezegd; Diabetes is niet te genezen 😦
Veel dokters bestrijden alleen de symptomen met medicijnen, met alle negatieve bijwerkinge van dien. Van de regen in de drup.
Ik pas ervoor, ga mijn symptomen bestrijden met de juiste voeding. Reversing diabetes 🙂
Ha,ha, James
De Appies en consorten vragen zich al een tijdje af waar ik van leef, ik sla hele schappen over. En die ziekenhuizen in de piepzak. Zo gaat de economie nogeens naar de knoppen. Maar meer werk in de biologische landbouw. Do something different gaat vanzelf, dan.
Kai Zen
( tussendoortje: Ik heb de discussie hierboven maar voor een deel gevolgd, maar stuitte op dit filmpje. http://www.youtube.com/embed/uem2ceZMxYk .) wellicht wel leuk om te zien)
Maar:
Al eerder heb ik hier een post gedaan over een andere manier van veeteelt zoals dat in Nederland gedaan wordt door http://www.puregraze.com/ Hier worden de dieren nog op de oude manier be weidt, kalveren/biggen etc blijven bij de moeder, ze gaan bijna niet op stal en eten voornamelijk grassen, kruiden etc. Het vlees wordt verkocht in de Boni en bij een paar kleine slagers en via internet. Als ik toevallig in Utrecht ben ga ik daar het vlees halen bij de Boni op de Amsterdamse straatweg. Echter ik trof daar vorige week Pure Graze vlees aan dat gemarineerd was met jawel, E 621. Ik heb daar ter plekke aan de bel getrokken: nou heb je mooi vlees, dat mensen graag willen eten omdat ze al die zooi niet binnen willen hebben en dan doen jullie er MSG in. Dit ook naar Pure Graze en de Boni zelf gestuurd en lees het antwoord…
.
Geachte mevrouw Das,
Hartelijk dank voor uw mail.
Allereerst willen wij voorop stellen dat alle kruiden die wij in de centrale slagerij gebruiken, voldoen aan alle Europese regelgeving. Ook de kruiden met E 621 is daarin (nog) geen verboden hulpstof!
Uiteraard heeft u met uw opmerking gelijk en is de E621 een toevoeging die je eigenlijk zou moeten weren, maar dat is nog niet zo eenvoudig.
Het zo maar verwijderen van deze toevoeging geeft een forse smaak afwijking die weer opgevangen moet worden door kruidenmixen opnieuw samen te stellen en dat is een tijdrovende klus.
Op dit moment zijn we al een jaar bezig om met de complete kruidenlijn die wij gebruiken naar cleaner label varianten te gaan.
De kruiden van Pure Graze hebben daarbij voorrang.
Voor de Argentijnse steak in het assortiment van Pure Graze zitten we nu in de overgang naar een cleaner label variant, zonder deze E621.
De verantwoordelijke persoon binnen centrale slagerij heeft vanochtend opdracht gegeven de reguliere kruidenolie uit de voorraad te halen en te vernietigen, en de cleaner label variant te gaan gebruiken.
Ik hoop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. Mocht u verder nog vragen, opmerkingen en/of suggesties hebben dan horen wij dat graag.
Met vriendelijke groet,
Helma Lohuis
Boni Markten B.V.
Tel.: 033 24 73 151
Fax: 033 24 73 141
h.lohuis@bonisupermarkt.nl
Ik ben er blij mee! Toch een teken dat er iets gaat gebeuren….Kai Zen… kleine stapjes maken samen een grote!
Ik zal mezelf niet populair maken. MSG aka E621 aka Vensim ligt ten onrechte onder vuur. Het is DE stof waardoor wij kaas en tomaten lekker vinden. Glutamaat het is een essentieel eiwit in onze stofwisseling: http://nl.wikipedia.org/wiki/Glutamaat
Ben je bang voor E621; hou gist dan maar in de gaten 😉 http://www.foodlog.nl/artikel/gist_extract_en_e_621/
ff serieus, aangezien ik niet de illusie heb dat we rondom dit onderwerp ook maar een wetenschappelijk gesprek zouden kunnen hebben, post ik deze reactie, maar ga daarna niet het debat aan? Mijn tijd kan ik beter inzetten ….
Ehh, waar gaat het over?
Goedenmorgen! We hebben een nieuw kabinet. Maar aangezien ik niet de illusie heb dat ik een wetenschappelijk gesprek daarover met jou kan voeren, Wouter, schrijf ik deze reactie, maar vertik het om daarover te debateren met jou. ‘k Heb wel wat beters te doen!
Hoi Wouter,
Dit is de tweede keer dat je mijn blog impliciet afdoet als een hangplek voor sterrenwichelaars, waar je geen serieuze discussies kunt voeren. Dezelfde tactiek gebruiken Foodlog, Van Berkum en Katan. De laatste doet zelfs een eminente collega als Muskiet publiekelijk af als halve gare. Het verschil tussen Katan en jou is dat de eerste het afzeiken recht voor z’n raap doet, bij jou moet ik de diskwalificatie tussen de regels door lezen. Maar goed, de hint is aangekomen en ik weet nu waar je staat.
Ik heb me eerlijk gezegd nooit verdiept in het MSG-vraagstuk. Ik weet dat het spul standaard wordt gebruikt om bij proefdieren laesies in de hypothalamus te veroorzaken, teneinde de energiethermostaat te vernietigen en hyperfagie en obesitas te induceren. Hiervan ben jij als goed ingevoerd wetenschapper uiteraard volledig op de hoogte. Ik neem aan dat in het lab wordt gewerkt met suprafysiologische doses, die direct op de te beschadigen plek worden ingespoten.
Ik kon het echter niet laten even een snelle, pseudowetenschappelijke search op het onderwerp los te laten en stuitte direct op het werk van neurochirurg Russell Blaylock, die de effecten van MSG op het zenuwstelsel uitgebreid heeft bestudeerd. Zijn conclusies lijken op het eerste gezicht aannemelijk. Hij stelt dat het brein niet te weinig en niet te veel glutamaat mag ontvangen/aanmaken uit glutamine. In de hedendaagse supermarktvoeding zit volgens hem zo veel extra glutamaat dat het neurotoxisch wordt. Het klinkt eerlijk gezegd niet zo heel vergezocht. Ik ga dit zeker verder uitpluizen, op mijn eigen pseudowetenschappelijke manier.
Thanks! Hoef ik tenminste niet met nog iemand ruzie te maken. De vergelijing met Katan c.s. is trouwens aardig terecht lijkt me, verwaand en zelfingenomen. Bijzonder teleurgesteld. Ik zal nooit op de man spelen behalve wanneer iemand’s persoonlijkheid de discussie vertroebelt.
Tjonge, jonge wat een eer dat je sowieso de moeite neemt antwoord te geven op een post van blijkbaar onwetenschappelijk kaliber. Vooral als druk bezet man. 😉
Reageer voortaan maar gewoon niet als je niet de illusie hebt een wetenschappelijk gesprek te kunnen hebben. Zonde van je kostbare tijd die je vast beter kunt gebruiken om wat minder kant en klaar voedsel te eten vol MSG, oh nee, dat is niet erg….
🙂 En in feite ben ik Willem een excuus schuldig. Had altijd aangenomen dat Wouter volkomen te goeder trouw was en vermoedelijk zakelijke redenen had om niet te veel bloot te geven. Blijkt dus dat voor hem deze blog niet het niveau heeft waarop hij een integere discussie kan voeren. Jammer.
Goed bezig Henriette! Zag dat je op de paleo facebookpagina ook nog een interessant filpje had geplaatst waarvan ik denk dat het leuk is om die hier ook te delen: http://www.youtube.com/embed/uem2ceZMxYk
Hoi Arnold, klopt, maar die staat hier boven ook 🙂
Oeps, keek er overheen! 🙂
http://www.clinicaladvisor.com/legume-rich-diet-improves-glycemic-control/article/264957/?DCMP=EMC-CA_UPDATE&Visitor_ID=&CPN=&spMailingID=5002622&spUserID=MTMyMTAyNjMzNDkS1&spJobID=56720822&spReportId=NTY3MjA4MjIS1
So tell me again, why are beans unhealthy? En ja ik weet alles van lectins.
James, Peulvruchten bevatten ook saponinen die schadelijk zijn. Voor een uitleg hierover: http://naturafoundation.nl/index.php?objectID=3110.
Ja, was ik van op de hoogte en dank voor de Pruimboom pdf. Meen die discussie gevoerd te hebben op LinkedIn. Maar er zijn saponinen en saponinen zoals ik ook bij Pruimboom en anderen lees. Vraag me af of daar misschien niet wat meer genuanceerd over gedacht moet worden. We weten dat saponinen van sommige planten cholesterol verlagend werken. Verder gebruiken planten saponinen om hun offspring te beschermen. Een tomaat bijv. is er helemaal niet bij gebaat om alle schimmels e.d te weren want dan zal het moeilijk tot voortplanting komen. Dus wel in de zaden maar niet in de tomaat? Ik deel de tomaat altijd in vieren en haal de binnen troep eruit. Always gut the tomatoes. Daarna worden ze gedroogd en hebben we de hele winter tomaten in de sla. Ik neem aan zonder saponinen. Bij de aardappel zitten als ik het wel heb vlak onder de schil. Makes sense. Dus niet te dun schillen. En over de haricotsverts hebben het al eens gehad, meest peul graag. Maar ik vond het artikel in Clinical Advisor intrigerend
Voor iedereen die vindt dat het anders zou moeten kunnen, de latest van Joel Salatin in een ontmoeting met een Google team. Op de Lew Rockwell blog. Wel even naar beneden scrollen.
Posted by Karen de Coster 28 October http://blog.lewrockwell.com/
Bericht uit de zijlijn vandaag, toch opvallend: klimaatverandering kan met zich meebrengen dat gewassen als tarwe, rijst en mais minder zullen opbrengen.
In plaats daarvan zouden glutenvrije granen als gierst en sorghum steeds belangrijker kunnen worden, die kunnen beter tegen droogte.
http://www.trust.org/alertnet/blogs/climate-conversations/millet-for-our-bread-in-2050/
Nog een zijstraat.
Was het maar zo eenvoudig Gert.
http://physics.ucsd.edu/do-the-math/just-another-cassandra/
He really scares the hell out of me, en ik dacht dat ik al aardig op de hoogte was.
Tom Murphy PhD, astrophysicist, is een hele knappe kop, bepaald niet alleen theoreticus, maar ook een hele handige bliksem en geen doem denker of pessimist van huis uit. En dat maakt het zo benauwend.
Oh and by the way, hij staat niet helemaal afwijzend t.o Campbell’s China Study of een sterk vegetarisch gericht dieet zoals te lezen is in zijn Flex-Fuel Humans
http://physics.ucsd.edu/do-the-math/2012/04/flex-fuel-humans/