Wordt Honig aardappelzetmeel dè Paleo Hack van 2013?

Na jaren de meest vreselijke dingen te hebben geschreven over cholesterolverlagende en ‘dus’ hartvriendelijke (not) broodsmeersels als Becel, ziet het er nu naar uit dat ik eindelijk iets terug mag geven aan mijn Grote Vrienden bij Unilever. Hun dure hightech spreads voor hypochondrische bejaarden met een zeer beperkt IQ of aangeboren kwetsbaarheid voor zwetspraatjes blijven onveranderd kwik, kwek, kwak of erger, maar hun aardappelzetmeel…

50 cent per pakje. Kostbaarder dan coke?

Rectificatie, lol: Zowel Jan Peter van Doorn als Wouter de Heij hebben mij er op gewezen dat Honig niet van Unilever, maar van Heinz is. Foutje 🙂 . Het maakt het minder grappig, maar doet uiteraard niets af aan de (hoe dan ook onbegrijpelijke 😉 ) boodschap van deze post.

Honig aardappelzetmeel à maximaal 50 eurocent per pakje van 200 gram is hard op weg de life hack van 2013, of misschien wel van dit decennium te worden. Het heeft er alle schijn van dat het een potent geneesmiddel kan zijn en mogelijk een slimme (tijdelijke?) toevoeging aan een verder degelijke paleo of LCHF-voeding. In het vorige draadje onder de post over de spannende effecten van Wheat Gluten Agglutinine is een en ander al flink aangezwengeld, maar in deze aparte post zet ik alles even zo helder mogelijk op een rij.

Het duurt even voor we bij Honig aardappelzetmeel (heb ik Honig al genoemd?) zullen aankomen, want voor de verdwaalde lezer die juist afstemt moet ik eerst een vrij uitgebreid verhaal over de darmflora vertellen. Wie dat wel gelooft en direct naar het how to en what’s in it for me deel wil, wordt verzocht een halve meter naar beneden te scrollen.

Onze darmflora. Hopeloos onvolledige primer.

Gezonde darmen bieden permanente huisvesting aan zo’n duizend miljard bacteriën. Joop Microob en de zijnen genieten kost en inwoning, maar betalen ook een forse huur. Zo maken ze onmisbare enzymen en vitamines. Ze draaien elke nacht een mooie bolus voor hun huisbaas, zodat die ’s morgens alleen nog maar lekker hoeft te gaan zitten. Ze maken korte metten met nieuwkomers die de woning willen slopen. En… ze houden onze immuunsysteem in toom.

Twee kilo levende have helpt je dagelijks bij de vertering van al het lekkers dat over je lippen komt. Mogelijk ontneemt het je eventjes de eetlust, maar het is misschien toch aardig te weten dat je helemaal geen hap meer door je keel zou krijgen als die krioelende massa op een kwade dag als één man voor het riool kiest. Dat gebeurt gelukkig maar zelden. Ons darmkanaal is een veel te prettige plaats om vrijwillig in de steek te laten. Het is er lekker warm en vochtig, er valt altijd wat te bikken en in tegenstelling tot wat je bij het getal duizend miljard zou vermoeden, heerst er allerminst overbevolking. De binnenkant van onze darmen beslaat dankzij de vele vouwen en plooien een heel voetbalveld. Als al die duizend miljard microben gezellig bij elkaar gaan staan, passen ze ruimschoots op de middenstip. Het lijkt Nederland wel. Met z’n allen in Almere 🙂 .

Verspreid over dat ‘voetbalveld’ leven vierhonderd verschillende soorten samen als volken in de maatschappij. Ze voeren oorlog om de Febo-kroket die onverlichte mafkezen (dit is een grapje) naar binnen werken, sluiten een tijdelijk verbond met een in principe vijandig volk als ze er achter komen dat ze de buit niet in hun eentje tot mooie drol kunnen verwerken, ze stelen en voeren ruilhandel, maken elkaar na gedane zaken af, kortom niks menselijks is hen vreemd.

Terug naar de Febo-kroket of laten we een paleolieveling kiezen, een gemengde salade met mosselen en sardines. Zonder bacteriën zou de darmwand bijna geen voedingsstoffen uit dit lunchfeest kunnen opnemen. Wat zonde van het geld en ook erg lastig zou zijn. Onze spijsvertering zou zich een breuk werken, telkens op onoplosbare problemen stuiten en de aanvankelijk zo warm ontvangen lekkernij ten slotte ongebruikt als een zielig plasje diarree ter ontlasting aanbieden. Het enige dat de spijsvertering zonder hulp van buiten klein krijgt is moedermelk. Gelukkig staan onze microscopisch kleine vrienden ons na elke maaltijd weer bij. Bepaalde bacteriën zagen te grote koolhydraatmoleculen aan flarden, zodat ze de darmwand kunnen passeren. Andere handige jongens peuzelen de aminozuren uit de galvloeistof. Pas dan is het goedje bij machte de vetten in kleine, opneembare stukjes te knippen. Weer andere groepen doen zich tegoed aan wat uiteindelijk van de snack overblijft. Als dank poepen, spugen en zweten ze stofjes uit die ons weer verder helpen, zoals folaat, vitamine K en wellicht zelfs de ‘nieuwe’ ster aan het firmament, vitamine K2. O ja, ze zijn ook gul met de gascombinatie van koolzuur, waterstof, zwavel en methaan, waarmee wij onze omgeving gemiddeld veertig keer per etmaal al of niet bewust opzadelen.

De samenwerking tussen ons lichaam en zijn veelzijdige bewoners gaat zover dat ze op een verbluffende manier met elkaar communiceren. Host Microbe Cross Talk, heet dit voor het leven cruciale fenomeen. Al in 1996 beschreven onderzoekers in Science prachtig hoe een ‘goede’ kolonie bacteriën een binnendringende troep voor het mensenlichaam gevaarlijke concurrenten in de pan hakt. De gealarmeerde ‘goeien’ melden zich bij bepaalde cellen in de darmwand (de enterocyten) en bestellen daar suiker. De darmwandcellen aarzelen niet en komen aan het verzoek tegemoet. Ze produceren glucose. In ruil voor de fijne maaltijd vermenigvuldigen de leden van de ‘goeie’ knokploeg zich als een gek en beginnen als op commando met het uitscheiden van een heel specifiek gif. Dat doodt de ziekmakende indringers nog voor ze het lichaam schade kunnen berokkenen. Het frappante is dat de betreffende darmwandcellen ‘weten’ of er inderdaad gevaar dreigt. Als de ‘goeie’ bacteriën ‘zomaar’ om suiker komen bedelen, geeft de darmwand niet thuis (tenzij er WGA in het spel is, maar dat is een ander verhaal). De darmflora voert ook een constante, waanzinnig gecompliceerde communicatie met zo’n beetje alle onderdelen van het immuunsysteem. En ze houdt zelfs ellenlange telefoonconferenties met de hersenen, via de zogenoemde gut-brain axis.

De friemels in je buik eten niet alleen wat jouw pot schaft. Ze eten ook jou zelf. Het darmslijmvlies vernieuwt zichzelf voortdurend, vergelijkbaar met je huid die na een zonnebad vervelt. Een volwassene verliest zo dagelijks rond de tweehonderd gram vlees, net zoveel als een schappelijke biefstuk. Het laat zich raden dat onze fijnproevers daar wel raad mee weten. Ze geven zich over aan een vreetfestijn waar Calligula misselijk van zou worden. Hun heldhaftige motto luidt: ‘biefstuk eten en sterven’. Na het feestmaal maken ze nakomelingen en gaan te gronde. Dat slagveld kun je iedere ochtend ruiken. Feces bestaat voor het grootste deel uit met de Militaire Willems Orde onderscheiden bacteriën die zijn gevallen voor de Goede Zaak en uit de zwavelhoudende reststoffen die zij juist voor hun dood stuiptrekkend lieten lopen.

Wat is biologie toch leuk 🙂 . Wie op Honig aardappelzetmeel zit te wachten moet nog even verder naar beneden scrollen.

In de heksenketel van je buik vindt een constante strijd plaats tussen nuttige en potentieel ziekmakende bacteriën. Ook die laatste zijn nodig, ze mogen alleen niet de overhand krijgen. De in de maagzak woonachtige Helicobacter pylori bijvoorbeeld, kan in te grote hoeveelheden een maagzweer veroorzaken, maar zolang de populatie binnen bepaalde grenzen blijft, doet hij alleen maar goed. In ruil voor die voedselrijke plek in de maag produceert hij een gericht antibioticum dat allerlei binnenwandelende bacteriën die ons groen en geel boven de toiletpot willen hebben, binnen twintig minuten uitschakelt.

Gunstige bacteriën komen van nature in grote hoeveelheden voor in de darm van mensen die, zoals onze voorouders, dagelijks intensief in contact komen met de aarde en de daarin aanwezige Soil Based Organisms (SBO’s). Moderne mensen hebben ze ook, maar vermoedelijk in veel geringere hoeveelheden. En nu komen we eindelijk, dat wil zeggen zo langzamerhand, bij Honigs aardappelzetmeel. Deze met name voor een adequaat werkend immuunsysteem en een tiptop glucosetolerantie/metabole flexibiliteit noodzakelijke SBO’s zijn ontzettend afhankelijk van koolhydraatverbindingen die niet door het enzym amylase kunnen worden kapot geknipt in afzonderlijke glucosemoleculen. Zulke koolhydraatstrengen hebben (dus) geen glycaemisch effect, maar gaan ongewijzigd naar de darm om daar als lekkernij voor die bacteriën te dienen. In de eerste plaats zijn daar zogenoemde fructo-oligosacchariden zoals inuline. Dit zijn plantaardige (fructo) suikers (sacchariden) met weinig (oligo) verbindingen. Inuline (heeft niets met het hormoon insuline te maken) zit van nature in bananen, bonen, chicorei, uien, knoflook, maar ook in ongeraffineerde suiker. Een andere niet verteerbare koolhydraatketen wordt Resistant Starch genoemd. Dit komt voor in ondermeer rauwe aardappelen en in zeer onrijpe (bak)bananen. Het is deze vorm van Resistant Starch waar deze post uiteindelijk over gaat. Aardappelzetmeel. Van Honig.

Mensen co-evolueerden met de bacteriën in hun omgeving en dus met de bacteriën in hun darm. Wie mijn communicatie met the lovely Anna van Archeonova heeft gevolgd, weet dat ik gewoon, sterk glycaemisch zetmeel als potentieel pathogeen beschouw. Jager/verzamelaars aten vermoedelijk zeer weinig glycaemisch zetmeel. Resistant starch kregen ze daarentegen waarschijnlijk wel, ook al was de familie Honig toen nog (net) niet in zaken. Uit paleontologisch onderzoek blijkt dat onze nederpaleo-voorouders in de destijds niet ondergelopen rivierdelta tussen Rotterdam en Dover behalve mammoeten, vis en schelpdieren ook veel lisdoddewortels (stinksigaren) op hun menu hadden staan. Lisdoddewortels, maar ook andere antieke wortels en verder eikels (we aten ze, Sigme, maar die eetbaarheid moet ik beter nagaan) en tamme kastanjes, barsten van de RS. Onze voorouders gaven hun levende have achter de navel dus vermoedelijk – binnen hun laag glycaemische voeding – relatief veel RS. Tegenwoordig eten we over het algemeen tamelijk weinig RS. Om een veel te lang verhaal iets korter te maken, steeds meer onderzoeken en een aanzwellende n=1 vloed suggereren dat zelfs mensen die al paleo zijn grote voordelen kunnen boeken als ze hun dankzij paleo/LCHF vaak toch al verbeterde darmflora ook geregeld verwennen met RS. De beste en gemakkelijkste bron van RS in Nederland? Pauken, aanzwellende blazers, vuurwerk, mistig, uitzoomend shot van Meryl Streep in een badkuip op Art Deco pootjes in de Serengeti terwijl op de achtergrond neurowetenschapper Robert Sapolsky smachtend naderbij komt… Honig aardappelzetmeel.

Verreweg de meest uitgesproken proponenten en uitdragers van aardappelzetmeel zijn de Amerikaanse blogger Richard Nikoley, zijn maat Tim Steele (alias Tatertot) en de bloggende farmacoloog Dr. B.G. (voornaam Grace). Zij en hun lezersschare hebben een tamelijk consistent scala effecten verzameld. Wie dagelijks drie keer per dag een theelepel tot een eetlepel (Honig!) aardappelzetmeel door koud water roert en opdrinkt, kan de volgende dingen merken:

Flatulentie (meestal reukloos, meestal tijdelijk)

Dalende nuchtere bloedsuikers

Minder hoge postprandiale bloedsuikerexcursies

Sterk gedempte eetlust

Dalende bloeddruk

Verlies van overtollig lichaamsgewicht

Beter, gelijkmatiger humeur

Verdwijnen van pathologische angsten (gut-brain axis?)

Levendige, vaak ‘romantische’ dromen (gut-brain axis?)

Hogere inspanningstolerantie

Spontaan stoppen met nagelbijten (nagelbijten is mogelijk een manier om SOB’s binnen te krijgen).

Dr. B.G. (zie links onderaan de post) heeft zelfs een lezeres die zichzelf met een combinatie van Soil Based Organisms en Honig aardappelzetmeel lijkt te hebben genezen van een auto-immuunziekte. Bij Nikoley schrijft Grace:

I had a commenter just write about this ‘FEEDING EMPTY ZOO CAGES’ because she did PS for like 3-3.5 months (since august) and no dramatic changes. THEN… she added the recommended SOIL BASED PROBIOTICS

“My fingernails are clear and my cold fingers are gone. Oh, I didn’t want to tell you this just yet. But my Sjogren’s antibody (SSB-LA) turned negative last week! That’s after being on the RS/Probiotics regimen for only 3 weeks! I was on RS since August, however. Also, one of the incipient lupus antibody that I tested positive (Chromatin) turned negative this time! My ANA is positive but with very low titer (1:40). That’s the lowest I ever tested and even normal people test at that level. My rheumatologist will be confused!

If this holds up, and I’m hoping it does, I have cured an autoimmune disease. No symptoms and no antibody: that’s a 100% cure. Not just remission. Being antibody-negative is not supposed to be possible, right? Whither molecular mimicry and eternal damnation, I mean, eternal autoimmune tissue attack? You mean, that’s contolled by the microbiome, too? So much for Dr. Fassano and leaky gut(which I now realize seem to have been a foil … it happens but the underlying condition seems to be gut dysbiosis and bacteria).

Wow, I gotta try this on my aunt who also has Sjogren’s and my cousin who has Lupus. Thanks so much guys. This is not what modern medicine says is possible!”

Personally I’m so grateful for Richard, for synthesizing this information and tirelessly blogging on it! How can it be this easy? IT IS.

Dit, dames en heren, is geen kattenpis.

Diverse mensen met metabool syndroom of diabetes zien met Honig aardappelzetmeel een sterk verbeterde glucoregulatie. Ook mensen die al paleo waren of een LCHF-patroon volgden. Soms fiksen die twee namelijk niet alle neolithische narigheid. Onze eigen paleoheld Mariet Hoen stelde zich op mijn verzoek beschikbaar als proefkonijn. Haar experiment loopt. Aanvankelijk leek de interventie op haar koppige, gecompliceerde vorm van diabetes geen effect te hebben, maar inmiddels lijkt de boot een beetje in beweging te komen. We duimen voor haar en zullen de verdere ontwikkelingen met spanning volgen. Hoewel ik zelf geen gezondheidsklachten had, heb ik deze hack uiteraard ook getest. Ik meet niks en mijn ervaringen zijn dus volkomen subjectief. Meest opvallend na bijna een week: sterk gedempte honger, meer energie, levendige dromen, kalmte en verbeterde conditie (zie ook reacties vorige draad). Michael (voor zover ik weet gezond) merkte echter helemaal niks, terwijl Folkert (ook gezond) zo’n niet aflatende en bovendien sterk bedorven flatulentie produceert dat zijn vrouw heeft gedreigd hem te verlaten. Ofwel: Your fartage may vary 🙂 .

Ter afsluiting nog even iets over boterzuur. Honig aardappelzetmeel (nogmaals, rauw en koud geconsumeerd, zodra je het verwarmt wordt het glycaemisch en is het geen RS meer) zet bepaalde bacteriën in de darm aan tot de aanmaak van dit kortketenige vetzuur. Boterzuur in de colon is waarschijnlijk cruciaal voor een optimale gezondheid. Tenminste een deel van de gerapporteerde gunstige effecten van aardappelzetmeel zijn hier aan toe te schrijven. In vogelvlucht wat boterzuur zoal doet:

Het heeft ontstekingsremmende eigenschappen (in de darm en systemisch).

Het reguleert de differentiatie en proliferatie van de darmcellen (anti kanker).

Het draagt bij aan de elektrolytenbalans.

Het houdt de tight junctions in de darm gezond en beschermt dus tegen ‘leaky gut’ (en daarmee tegen auto-immuniteit).

Het verbetert de motiliteit van de darm (je gaat ’s ochtends af als een reiger, met een beetje pech nog voor de koffie).

Het reguleert het immuunsysteem door stimulatie van de vorming van T-regulatoire cellen.

Meer lezen (veeeel meer):

Richard Nikoley (Free The Animal)

Dr. B.G. (Animalpharm)

Dr. Stephan Guyenet (Whole Health Source)

MrHeisenbug

En nou niet allemaal naar de Vomar rennen, er is nog niks bewezen 🙂 !