Paleo & LCHF (Willem & Guido): vriendjes of aartsvijanden?

Dit was bedoeld als korte reactie op Willem, die paleo en LCHF als twee verschillende entiteiten ziet. Het werd een wat lang antwoord. En dus maakte ik er maar een post van 🙂 .

Willem, ik begrijp waar je vandaan komt, maar in de praktijk is er als je de per definitie irrelevante afslankfora buiten beschouwing laat nauwelijks nog sprake van een schisma tussen low carb en paleo. Vanochtend luisterde ik naar een aardig interview met de Noorse ‘lav karbo’ (low carb) arts Sofie Hexeberg. Zij vertelde hoe zij aanvankelijk (zeg twintig jaar geleden) uitkwam bij low carb als een soort van universele therapeutische interventie, puur op basis van het toen beschikbare fundamentele en klinische onderzoek in de pubmed database. Gaandeweg ontdekte zij dat een deel van haar patiënten (van diabeten tot mensen met chronisch inflammatoire ziekten) niet zo spectaculair op de interventie reageerde als ‘zou moeten’. Op dat moment vatte het ‘wij zijn in principe een vangstvolk’ idee post in haar bewustzijn. Ze raadde die non responders aan om ook die één of twee sneetjes brood per dag te elimineren, of de zuivel eruit te knikkeren en vrijwel altijd kwam dan alsnog de gewenste verbetering. Nu zegt zij: “Als je puur de dingen die we voor de landbouwrevolutie niet gegeten kunnen hebben ontwijkt, hoef je eigenlijk niet meer na te denken over de macronutriëntsamenstelling van je voeding.” Later ontdekte zij ook de relevantie van maaltijdfrequentie en IF.

Hexeberg arriveerde dus bij paleo via de toen al extensieve low carb literatuur. Tim Noakes komt ook via die deur binnen, na lezing van Taubes en simpelweg omdat er momenteel meer literatuur is over LCHF dan over paleo. Guido idem dito. Jij en ik arriveerden in eerste instantie bij paleo loerend door die troebele lens van de evolutie. En hebben daarom van meet af aan ook al die andere relevante omgevingsfactoren in onze rugzak gehad. Maar we moeten beiden toegeven dat we daardoor ook in zekere zin bij LCHF uitkwamen. Want paleo is uit de aard der zaak relatief laag glycaemisch. En het zou oneerlijk zijn om te beweren dat mensen als Guido, Noakes en Hexeberg de niet voedingsgerelateerde mismatch factoren (slaap, zonlicht, lichamelijke activiteit, gedrag, etc) niet op de radar hebben, want dat hebben ze doorgaans wel. De LCHF’ers staan open voor het paleoperspectief, op een enkele fundamentalistische keto-Jihadist na. Zuivel en aandeel vet kunnen hangijzers zijn, maar vormen doorgaans geen aanleiding voor een breuk in de coalitie 🙂 .

Ik ben het met Fred-Jan (zie onder het artritisdraadje) eens dat het Bierviltje (Lindeberg Style Paleo) vooralsnog het enige werkelijk veilige model is, omdat sommige mensen op de wat langere termijn aantoonbaar niet gedijen op een very low carb aanpak. Om het dicht bij huis te houden, Marye ging ‘nog net niet dood’, Carla verloor aan kracht en uithoudingsvermogen en Mariet zag het ‘paradoxale’, maar niet bepaald unieke verschijnsel van de op termijn verslechterende glucoregulatie, met gestaag omhoog kruipende bloedsuikers en HbA1c’s. Aan de andere kant zijn er mensen als Georgia Ede en Michael, die floreren (hun leven terugkregen en zich nooit beter voelden) op een voeding van vlees, vet en misschien wat groente. Al die ervaringen zijn echt en zeer belangrijk.

Laten we de perceptieverschillen overboord zetten en ons richten op de vraag waar die verschillen in therapeutisch effect op berusten. Je kunt er vergif op innemen dat individuele en misschien zelfs wel tijd- en plaatsgebonden reacties op verschillende macronutriëntverhoudingen iets te maken hebben met de darmflora. Gert vroeg zich vanochtend af of het niet een tikje ironisch is dat paleo’s hun toevlucht zoeken in aardappelzetmeel, nota bene een koolhydraat. Ik vind van niet en ik zal proberen uit te leggen waarom niet. Een jaar of tien geleden las ik een obscuur verslag uit 1929 of zo, over glucosetolerantietests die waren gedaan bij Inuït die na een lange, barre voettocht op de thee gingen in een lokaal ziekenhuis. “Willen jullie dit even opdrinken? Dan gaan wij jullie de komende twee uur even leksteken.” Je ziet het voor je. Deze mensen waren in ketose, maar tegelijk enorm glucosetolerant. Hun bloedsuiker beschreef een kort, laag piekje en was binnen een half uur of zo weer terug op baseline. Dat is volkomen in tegenstelling met wat wij op grond van onze moderne waarnemingen zouden verwachten. Mensen die low carb gaan, ontwikkelen fysiologische insulineresistentie en hebben tijdelijk een slechte, vaak zelfs diabetische glucosetolerantie. Die toestand verdwijnt als bekend na maximaal een paar dagen koolhydraten eten. Dit wordt als ‘functioneel’, als volkomen normaal beschouwd. Maar is het dat? Waarom waren die Eskimo’s, die met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid very keto adapted waren, tegelijk waanzinnig glucosetolerant? Ik kan slechts één hypothese bedenken. Deze mensen aten naast hun vlees en vet substantiële hoeveelheden van allerlei eetbare wortelstelseltjes. Die leveren nauwelijks verteerbare koolhydraten, maar wel Resistant Starch. In onze contreien waren we 20.000 jaar geleden gek op lisdoddewortels. Nogmaals, ik heb ze zelf gegeten, het merg smaakt niet zoet, maar vult behoorlijk en sinds kort weet ik dat dit staple food van onze voorouders een rijke bron van RS is. Alle eetbare knollen en wortelstelsels bevatten in het wild relatief weinig verteerbaar zetmeel, maar veel RS. Met andere woorden, het zou best eens kunnen dat wij universeel zijn geëvolueerd met een bepaalde minimale hoeveelheid RS en dat een ‘ideale’ darmflora alleen kan bestaan bij de gratie van een evolutionair normale (ik speculeer) RS-aanvoer. Om bij Gert terug te komen, in dat geval zou aanvulling van een paleo- of LCHF-voeding met aardappelzetmeel of bakbananenmeel geen ironische interventie zijn, maar simpelweg een compensatie voor een cruciaal prebioticum dat in het supermarklandschap (waarin wij nu eenmaal jagen en verzamelen) niet of nauwelijks voorhanden is.

Benieuwd naar jullie verdere gedachten. Dank voor de discussie.