“Wat bedoelt u in vredesnaam!”

Koppig vasthouden aan een Nokia uit het stenen tijdperk heeft voordelen, maar is vaak ook gewoon onhandig. In onze alsmaar virtueler wordende maatschappij ben je met het neolithische equivalent van rooksignalen simpelweg een communicatieve invalide. Zo kon ik bij gebrek aan smartfoon dinsdag geen kiekjes maken van het diner dat werd geserveerd op de bijscholingscursus voor artsen over de darm-microbiota in Houten (Ziek van Darmproblematiek). Liet Esther gisteren plaatjes zien van goede snacks op de Nutritional Science Days, ik had vanuit het Van der Valk complex in Houten beelden de wereld in kunnen zenden van het Absoluut Perfecte Paleo Maal. Of het op verzoek van de organiserende sponsor was gedaan weet ik niet, maar het buffet werd gedomineerd door verse en perfect bereide paleo items, zoals gevogelte, diverse soorten vis, schaaldieren en een variëteit aan groenten en fruit. In tegenstelling tot wat gebruikelijk is, moest je hier bijna zoeken naar soortvreemde zooi als pasta, brood en kroketten, al wisten veel bezoekers juist die producten feilloos te vinden 🙂 .

De lezingen waren zeer informatief, maar het kennisniveau van de deelnemende artsen was naar mijn idee aan de lage kant. Tekenend daarvoor was dat ik als journalistje in de kennisquiz aan het eind van de rit op een gedeelde tweede plaats eindigde, terwijl ik struikelde over een vraag waarop ik welbeschouwd het juiste antwoord gaf. Simpele en logische vragen van mij over bijvoorbeeld zonuline-expressie en de functie van de tight junctions werden gretig beantwoord door de sprekers, maar het publiek was vaak één groot vraagteken. Geeft niks, het is al heel verheugend dat zo veel artsen de moeite nemen om naar een congres over het microbioom te komen.

Deze dag bevatte zoals verwacht ook weer een Hoe Is Het Mogelijk Moment. Medisch moleculair microbioloog Dr. Paul Savelkoul hield een interessante lezing over zijn onderzoek naar de rol van het microbioom in de etiologie en pathogenese van de ziekte van Crohn. Hij en zijn team focussen volledig op verschillen tussen een ‘gezond’ microbioom en een eventueel ‘Crohn’s microbioom’. Na in detail te hebben uitgelegd hoe een darm-microbioom tegenwoordig in kaart wordt gebracht, vertelde hij over zijn onderzoek met echte Crohn-patiënten. Hij legde uit dat één groep patiënten een interventievoeding kreeg terwijl de controlegroep niets veranderde. Hij liet een plaatje zien van het effect daarvan na enkele weken. In de interventiegroep was de darm volledig uitgeheeld, in de controlegroep was de darm nog net zo verschrikkelijk ontstoken als voor het experiment. Vervolgens ging Savelkoul uitgebreid in op de verschillen in microbiota na de interventie. Voorlopige conclusie van die analyses: er zijn patronen, maar wat ze betekenen weten we eigenlijk niet.

Dus ik stak mijn hand op en vroeg: “Kunt u iets zeggen over die interventievoeding?”

Stilte. Vervolgens: “Wat bedoelt u?”

“Nou, gedurende die paar weken interventievoeding ging de Chrohn’s volledig in remissie. Er moet dus iets aan die voeding zijn dat maakt dat de ziekte verdwijnt. Daarom vind ik het interessant om te horen waar die interventievoeding uit bestond. Wat waren de karakteristieken ervan?”

Stilte. Vervolgens: “Ik heb geen idee.” Keek naar een medewerker die in de zaal zat. “Weet jij wat er in die gels en drankjes zit?” Medewerker: “O, dat is zo’n standaardvoeding waarvan we weten dat de Crohn’s er beter van wordt. Alles zit er in en zo. Verder niks bijzonders.”

Meijer, met bonzend hart, bijna letterlijk de haren uit zijn kop trekkend: “Maar waarin verschilt die voeding – waarop de Crohn’s verdwijnt – van de gewone voeding – die de Crohn’s in stand houdt? Dat lijkt me toch een valide of zelfs cruciale vraag, want daarin zit een mogelijk antwoord op de vraag wat Crohn’s uitlokt bij mensen met een predispositie.”

Stilte. “Geen idee. Maar laten we verder gaan met de resultaten van ons onderzoek.”

Waarna de (mega interessante, daar niet van) verhandeling over talloze soorten darmbacteriën en de rol die ze al of niet spelen in de etiologie van de ziekte van Crohn verder ging.

Wat illustreert dit? Het illustreert het gebrek aan normale nieuwsgierigheid en creativiteit dat extreem gespecialiseerde en vaak briljante onderzoekers aan de dag leggen in hun queeste. Ze willen in dit geval weten wat de ziekte van Crohn veroorzaakt, ze willen uiteindelijk een interventie vinden, maar ze zijn volkomen blind voor het antwoord dat zeer waarschijnlijk in hun eigen, uitsluitend voor onderzoeksdoeleinden aangewende interventie besloten ligt.

In de pauze werd ik bij de pisbakken aangesproken door een MDL-arts. “U heeft zich goed ingelezen, moet ik zeggen. Maar waarom hecht u toch zo veel waarde aan de samenstelling van die interventievoeding?”

Ik probeerde het nogmaals uit te leggen, maar dat resulteerde slechts in een glazige blik.

Het idee dat omgevingsfactoren, zoals voeding, een belangrijke rol spelen in de etiologie van vrijwel alle ziekten, is voor veel onderzoekers en artsen niet meer dan een vage abstractie. Terwijl ze die factoren in een onderzoekssetting beïnvloeden om downstream verschillen tussen zieken en niet meer zieken te kunnen bestuderen. Zoals de Britten zeggen: The mind boggles.

Het zal nog een flinke poos duren voor de beoefenaren van de life sciences het leidend principe van de biologie gaan toepassen in hun pogingen ziekte en gezondheid te begrijpen. Gelukkig kan iedere boerenlul dat gewoon zelf doen. En de tarwe en melkeiwitten die in die interventievoeding ongetwijfeld ontbraken, mijden als de Zwarte Dood.