Is er een dokter in de zaal?

Arjan Gunst vertelt hoe hij met een koolhydraatberperkte voeding zijn diabetes type 1 controleert. Naast hem Ina van de Nes en Wim Tilburgs. (Foto: Yvonne Lemmers)

Twee dingen goed onthouden (Joop den Uyl):

1 Artsen redden dagelijks levens met hun voortreffelijke acute zorg en verdienen daarvoor het grootste respect. We mogen de Lieve Heer op onze blote knietjes danken dat we in Nederland wonen, want er zijn weinig plekken in de wereld waar de acute zorg zo goed voor elkaar is als hier. Hartinfarct? Beroerte? Plat als een pannenkoek op het asfalt? Breng mij alsjeblieft met zo’n hypermoderne ambulance of helikopter naar de witte jassen.

2 Artsen die nieuwsgierig zijn naar het evolutionaire perspectief op ziekte en gezondheid en zelfs de moeite nemen een congres daarover te bezoeken, zijn helden.

Op het gesmeerd verlopen en volgens mij goed ontvangen derde Nederlandse Ancestral Health Symposium afgelopen zaterdag in Maastricht was voor het eerst ook een sessie ‘Experts by experience’, waarin drie patiënten vertelden over de resultaten die zij hebben geboekt door hun leefstijl en met name hun voeding meer in overeenstemming te brengen met de omstandigheden waaronder de menselijke fysiologie is geëvolueerd. Moedig en openhartig vertelden zij over de transformatie die zij hebben doorgemaakt nadat zij tegen de adviezen van hun zorgverleners in een paleo-achtig en/of LCHF voedingspatroon zijn gaan volgen.

Ik wil deze ervaringen later uitvoeriger beschrijven, maar zal ze in deze post heel kort doornemen.

Arjan Gunst (25) heeft sinds zijn negende diabetes type 1. Zoals zoveel mensen met deze aandoening maakte hij in zijn pubertijd een ontkenningsfase door en verwaarloosde hij zijn ziekte, maar toen hij de realiteit accepteerde besloot hij zich voorbeeldig te gedragen en zijn ziekte zo goed mogelijk te managen. Precies volgens de richtlijnen van zijn internist en diabetesverpleegkundige at hij volgens de Schijf van Vijf en compenseerde hij zijn koolhydraatinname met exogene insuline. Het resultaat was de gebruikelijke bloedsuikerachtbaan en de torenhoge HbA1c’s die voor deze categorie diabeten vrij normaal zijn. Toen Arjans oogarts vorig jaar beginnende retinopathie vaststelde, besloot hij dat er wat moest gebeuren. Gesteund door zijn ouders die zelf al eerder een paleo-achtige leefstijl waren gaan volgen omdat ze zo functioneel mogelijk ouder willen worden, verlaagde hij zijn koolhydraatinname dramatisch. In die omschakeling werd hij intensief begeleid door diëtiste en diabetesverpleegkundige Harriët Verkoelen, misschien wel de allereerste zorgprofessional die Nederlandse diabeten met een koolhydraatarm voedingspatroon op het droge begon te helpen. Het effect laat zich raden. Zijn insulinebehoefte daalde enorm, zijn bloedsuikers werden laag en stabiel, zijn HbA1c halveerde en is nog steeds dalend, hij voelt zich veel beter en zijn retinopathie verdween. Allemaal al vele malen eerder gedocumenteerde waarnemingen en logisch bovendien. Zijn artsen daarentegen, vinden het maar niets. Ze zijn niet geïnteresseerd in het waarom van de spectaculaire verbetering, voorspellen hel en verdoemenis en doen tot op de dag van vandaag verwoede pogingen om hem op andere gedachten te brengen. Tijdens de sessie in Maastricht zei Arjan daarover enigszins besmuikt: ‘Ik heb, in alle bescheidenheid, het gevoel dat ik ze niet echt nodig heb.’

Ina van de Nes werd in haar vroege jeugd op allerlei onvoorstelbare manieren gruwelijk misbruikt. Haar hersenen kozen als overlevingsstrategie voor de meervoudige persoonlijkheidsstoornis. Ze kent vrijwel alle psychiaters van Nederland en er was een periode dat haar dagvoorraad medicijnen niet in een Albert Heijn tas paste. Bij wijze van spreken. Ze kreeg ook aortaklepinsufficiëntie, maar dat was een bijzaak in alle ellende. Een toevallige ontmoeting met de hier welbekende Hannie Schaft-achtige diëtiste Connie Hoek bracht Ina op het evolutiegeneeskundige pad. Ze voerde een paleo-achtig eetpatroon in. Om een heel lang verhaal wat af te snijden, vandaag leidt ze zonder medicatie een min of meer normaal leven en de nog niet zo lang geleden aangekondigde hartklep-operatie is voor onbepaalde tijd uitgesteld. Niet meer nodig, oordeelt de cardioloog. Ook haar behandelaars hebben weinig belangstelling voor het waarom van haar plotselinge en toch vrij opmerkelijke vooruitgang. Ina’s eigen verklaring is dat de correctie van haar fysiologie haar brein de energie geeft om de trauma’s op een productievere manier te verwerken. Wat mij logisch in de oren klinkt. Ina vraagt zich af hoe intelligente mensen die met de beste bedoelingen voor geneeskunde kozen, zo weinig belangstelling voor biologie en opmerkelijke klinische waarnemingen kunnen hebben.

Nummer drie: Wim Tilburgs. Bezoekers van deze plek kennen hem als de Libanonveteraan die zijn diabetes type 2 en de vele complicaties die hij al had ontwikkeld omkeerde met een ketogeen dieet. In Maastricht vertelde Wim over een minder bekende kant van zijn transformatie. Voordat Wim diabetes ontwikkelde had hij last van oorlogsverslaving. Mensen die gedurende langere tijd geregeld in een besloten groep aan groot gevaar bloot staan, vallen als ze weer terugkeren naar meer normale omstandigheden in een gat. Ze missen het gevaar en de kameraadschap en gaan op zoek naar kicks. Wim deed heel gekke dingen, waar hij liever niet te veel over uitweidt. Wel vertelde hij: ‘Als veteraan ben je in potentie gevaarlijk, dus werd ik, terecht, nu en dan in een isoleercel gezet.’ Toen hij diabetes kreeg en geen energie meer had, sloeg het thrill seeking copingmechanisme om in een klinische depressie. Long story short: Wims brein is nadat hij zijn levensstijl omgooide in balans gekomen. Hij is niet meer depressief, maar hij heeft ook geen behoefte om onverantwoorde risico’s op te zoeken. Ook Wim kon al zijn psychiatrische medicatie bij het klein chemisch afval dumpen en ook Wim ontmoette bij zijn hulpverleners slechts een glazige blik.

Er zaten zaterdag heel wat artsen in de zaal. Fantastisch. Wat ik mij als moderator van deze sessie niet direct realiseerde is dat de volstrekt invoelbare verontwaardiging van de drie patiënten en mijn waarschijnlijk hier en daar licht snerende opmerkingen aan het adres van de behandelaars, de dokters in de zaal tegen de borst zouden kunnen stuiten. Later hoorde ik van mede-organisator Birgit, die zelf huisarts is, dat meerdere goedbedoelende artsen zich min of meer te kakken gezet voelden. Overigens niet alleen bij de sessie over patiëntervaringen, ook bij de lezing van Hanno Pijl, waar een mevrouw op een bepaald moment uitriep: ‘Maar hierover heb ik tijdens mijn opleiding niets gehoord.’

En dat is natuurlijk niet de bedoeling. Ik zou de dokters die zich onheus aangesproken voelden willen vragen zich even te verplaatsen in de huid van die drie patiënten. Zij deden precies wat jullie professie hen opdroeg te doen en werden zieker en zieker. Toen zij tegen deze adviezen ingingen, werden zij beter. Vervolgens ontmoetten zij vooral boosheid en tegenwerking. Hun verontwaardiging is volkomen normaal, maar zeker niet gericht tegen artsen die wel bereid zijn om zelf na te denken. Daarvan komen er steeds meer en ik denk dat ik namens de hele organisatie van AHSNL spreek als ik zeg dat we beretrots zijn dat een paar van hen er bij waren in Maastricht. Jullie zijn helden, alleen al omdat jullie luisterden. Thanks.