AHS in Maastricht, Hadza-knollen en spreker Stephanie Schnorr

Zoals een geschiedenisleraar die ik tot op de dag van vandaag nog eens hoop tegen te komen in een verlaten steegje ergens in de jaren ’70 altijd zei in de met zinderende verwachting bezwangerde weken voor de grote vakantie: Nog acht poopie days! In ongeveer dezelfde geest zeg ik ook vandaag ‘Nog acht poopie days!’, want op zaterdag 30 september wordt aan de Faculty of Psychology and Neuroscience van de Universiteit van Maastricht het derde Nederlandse Ancestral Health Symposium gehouden. Zie hier voor het programma. Er hebben zich inmiddels al 6 mensen ingeschreven, onder wie 2 lezers van dit blog, dus je kunt je voorstellen dat we als organisatie op een wolkje zitten. Van zo’n opkomst hadden we niet durven dromen. Het is vooral fijn voor onze gewaardeerde huisarts en huisartsenopleider Birgit, die zo ongeveer het onmogelijke heeft verricht om een en ander logistiek van de grond te tillen. Echt, de overweldigende belangstelling van al die mensen die iets willen terugdoen voor de informatie die ze hier en via andere aan het symposium gelieerde kanalen krijgen toegeschoven is hartverwarmend. Dank, dank, dank.

Het zal zaterdag over een week vooral een hands on aangelegenheid worden. Veel lezingen van clinici die evolutionaire geneeskunde in de een of andere vorm in hun eigen praktijk toepassen en zullen vertellen over onder andere hun resultaten, eventuele valkuilen en over de bejegening door collega’s en instanties die dat gedoe met Darwin maar vaag vinden. Daar hebben we dit jaar bewust voor gekozen, met als resultaat dat accreditatie voor huisartsen prompt werd geweigerd op grond van ‘te onwetenschappelijk’. Vorig jaar werd ook al moeilijk gedaan over Alessio Fasano met zijn verdachte praatjes over gluten en tight junctions, ook al lieten we hem in debat gaan met een uitgesproken scepticus. Accreditatiecommissies zijn allergisch voor twee dingen: klinische waarnemingen en wetenschappelijk onderzoek naar zaken die nog niet kristalhelder op de radar van de mainstream staan. Dit alles ter verdediging van de status quo. Veronderstel dat dokters zelf zouden gaan nadenken en stoute conclusies zouden trekken. Dat moeten we niet hebben. Overigens heeft Birgit voor de diëtisten merkwaardig genoeg wel de volledige accreditatiepot kunnen binnenslepen, waarvan akte.

Anyway, min of meer op het laatste moment hebben we ook besloten nog een extra hard core wetenschapper naar Maastricht te halen: archeologe Dr. Stephanie Schnorr, verbonden aan onder meer de Human Origins Group aan de Universiteit van Leiden, de Universiteit van Oklahoma en het Max Planck Instituut in Leipzig. Stephanie heeft onderzoek gedaan naar het microbioom van de Hadza, jager-verzamelaars in een uithoek van Tanzania die leven van knollen, baobab en, als de jacht uitkeert, vlees. Het zal niet verbazen dat ze in de met veel tact ingezamelde poepmonsters een veel grotere variëteit aan bacterien vond dan gebruikelijk is in de poepmonsters van mensen die een SDCD eten. Maar dat wisten we eigenlijk al dankzij Jeff Leach. Veel interessanter was – vind ik – dat ze de knollen die de Hadza eten grondig analyseerde. Eten die mensen met al die knollen minstens zo hoogglycaemisch als de gemiddelde Westerling? En klopt Richard Wranghams door Natuurwinkelvolk doodgeknuffelde theorie dat wij onze complexe hersenen te danken hebben aan het koken van knollen, die ‘immers’ de energie voor dat peperdure weefsel kunnen leveren?

Om dat uit te zoeken mikte Stephanie zowel rauwe als gekookte Hadza-knollen in het kunstmatige spijsverteringsstelsel dat staat opgesteld bij TNO in Zeist (niet ver van waar ik mijn cum laude afgeronde studie tot fietsenmaker volgde, maar dit terzijde). Het apparaat heeft een knedende maag die zoutzuur produceert, een dunne darm die met behulp van pancreassappen en galzuren voedingsstoffen afbreekt en opneemt, een in het geval van dysbiose voortdurend ruftende colon, et cetera. Het is een vrij uniek ding. Je kunt hem huren, maar de wachtlijst is lang. Wat vond ze? Ten eerste is het zetmeelgehalte van de Hadza-knollen – en dus van de knollen die wij als (wannabe) sapiens zullen hebben gescoord – veel en veel lager dan het zetmeelgehalte van een aardappel. Beide zijn knollen, maar daar houden alle overeenkomsten op. Koken en roosteren, zo ontdekte de Amerikaanse, veranderde vrijwel niets aan de zetmeelsamenstelling en beschikbaarheid. De knollen waarop wij evolueerden bevatten veel water, veel vezel en kleine beetjes zetmeel. Niets minder dan een falsifiëring van de Wranghamianen.

Het knollenonderzoek geeft steun aan de theorie die een van de belangrijkste pijlers van dit blog vormt: die van de cellulaire versus acellulaire koolhydraatbronnen van de microbioloog en binnenkort arts Ian Spreadbury, aka The Spread. Ik heb hier al zo vaak over uitgeweid dat ik je er niet nogmaals mee zal vermoeien. Als AHSNL overleeft willen we in de toekomst een symposium organiseren met als thema Ancestral Macronutrients; Did They Differ And Does It Matter, starring onder anderen Ian Spreadbury. Hij wil heel graag komen, zit alleen altijd krap in de tijd. Wie zaterdag 30 september naar Maastricht komt, krijgt alvast een voorproefje. Ik heb begrepen dat studenten voor een habbekrats naar binnen kunnen. Doe er je voordeel mee!