Zojuist lees ik bij de vrienden van Foodlog (peace!) dat Foodwatch wil dat Becelproducten met hoge concentraties plantensterolen worden verboden. Plantensterolen blokkeren de (her)opname van cholesterol in de darm, waardoor er minder chole-sterol en meer planten-sterol gaat circuleren. Dit resulteert in een lager LDL-gehalte en een tevreden dokter-die-niet-verder-kijkt-dan-zijn-neus-lang-is. Cholesterol is absoluut noodzakelijk voor het leven, plantensterol kunnen we daarentegen missen als kiespijn. Er zijn sterke aanwijzingen dat onnatuurlijke concentraties plantensterolen het risico op atherosclerose en hart- en vaatziekten behoorlijk verhogen. Om die reden zijn Becel Pro Activ en andere cholesterolverlagende producten met plantensterolen in Canada nooit toegelaten. De absolute specialist op dit gebied in Nederland is collega Toine de Graaf, die ondermeer dit stuk schreef. Ik vind plantensterolen in suprafysiologische doses verdacht, maar er zijn heel andere redenen om ‘hartvriendelijke’ margarines te mijden als de pest. Daarom hier een oudje uit 2006, geschreven naar aanleiding van het Women’s Health Initiative.
‘Let op vet’ is een zinloos en voor mensen met hart en vaatziekten zelfs gevaarlijk advies. Dat is de uitkomst van het Women’s Health Initiative, de grootste interventiestudie naar de invloed van vet op de gezondheid die ooit werd uitgevoerd.
Februari 2006 was een gedenkwaardige maand voor iedereen die ook maar in de verte is geinteresseerd in de relatie tussen voeding en gezondheid. Het prestigieuze Journal of the American Medical Association publiceerde de resultaten van de grootste interventiestudie die ooit is gedaan naar de invloed van voeding op hart- en vaatziekten (1) en kanker (2,3). Dit reusachtige project, het Women’s Health Initiative, volgde maar liefst 48.835 vrouwen van 50 tot 79 jaar gedurende ruim acht jaar. De dames die door het lot in de interventiegroep werden geplaatst, werden intensief begeleid om de dagelijkse inname van vet terug te brengen tot maximaal 20 procent van de totale energie-inname, om de consumptie van groenten en fruit op te voeren tot ten minste zes porties per dag en om dagelijks ten minste zes maal een graanproduct te nuttigen. Tijdens een peiling in het zesde jaar van het onderzoek bleek de vetconsumptie in de interventiegroep op gemiddeld 37 procent te liggen (waarvan 9,5 procent verzadigd vet), in vergelijking tot bijna 40 procent (waarvan 12,4 proecent verzadigd) in de controlegroep. In de interventiegroep werden ook daadwerkelijk meer groenten, fruit en graanproducten gegeten.
Na ruim acht jaar bevestigde het gigantische WHI-project wat iedereen die de literatuur zorgvuldig heeft gevolgd al lang en breed wist: een vetgereduceerde voeding beschermt niet tegen hart- en vaatziekten en kanker. Werd vorig jaar in de Malmö-Study, een vijfjarig prospectief onderzoek onder ruim 15.000 inwoners van de Zweedse stad Malmö, al vastgesteld dat mensen minder hartinfarcten krijgen naarmate ze meer verzadigd vet en minder linolzuur gebruiken (4), WHI liet zien dat vetreductie geen invloed heeft op de totale sterfte, de incidentie van en sterfte aan hart- en vaatziekten en de sterfte aan kanker. Voor bepaalde subgroepen resulteerde het low-fat dieet zelfs in een aanzienlijk hoger risico op zowel hartinfarcten als borstkanker.
Waar de auteurs – die een diametraal andere uitkomst hadden verwacht – schoorvoetend toegeven dat ‘de resultaten van dit onderzoek de huidige magere adviezen ter preventie van hart- en vaatziekten en kanker niet rechtvaardigen’, wijken aanhangers van de veronderstelling dat vetreductie verstandig is geen graad van hun koers af. Gezondheidsorganisaties als het Voedingscentrum en de Nederlandse Hartstichting geven bij monde van hun woordvoerders te kennen dat de studie geen aanleiding geeft om de huidige magere adviezen bij te stellen. Ze menen dat de vetreductie in de interventiegroep niet veel voorstelde en dat er met name weinig verschil was in de inname van verzadigd vet. Ze refereren daarbij aan de inderdaad nauwelijks verschillende cholesterolspiegels in de beide groepen.
Wie de beschikbare literatuur nucher overziet, kan slechts concluderen dat deze gezondheidsautoriteiten wanhopig hun best blijven doen een reeds veertig jaar geleden overleden paard (het idee dat verzadigd vet ‘gevaarlijk’ is en dat ‘cholesterol’ atherosclerose en hart- en vaatziekten veroorzaakt) te reanimeren. De afgelopen decennia heeft een hele reeks strak gecontroleerde interventiestudies haarscherp duidelijk gemaakt dat vermindering van de inname van verzadigd vet niet tot minder hart- en vaatziekten en niet tot vermindering van de totale sterfte leidt (5). Een aantal van deze studies vond wèl iets anders: een toenemende cardiovasculaire mortaliteit in groepen die werden geinstrueerd minder verzadigd vet en méér linolzuurrijke olieën en vetten te consumeren. De enige (te pas en te onpas aangehaalde) uitzondering was de Los Angeles Veteran Study (6), waarin in de vetbeperkte groep een bijna significante daling van het aantal dodelijke infarcten werd gemeten. In de kleine lettertjes van deze studie wordt echter vermeld dat zich in de controlegroep veel meer zware rokers bevonden. Desondanks – en ook dat staat in de kleine lettertjes – ontwikkelde de niet rokende interventiegroep significant méér kanker. Bij obducties bleken de aorta’s van mannen die het vetarme, linolzuur-verrijkte dieet hadden gevolgd bovendien aanzienlijk forsere atherosclerotische plaques te bevatten. Met deze gegevens in het achterhoofd is het niet gewaagd om te veronderstellen dat de vrouwen in het WHI zouden hebben geprofiteerd van een drastische reductie van de inname van linolzuur, bij gelijkblijvende of grotere inname van verzadigd en enkelvoudig onverzadigd vet.
WHI is de zoveelste klap in het gezicht van mainstream voedingsvoorlichters. Hartstichting en Voedingscentrum – de ‘onafhankelijke’ instanties die in Nederland sinds jaar en dag het gebruik van ‘hartvriendelijke’, linolzuurrijke margarines van voedingsgigant Unilever aanbevelen – worden steeds vaker geconfronteerd met een oncomfortabele discrepantie tussen studieresultaten en hun ogenschijnlijk in graniet gebeitelde boodschap. Zo liet WHI zien dat het magere dieet voor de subgroep met reeds vastgestelde hart- en vaatziekten ronduit desastreus was (1). Deze vrouwen hadden een bijna 30 procent verhoogd risico op zowel fatale als niet-fatale infarcten. Dit is dubbel pijnlijk, omdat deze onfortuinlijke groep minder verzadigd vet en méér linolzuur gebruikte, exact conform de adviezen die ook in Nederland worden gegeven (7,8,9). Voedingsautoriteiten waren er als de kippen bij om erop te wijzen dat beide groepen gedurende het onderzoek vergelijkbare cholesterolwaarden behielden. Als de dames in de interventiegroep een beetje beter hun best hadden gedaan, meer linolzuurrijke margarines hadden gegeten en dus hun cholesterol wat verder omlaag hadden gebracht, zouden ze wel degelijk beter af zijn geweest, zo hield Prof Dr Frans Kok, hoogleraar humane voeding aan de Landbouwuniversiteit Wageningen de luisteraars van het radioprogramma De Tros Nieuws Show voor. Collega’s hanteerden in binnen- en buitenlandse media het argument dat acht jaar te kort is om de heilzame effecten van een vetgereduceerde voeding aan te tonen.
Beide inderhaast geformuleerde post-hoc verklaringen hebben een schrijnend Hans Christian Andersen-gehalte en getuigen van een zorgwekkende hardleersheid. In 2004 publiceerde het American Journal of Clinical Nutrition een hoogst interessante studie. Onderzoekers van Harvard analyseerden de voedingsgewoonten van 235 vrouwen met vastgesteld coronairlijden. De vrouwen werden ingedeeld in vier groepen, op basis van het aandeel verzadigd vet in hun voeding. Bij alle vrouwen werd middels angiografie de mate van atherosclerose in de kransslagaderen in kaart gebracht. Na ruim drie jaar werden opnieuw angiogrammen gemaakt om de progressie van de aderverkalking te bepalen. Ruim 2.200 kransslagadersegmenten konden worden vergeleken. De vergelijking liet geen enkele ruimte voor twijfel. Hoe minder verzadigd vet de vrouwen hadden gegeten, hoe sneller de plaques in hun kransslagaderen waren gegroeid en hoe ernstiger de vernauwingen. Bij de vrouwen die het meeste verzadigd vet hadden gegeten, was de atherosclerose het minst voortgeschreden en was het klinische beeld het gunstigst (10). De auteurs weten de snel voortschrijdende atherosclerose in de low-fat groep vooral aan de hogere inname van geraffineerde koolhydraten en de daarmee samenhangende postprandiale glucose- en insuline-excursies.
Is de acht jaar die WHI duurde te kort om in een groep oudere vrouwen het effect van een dieetinterventie te meten? Dat is uiterst onwaarschijnlijk. Interventies die echt werken, werken meestal snel. Een krachtig effect is bovendien vaak meetbaar in een relatief kleine groep. Een uitstekend voorbeeld is omega-3 suppletie. De GISSI Prevenzione studies, het DART trial en de Lyon Diet Heart Study (11, 12, 13) realiseerden een massieve mortaliteitsdaling (bestaat er een harder eindpunt?) in een fractie van de tijd die WHI liep. Lyon Diet Heart werd zelfs na twee jaar gestaakt omdat het ethisch niet verantwoord werd geacht de controlegroep de overduidelijke voordelen van omega-3 suppletie (in de vorm van alfa-linoleenzuur) nog langer te onthouden. Cholesterol speelde geen rol, want de cholesterolprofielen bleven in deze studies min of meer gelijk in alle groepen. De roep van veel voedingsautoriteiten om een verlengde en ‘strengere’ WHI (nog minder totaal vet, een nog hoger aandeel linolzuur opdat dat vermaledijde cholesterol wèl zakt) raakt kant noch wal. Waarom zouden we mensen lastig vallen met een smakeloze, bewezen nutteloze en zeer waarschijnlijk schadelijke interventie als er ook snel werkende, evidence based alternatieven zijn?
Het antwoord luidt: omdat deze levensreddende alternatieven het cholesterolgehalte niet verlagen. Voedingsmiddelen die niet tot cholesterolverlaging leiden, kunnen niet als ‘goed voor hart- en bloedvaten’ in de markt worden gezet en zijn daarom niet lucratief genoeg. Het publiek is immers veertig jaar lang voorgehouden dat cholesterolverlaging de sleutel is tot cardiovasculaire gezondheid. Zonder een linolzuurrijk, cholesterverlagend smeersel, géén preventie, is de gedachte. De gezondheidsbewuste consument éíst bij wijze van spreken Becel Pro-Aktiv. Het idee is zo diepgeworteld en zo wijd verbreid, dat de Lyon Diet Heart Study door het New England Journal of Medicine werd geweigerd ‘omdat de interventie weliswaar de sterfte met 70 procent verminderde, maar geen cholesterolverlaging teweeg had gebracht’.
Dit onwetenschappelijke, haast fundamentalistische vasthouden aan een hypothese die feitelijk nooit levensvatbaar is geweest, wordt door de margarine-industrie (die het gedrocht overigens ook hielp ontwerpen) schaamteloos uitgebuit. Michèl de Lorgeril, de leider van de Lyon Diet Heart Study, zei onlangs: ‘Nu steeds duidelijker wordt dat het huidige advies (verminder de inname van verzadigd vet, maar gebruik meer linolzuur om het cholesterol te verlagen) een averechts effect heeft, is dat natuurlijk ontzettend pijnlijk voor veel mensen. Er zijn deftige carrières op gebouwd. Veel instanties doen dan ook net of hun neus bloedt. De burger wordt niet ingelicht over het onschatbare belang van voldoende alfa-linoleenzuur en de schadelijke effecten van veel linolzuur. Enorme economische machten houden de boodschap doelbewust tegen. Dat kost levens. Iedere dag.’ (14)
De Lorgeril doelt natuurlijk op Unilever (‘Becel, goed voor hart en bloedvaten!’) en zijn met een saus van onafhankelijkheid overgoten Nederlandse uithangborden, het Voedingscentrum en de Nederlandse Hartstichting. Unilever heeft alle fiches ingezet op cholesterolverlagende ‘functional foods’ en zit dus niet te wachten op onderzoek waaruit blijkt dat cholesterolverlaging geen zin heeft. Het heeft er alle schijn van dat het bedrijf haar invloed zelfs aanwendt om wetenschappelijk onderzoek te manipuleren.
De Groningse klinisch chemicus Dr Janneke Brouwer was halverwege de jaren ‘90 zijdelings betrokken bij MARGARIN, een Nederlandse poging om met de in Lyon gebruikte methode de relatief hoge sterfte aan hart- en vaatziekten in Oost-Groningen omlaag te krijgen. De onderzoekers vroegen om dezelfde margarine die in Lyon was gebruikt – met veel alfa-linoleenzuur en slechts heel weinig linolzuur – maar Unilever, sponsor van het project, weigerde zo’n maragrine te leveren, aldus Brouwer. Unilever wilde best voor een margarine met extra alfa-linoleenzuur zorgen, maar op voorwaarde dat het smeersel óók veel linolzuur zou bevatten. ‘Veel linolzuur verdringt in het lichaam alfa-linoleenzuur, dus kon op basis van reeds beschikbaar onderzoek worden verwacht dat de resultaten zouden tegenvallen,’ zegt Brouwer. De wetenschappers protesteerden heftig, maar stonden machteloos. Geheel volgens verwachting mat MARGARIN slechts een bescheiden effect (15). Het klinkt on-Nederlands mafioos. Dus de mensen van MARGARIN maar eens benaderd. Dr Ir Wanda Bemelmans, destijds onderzoeksleider van het project en tegenwoordig hoofd epidemiologie bij het Rijks Instituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), ontkent het verhaal niet, maar weigert nader commentaar. Ze verwijst naar haar toenmalige mentor en mede-auteur, de inmiddels gepensioneerde Groningse huisartsenopleidster Prof Dr Betty Meyboom-De Jong. Die laat op haar beurt geërgerd weten zich de details van het MARGARIN project niet meer goed te kunnen herinneren.
Een duidelijker bevestiging mag je van geintimideerde wetenschappers niet verwachten. Waarom weigert een multinational onafhankelijke onderzoekers het instrument te leveren waar ze om vragen? Vindt Unilever het, na decennia van massieve linolzuurpromotie in Nederland, misschien pijnlijk als zou blijken dat juist met een linolzuur-arme margarine een spectaculaire gezondheidswinst kan worden geboekt? Is er een economisch belang? Becel wordt gemaakt van linolzuurrijke vetbronnen als sojabonen, zonnebloempitten en mais. Heeft het concern mogelijk nog aantrekkelijke contracten lopen met leveranciers van dergelijke spotgoedkope bulk? In dat geval zou een margarine op basis van een ‘nieuwe’ grondstof (koolzaad is volgens cijfers van de EU duurder) vooralsnog wat minder winst genereren. Op jaarbasis gaat het om miljarden. ‘Rabiate nonsens,’ reageert Gert Meijer. ‘Als we in een product geloven, brengen we het op de markt. En als de productiekosten hoger zijn, berekenen we die gewoon door aan de consument. Nogmaals, de science is niet hard genoeg.’
WHI heeft afdoende aangetoond dat beperking van de vetinname geen gunstige invloed heeft op de gezondheid van hart en bloedvaten. Vrouwen met reeds vastgesteld coronairlijden hebben op een mager dieet zelfs een beduidend slechtere prognose. Hoeveel onnodige slachtoffers alleen al de peperdure campagne ‘Let op vet’ heeft gemaakt, is onmogelijk te achterhalen, maar het moeten er veel zijn. Ook de economische schade die door deze en andere op drijfzand berustende voorlichting is aangericht, laat zich nauwelijks schatten. Steeds meer wetenschappers zijn van mening dat verzadigd vet wel degelijk een plaats in de voeding heeft en dat linolzuur de eigenlijke boef is (16). Zij wijzen er ook op dat een vetarme kost automatische leidt tot hogere inname van (vaak geraffineerde) koolhydraten en dat dit zowel bijdraagt aan het ontstaan van vetzucht als aan de ontwikkeling van insulineresistentie, metabool syndroom en atherosclerose (17, 18). De bewijzen voor hun uitlatingen stapelen zich op en we hoeven feitelijk slechts om ons heen te kijken. Talloze studies tonen aan dat mensen op een dieet met relatief veel vet en weinig geraffineerde koolhydraten een aanzienlijk gunstiger lipidenprofiel ontwikkelen dan op een ‘mager’ dieet (19, 20). WHI was een interventiestsudie en dus de gouden standaard, maar meta-analyses van alle grote onderzoeken laten zien dat er ook geen enkel epidemiologisch verband is tussen de consumptie van verzadigd vet en het voorkomen van hart- en vaatziekten (5, 21). Maar zelfs wie een royale consumptie ervan vooralsnog liever overlaat aan Finnen (veel hartinfarcten), Fransen (weinig hartinfarcten) en Masai (geen hartinfarcten), hoeft niet bang te zijn voor een stuk vlees op z’n tijd. Kijk maar eens naar de vetsamenstelling van een malse steak. Het begint al goed. Ruim 50 procent is enkelvoudig onverzadigd, net als het hartvriendelijke olijfolie. Zo’n 45 procent van het vet is inderdaad verzadigd, maar het leeuwendeel daarvan bestaat uit stearinezuur, een vetzuur dat het LDL-gehalte met rust laat, het gunstige HDL verhoogt en bovendien afrekent met het ‘hartinfarctcholesterol’ Lp(a). Verder zit er nog wat palmitine- en laurinezuur in, vetzuren die in een voeding met te veel calorieën in staat zijn het totaalcholesterol wat te verhogen. De resterende 5 procent wordt geleverd door meervoudig onverzadigde vetzuren (dat is heel wat anders dan de 60 procent in Becel-producten). Een simpel rekensommetje leert dat de vetsamenstelling van een druipende steak nagenoeg ideaal is. En als hij van een koe komt die in de wei heeft mogen grazen, levert hij ook nog eens wat omega-3. Overweeg ook eens boter bij de boer te kopen. Onderzoek heeft aangetoond dat kinderen die echte boter smeren minder allergieën en autoimmune aandoeningen ontwikkelen dan kinderen die margarine krijgen (22).
Referenties
- Howard BV et al. Low-Fat Dietary Pattern and Risk of Cardiovascular Disease: The Women’s Health Initiative Randomized Controlled Dietary Modification Trial. Journal of the American Medical Association, Feb 8, 2006; 295: 655-666.
- Prentice RL et al. Low-Fat Dietary Pattern and Risk of Invasive Breast Cancer: The Women’s Health Initiative Randomized Controlled Dietary Modification Trial. Journal of the American Medical Association, Feb 8, 2006; 295: 629-642.
- Beresford SAA et al. Low-Fat Dietary Pattern and Risk of Colorectal Cancer: The Women’s Health Initiative Randomized Controlled Dietary Modification Trial. Journal of the American Medical Association, Feb 8 2006; 295: 643-654.
- Leosdottir M et al. Dietary Fat Intake and Early Mortality Patterns – Data form The Malmö Diet and Cancer Study. Journal of Internal Medicine, 2005; 258: 153-165.
- Taubes G. The Soft Science of Dietary Fat. Science, 2001 Mar 30;291(5513):2536-45.
- Los Angeles Veterans Administration Diet Study. Nutr Rev, 1969 Nov;27(11):311-6
- Een Gezond Hart Binnen Handbereik; De Nederlandse Hartstichting.
- Website Nederlandse Hartstichting: http://www.hartstichting.nl
- Brochure ‘Let op Vet’, Voedingscentrum.
- Mozaffarian D, et al. Dietary fats, carbohydrate, and progression of coronary atherosclerosis in postmenopausal women. American Journal of Clinical Nutrition, 2004; 80: 1175-1184.
- GISSI-Prevenzione Investigators. Results of the GISSI-Prevenzione trial. Lancet, 1999; 354: 447-455.
- Burr ML, Fehily AM, Gilbert JF, Rogers S, Holliday RM, Sweetnam PM, Elwood PC, Deadman NM. Effects of changes in fat, fish, and fibre intakes on death and myocardial reinfarction: diet and reinfarction trial (DART). Lancet.. 1989;2:757-761.
- de Lorgeril M, Salen P, Martin JL, Monjaud I, Delaye J, Mamelle N,
“Mediterranean diet, traditional risk factors, and the rate of
cardiovascular complications after myocardial infarction: Final report of
the Lyon Diet Heart Study,” Circulation. 1999;99:779-785. - Men’s Health, Februari 2006.
- Wanda JE Bemelmans, Jan Broer, Edith JM Feskens, Andries J Smit, Frits AJ Muskiet, Johan D Lefrandt, Victor JJ Bom, Johan F May and Betty Meyboom-de Jong Effect of an increased intake of -linolenic acid and group nutritional education on cardiovascular risk factors: the Mediterranean Alpha-linolenic Enriched Groningen Dietary Intervention (MARGARIN) study.American Journal of Clinical Nutrition, Vol. 75, No. 2, 221-227, February 2002.
- Harumi Okuyama, Yoichi Fujii, and Atsushi Ikemoto. n-6/n-3 Ratio of Dietary Fatty Acids Rather Than Hypercholesterolemia As the Major Risk Factor for Atherosclerosis and Coronary Heart Disease. Health Sci., 46(3), 157-177, 2000.
- Ludwig, D.S., et al. Dietary fiber, weight gain, and cardiovascular disease risk factors in young adults. Journal of the American Medical Association 1999; 282(Oct. 27):1539-1546.
- Ludwig, D.S., et al. 1999. High glycemic index foods, overeating, and
obesity. Pediatrics 103(March):E26 - Boden, G., Sargrad, K., Homko, C., et. al., Effect of a Low-Carbohydrate
Diet on Appetite, Blood Glucose Levels, and Insulin Resistance in Obese
Patients with Type 2 Diabetes, Annals of Internal Medicine, 142(6), 2005,
pages 403-411. - William S. Yancy, Jr., MD, MHS; Maren K. Olsen, PhD; John R. Guyton, MD;
Ronna P. Bakst, RD; and Eric C. Westman, MD, MHS A Low-Carbohydrate,
Ketogenic Diet versus a Low-Fat Diet To Treat Obesity and Hyperlipidemia. A
Randomized, Controlled Trial. Annals of Internal Medicine,18 May 2004. Volume 140 Issue 10: 769-777. - Ravnskov U. The questionable role of saturated and polyunsaturated fatty acids in cardiovascular disease. Journal of Clinical Epidemiology 1998;51:443-460.
- Dunder T, Kuikka L, Turtinen J, Rasanen L, Uhari M. Diet, serum fatty acids, and atopic diseases in childhood, Allergy 2001;56:425-428.
Het Paleo Perspectief 
Thanks Melchior, alles keurig op een rijtje. Geen spek zwoerd tussen te krijgen. En nou allemaal de link door sturen naar iedereen die je lief is. Behalve misschien naar die tante waarvan je hoopt te erven.
Haha, dacht al toen ik het bericht van foodwatch kreeg van deze actie; dat is koren (;-)) op de molen van Melchior en ja hoor, dat duurde niet erg lang. Ik ben een van de vele deelnemers aan de email-actie en ik hoop dat er met mij nog velen volgen. Dit “nieuws” verdient grote bekendheid en ik zal het niet nalaten om er zoveel mogelijk mensen bij te betrekken.
Ja Richard, dat was inderdaad voorspelbaar ;-). Ik had het bijna niet gedaan, uit angst voor het daarhebjehemookweer effect, maar kon het niet laten.
Dank voor je overzichtelijke stuk met lange referentielijst. Ik ben hier blij mee. Niet omdat het voor mij nieuwe inzichten zijn maar meer omdat ik het weer als munitie kan gebruiken. Het “Let op Vet” verhaal zit zo diep bij de gemiddelde Nederlander. Ik spreek echt uit ervaring dat ik nog nooit (!) iemand op mijn spreekuur gehad heb die spontaan zei dat vet niet zo “slecht” is als men ons wil doen geloven. Het is soms onbegonnen werk, waar begin je… Als de cardioloog zegt dat varkensvlees en roomboter slecht zijn en de lokale diëtist beweert anders? Dan gelooft men de dokter natuurlijk. Groet, van een tegenwoordig lichtelijk gefrustreerde roomboter smerende diëtist.
@Janet. Ik ben het helemaal met je eens. In grove lijnen voor mij bekende informatie, maar een fijn artikel, omdat alles eens goed op een rijtje wordt gezet. Dat ‘vet is slecht’ idee zit echt zó ontzettend ingebakken. Zoals jij ook al zegt: waar moet je beginnen?! Zeker als je het zogenaamd op moet nemen tegen meningen van autoriteiten, moet je met allerlei argumenten aankomen en je verantwoorden voor je uitspraken. Terwijl de uitspraken van een Karin Bloemen of andere willekeurige zegsman van de voedingsindustrie als ‘zoete koek’ worden geslikt…
Dus Melchior, nogmaals bedankt voor je bijdrage!
Dank, Kirsten! Ja, al die op zich deugende beroemdheden die denken dat ze met hun schnabbels voor UniClever een goede zaak dienen… Triest. En het werkt fantastisch. De beste tactiek zou zijn deze iconen af te schilderen als goedgelovige ouwe mensen die er echt helemaal niks van snappen…
Jij bedankt, Janet, voor je werk in de loopgraven! Dat je nog nooit iemand bent tegengekomen die niet op z’n neus kijkt als je vertelt dat er geen verband is tussen inname van verzadigd vet en hart- en vaatziekten, verbaast me toch wel enigszins. Het is er dus nog dieper ingeramd dan ik dacht. Wat betreft die cardiologen is er geen hoop. Ik heb cardiologen ontmoet die totaal cholesterol als enige maat zien, die niet eens weten dat je lipoproteïnen kunt opdelen in subfracties, dat er zoiets bestaat als het atherogene lipoproteïneprofiel, etc. Ik vermoed dat de recente paper van Krauss et al in deze beroepsgroep nog de grootste slagkracht zal hebben.
Pingback: Klapperolie | 1skateguru's Blog
Probleem is dat het niet uitmaakt hoe groot de hoeveelheid onderzoek is dat laat zien dat verzadigd vet het risico op hartziekten niet laat stijgen. Op dit moment is dat waarschijnlijk zo’n 90-95% van de onderzoeken.
Uit een rapport uit 2008 van de Britse Hartstichting kun je zelfs afleiden dat de hoogste sterftecijfers aan hartziekten voorkomen in de landen met de laagste inname van verzadigd vet.
Indien de grove meerderheid van het onderzoek geen effect laat zien, zou ieder intelligent mens concluderen dat het waarschijnlijk is dat verzadigd vet geen effect veroorzaakt. Negen van de tien keer geen effect geeft immers een grotere waarschijnlijkheid van een gebrek aan effect dan de aanwezigheid van een effect. –> simpel optelsommetje.
Een geniale groep wetenschappers concludeert dan echter doodleuk dat alle studies die geen effect laten zien niet kloppen. –> Er is immers “overtuigend bewijs” *kuch* dat verzadigd vet het risico op hartziekten laat stijgen, dus –> onderzoek dat iets ander laat zien, klopt niet.
Ik heb begrepen dat dit jaar de nieuwe Richtlijnen Goede Voeding uitkomen. Ik ben erg benieuwd op wat voor “overtuigend” bewijs de Gezondheidsraad haar adviezen dit keer weer baseert.
Welk “een rapport” gaat het hier om?
In 1993 is (voor zover ik weet) het laatste artikel gepubliceerd wat de relatie tussen de landelijke inname van verzadigd vet en de daaraan gekoppelde sterftecijfers aan hartziekten heeft beschreven. Hierbij is gebruik gemaakt van gegevens uit 1977.
In 2008 heeft de Britse Hartstichting een rapport gepubliceerd waarin de landelijke sterftecijfers aan hartziekten en beroertes zijn beschreven. Iets verder in het rapport staat de landelijke inname van verzadigd vet beschreven. Hierbij is gebruik gemaakt van gegevens uit 1998 Ik hoefde deze cijfers alleen maar aan elkaar te linken.
Ik was erg “verbaasd” over de resultaten. In een analyse van 41 Europese landen bleek dat de laagste sterftecijfers aan hartziekten en beroertes voorkwamen in de landen met de hoogste inname van verzadigd vet. Zowel bij mannen als bij vrouwen. Dit is te zien op mijn verse blogje: http://roberthoenselaar.blogspot.com/2012/03/sterfte-aan-hartziekten-het-hoogst-in.html
Ik kende wel al een soortgelijke grafiek over cholesterol, eerste op deze pagina: http://www.vitamindwiki.com/tiki-index.php?page_id=754
(excel sheet staat daar ook als download)
@Henk: Daar heeft iemand zeer veel tijd in gestoken. Ziet er indrukwekkend uit en ik kende de grafiek nog niet. Thanx.
Dank voor je reactie, Robert!
Zoals Malcolm Kendrick pleegt te verzuchten: dit paradigma is een zevenkoppig monster. En als je er twee koppen af hakt, groeien er terstond drie terug. Bewijs is niet nodig, want een kind begrijpt dat verzadigd vet je slagaders laat dichtslibben. Je zult de ‘wetenschapsjournalisten’ (en zelfs de gezondheidswerkers) de kost moeten geven die heilig geloven in de volstrekt idiote metafoor van de verstopte gootsteenpijp. De meeste mensen geloven in het concept vanuit gebrek aan kennis. Bij de krachten die jij onlangs vergeefs ter verantwoording riep (Katan, Pedersen, et al) moet er echter sprake zijn van kwade opzet. Zij kennen de data, maar werpen doelbewust rookgordijnen op. De bewustwording zal van onderaf moeten komen. Van de journalistiek hoeven we niets te verwachten, omdat de gatekeepers gehersenspoelde, statineslikkende, Becelsmerende, volstrekt imbeciele babyboomers zijn. Hoe eerder zij kreupel, seniel en suikerziek van de HMG Co-A reductase onderdrukking de vergetelheid in wandelen, hoe beter.
Zo, Melchior, dat moest er lekker even uit!
Mensen die, al dan niet in hun onnozelheid, menen dat de voedingsadviezen van Voedingscentrum, Hartstichting, Unilever, hun dokter, etc., die neerkomen op het bekende liedje: verzadigd is slecht, meervoudig onveradigd is goed en tarwe moet…, kun je wellicht weinig kwalijk nemen. Maar, inderdaad, de Katans onder ons, die toch verstand genoeg hebben, mag je hopen, om verder te kijken dan de Becelneus lang is, die kunnen over 20 jaar wel eens als de veroorzakers van de obesitas- en andere beschavingsziekte-epidemie gezien worden. De vraag as: wat is nou precies de reden om zo star vast te houden aan de eigen doctrine?
Of de bewustwording van onderaf kan komen, betwijfel ik. Daarover schreef ik al eerder. De manipulerende invloed van de voedselgiganten, handelend uit winstbejag, is angstaanjagend. En de mens is natuurlijk heel bevattelijk voor propaganda!
Ja Willem, dat lucht op ;-).
De propaganda die de grote jongens maken is subliem. Grenzen zijn er niet, alles is geoorloofd. Neem nu dit filmpje, dat werd gemaakt op instigatie van een grote margarineboer, om de Britse markt te hersenspoelen. Tussen de plastische beelden door zegt de narrator ongeveer dertig keer op onheilspellende toon ‘saturated fat’. Als argeloze burger moet je tamelijk nuchter zijn om na het zien van het filmpje niet doodsbenauwd te zijn voor het duivelse verzadigde vet.
Oorsprong filmpje:
Satfatnav.co.uk Analysis
There are links to pages like, Brought To You By Unilever, Healthy Eating, What Theexperts Say, The Goodness Of Margarine, Unilever, Accessibility, and Privacypolicy.
Some of the 10 pages on the site, include, “All you need to know about saturated fats – SatFatNav,” and “What the Experts Say – SatFatNav.”
Links
Links out
unilever.com Unilever global company website
unilever.co.uk Unilever UK & Ireland
Hé Melchior,
Zelf ben ik 3e-jaars diëtist in opleiding. En tijdens de opleiding komt steeds weer dezelfde boodschap over verzadig vet naar voren. De impact hiervan is natuurlijk enorm: Je krijgt de boodschap in 4 jaar tijd tientallen malen door de verschillende leraren naar je hoofd geslingerd. Toch is er hoop. Eén lerares verwijst zelfs naar mijn artikel op het moment dat 1e-jaars studenten literatuur zoeken over het effect van verzadigd vet op hartziekten. Een andere leraar heeft me toegezegd dat ik mijn resultaten mag presenteren aan een groepje leraren.
Van een ziekenhuis (zal uit privacy overwegingen niet aangeven welk ziekenhuis) kreeg ik een mailtje van het hoofd diëtetiek. Ze vonden het geweldig dat ik op basis van literatuur mijn eigen conclusies trek en dat stimuleerde hen om ook meer zelfstandig conclusies te trekken over behandelwijzen. Blijkbaar komt de boodschap soms toch wel over.
Pedersen, Katan en Kromhout kramen (vanuit wetenschappelijk perspectief) volledige onzin uit. Ze meten met steeds met 2 maten. Mijn eerste letter was daar een redelijke reactie op. In mijn tweede letter haal ik echt alles onderuit. :p
Geweldig, Robert! Prachtig blog ook. Weet zeker dat al mijn zes lezers je gaan volgen en aanmoedigen. Dit zijn echt buitengewoon positieve ontwikkelingen. Superbenieuwd naar je tweede letter ;-)!
Haha, ál je 6 lezers. Daar doe ik het voor. Ik heb liever 6 mensen die écht geïnteresseerd zijn dan 10.000 man die snel weer verderklikken en geen informatie opnemen.
De blog is maar een probeerseltje en ik ben nog aan het stoeien met de gewenste inhoud. Mogelijk maak ik er een “(verzadigd) vet” blog van en schuif ik de rest van de informatie door naar mijn andere site.
Erg bedankt voor je compliment. Dan weet je weer waar je het voor doet 🙂
Don’t hold your breath Robert. Zit Jaap ook niet in de advies commissie?
James, ik neem aan de je Jaap Seidell bedoelt??
Volgens google zit hij blijkbaar in de Gezondheidsraad. Maar hij heeft niet bijgedragen aan de Richtlijnen Goede Voeding 2006. Daan Kromhout was destijds voorzitter van de commissie. En zolang hij er zit verwacht ik geen veranderingen in het advies.
Tot die tijd is er maar één ding wat je kunt doen: Goed zoeken in de literatuur en de mensen vertellen wat deze literatuur werkelijk voor effecten laat zien. Ik heb aardig wat interessante correlaties gevonden die nog niet eerder zijn gepubliceerd. Een deel hiervan is momenteel onder review. De rest zal ik waarschijnlijk op mijn blog zetten omdat je steeds 9 maanden moet wachten op publicatie.
“…Ik kan me niet onttrekken aan de indruk dat de Gezondheidsraad verweven zit in de economisch-politieke-wetenschapscultuur die vooral streeft naar winstmaximalisering en daarbij graag wetenschap beoefent op zo’n manier dat het eigen starre paradigma kan worden gehandhaafd….” http://waterput.punt.nl/?r=1&id=566918 Overdreven?
In theorie zou het zogenaamd geen probleem moeten zijn dat er sprake zou kunnen zijn van belangenverstrengeling. Toevallig zijn de heren Katan en Kromhout, die nu tegen verzadigd vet zijn, in het verleden wel gesponsord door Unilever. En als je opbjectieve adviesrapporten wilt hebben, moet je er niet zomaar vanuit gaan dat mensen op durven te staan tegen hun voormalige sponsor indien nodig.
Wat mij het meest aan de heren stoort is de totale willekeur waarmee ze handelen. Ik heb Katan in het verleden al gemaild met de vraag aan welke criteria “overtuigend bewijs” moet voldoen. Daar zou je toch een antwoord op moeten hebben als je een CV heb als dat van hem. Helaas kreeg ik daar geen antwoord op.
Ik neem de heren pas serieus op het moment dat ze duidelijk aangeven:
1) Op welke manier zij de wetenschappelijke literatuur interpreteren, en
2) Vervolgens alle voedingsmiddelen/nutriënten op dezelfde wijze beoordelen.
En dan niet op de manier die het Amerikaanse Voedingscentrum bewandelt. Dat heeft niets met wetenschap te maken: http://voedingengezondheid.com/verzadigd-vet-hartziekten-dgac-rapport-2010.html
Je kunt tegen verzadigd vet zijn wat je wilt, maar je kunt niet serieus denken dat Katan en Kromhout de wetenschappelijke literatuur op consistente, transparante en objectieve wijze beoordelen:
1) Alleen verzadigd vet wordt enkel beoordeeld op het effect op het LDL-cholesterol. Dat gebeurt bij geen enkel ander voedingsmiddel/nutriënt.
2) Andere voedingsmiddelen worden alleen/vooral beoordeeld op basis van het directe effect op ziekten. Verzadigd vet juist niet.
Janet, Kirsten, misschien een hart onder de riem, om antwoord te geven op jullie vraag:’waar begin je’… gewoon met de eerste de beste die een aanleiding geeft. Ik heb al afgeleerd om proberen mensen te ‘bekeren’. Mensen zijn heel gevoelig op dat gebied “Heb ik al die jaren mijn kinderen verkeerd gevoed?” Pijnlijk. Maar tegenover al de ongeinteresseerden beginnen er zich steeds meer wel te interesseren voor betere voeding. Zelfs al maken ze allerlei bezwaren en komt men aan zetten met die dokter en dit berichtje uit de Margriet of Libelle, het is me al meerdere malen overkomen dat we later ontdekten dat ondanks de aanvankelijke smalende opmerkingen men wel ging nadenken. Er zijn niet zo veel mensen meer in onze kringen die nog margarine gebruiken en ontelbaren zijn overgeschakeld op een dieet wat verdacht veel weg heeft van soft paleo. Wat paleo? am-me-hoela daar laat ik mijn kaas en wijn niet voor staan. Geef ik liever een paar jaar eerder de pijp aan Maarten. Zo denk ik er zelf over.
Op visite dit weekend bij een familielid na een twee-daagse conventie waar we een paar jaar niet geweest waren maar wel via e-mail contact met natuurlijk de nodige dieet evangelisatie van ondergetekende. Wie schetst onze verbazing dat deze zeer conservatief denkende mensen (orthodox christian reformed) toch aan de boter waren gegaan, eieren met spek durfden te eten en vol vragen waren over een gezondere levenswijze en waarom.
Rustig doorgaan en maar niet te veel letten op al die mensen die het ‘zo goed weten’
Hoelang denk je dat Fransje Kok nog in zijn onderbroek blijft rondlopen? Waarschijnlijk alleen nog zolang als hij een vel voor zijn kop heeft als een olifant.
Maar wat is definitely NIET goed voor hart en bloedvaten is stress :
http://brainblogger.com/2012/03/04/depression-a-disease-of-the-heart/?utm_source=feedburner&utm_medium=email&utm_campaign=Feed%3A+GNIFBrainBlogger+%28Brain+Blogger%29
Dus allemaal ! Je kunt de hele wereld niet redden (you can’t save the world) maar je kunt wel je best doen om de mensen rondom je heen te laten zien en merken (niet preken) dat het beter, gezonder, meer duurzaam kan.
Omdat ik niet weet waar ik het anders kwijt kan: weten jullie al van die toch tamelijk recente discussies of low carb uiteindelijk vreselijke onzin is? Iedereen geloofde Taubes, dr. Kurt Harris, Stephan Guyenet, Richard Nikoley (Free the animal), Arthur De Vany, Mark Sisson.
Maar langzaam kwamen er wat ontkrachtingen om de hoek kijken, eerst nog van “freaks” als Anthony Colpo en Matt Stone en ze werden gedemoniseerd door de low carb gemeenschap, en ook wel door de Paleo-gemeenschap.
Nu staat er een interessant stuk van die zelfde Richard Nikoley en dat artikel heeft al meer dan 500 (!) reacties: http://freetheanimal.com/2012/02/synthesis-low-carb-and-food-rewardpalatability-and-why-calories-count.html
Zie ook de interessante discussie naar aanleiding van een tamelijk verlichte denker Daniel Bell:
http://freetheanimal.com/2012/02/guest-post-by-matt-stone-commenter-daniel-bell-on-paleo-myths-eventually.html
Maar ook het artikel van Colpo is de moeite waard om te lezen ook al is hij soms wat grof in de pen: http://anthonycolpo.com/?p=3060
en niet te vergeten: de 10 mythen van Paleo: http://180degreehealth.com/2012/02/paleo-myths (zie ook daar weer de reacties!!!)
En dan het verweer van good ‘ol Jimmy Moore (die bijna geen paradigma wisseling kan maken, omdat hij van “low-carb” leeft met al zijn podcasts en blogs: http://livinlavidalowcarb.com/blog/whats-with-the-antagonism-about-low-carb-from-the-paleo-community-lately/13483
Ook “onze” NL kommentator “CHI” kan nu zeggen: I told you so: http://www.chivo.nl/content/insuline-onbegrepen-deel-1-insuline-een-dikmaker
Dit vereist waarschijnlijk enige uren leeswerk, maar het is de moeite waard!
We moeten terug naar af, ofschoon zelfs Taubes al eens zei (en het vervolgens niet toepaste op zich zelf, maar ja hij heeft ook tamelijk veel belangen: o.a. 5 jaar onderzoek voor zijn beroemde boek GCBC:” ….you have to look at the data that doesn’t fit into your belief system. Like: If your belief is that carbs make you fat and sick, it’s important to look at the healthy high carb cultures and ask why those folks are healthy….”
Dank, George! Je bent me voor ;-). Geen tijd gevonden hierover te bloggen. Later…
Wil overigens ten overvloede nog wel even benadrukken dat ‘mijn’ paleoversie volstrekt macronutrient-neutraal is…
En – kan het niet laten tussen twee pomodori door – laten we de baby niet met het badwater weggooien. Paleo leidt bijna automatisch tot een lagere glycaemische load en daar is op z’n minst weinig mis mee. Ik vraag me af wat hardcore carbofoben als Nikoley (voor zijn ‘ommezwaai’) eigenlijk aten… Geen Lindeberg style paleo in elk geval.
En Matt Stone… Tja. Heb je gezien hoe de blaaskaak aan het uitdijen is? Maakt mij niet uit, maar als je zulke boude beweringen doet, kun je maar beter zorgen dat je een posterboy voor je uitlatingen bent.
Om ook mijn bescheiden duit in dit zakje te doen, en ik wil niet zeggen: I told you so, maar iedereen die de hele discussie goed en kritisch gevolgd heeft zal het ongetwijfeld opgevallen zijn dat er een aantal olifanten in de kamer waren die we met elkaar voor de eenvoud van de discussie maar even buiten beschouwing hebben gelaten.
De reden dat ik destijds nogal giftig reageerde op die andere vogel die zijn aantekeningen bij Lustig meende te moeten maken, is dezelfde: maak het niet te moeilijk, ga niet de hoofdzaak begraven onder je eigen ‘geweldige’ ontdekkingen, ook al zijn ze nog zo terecht. Het helpt niemand verder wanneer hoofdzaken in een ander daglicht gaat stellen waardoor de goegemeente tot de conclusie komt: het is wel goed, ze weten er zelf ook niks van. Ik heb de dood aan dit soort klerelijertjes. Als ze dan ook nog iets proberen te verkopen, geef me dan Mercola maar. Dat is tenminste een professioneel met een hele staf van researchers en die komt er eerlijk voor uit dat hij ook spullen verkoopt om de zaak te financieren.
De olifanten?? alle geconcentreerde en niet geconcentreerde zaden. De hele winkel van sinkel waarop deze samenleving draait. Maar kun je daar zo mee beginnen? Dus je pakt suiker, je pakt de koolhydraten en dan langzaam aan begin je je verhaal op te bouwen. Je geeft de verzadigde vetten hun juiste plaats enz. Eten wij laag koolhydraat? I don’t know. We eten veel groente, we eten aardappels. Niet zo’n erge lage glycemic load. Toch voelt iedereen zich prima bij dit dieet en we hebben al een heel reeks van volgelingen in onze bekenden kring. En er lopen weinig ‘zwaargewichten’ meer rond.
En vergeet alle rotzooi die er mee samen ging om de olie smeerbaar te maken:
http://www.theheart.org/article/1365197.do?utm_campaign=newsletter&utm_medium=email&utm_source=20120305_EN_Heartwire
Trans fats linked to increased stroke risk MARCH 2, 2012 Pauline Anderson
Nabrander!!
Told you so! Gluten, gluten, gluten>
http://paleosummit.com/dr-thomas-obryan/
My apologies, vergat te vermelden:
Paleo Summit,Underground Wellness.com Tom O’Brien, Chris Kresser en Jack Kruse
Gluten….Cholesterol… Leptins
Melchior verwijder die laatste twee entries please. De hele zaak is blijkbaar gesloten. Had de tail end mee gemaakt. Was door Denise al gewaarschuwd, maar dacht dat het zo’n vaart niet zou lopen. Weer zo’n voorbeeld van een stelletje sjacheraars die er hun gewin mee proberen te doen. Delete, delete 😦
No worries, James, dan zoeken geinteresseerden maar even lekker zelf. Alle door Sean geinterviewde gasten zijn ook (al diverse malen) uitgebreid bij Jimmy langs geweest (en trouwens ook bij Underground Wellness) en die podcasts zijn gratis te downloaden.
Neurochirurg Jack Kruse, het orakel van Delphi, de Johan Cruijff van de paleo scene, is of knetter getikt, of briljant. Carbsane ergert zich groen en geel aan hem, maar ik laat me stiekem door hem fascineren. Zijn visie op koude-stress is weer buitengewoon provocatief. Wat denken jullie?
Chi en Otto, mochten jullie dit lezen, ik ben jullie een antwoord schuldig (dank voor jullie bijdragen!) maar ben er nog even niet aan toegekomen.
@James: t.a.v. Paleosummit: dat waren lezingen die slechts één dag toegankelijk waren, nu kun je/moet je die lezingen kopen…..tenzij ze ergens op YouTube illegaal staan…..
Wat ik denk van Jack Kruse? Zoals jij al zegt: fascinerend, maar wat me bovenal steeds weer aantrekt: he is brutally honest. En een neurosurgeon die Sharma durft aan te halen als iemand die een dermate grote invloed had dat zijn hele outlook veranderde verdient respect.
Misschien dat juist dat laatste onze beste Effie irriteert??
Jack is altijd weer boeiend om te volgen.
Trouwens verdient het niet aanbeveling dat mensen hier wat aandacht gaan besteden aan Kruse’s ‘Holy Trinity’. ? Lance Armstrong… Mike Phelps…?
I wonder what Cynthia hier van vindt. Wormpjes is one thing maar…. dus allemaal zwemmen in een koud zwembad?? en Art was right all along?
Het betekent in ieder geval dat we anders moeten eten in de winter dan in de zomer?
“.. paleolithic ketogenic diet for optimal health using circadian cycles as controls…”
Is it a whole new world? Or is it ? Begin steeds meer mee te voelen met Carb Effie. will her paleo diet eventually give her a good looking corpse with no stem cells when her telomeres are too short to change it..” vrij naar Jack Kruse.
Ben nog wel een tijdje bezig en ik heb Staffan Lindeberg nog niet eens uit. En eind van de maand sta ik al weer in de kas met de eerste zaadjes, voor mijn nieuwe paleo georienteerde nieuwe oogst……
Melchior heb jij de Quilt al bestudeerd? http://jackkruse.com/the-quilthow-to-beat-agin/#BrainGut
Sommige dingen lijken te gek om los te lopen maar er zit regelmatig wat ‘deja vu’ in, waar ben ik dat eerder tegen gekomen. Knettergek? Ik geloof het toch maar niet, maar het stelt onze manier van denken wel op de proef. Hij is uiteindelijk een brainsurgeon. Geeft te denken dat nogal wat andere wijzen van denken van brain surgeons komen.
Hoi James,
Bedankt voor al je inzichten over Kruse/The Quilt. Ik moet zeggen dat hij vaak in tongen spreekt en soms een beetje overboard gaat, zoals wanneer hij de quantumtheorie er bij haalt. Daar moet ‘ie echt mee oppassen. Feinman (die andere Feinman) zei: ‘Wie zegt de quantumtheorie te begrijpen, begrijpt de quantumtheorie niet.’ Verder kan ik me bij het lezen van zijn epistels niet aan de indruk onttrekken dat hij minimaal hypomaan is, met abnormale hoeveelheden energie en een neiging tot grandiositeit. Maar dat hoeft niets af te doen aan de validiteit van zijn inzichten. Misschien produceert die koortsachtige, hyperassociatieve geest wel de meest geweldige inzichten. Eerlijk is hij ook, absoluut! Ik blijf hem volgen.
Nog een interessant artikel van een hartchirurg die toegeeft 25 jaar fout te hebben gezeten t.a.v. voeding en cholesterol.
Lees het op: http://preventdisease.com/news/12/030112_World-Renown-Heart-Surgeon-Speaks-Out-On-What-Really-Causes-Heart-Disease.shtml
Zelden zo een concrete beschrijving gelezen van hoe dat gaat met die chronische lagegraadsontstekingen in je bloedbanen. Dank, George!
Die “wereld beroemde” Dwight Lundell slaat vooral zijn eigen trom:
http://www.quackwatch.org/11Ind/lundell.html
Het spijt me Henk maar iemand die Steve Barrett serieus neemt zou toch op zijn minst al zijn referenties moeten natrekken. Barrett is een van de meest beruchte ‘shills’ voor Big Pharma en de medical establishment en wordt door de meeste zich zelf respecterende medici – zelfs de meeste conservatieve- niet meer serieus genomen.. De helft van zijn referenties zijn inuendo en slander.Quack watch is why America is sick. Vermoedelijk een man die te veel transvetten op zijn bruine boterham heeft gesmeerd..
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22403632 M.a.w. je wordt er een gifkikker van
Arts met duidelijk, door mij verafschuwde, Amerikaanse wijze van werken. Maar inhoudelijk: wat is er fout aan zijn visie?
’t Is toch triest dat je zo op je hoede moet zijn bij door ‘hooggeleerde’ heren/dames geschreven artikelen over voeding. De belangenverstrengelingen liggen overal op de loer! Toen ik in het door Henk gegeven artikel in de kop ‘kwakzalverij’ (in dit verband) tegen kwam, was dat wel een seintje om extra op te letten..
Zo, nu maar wat prei (!) van de tuin halen. Hebben erg te lijden gehad van het weer, deze winter. Het ene ras wel meer dan het andere. Goede les.
Prei, zo paleo als de pest.
Willem, Lundell’s uitleg is nogal simplistisch (bijna net zo simplistisch als de notie dat verzadigd vet en cholesterol de slagaders verstoppen), maar hij komt wel met een betere interventie. Niemand begrijpt precies hoe de gevaarlijke onstabiele plaques tot stand komen. ‘Gewone’ atherosclerose correleert nauwelijks met coronairlijden. Japanners zijn net zo atherosclerotisch als Azerbeidjanen, maar die laatsten sterven als vliegen aan infarcten en de Jappen als bekend niet.
Met anti-kwak bewegingen moet je altijd erg uitkijken. Die schieten op alles waarover ‘geen consensus’ bestaat, dus ook op aantoonbaar werkzame interventies. Ik vertrouw die Lundell niet echt, maar dat hij weleens failliet is gegaan vind ik irrelevant.
Reblogged this on "Be Different…" by Nico Wils.
Allemaal al een beetje bij gekomen na het rampspoedig bericht : Red Meat Kills! ??
Wordt Frank Hu nou helemaal nooit wijzer?
Ik kan er mijn woordje over doen, en heb dat al gedaan op verschillende plaatsen, maar ik wil jullie Zoe Harcombe niet onthouden : http://www.zoeharcombe.com/2012/03/red-meat-mortality-the-usual-bad-science/
Ik twijfelde of ik er een post aan zou vuil maken, James. Heb het ‘nieuws’ wel voorbij zien komen in NL, maar niet prominent. Zoals Robb Wolf zegt, de ‘studie’ deugt niet eens als behang voor je kippenhok. Misschien straks toch even een Pomodore gebruiken om de hoofdpunten uit te lichten.
Ik las net deze blog over het vernieuwde Becel: http://www.scientanova.com/2012/06/03/1216-becel-is-vernieuwd Meer water en nog meer misleiding
Hoi Liesbeth,
Gave site!
Dat Unilever zoiets in de markt zet, betekent dat Nederland op dit gebied nog even achterlijk is als 20 jaar geleden. In Zweden zou zo’n blufproduct onmiddellijk worden weggehoond.
Weet jij wat hij bedoelt met deze zin?
“Bij het zien van het logo van ‘gezondere keuze’ (van Professor Jaap) zwichtte ik meteen en liet een pallet thuisbezorgen.”
Hij doelt toch puur op dat algemene logo, neem ik aan? Het is merkwaardig dat Unilever dat logo nog altijd mag gebruiken voor het aansmeren van onzinproducten…
Ik neem aan dat hij ik kies bewust logo bedoelt, maar ik ken de blogger zelf niet 🙂 Ik ben toevallig op zijn site terecht gekomen toen ik met een opdracht van voedselveiligheid bezig was.
Beste Melchior,
Het IKB logo is zo’n beetj het meest bedenkelijke gezondheidslogo dat er bestaat. Een fabrikant moet een jaarlijkse bijdrage betalen van minstens drie nullen en een fee per verkocht product betalen aan het ‘wetenschappelijk comité’ waar ondermeer Professor Jaap Seidell van de VU in Amsterdam deel van uitmaakt. Het logo is dermate duur dat juist kleine bedrijfjes die uitstekende en vooral maatschappelijk verantwoorde producten maken deze reclameuitingen niet kunnen betalen. Het logo is bedacht door de grote multinationals.
Mijn column op http://www.scientanova.com/2011/10/03/1135-het-schandaal-rond-de-ikb-logo%E2%80%99s/ is hier nogal duidelijk over.
Jouw kritische opmerkingen over voeding waardeer ik in hoge mate overigens.
Groeten, IJsbrand Velzeboer
Leuk dat je even langs komt, IJsbrand! Je hebt een erg mooie site, waar ik nog veel hoop te leren. Wat betreft het IKB (Waarom moet ik nou toch aan Mient Jan Faber denken 😉 ), ik had er geen benul van dat bedrijven daar geld voor moeten neertellen. Is dat algemeen bekend, of is het iets dat jij weet vanuit een insiders-positie? Als het niet algemeen bekend is, is het nieuws.
Het is inderdaad erg dat kleine bedrijven geen kans krijgen om mooie producten te maken. Ik heb zelf een idioot voorbeeld. Mijn vrouw koopt geregeld zuivel bij een bekende kleinschalige zuivelboer in Noordwest Groningen. Ze wil vette melk en yoghurt hebben. Hij vertelde haar dat het vetpercentage van zijn melk onder een bepaald (belachelijk laag) percentage moet zitten, anders krijgt hij forse boetes of mag hij een of ander logo niet meer voeren. Volslagen mesjogge.
Ik vraag me ook af, waarom slaan de zuiveljongens niet veel harder terug??? Het hele verzadigd vet verhaal is (mede dankzij Robert Hoenselaar) volledig achterhaald en ze hebben een geweldig product (nou ja, als je niet streng paleo bent ;-)) dat ze prachtig ‘agressief’ in de markt zouden kunnen zetten, met bedekte gezondheidsclaims en al. Waarom zijn ze zo bedeesd?
Sta er bijna versteld van dat je dit niet wist, Melchior. Heb dit al jaren gelden gelezen en even voor je opgezocht: http://eetschrijven.blogspot.nl/2009/02/ik-kies-kapitaalkrachtig.html
Hoi Edwin,
Nee, dit was me ontgaan, hoewel ik graag op Eetschrijven kijk. Heb destijds wel wat onderzoek gedaan naar de totstandkoming van de Jaarprijs Goede Voeding, maar vond geen harde bewijzen voor ongeoorloofd handelen. Wel dat ‘ze’ malkander allemaal net iets te goed kennen.
Beste Melchior,
Het is een insiders verhaal dat je voor het op het eerste gezicht veel geld voor een logo moet betalen dat een idealistische grondslag heeft. Men maakt er overigens geen geheim van dat er geld betaald moet worden maar binnen mijn netwerk van voedingsmiddelenbedrijven hoor ik veel geklaag hierover. De voedingsmiddelen worden in hoog tempo verlogoliseerd, de consument snapt het allemaal niet meer en is allang afgehaakt. Zie: http://www.scientanova.com/2008/06/30/827-de-verlogolisering-van-onze-voedingsmiddelen/
De zuivelindustrie is een redelijk timide industrietak. De Margarine industrie is veel agressiever van aard., zij moesten in 1880 immers opboksen tegen de machtige zuiveldirecteuren. Feit is dat er publicitair gezien meer geld besteed wordt door de MVO tak (Margarine Vetten en Olien) dan door de zuiveltak. Er wordt vreselijk veel zuivelresearch gedaan door veel naar mijn mening zeer deskundige maar erg introverte onderzoekers die nauwelijks naar buiten durven komen met hun onderzoeksresultaten. Verder zit de zuivelindustrie al een paar decennia met een lange reeks fusies, naamsveranderingen, overnames, terwijl de MVO club vrijwel gelijk is gebleven. Dit belemmert de communicatie ook wel.
De trend is wel dat de consument eerlijker, ambachtelijker en meer lokaal voedsel wil hebben. Maar als iedereen dat wil hebben is er een tekort, kijk maar naar vraag en aanbod van Bio producten.
Volvette melkproducten zijn best lekker, maar de calorische waardes van vet is wel erg hoog. 9kcal/g. Je moet wel minder gaan eten als het vetter wordt.
Zo kan ik wel uren doorgaan. Blijf alert, dan zal ik dat ook zijn.
Groet IJsbrand
Dank, IJsbrand!
Pingback: Opmerkelijk Nieuws – 11 maart 2012 | Trouble In Paradise
Toch nog even terug naar de topic: Goed voor hart en Bloedvaten
Misschien de moeite waard om Stephanie Seneff (MIT) eens te horen in gesprek met Mercola:
http://mercola.fileburst.com/PDF/ExpertInterviewTranscripts/Interview-DrSeneff.pdf Dit is de link naar het transcript. Misschien wat makkelijker dan het echte gesprek.
Statin drugs zijn mede oorzaak van niet alleen hart en vaat problemen maar ook van een hele rits andere huidige maladies. En het is allemaal even iets anders dan wat we dachten. Het is dat Seneff het zegt anders zou ik denken, hmm interessant maar… Toch weer sulfate als belangrijke component van de cholesterol huishouding?
Pingback: Opmerkelijk Nieuws – 11 maart 2012 | What's That News?
Ik behoor niet de mensen die teneinde slank te blijven de voedingsadviezen opolgen van Voedingscentrum, Unllever en Hartstichting (die aandringen op een reductie van de vetinname). Juist de inname van koolhydraten is dikmakend. Daar kwam bij mijn weten Atkins als eerste mee, maar de man leed in het jaar van zijn dood (2003) wel aan hartritmestoornissen; slechts 72 werd hij. Het lijkt erop dat hij geen verschil maakte tussen “goed” en “slecht” vet, waarmee de vraag opkomt welk vet goed is en welk slecht. Het antwoord denk ik gedeeltelijk te weten: goed is het vette vis te eten. Dat vet is onverzadigd. Omega3 alfa-linoleenzuur zou goed zijn (maar waar komt dat in voor?) en linolzuur is fout (stopt Unilever in zijn magarines) en transvet is fout. Blijft er nog toch voor mij de vraag over: waar ligt de scheiding tussen goed en fout vet. Niet alle vleesvet is goed. Er is een onderzoek geweest waarbij de ene groep meer vleesvet en de andere juist meer plantaardig vet te eten kreeg. Die laatste groep scoorde gezonder.
Het voedingscentrum weet ook niet waar de scheiding ligt: kokosolie zou (plantaaardig en) verzadigd zijn en ‘dus’ niet deugen, maar zuivel bevat ook alleen maar verzadigd vet en dat beveelt het voedingscentrum juist wel aan. Ik eet trouwens geen zuivel.
Olijfolie is -hoop ik- gezond (al bevat het nogal wat vitamine K en ik ben een trombode-patient) maar daar kun je niet je vis of wat ook in bakken, in kokosolievet wel en in echte boter ook, maar is die gezonder of is kokosvet dat?
Ik vraag mij af of ik goed aan doe behalve kip (dat is meen ik erg mager vlees) alle vlees te vermijden. Ik ben wat mijn inname aan dierlijke vetten betreft in feite al overgestapt op vis, in concreto een dagelijke portie vissalde (tonijn meestal, zalm en soms makreel). Dat dus slechts soms plus de al vermelde kip (die onder toevoeging van knoflook).
Pizza’s, aardappelen en brood eet ik niet, havermout dan (inconsequent?) weer wel.
Ik vind het erg moeilijk gevarieerd te eten. Noten kan ik hier in Thailand waar ik woon alleen gezouten kopen, of gerookt, avocado’s zijn er niet, groenten behalve bloemkool alleen die met en te hoog vitamine K gehalte.
Overigens bevatten noten en avocado’s en chocolade zowel (niet genoeg) vet als (teveel) koolhydraten, maar ja zijn goed voor de nodige variatie (wat de chocola betreft: alle de zwarte chocola met 70 % cacao).
Soja -alleen sojamelk is beschikbaar- zou een graan zijn, maar afgaande op he dieet van de mensen op Okinawa toch wel gezond. Ze worden daar bij de vleet 100 jaar en je zou ze kunnen interviewen (heeft dat al iemand gedaan?). Dat kan niet met de oermens, die overigens waarschijnlijk veel vis at. Anders de Eskimo’s wel.
Kortom twijfels en vragen genoeg en vooral: niet alles is gemakkelijk verkrijgbaar.
‘Gezond verstand laat ons zien dat de welvaartsziekten vooral samen hangen met een ‘welvaartsvoeding’ dat wil zeggen een voeding rijk in bewerkte voedingsmiddelen waaraan veel voedingsstoffen zijn onttrokken en rijk aan voor de smaak en houdbaarheid toegevoegd zout, suiker en transvet. Het is naast de kwaliteit ook vooral een probleem van kwantiteit: een overmaat aan beschikbare voeding bij een teruglopende behoefte.
Het is bovendien een probleem van grote sociale ongelijkheid. Ik maak me niet zo’n zorgen over de gezondheid van hoog opgeleide consumenten van de Marqt.
Ongezonde leefgewoonten in achterstandswijken zijn een resultante van armoede, onveiligheid, een ongezonde voedselomgeving, voedselonzekerheid, gebrek aan sociale cohesie enzovoorts.
Boekjes over gezonde voeding volgens de wetenschap gaan deze problemen niet oplossen. ‘
Eens met de geciteerde Jaap Seidell.
Nu nog graag concreet invullen welke voedingsmiddelen ‘fatsoenlijk’ zijn.
En, uiteraard, hoe we de aangegeven problemen dan wel gaan oplossen.
Nou ja, zeg… Bovenstaande reactie had eigenlijk bij de Sirenen van ons aller Voedingscentrum horen terecht te komen.
Mijn welgemeende en nederige excuses.
Yo, het toonaangevende (?) BMJ IS OM!! Verzadigd vet is niet het probleem:
http://www.bmj.com/content/347/bmj.f6340
http://www.ad.nl/ad/nl/4560/Gezond/article/detail/3543959/2013/11/13/Dr-Nano-ontwikkelt-een-hartmedicijn-van-marihuana.dhtml
Maar de farmaceutische maffia zal hier wel weer een stokje voor steken………..
De Grote Vrienden van Frank van Berkum en zijn nieuwe werkgever, De Voedingsbode, wagen het om Tim Noakes te twitteren. Die tweet laat zich merkwaardig genoeg niet embedden (lafaards). Maar Tim’s antwoord wel 🙂 .
O, dat was eigenlijk wel te verwachten. Blonde & Biased 🙂 .
Dank, Alex!
@ Melchior en Alex ,
Zouden jullie e.e.a. in begrijpelijke taal , liefst in onze moerstaal , hier de essentie van de betreffende tekst willen plaatsen ?
Abacadabra voor deze goedwillende Alpha .
Begrijp van de ,,snelle social media ” nix …….
Hans, Unilever (Flora is Becel Proaktiv) vindt dat die Noakes te veel herrie maakt en hinderlijk voor ze wordt en twittert hem dat Flora/Becel plantensterolen bevat waarvan klinisch is aangetoond dat ze het cholesterolgehalte verlagen. M.a.w. Noakes moet zich gedeisd houden.
Noakes reageert precies zoals het moet en repliceert dat dat zo mag zijn, maar vraagt om onderzoek dat aantoont dat cholesterolverlaging met alleen sterolen de mortaliteit verlaagt. Die zijn er natuurlijk niet 🙂 . Sterker nog, plantensterolen in de concentraties die een Becelsmeerder binnenkrijgt (in normale voeding krijg je nooit zo veel sterolen binnen) zijn extreem atherogeen, d.w.z. dat ze slagaderverkalking in de hand werken. Zeer waarschijnlijk verhoogt het gebruik van Becel proaktiv de cardiovasculaire mortaliteit. Dat is de ironie. Wie extreem geconcenteerde hoeveelheden plantensterolen (sitosterol in dit geval) eet, remt de heropname van cholesterol en ziet dus zijn cholesterolspiegel dalen. De sitosterolspiegel wordt echter hoog, maar die meet de dokter niet 🙂 . Zo creëert de gladde onderneming een schijnzekerheid, maar maakt de boel waarschijnlijk juist erger. En heel veel mensen trappen daar in, ha, ha, ha.
Cool, die Tim Noakes
En een repley van
Richard Winterbottom @thesting08
@ProfTimNoakes @floraheartSA Sterols lower cholesterol but studies show they are not healthy :
http://www.drbriffa.com/2013/08/01/evidence-suggests-stanols-and-sterols-are-good-for-cholesterol-but-bad-for-health/
Melchior , dank !
Is er ook een homeopatisch middel om het cholesterol te verlagen?
Gewoon lekker 1 appel per dag doet de cholesterol met 23% dalen (universiteit van Florida 2011)
Wat meer in de zon helpt ook: zonlicht en cholesterol maken samen vitamine D.
Twee appels per dag mag ook, Jan 🙂 .
Presentatie bijna klaar. Hoop dat ik niet aan de hooivork geregen word, ha, ha, ha.
Els, ik wil je niet beledigen, maar persoonlijk hecht ik geen enkele waarde aan homeopathie. Het kan goed werken als placebo, maar zal geen effect hebben op lipoproteïnen. Althans, niet meer dan het effect dat stressreductie teweeg kan brengen.
Meer dan 30 jaar geleden heb ik eens een homeopaat geraadpleegd voor een paar kwaaltjes (die later vanzelf overgingen). Ik kreeg een flesje waarvan ik een paar druppeltjes per dag in een glas water moest doen. Ik mocht beslist geen alcohol drinken, want dat zou de homeopatische werking volledig te niet doen. Ook tandpasta, koffie, thee, uien, knoflook en nog een rits dingen waren verboden. Bij thuiskomst zag ik dat de oplossing in het flesje op basis van alcohol was. Ik heb de homeopaat nog gebeld om te informeren hoe dat zat, maar van zijn antwoord staat me weinig meer bij. Alcohol in het flesje was okay, alcohol in mijn lichaam niet. Elk geloof in de homeopathie ben ik op dat moment kwijtgeraakt.
prachtig verhaal.
Waarom zou je trouwens überhaupt je cholesterol willen/moeten verlagen?
Dat schijnt nl. met name de kans op depressie te verhogen..
😉
Veel effectiever lijkt het mij om met een Paleo voedingspatroon ziekmakende ontstekingen in het lichaam te doen verminderen c.q. te laten verdwijnen.
En het homeopathise middel kun je dan nog nuttig gebruiken om gerechten te flamberen 🙂