“First do no harm.”
“Let thy food be thy medicine and medicine be thy food.”
In de post over een reumapatiënt die in korte tijd sterk verbeterde na de (paleo) adviezen van Janet Noome te hebben opgevolgd, zei ik benieuwd te zijn naar de reactie van reumatoloog Richard Verheesen, die op ondermeer Foodlog laat zien ook buiten de gebaande paden te durven denken. Guido seinde dat door en vanochtend zat zijn reactie in de postbus van het blog. Die is veel te waardevol en uitgebreid om te begraven in een draad, vandaar dat ik er een post van maak. Er zitten veel aanknopingspunten voor discussie in. Richard, heel erg bedankt! En de foto van de door artrose aangedane hand wordt vervangen 🙂 .
Richard Verheesen
Melchior en Guido hebben mij gevraagd hier te reageren. De meesten zullen mij niet kennen dus misschien is het handig als ik iets over mijzelf vertel en hoe ik aankijk tegen een aantal zaken die hier relevant zijn. Voor hier hou ik het even bij gezondheid-voeding-paleo en een kleine zijpas naar bredere leefomstandigheden.
Allereerst, ik ben geen tegenstander van een leidende coalitie of instituten als Voedingscentrum of Gezondheidsraad. Waar ik wel een tegenstander van ben is dat het hoeden van de waarheid en advisering is voorbehouden aan een selecte elite, zonder dat anderen daar eenvoudig toegang toe hebben. En die toegang zou zichtbaar moeten zijn door inspraak mogelijkheden, mogelijkheden voor second opinion, het kunnen meebepalen van (onderzoeks) agenda’s, mogelijkheden voor bezwaar, vergaande transparantie
Goed, dat gezegd hebbende ben ik van mening dat ook n=1 een grote waarde heeft. Kijk maar hoe een koemelkmeisje belangrijk was voor pokkenvaccinatie. De waarde is vooral de ontdekking/observatie op zich, die de moeite waard lijkt te zijn verder uit te zoeken. Het is de start van een verdere verdieping. En dat laatste gebeurt helaas dan weer vaak niet. Mede omdat de ruimte binnen de huidige wetenschap er niet is om nieuw denken, vanuit een ander perspectief en door een andere waarneming dan de gemiddelde grijze muis, verder uit te werken. Waarbij de observatie vervolgens wordt doodgeslagen door op te merken dat er geen RCT is. En zo is het kringetje rond. Gelukkig voor Jenner en ons bestonden RCT’s in de 18e eeuw nog niet.
Ten aanzien van Paleo heb ik zelf geen grote ervaring. Maar ik moet zeggen dat de theorie achter Paleo natuurlijk aantrekkelijk is. Aantrekkelijk genoeg om meer mee te doen. Zelf heb ik mij wel uitgebreid ingelezen over oa suikers(sucrose/fructose/HFCS), waarbij er denk ik raakvlakken zijn. Zou ook best aardig zijn om een dieet wat die toegevoegde suikers en “verzoet” eten minimaliseert naast een Paleo dieet te zetten. Als men het verzoeten van eten afschaft (wat met Paleo ook gebeurt) zal het eetpatroon als vanzelf gaan veranderen en ik denk veel meer een Paleo richting opgaan, misschien een soort soft-paleo? Immers wat ga ik dan eten? Minder koolhydraten, meer fruit en bij de koffie/thee en in de avond wat vaker een nootje in plaats van het koekje. En op brood ed verdwijnen de zoetigheden en neemt kaas vlees en vis consumptie toe. En sommige dingen laat je staan omdat ze zonder suiker gewoon niet lekker zijn. Of het hetzelfde effect heeft? Ik zou het niet weten, maar ik zie wel raakvlakken. Absolute KH restrictie, dat denk ik niet. Recent is nog een aardig artikel gepubliceerd waarom fructose vanuit een evolutionair oogpunt vandaag een probleem kan geven .
En hoe ik denk over de waarde van voeding? Daar kan ik vrij kort over zijn. Ik schat in dat onze leefomstandigheden veel bepalender zijn voor onze gezondheid dan medicatie. Wat niet hetzelfde is als dat voeding een direct alternatief is voor medicatie. Medicatie zit namelijk in het curatie domein en nooit in preventie, althans ik ken geen preventieve medicatie (en vaccinatie is geen medicatie). Terwijl voeding de grootste waarde heeft in preventie en een veel kleiner deel in curatie (oa afhankelijk van moment van ingrijpen). Waarbij preventie overigens iets heel anders is dan vroegdiagnostiek. Bijzonder genoeg onderzoeken we medicatie wel in het juiste domein (curatie) maar voeding altijd in het verkeerde domein (ook curatie). Terwijl de beste kans op een aantoonbaar effect juist in het preventie domein zit.
Kan ik wat met voeding in de dagelijkse praktijk is vervolgens een belangrijke vraag. Met patiënten heb ik het individueel soms over voeding in algemene zin en daarnaast ook wel eens over nutriënten of suikers. Is dat structureel? Nee, hoe zou het kunnen in de 10 minuten die ik per chronische patiënt heb. Probeer het maar eens. De verzekeraar gaat er geen tijd voor beschikbaar stellen dus hoe dan? Ruimte en tijd voor verdieping in het onderwerp is er ook nauwelijks, daarvoor is het te druk en voeding is geen structureel onderdeel van de geneeskunde. In de patiëntenzorg wordt er dus weinig gestructureerd mee gedaan. Daarvoor zijn dus meerdere redenen.
1. Voeding is maar weinig geaccepteerd als middel bij ziekte, enkele uitzonderingen daargelaten.
2. Preventief denken speelt geen rol meer in de geneeskunde, maar ook niet bij de verzekeraar of politiek
3. En gemiddeld genomen ook niet bij de patiënt, die wil nu direct van alle klachten af. Als dat onvoldoende lukt begint vaak pas de zoektocht naar alternatieven.
4. Wie zou het moeten begeleiden, hoe moet het worden betaald?
5. Hoe financiert een ziekenhuis voorlichting over voeding voor patiënten, als de verzekeraar het niet doet?
6. Diëtetiek kan soms vanuit het ziekenhuis en welke diëtetiek school dan? Voedingscentrum leidraad? Calorisch? Inhoudelijk? Follow up ? etc.
7. Acceptatie van voeding als onderdeel van geneeskunde is gering .
8. Maar ook voor de verzekeraar is het geen onderdeel van haar inkoopbeleid 9. Afbreukrisico voor de arts is groot (in maatschappij, de media, beroepsgroep, verzekeraar).
Dan kan je zeggen: stap eruit, dat is makkelijk zat. Volg gewoon je eigen koers. Ik geloof eerlijk gezegd in een andere oplossingsrichting. Ik zie meer heil in het samenbrengen en delen van kennis, in het laten bewust worden van de belangrijke rol van preventie en voeding binnen de geneeskunde. En de belangrijke rol van geneeskunde binnen de voeding, want ook de voeding is monomaan in haar denken. Daarvoor moet je ook in de basis iets veranderen. En die basis veranderen vanuit een perspectief van optimale leefomstandigheden, waar voeding een belangrijk deel van uit maakt, maar andere zaken eveneens. Ik zou wensen dat artsen die betrokkenheid opnieuw gingen tonen en met dezelfde vanzelfsprekendheid en bevlogenheid van vroeger het belang van leefomstandigheden voor een optimale gezondheid weer tot hun verantwoordelijkheid gaan rekenen. En dan niet vanuit een nieuw soort elite, maar op een manier die ik hierboven heb aangegeven. Wetenschap is immers van, voor en door de burgers. Dat is waarom ik geen afstand wil en kan nemen van de geneeskunde. Het vak en waar het voor staat is daarvoor te mooi, vertegenwoordigt een te grote waarde en herbergt een enorme kennis. Het is alleen de invulling van het vak die zeker een heroverweging verdient. Die invulling is vandaag veel te smal verworden, is alleen curatie/medicatie gericht en dient weer breder te zijn. Waarbij ik de grote waarde van onze medicijnen maar tegelijkertijd ook de grote waarde van preventie en voeding onderschrijf. Het zijn twee zijden van dezelfde medaille. De geneeskunde dient dan ook meer in de maatschappij te staan dan vandaag. Maar dit geldt zeker ook voor andere beleidsbepalende organisaties, verzekeraar, politiek, instituten als GR/RIVM/VC, voedingswetenschap. Het vergt een veel bredere aanpak die ver buiten de geneeskunde reikt.
Is het de huidige “elite” te verwijten dat de inrichting is zoals die is? Ik vind van niet, dit was tot voor kort zoals het liep en zoals de waarheid werd gezien en de maatschappij was ingericht. Maar het zou wel zijn te verwijten als we de nieuwe koers niet gaan inzetten, als we de deur niet opendoen terwijl er hard wordt geklopt. En vestingen/muren in stand worden gehouden tegen de wensen van de bevolking in en niet meegaan in de richting waarin de maatschappij zich beweegt. Dat is niet alleen verwijtbaar maar ook oliedom.
Dus ja Paleo biedt perspectief, maar wordt geremd door het ontbreken van een open wetenschappelijke structuur. Maar dat geldt voor meer zoals suiker, vitamine D etc. Zou mooi zijn toch, Paleo deskundigen die samen met VC en GR een Paleo onderzoek gaan uitzetten. En zolang we dat dus niet regelen blijft men pragmatisch en hebben we veel n=1 gevallen, waarbij we blijven hangen bij de observatie zonder de noodzakelijke verdieping. En wordt de ruimte voor discussie steeds groter ipv kleiner en neemt het draagvlak voor instituten alleen maar af. Nog een vraag uit nieuwsgierigheid. Als er in Paleo geen/weinig brood zit, hoe kom je dan aan voldoende jodium? Behalve degene die dagelijks vis eet en dat mag weer niet vanwege de zware metalen tegenwoordig.
En nog een kleine opmerking, niet vervelend bedoeld. De foto van de handen bij het artikel is denk ik van een patiënt met artrose en niet met een reumatoïde artritis.
Het Paleo Perspectief 
Het is eenvoudig, zó eenvoudig…
Maar hoe bereiken we dit? Hoe doorbreken we de muren, hoe zetten we de ramen open?
Er gaat iets niet helemaal goed denk ik, Annemiek? Ik verwijder die email-adressen.
Internet zorgt voor de wetenschappelijke revolutie, die nodig is om de arts weer tot wetenschapper te laten verworden. Deze blog is daar toch een uitstekend voorbeeld van?
Wat een goede genuanceerde maar ook kritische reactie van Richard! Het geeft precies de plek aan waar ‘voeding’ staat in geneeskunde. In de hoek die in het algemeen niet serieus genomen wordt omdat iedereen er wat van weet. En waar je niet wilt zitten. Het dagelijks opboksen tegen allerlei flauwekul is een uitdaging. De 8 punten beschrijven exact waar ik ook tegenaan loop. (minus 5 en 6). Mijn ervaring is trouwens dat de ziekenhuisdiëtisten meer aan de hand lopen van o.a. het VC dan de zelfstandige diëtistenpraktijken, maar daar gaat het nu niet over.
Dat er een kleine groep is (met o.a artsen) die toch openstaan voor meer integratie van voeding in de geneeskunde blijkt wel uit het het 3e congres Arts en Voeding dat 23 mei a.s. in het LUMC georganiseerd wordt. Ik heb me opgegeven en ‘mag’ naar binnen. “We willen niet een zaal vol diëtisten…” Dat is dan weer jammer 🙂 maar ik denk dat een zaal vol artsen minstens zo belangrijk is. Voeding moet op de kaart! http://artsenvoeding.nl/congres/programma/ Dit is een stap in de goede richting.
Over jodium: zware metalen binden zich graag aan selenium, die ook in vis zitten. Dat hoeft dus geen probleem te zijn (bron: http://www.thepaleomom.com/2012/08/the-mercury-content-of-seafood-should.html en een video van Chris Masterjohn erover: http://www.youtube.com/watch?v=7LOxs8DkIkU ).
Verder is zeewier ook nog een prima bron, afhankelijk van de soort heb je aan een beetje zat. Bij de toko koop ik voor 1,69 een pak met 10 sushi-vellen, en gooi daar dan een gebakken ei met spek/vis, wat rucola, nootjes, worteltjes etc in. Als een wrap oprollen en smullen maar. 🙂 We zitten hier aan de zee, dus zeewier zou ook een redelijk lokale optie moeten zijn toch?
Bepaalde vissen, vooral de witvissen, bevatten overigens veel jodium, meer dan vette vis. De laatste tijd haal ik schelvis op de markt, die bevat 300% ADH aan jodium per 100 gram. En maar 6 euro de kilo, schoongemaakt en al 🙂 Niet voor mensen die graag een voorverpakt, onherkenbaar stuk vlees/vis willen 😉
Oeps, de video is van een andere Chris, de Kresser-variant 😉
Richard, nogmaals dank voor je zeer uitgebreide betoog. Om met de vraag aan het eind te beginnen, ‘mijn’ paleoperspectief gebruikt de periode van explosieve encefalisatie als ijkpunt en situeert die explosie in een kustlandschap (Stephen Cunnane, Michael Crawford, Marc Verhaegen en anderen). Een mariene voeding, rijk aan breinselectieve nutriënten (jodium, zink, EPA/DHA, choline), vormt de basis en elke deviatie ervan leidt tot degeneratie (zoals afname hersenomvang). Vervuiling is een probleem, maar het ontwijken van een coastal dweller voeding is vermoedelijk nog erger. En als je laag in de mariene voedselketen ‘vist’ (sardien, schelpdieren, haring ook nog wel), valt het erg mee. Veel zeevoer is ook rijk aan selenium, wat kwik tot op zekere hoogte neutraliseert. Farmed vis is schoon, maar daar kun je helaas vette vraagtekens bij plaatsen qua duurzaamheid.
Als je een puur land based paleodieet volgt – wat in mijn ogen dus geen ‘echt’ paleodieet is – kan jodium een probleem worden. Maar paleo is in de eerste plaats een template en het gebruik van JOZO (in een voeding met een inherent lager zoutgehalte) is dus geen enkel punt.
Ik heb nog veel andere opmerkingen, maar die volgen later.
YES!! My question exactly.
Als er in Paleo geen/weinig brood zit, hoe kom je dan aan voldoende jodium? Behalve degene die dagelijks vis eet en dat mag weer niet vanwege de zware metalen tegenwoordig.
Otto, ik wil het wel met de nori vellen proberen en wat verse vis op de markt kopen om er een wrap van te maken: twee vliegen in een klap. Dank voor de tip.
Ik heb eens een pakje gedroogde zeewier gekocht en na wellen geprobeerd een stukje te eten. Ik wist niet hoe gauw ik het uit moest spugen, zo vies vond ik de smaak. Dezelfde ervaring heb ik ook gehad met kaviaar.
Klik om toegang te krijgen tot Letter%20AJCN.pdf
Waarbij ik het voor de verandering niet eens ben met Lindeberg en Cordain.
Richard Verheesen blijkt keer op keer een ietwat prikkelende, in ieder geval gezond nieuwsgierige, opvatting te ventileren omtrent voeding en gezondheid. Onontbeerlijk om de behoorlijk vastzittende thematiek van enige impuls te voorzien.
Ik mag enkele opmerkingen maken.
1. Instituten als het Voedingscentrum en de Gezondheidsraad zouden onontbeerlijk en leidinggevend moeten zijn in het communiceren van wetenschappelijke visies op (in dit geval) het gewenste voedingspatroon van de ‘gemiddelde’ burger. Daarvoor zijn ze, daarvoor worden ze betaald. In die zin dus akkoord met Verheesen. Maar er is meer. Ten eerste mag verwacht worden dat ontwikkelingen die sterk wijzen op gezondheidsvoordelen niet zolang op de plank moeten blijven liggen, omdat afgesproken is dat de adviezen slechts 1 keer in de X jaar aangepast worden. Ten tweede mogen dergelijke organen, uiteindelijk te bekostigen door de overheid, nooit en te nimmer bemenst te worden door adviseurs die belangen hebben in private, aan voeding en gezondheid gerelateerde, instellingen en bedrijven. Zelfs al zouden die (meestal betaalde) functies geen invloed hebben op hun adviezen, dan nog wordt een instelling waarin velen banden onderhouden met het bedrijfsleven terecht argwanend bekeken.
2. Waar Richard memoreert aan ‘paleo’ komt hij niet erg overtuigend over. En dan laat ik het koppelen van ‘paleo’ aan ‘dieet’ maar even voor wat het is. De kern waar het om draait en de basis waarop ‘paleo’ berust is de evolutietheorie. Het genoom, de mens dus, dat is zoals het tot stand gekomen is in een heel lange tijd: overleven en voortplanten waren de richtsnoeren. En ‘paleo’ gaat ervan uit dat aantasting van dat genoom door oneigenlijke invloeden, hier met name die van voeding, de oorzaak zijn van de z.g. westerse ziekten en overgewicht. Bekend zijn de granen, de m.o.v.’s, de suikers (honing mogelijk uitgezonderd) en wellicht zuivelproducten en nachtschadeachtigen.
Ik ben het volkomen met Verheesen eens dat koolhydraatrestrictie geen doel op zichzelf mag zijn. Zou ook zeer onpaleolytisch zijn. Maar daarover hadden we het eerder al.
3. Ook eens met de dokter dat de relatie voeding en medicatie niet als concurrerend, maar als aanvullend moet worden beschouwd.
4. Dan de belangrijke vraag of voedingsvoorlichting geimplementeerd kan worden in het huidig geneeskundig handelen. Met die acht bezwaarpunten kan ik het eens zijn. Hetzelfde hoor ik regelmatig wanneer het gesprek, met enkele vrienden die werkzaam zijn in diezelfde geneeskunde, gaat over voeding en de dokter. In d epraktijk een tamelijke onmogelijkheid! Niet alleen ontbreekt de tijd, ontbreekt de kennis, maar is ook de wurggreep van de verzekeraar en de commerciele instelling van het ziekenhuis (een bedrijf geworden) verstikkend. En ja, dat is grotendeels de schuld van d epolitiek. Maar ook daarover had ik het eerder.
5. Eruit stappen is ridicuul. Opnieuw eens met Richard. Je loopbaan, je gezin, je hypotheek, de verwachtingen van je omgeving, etc., het maakt het onmogelijk om de Robin Hood onder de dokters te spelen. Veranderingen van onderop gaan veel te langzaam, worden van alle kanten tegengewerkt en zijn dus niet rendabel, behalve voor kleine groepen mensen als velen hier, bijvoorbeeld.
6. En ja, het moet van twee kanten komen. Van een elite (rot woord, maar hier passend) die het voortouw neemt, tegen alle tegenwerkingen in. Met daarnaast een zich van haar taak (het welzijn van de bevolking bevorderen) bewuste overheid, die open staat voor ontwikkelingen die niet belemmerd worden door de macht van de voedings- en chemische industrie en de belangen van de supermarkt en het (andere) bedrijfsleven. De tijdspanne is er helaas nog niet naar..
7. Tenslotte. Ik mis de tamelijk wetenschappelijke onderbouwingen van ‘paleo’ die Lindeberg, Cordain e.a. en hier Muskiet en Kuipers hanteren. Wellicht kan Richard zich daar alsnog wat in verdiepen. Dank voor de bijdrage!
Er komen natuurlijk weer veel dingen voorbij en veel vragen. Deze zin haal ik even uit het verhaal van Richard:
“En die basis veranderen vanuit een perspectief van optimale leefomstandigheden, waar voeding een belangrijk deel van uit maakt, maar andere zaken eveneens”.
Een ervaren, oudere en door de wolgeverfde psycholoog zei het me zo:
Jongen, het draait slechts om vier dingen:
1. Goede sociale banden (gezin, familie, vrienden)
2. Een gezond lichaam
3. Gewaardeerd werk
3. Maatschappelijke betrokkenheid.
Richard, ik heb de moderne geneeskunde door de bank genomen erg hoog, iets wat sommige mensen die zich voelen aangetrokken tot het paleo-gedachtegoed niet altijd waarderen. Met name als het gaat om het opvangen van acute en levensbedreigende crises worden wonderen verricht in de ziekenhuizen. De verworvenheden zijn enorm.
Mijn kritiek op ‘het systeem’ betreft vooral een (in mijn perceptie) gebrek aan kinderlijke nieuwsgierigheid. Een arts wil zieken genezen en lijden zo veel mogelijk verlichten, stel ik mij voor. Die drijfveer zou een onverzadigbare nieuwsgierigheid naar de grondoorzaken van pathologie moeten opwekken, want alleen als je grondoorzaken kent, heb je een kans dat je een probleem elimineert. Momenteel richt het meeste onderzoek zich op het ontwikkelen van interventies die ergens ver downstream in de pathofysiologie aangrijpen. Of op het half platgooien van een compleet, voor het leven cruciaal proces, zodat ook de ziekte minder lucht krijgt (bijvoorbeeld methotrexaat). Zulke strategieën zullen altijd lapmiddelen blijven, die vaak niet eens tot betere harde eindpunten leiden, maar wel heel wat collateral damage veroorzaken.
Geneeskunde is toegepaste biologie. Voeding is toegepaste biologie. De twee zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Met name wat betreft de ‘black box’ ziekten suggereert steeds meer en sterker onderzoek dat bepaalde neolithische voedingsmiddelen aan de basis van auto-immuunreacties liggen. Alessio Fasano en zijn groep hebben aangetoond dat gluten bij iedereen een langer dan normale, zonuline-geïnduceerde opening van de tight junctions genereert en dat het een kwestie van blootstelling en genetische make up is of dat window of opportunity na verloop van tijd wel of niet tot een manifeste auto-immuunziekte leidt. Dit is hard, onweerlegbaar onderzoek. We weten min of meer waar het begint.
Het evolutionaire template voorspelt zo’n probleem.
En ten slotte suggereren kleine trials en een groeiende n=1 bank dat mensen met auto-immuunziekten die de door de Fasano et al aangewezen en door het paleoperspectief voorspelde triggerfoods uitsluiten, verbeteringen zien (de patiënt van Janet) of zelfs genezen (enkele mensen met Graves’ die ik heb gesproken).
Waar ik met mijn pet niet bij kan, is dat dokters niet opgewonden raken van een dergelijke ‘body of evidence’. Ik snap dat je in tien minuten (dat is overigens wel heel weinig) niet diep kunt gaan, en dat veel patiënten een pillendoos verwachten/eisen, maar als je een potentieel superieure (en kosteloze) interventie in het vizier hebt, dan zouden er toch mogelijkheden tot brede implicatie of tenminste tot grootschalig onderzoek moeten zijn?
Vooral puntje 2. Preventief denken speelt geen rol meer in de geneeskunde, maar ook
niet bij de verzekeraar of politiek . In welk Zuid Amerikaans land werd er een medisch geschoold iemand president en maakte de man gelijk een verbod op cigaretten? Kan je veel mee uitsparen als je medicatie wil subsidieren: duidelijk een politieke keuze.
@Willems Puntje 7: idd. is Cordain “tamelijk wetenschappelijk onderbouwt”, jammer genoeg is tamelijk niet genoeg, wat bevoorbeeld blijkt in zijn canola olie verhaal dat na 8 jaar van zeer goed naar zeer slecht overgaat. Ook Eaton haalt aan dat er wat meer wetenschappelijk onderzoek moet gebeuren, ikzelf zou graag eens een deftig wetenschappelijk onderzoek zien met en zonder granen.
n=1 experimenten zijn leuk, maar kans is groot dat ik iemand met een n=1 “nadoe” en iets over het hoofd zie, dus gelijk een ander resultaat behaal.
Mooie reactie toch van Richard, stuur zo nog eens een paar mensen een mailtje Melchior 🙂
Stef, er zijn al trials. Er is veel fundamenteel onderzoek. En die koolzaadolie… Come on. Is Cordain minder geloofwaardig omdat ‘ie op een standpunt terugkwam? Ik zeg: Stierenpoep! Bovendien valt het reuze mee met die vermeende giftigheid, maar dat terzijde.
bakkerszout bevat 50 tot 65 mg jodium per kg zout.
jozo bevat 50 mg jodium per kg zout.
Brood bevat sinds kort gemiddeld circa 0,4 gram zout (160 mg natrium) per boterham van ongeveer 35 gram.
Curatief is een markt. Een grote zeer renderende markt.
Preventief is een andere markt, maar daar is weinig te verdienen.
Het probleem is dat wat ‘curatief’ genoemd wordt, zelden curatief is en vaak weer nieuwe pathologie genereert.
Wel door sjacheraars, gezondheidsprofeten en eetgoeroes, Jan Peter.
Tenminste, zo werpen die zich, vaak inidirect, op. Want afslankmethoden en voedinghypes als superfoods, becel, m.o.v.’s, etc. suggereren immers preventie tegen kwalen, en gezondheid en geluk?
En dus valt er wat/veel te verdienen.
Melchior, alvast een reactie met de kanttekening dat ik na vandaag een week weg ben en niet kan garanderen dat ik kan reageren.
Ik deel jouw verbazing en zou willen dat de ouderwetse nieuwsgierigheid waar ik aan memoreerde weer terugkomt. Net als de oude Jenner en zijn koemelkmeisje of David Marine en de hond met struma (door jodiumgebrek). De waarom vraag is vandaag de dag veel te veel vervangen door de wat vraag.
Verder denk ik dat je het evolutionaire probleem al aangeeft door aan te geven dat de genetische make up een wezenlijk onderdeel uitmaakt van onze reacties. Daarom refereerde ik aan het artikel wat gaat over het verlies aan uricase bij apen en mensen. Het is een voorbeeld van hoe de evolutie ons eerst heeft geholpen en met de herintroductie van grote hoeveelheden fructose nu weer tegenzit. En het is een voorbeeld van een volledig doorgevoerde aanpassing.
Met de kanttekening dat die evolutie niet voor iedereen in hetzelfde tempo zal hebben gelopen. En sommigen wel en anderen niet zijn aangepast aan de veranderingen in voeding. Nog los van de epi-genitische component. Het is denk ik de reden waarom niet iedereen hetzelfde reageert op medicatie of voeding en we vaak uitkomen op percentages van 40% effectief. Mij boeien nu juist die andere 60%. Waarom volgen die nu niet het concept? Helaas doen we daar niets mee en stappen we door naar de volgende publicatie.
Die genetische aanpassing gaat overigens veel sneller dan wij voorheen dachten blijkt uit onderzoek bij Tibetanen die op zeer grote hoogte leven. Hier de populaire uitleg: http://edition.cnn.com/2010/HEALTH/07/02/tibetans.evolution/
Een paar duizend jaar is voldoende en 200 jaar suiker dus ook onvoldoende. Waarbij we ons moeten realiseren dat de geneeskunde onze evolutie heeft stilgezet, bijna iedereen overleeft de vruchtbare periode, genetisch aangepast of niet. En dan rest er maar 1 oplossing: de leefomstandigheden zo stabiel en gezond mogelijk houden in lijn met de evolutie tot een paar 100 jaar (of misschien langer) terug.
En dan ben ik het met anderen hier eens: dan blijkt de politieke en economische keuze steeds leidend en niet de gezondheid en het voortbestaan van de soort, alle kennis en al ons intellect ten spijt.
En dat is de diepere reden waarom ik Paleo aantrekkelijk vind. Als we de gezondheid en voortbestaan van de soort centraal zetten moeten we naar een stabiel blijvende voeding die past bij onze achterliggende evolutie, die nu bijna tot stilstand is gekomen. En Paleo biedt die mogelijkheid, waarbij er wel degelijk verdere verdieping nodig is. Zou er nog wel een voortgaande evolutie zijn (met veel meer doden tijdens de vruchtbare periode) dan is het maar de vraag of Paleo een goede keuze is. Dan kunnen we ons beter evolutionair aanpassen aan het makkelijk te verbouwen eten. Het is juist die afwezige evolutie die Paleo aantrekkelijk maakt.
Maar goed, welke politieke partij heeft een visie die verder gaat dan 4 jaar? En zet dat belang voorop?
@Melchior, kortom een markt die zich ook nog ontwikkeld 😉
@Willem, vergeleken bij die 90 miljard curatief peanuts.
Richard, heel sterke punten, dank.
Evolutie kan razendsnel gaan, als de selectiedruk maar hoog genoeg is, zoals bij die Tibetanen (prachtig voorbeeld). Ook het polymorfisme dat verantwoordelijk is voor lactasepersistentie ontstond in een oogwenk, omdat kindjes van pastoralisten zonder die aanpassing zich in groten getale dood scheten. Hoge amylase-expressie idem dito. De grote vraag is of dat soort ad hoc nood-aanpassingen, die procreatie garanderen en de soort in stand houden onder adverse conditions, optimaal zijn bij een soort die in zijn ‘oorspronkelijke’ habitat (zeer waarschijnlijk) ook is geëvolueerd om zorg te dragen voor haar kleinkinderen (lees: oud te worden). Lactose speelt na de reproductieve jaren (via galactose) een rol bij staar en atheroclerose. Dat is de trade off. We zijn ook vergaand, maar waarschijnlijk niet volledig aangepast aan graanconsumptie. We kregen een blanke huid om het vitamine D blokkerende effect van WGA te compenseren. Subklinische ijzerstapeling – ter compensatie van graangeïnduceerd ijzergebrek – is endemisch. Die aanpassingen sleepten onze voorouders de volwassenheid in, maar dat wil niet zeggen dat graan optimaal is (al is het vermoedelijk verstandig om de horden met subklinische hemochromatose vol te pompen met fytaat).
Natuurlijk moet modern, fundamenteel onderzoek leidend zijn. Misschien – ik krijg het als paleopuritein wat moeilijk uit de strot – kunnen we straks wel bij de geboorte van een kindje met zekerheid vaststellen of het graan kan eten zonder risico op diabetes type 1, reuma of pick your auto-immune disease, of dat het beter paleo kan gaan of dat het, als de ouders dat te lastig vinden, direct op zonuline-blokkers moet worden gezet 🙂 .
Dank voor de discussie!
Wat ik eigenlijk wil zeggen is dat de omstandigheden die heersten in de periode dat wij sapiens werden waarschijnlijk een veilige en eventueel therapeutische default situatie zijn als wij ziek worden of als we in ernstige mate worden geplaagd door thanatafobie en angst voor dysfunctie 🙂 .
“Waar ik met mijn pet niet bij kan, is dat dokters niet opgewonden raken van een dergelijke ‘body of evidence’. Ik snap dat je in tien minuten (dat is overigens wel heel weinig) niet diep kunt gaan, en dat veel patiënten een pillendoos verwachten/eisen, maar als je een potentieel superieure (en kosteloze) interventie in het vizier hebt, dan zouden er toch mogelijkheden tot brede implicatie of tenminste tot grootschalig onderzoek moeten zijn?”
Dokters zijn ( ook ) afhankelijk van de patiënt. Ik noem mijzelf niet patiënt, maar consequent klant.
Dat geeft de verhouding, voor mij, een meer gelijkwaardiger karakter.
Iedereen kent het oude verhaal van de dokter op zijn voetstuk, daar hoef ik het niet over te hebben. Of toch wel, de dokters én de klanten houden dat in stand. Omdat het makkelijk is, omdat je de schuld niet bij jezelf hoeft te zoeken, maar bij de ander. De klant bij de dokter en de dokter bij de klant.
Daar kún je tegenaan schoppen, maar je kunt ook proberen dat te doorbreken. Als de dokter het niet doet, de klant kan het wel. Door de ziekte te zien als iets waar je zelf verantwoordelijkheid voor neemt. Door de dokter te zien als een vakman, die skills verkoopt. Welk product je wenst te kopen is afhankelijk van de informatie, die hij verstrekt ( of niet ) en je eigen voorwerk/ informatie / kennis.
We zitten teveel vast in patronen hoe communicatie hoort te verlopen i.p.v. nieuwe vormen uit te vinden.
Vorig doktersbezoek: bespreking cholesterolwaarde. Mijn laatste meting 28-11-2013: Totaal LDL is hoog. 7.1, HDL 1.51 LDL 5 Tri 1.3. Maar de meting is niet nuchter afgenomen, deze keer ! Dat maakt verschil ( moet je maar weten, hij weet het, ik nu ook )
Ik voel hem al aankomen, als hij zegt, de cholesterol is hoog. Tegenargument: maar mijn HDL en Tri zijn goed en niet nuchter gemeten. Moet hij toegeven. Buigt zijn hoofd, hij wist het wel, ze koopt het niet. Ik ‘koop’ geen statines meer 😉
Volgende keer nuchter meten ! Hoe dan ook, weer geen Media markt ( kopen, kopen, kopen )
Mijn dokter stond te popelen om het te vertellen, mijn goede HbA1c, luistert ook echt, steeds meer. Is nieuwsgierig, steeds meer. Ik voorzie hem van een overzicht, met grafieken, van alle gemeten BS van mijn AZM experiment, wat hij gretig aanneemt. Respect !
Zoals op veel terreinen ( banken, verzekeraars, politiek, producenten en leveranciers van goederen en zeker van voedsel ) kan ook in de medische wereld, alleen het kritische en geïnformeerd zijn, en een niet autoritair-gevoelige houding van de klanten de boel op scherp stellen. Verandering van onderop, omdat opgeven van vermeende privileges niet makkelijk van boven af gebeuren, hoe vaak er ook om gevraagd wordt.
Nu gaat Willem zeggen dat niet iedereen dat kan. Daar heeft hij gelijk in. Maar degene die het wel kan ( hoog IQ, ha, ha door AZM ? ) kan en moet dan maar het voortouw nemen. Voor de klant en de dokter andere rollen, gelijkwaardige uitwisseling, ontwikkeling, kennis verdelen en verzamelen, wat voor beiden meer oplevert.
Ik heb de hele discussie met interesse gelezen. Gelukkig zijn er wel al mensen die zich bezighouden met het verspreiden van informatie en kennis. Er is ook steeds meer vraag naar deze kennis. Het systeem waar de artsen in gevangen zitten is voor henzelf heel erg lastig en natuurlijk heeft de client daar ook last van. Dat een uitleg over voeding niet kan binnen de 10 minuten van een consult is mij meer dan duidelijk. Ik kan me de frustratie van de artsen levendig voorstellen. Het zou heel fijn zijn als de overheid de grote groep zelfstandige professionals die met voeding en gezondheid bezig zijn zou ondersteunen. Zij doen hun stinkende best om een inkomen te genereren en besteden graag tijd en energie aan het beantwoorden van allerhande vragen van hun klanten. Zo is iedereen blij en komen we met elkaar op een gezonder niveau.
Om het nog even over JoZo te hebben; per dag zou ik 3 g JoZo over mijn eten moeten strooien, wil ik aan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid jodium komen, mocht ik het niet via een andere bron verkrijgen. 3 g, dat is bijna een theelepeltje vol, best veel.
Het Voedingscentrum geeft aan dat het eten van 6 (!) boterhammen hier ook voor volstaat. Ik weet niet hoe het met jullie zit, maar ik ken maar weinig mensen die 6 of meer boterhammen per dag eten, zeker geen vrouwen. Mijn vrouw eet bijvoorbeeld sinds jaar en dag 3 boterhammen per dag. Toen ik nog brood at… (3,5 week geleden ;-)) at ik er 5 per dag. Zijn er dan zoveel mensen met een jodiumtekort of valt het allemaal wel mee met de noodzaak voor een jodium ADH?
Tije, nu kom je op een terrein waar ik mij langer geleden heel erg in heb verdiept. Lees dit rapport vd WHO en je zal schrikken. Overigens blijven de gevestigde instituten volhouden dat er geen probleem is. Zelfs niet terwijl het RIVM heeft aangetoond dat het er wel is, in ieder geval zonder enige discussie bij zwangeren en borstvoeding en vooral hun kinderen.
Klik om toegang te krijgen tot VMNIS_Iodine_deficiency_in_Europe.pdf
Of lees het blog eens van Oerlemans over het RIVM en VWS
http://www.liesbethoerlemans.com/2014/02/nederlandse-kinderen-door-het-rivm.html
We meten de inname door één gemiddelde in de urine te bepalen van de totale onderzoeks populatie. Komt dat gemiddelde boven een bepaalde waarde dan zeggen we dat minder dan 20% vd bevolking (!) een matig jodiumtekort heeft en zijn we tevreden. Ook 10% is dan best nog een hoop burgers, maar dat lijkt niet te tellen. En dan hebben we het over een matig tekort. Jammer genoeg geeft ook een mild tekort gezondheidsklachten en IQ vermindering. Die grenswaarde ligt logischerwijs hoger maar die grens en dat doel hebben we niet gesteld. Zouden we dat wel doen dan hebben we pas echt een groot probleem.
Maar ook met een mild tekort als doel heeft meer dan 50% vd Europeanen een jodiumtekort zoals je in het WHO rapport kan lezen. Vrij beroerd voor het rijke Westen. En je geeft het zelf al aan, 6 boterhammen ( en eigenlijk nog meer sinds de recente zoutverlaging in brood) is een forse opgave.
Bedenk hoeveel (verplicht JOZO) zout onze oma’s vroeger in de keuken gebruikten en dat er 2x zoveel zout in brood zat. Op dat gebruik hebben we het jodiumgehalte in zout bepaald, wat toen zelfs hoger lag dan nu. En nu is het I-zout verminderd (chips, pizza, kant-en-klaar ed bevatten geen jodiumhoudend zout) en ook het jodiumgehalte in zout verlaagd. Logisch?, ik denk het niet, het gehalte had verhoogd moeten worden. Een verhaal analoog aan levertraan en vitamine D (levertraan bevatte overigens ook nog eens jodium).
Altijd bijzonder vindt je niet dat voor het afschaffen van levertraan of jodiumverlaging (etc) door een GR geen RCT nodig is, maar probeer het nu maar weer eens in te voeren zonder RCT. Gaat niet lukken. Kijk naar de vitamine D discussie.
Nog los van het feit dat een gemiddelde waarde nooit een populatie kan beschrijven. Gemiddeld bestaat reumatoïde artritis/ bloedarmoede/ vitamine B12 tekort niet. Gelukkig behandelen dokters geen gemiddelden. Daar kan de voeding weer wat leren van de geneeskunde.
Er valt veel meer over te zeggen, maar dat is teveel off topic dus laat ik het hier maar bij.
Tije, om 150 microgram J per dag binnen te krijgen moet je ongeveer 6 a 7 gram Jozo-zout naar binnen werken. Dat is een halve eetlepel, of te wel een behoorlijk kuiltje in je hand. Berekening volgens 50 milligram per kilogram: 100 gram Jozo-zout is 5000 microgram, per gram geeft dat 50 microgram , per 3 gram 150 microgram. Dat voldoet aan de norm die wel of niet gesteld is. In Nederland schijnt er geen vastgestelde norm voor te zijn. Op de pot van Jozo keukenzout met Jodium staat echter dat het gebruik van 1 gram Jozo-zout overeenkomt met 15% van de ADH van 150 microgram. Bij een ADH van 150 microgram kom ik dan uit op ……? Juist, 6 a 7 gram. Het Voedingscentrum raad aan om niet meer dan 6 gram keukenzout te gebruiken. Per hoofd van de bevolking word voor volwassen mannen 10 gram zout gebruikt en voor vrouwen 7,5 gram. Het merendeel daarvan zit in koekjes en gebak. Een ons mosselen brengt je al op 125 microgram J.
@Tije:
Toen ik supermarktbrood at, at ik wel echt gemiddeld 6 tot 8 boterhammen per dag. Twee of meer bij ontbijt, vier bij de lunch. De boterhammen zelf vulden namelijk helemaal niet, ik moest het echt van het beleg hebben. Als ik een keer bij iemand was die enkel witbrood had, kon ik het hele brood (meer dan 10 sneetjes) wel opeten… (wat ik natuurlijk niet deed :P)
Als ik mijn zelfgebakken brood eet, dan eet ik gemiddeld 2 tot 4 plakjes op een dag (gebakken met jodiumzout, huidige recept 4 gram jodiumzout+4 gram natriumzout op 500 gram meel). Het is veel steviger brood, ook veel lekkerder. Maar als ik zelfgebakken brood heb gegeten, dan heb ik niet het idee dat ik “vulling met beleg” heb gegeten, maar echt “brood met beleg” (en dat beleg is dan zowat altijd wel groente).
En uit het hoofdbericht,
Als men het verzoeten van eten afschaft (wat met Paleo ook gebeurt) zal het eetpatroon als vanzelf gaan veranderen en ik denk veel meer een Paleo richting opgaan, misschien een soort soft-paleo? Immers wat ga ik dan eten? Minder koolhydraten, meer fruit en bij de koffie/thee en in de avond wat vaker een nootje in plaats van het koekje. En op brood ed verdwijnen de zoetigheden en neemt kaas vlees en vis consumptie toe. En sommige dingen laat je staan omdat ze zonder suiker gewoon niet lekker zijn.
Als suiker of een andere zoetstof uit alle supermarktproducten wordt weggelaten, zal een heleboel waarschijnlijk inderdaad niet meer lekker smaken. Maar in dingen als pasta en rijst zit geen toegevoegde suiker (wel in brood uit de supermarkt). Dus dat je minder koolhydraten gaat eten, is naar mijn mening niet een “automatisch gevolg” hiervan. Ik denk wel dat mensen dan meer fruit/noten/gedroogde vruchten gaan eten, of dat ze zelf dingen gaan bakken. En chips zit over het algemeen ook geen suiker bij.
Als honing echter nog wel als zoetstof “toegestaan” is, wordt alles natuurlijk waar mogelijk gezoet met honing (of iets anders, fruit?). En als smaakstoffen ook nog toegestaan zijn, wordt via die route natuurlijk een zoete smaak toegevoegd. Om zo’n verbod is waarschijnlijk wel heen te werken…
Mensen die suikervrij eten, eten volgens mij ook niet echt minder koolhydraten (al moet ik er bij vermelden dat ik maar 1 iemand persoonlijk ken die suikervrij eet, maar op internet kom je het wel regelmatig tegen).
Kijk even naar je vraagstelling Melchior: is Cordain
mindergeloofwaardigomdat …? Geloofwaardig is het sleutelwoord hier. Geloven is religie, n=1 is iets waarnemen, wetenschappelijk onderzoek is kijken of wat we waarnemen opnieuw reproduceerbaar is en de statistische waarde is nog iets anders.Ik wil het gewoon hebben over “tamelijk” wetenschappelijk onderbouwt, dat is duidelijk een nieuwe rubriek naast geloven, wetenschap, waarnemen en statistieke waarde. Heeft “tamelijk” meer waarde omdat Cordain het gezegd?
Hoge glucosespiegel verlaagt afgifte testosteron.
Als er teveel glucose in je bloed circuleert, maakt je lichaam minder testosteron aan. Hoe dat precies kan, blijkt uit een in vitro-studie die Italiaanse endocrinologen, verbonden aan de universiteit van Florence, hebben gepubliceerd in de International Journal of Endocrinology.
Dat verklaart de vele moobs (man boobs) in het straatbeeld! Link
Tije, die sluit aardig aan op deze.
Hoewel ‘Survival of the Fattest; The Key to Human Brain Evolution’ van Cunnane zo’n beetje het belangrijkste boek in mijn kast is en een voeding met veel breinselectieve nutriënten de basis van dit hele avontuur vormt, heb ik onvoldoende beseft hoe enorm het jodiumtekort zou kunnen worden in een hedendaags Standard Dutch Crap Diet. Het is ironisch dat we in ons landje aan de Noordzee uitgerekend van brood afhankelijk zijn voor een sprankje jodium, maar het was beter dan niks. Gooi het gojodeerde zout erin omlaag en het gaat inderdaad makkelijk mis. Waarschijnlijk laten de cretins in Den Haag dit op z’n beloop in de hoop dat de goegemeente niet slimmer wordt dan zij 🙂 .
De gekheid op een stokje, hier zou beleidsmatig actie op moeten worden ondernomen. Helaas vallen dit soort dingen niet uit te leggen aan de gemiddelde politicus.
@ Richard Verheesen
In een eerder bericht op een andere post attendeerde ik al eens op het werk van de praktiserend arts David Brownstein MD en op zijn boek:
http://www.drbrownstein.com/Iodine-Why-You-Need-It-p/iodine.htm
Inmiddels de vijfde druk.
Ik citeer uit de vierde druk:
“To the present date, we (Drs Brownstein, Ng, and Nusbaum) have now tested iodine levels in nearly 5000 patients. Our results have been consistent; approximately 96% of patients test low for iodine. In fact, many patients initially test near zero for iodine levels (via spot urinary iodine) as their results are reported as ‘below the detectable limits’.
Dr George Fletchas (the owner of FFP labs) and Charles Hakala, RPh, (owner of Hakala labs) have been on the forefront of testing people world wide for their iodine levels. They have now tested over 30.000 people and their results are consistent with mine”.
En de ellende wordt alleen maar erger.
“Bromide in bakery products and soft drinks is surely exacerbating the problem. The use of bromides as fumigants and fire retardants continues to deplete our iodine levels.
Bromide found in many common items such as computers, televisions, mattresses, clothing, carpeting and draperies, also exacerbates the situation”.
“Iodine deficiency is associated with a plethora of illnesses”.
Maar er is hoop.
“Iodine deficiency is an easily preventable condition. The prevention -ingestion of inorganic, non-radioactive iodone- has proven to be a fantastic therapy for my patients.
En dan hebben we het dus over Lugol’s oil of Iodoral.
Na lezing van het boek begrijp je dat een ADH van 150 microgram een gotspe is.
Zelf neem ik –onder begeleiding van een arts- 6,25 miligram Iodoral.
Brownstein heeft patiënten die tientallen milligrammen nodig hebben.
Sommige mensen hebben van sommige stoffen niet alleen een tekort maar hebben een afhankelijkheid (dependency) ervan.
Aan suppletie valt niet te ontkomen.
Dan is mijn druppeltje jodium zo gek nog niet. Als ik een theelepel jojozout zou moeten eten per dag om aan voldoende jodium te komen, waarom is een druppeltje jodium op de huid dan meteen tot een gevaarlijke “hoge dosis” gestempeld?
Zucht, zucht, zucht…
Waarom niet gewoon een shore based (lees humane) voeding. Dan krijg je meteen ook alle andere breinspecifieke dingen binnen.
Suppletie is dan in 99% van de gevallen overbodig.
Derk, ik heb Lugul’s. Hoe kom jij aan Iodoral?
Waarschuwing. Ik raad een ieder aan de adviezen van de hierboven genoemde Dr. Brownstein zeer kritisch te onderzoeken. De hoeveelheden jodium die hij adviseert zijn potentieel gevaarlijk. Ik ken de man als iemand die neigt naar kwakzalverij. Op een forum waaraan ik deelnam haalde hij een collega-arts over om ‘preventief’ enorme doses jodium te nemen. Enkele weken later ging die man de pijp uit aan een barstend aneurysma in zijn harses. Kan puur toeval zijn, hoeft niet. Wie geen heel specifieke pathologie heeft, heeft geen behoefte aan hoeveelheden jodium die hoger zijn dan die in de voeding die je in een kustlandschap bij elkaar kunt vissen/verzamelen.
Inderdaad, oppassen. Heel soms, al lezend, krijg ik de indruk dat sommigen wat al te enthousiast zijn in hun zoektocht naar het Eeuwige Leven. De superfoods vliegen je de mond in..
Ik sta op het, in mijn ogen, logische standpunt dat een volwaardige voeding, gebaseerd op, zoals MM hierboven schrijft, ‘die je in een kustlandschap bij elkaar kunt vissen/verzamelen.’
Het Bierviltje, zogezegd, met het accent op dat kustlandschap, en daarbij aanvullende aandacht voor een gezonde wijze van leven.
Weg met de potjes, de pilletjes, de strapatsen van een overspannen zoektocht naar nog meer heilige stofjes.
TENZIJ je lichaam niet in balans (ziek) is, natuurlijk!
Nou wordt het helemaal mooi. Baby’s bijvoeden met oa granen vanaf 4 maanden http://www.nieuwsvoordietisten.nl/nieuws/nieuws/article/bijvoeden-vanaf-4-maanden-ook-van-granen-voorkomt-allergie/
Tjongejongejonge, graan en pinda als homeopathisch middel..
Melchior, helemaal eens mbt jodium, dr Brownstein en hoge doseringen. Zijn niet nodig, ik zie ook fysiologisch niet goed de toegevoegde waarde, maar ook evolutionair zijn die doseringen niet logisch. In principe moet Paleo voldoende jodium kunnen garanderen mits er voldoende zee-producten wordt gegeten. Daarvoor is niet dagelijks vis/schelpdier nodig maar kan zeewier/zeekraal ed ook een aanvulling zijn. Zoetwatervis bevat overigens nauwelijks jodium. Ook daar biedt Paleo dus een mooie en evolutionair logische mogelijkheid om een tekort te voorkomen zonder extra suppletie. (Een opticien vertelde mij vroeger een mooi verhaal dat hij van zijn vader bij griep altijd een papje van zeewier kreeg met een snel effect. n=1 en zeewier bevat natuurlijk nog meer dan jodium.)
Eet vaker zeekraal!
Pingback: Reumatoloog Richard Verheesen: Onze leefomstandigheden zijn veel bepalender voor onze gezondheid dan medicatie | gripopkoolhydraten.nl
Soort Jodium(µg/100 g)
Zeevis
Haring 39
Kabeljauw 170
Koolvis 200
Makreel 49
Schol 53
Sardine 32
Schar 30
Schelvis 243
Tong 17
Tonijn 50
Zoetwatervis
Forel 4
Paling 4
Zalm 34
Schaal- en schelpdieren
Garnaal 130
Kreeft 100
Mossel 130
Oester 58
Bron: Food Composition and Nutrition Tables 5e ed., Souci et al, 1994.
Met de kanttekening dat de hoeveelheid per seizoen sterk kan wisselen.
Nog een mooi voorbeeldje van marine evolutie: de Moken – een volk in Zuidoost-Azië – zijn in staat hun iris te sluiten wanneer ze naar donkere diepte duiken. Hierdoor blijven ze scherp zien. Filmpje en achtergrondinformatie. (Hier is o.a. te lezen dat ’t misschien geen genetisch aanpassing betreft, maar dat het een ‘onderdrukte’ reflex is, die alle mensen bezitten, alleen niet gebruiken.)
Ik zou de zalm geen zoetwatervis willen noemen. Wilde zalm wordt op de oceaan gevangen als het beestje nog vet is voordat het voor nakomelingen zorgt. Dacht ik.
In eieren zit trouwens ook jodium. Zal wisselend zijn, maar zeker meer dan in forel en paling. 🙂
Als bakkerszoon herinner ik me dat m’n vader Jobrozo gebruikte, jodium brood zout. Of dat qua jodium gehalte gelijk stond (staat) aan Jozo zout weet ik niet. Er is trouwens ook Nezo…
Korte uitleg: Jozo stond voor keukenzout (natruimchloride, NaCl) waaraan jodide (I-) of jodaat (IO3-) was toegevoegd. JoZo als afkorting betekende dus JOdiumZOut of jodiumhoudend zout. Het jodium – waarvan hier sprake is en dat eigenlijk jodide of jodaat zou moeten worden genoemd – diende om een jodiumgebrek te voorkomen. Ja, de overheid denkt écht wel aan z’n onderdanen’s gezondheid 😉
Nezo verscheen toen er behoefte was aan keukenzout ZONDER jodium. Het suggereerde NEE, geen jodium! Dus Jozo = mét en Nezo = zonder. Klaar! Hoewel… Nezo veranderde later in keukenzout MET jodium, later werd het weer ‘echte’ Nezo nog later NEZO Naturel. En NEZO naturel werd JOZO naturel, zonder jodium. Begrijpt u wel? Dat is marketing…
Conclusie: AKZO heeft alles in het werk gesteld om het zo onduidelijk mogelijk te maken. Nee, het gaat ons niets aan wat er precies in dit bijproduct van de chemische industrie zit.
Mijn advies: hou toch op met die rommel, koop gewoon een goed merk zeezout. In Keltisch zeezout zit volgens een analyse die ik in m’n bezit heb iets van <0,0002% Jodine. Even rekenen: 1% van 1000 g = 10 gram, 0,0002×10 = 0,002 gram. Dat is dus 20 milligram per kg. Please correct me if I'm wrong. En dan krijg je de ruim 80 andere mineralen en sporenelementen er gratis bij, van A(luminium, 0,05%) tot Z(wavel, 1,17%). Strooi dat AKZO zout maar op de weg, mocht het weer eens gaan vriezen.
Hier http://ccgforum.wordpress.com/2009/01/29/jodiumtekort-een-onderschat-probleem/ staat trouwens veel interessante informatie over jodium.
Ik heb twee weken lang een jodiumvrij dieet moeten volgen en kreeg een behoorlijke lijst mee met wat ik allemaal níet mocht eten. O.a. geen brood 😉 , eieren, noten, chocola, vis maar ook zeker géén leidingwater. Het is dus wel meer aanwezig dan alleen in bakkerszout en vis.
Erna, boeiend. Ik heb analyses van leidingwater in verleden eens opgevraagd en daar zit echt geen jodium in. Wel voor de 2e wereldoorlog, toen was dat de manier waarop we het toevoegden, maar de Duitsers hebben leidingwater vervangen door zout. En chocolade en noten is minimaal. Een ei rond de 7 microgram per ei. Als dat al niet mocht wat mocht je eigenlijk dan nog wel eten?
Het was inderdaad nogal een lastig dieet maar de meeste groente was geen probleem, fruit met mate en vlees, dan kom je al een heel eind. Verder mocht ik wel zelf gebakken koekjes en naturel chips eten. 😀
Wel vreemd dat er in leidingwater geen jodium zou zitten. Dan zou dat advies wel aangepast mogen worden, dat was namelijk wel het meest lastige.
^
@ Adriaan , 3.48PM ,
Mee eens !
Als bakkerskleinzoon mis ik nog steeds de Poffert van mijn opa , helaas heb ik zijn recept niet .
Maar lekker was het veel boter en eieren !
Heb hier al diverse keren links gegeven over Keltisch zeezout …….. , men wil er hier niet aan , toch vastgeroest en men verdiept zich er niet in , zou je toch anders verwachten hier 😳
Vreemd omdat men hier geen pakjes/zakjes wil en ongeraffineerde zooi maar voor iets basaals als zout wil men wel de troep van Akzo-Nobel in z’n voer wat je het beste op je stoep strooit bij gladheid .
Voor nieuwkomers hier : Google maar eens op Keltisch zeezout 💡
Ik heb even achterop mijn doosje Chuka Wakame zeewier salade gekeken:
Chuka Wakame
Ingredienten: zeewier (70%), water, gedroogde champignons, sesamzaad, sesamolie, sojasaus, tarwe, suiker, zout, chilli, verdikkingsmiddel (E406), kleurstof (E102, E133)
E406 = Agar-Agar
E102 = Tartrazine, een synthetische gele azokleurstof,
E133 = Briljantblauw FCF, een blauwe synthetische trifenylmethaankleurstof
Ik heb nog nooit een stukje gedroogd champignon gevonden!! En ja hoor: tarwe en suiker.
Het verbaast me dat er geen MSG in zit.
Gezond zeewier!!
Adriaan en Hans, ik ken Keltisch zeezout al heel lang.
Jo tB: Er is wel zeewier zonder toevoegingen te koop, maar die salades etc vallen dan natuurlijk automatisch af 😉
Nederlands Voedingstoffenbestand (NEVO) van het RIVM (2013)
Product_omschrijving / Jodium (ug) per 100 g
Zeewier agar agar gedroogd 41034
Zeewier kelp rauw 7553
Zout met toegevoegd jodium 2100
Friso BMF poeder 355
Koolvis gekookt 322
Schelvis bereid in magnetron z toev 322
Koolvis bereid in magnetron z toev 308,3
Nenatal BMF poeder 261
Stokvis geweekt 230
Pku 3 advanta 230
Mosselen in zuur glas 197
Nenatal Start poeder 151
Kreeft gekookt 140
Makreel rauw 140
Pku 3 shake sinaasappelsmaak 138
Pku 3 activa tomatensmaak 138
Nenatal 1 poeder 130
Groeie start 2 poeder 130
Resource Pap instant poeder 130
Groeie start 3 poeder 130
Kuit/hom van bokking 125,5
Mosselen gekookt 124,7
Mosselen gebakken/gefrituurd 124,7
Kabeljauwfilet gebakken/gestoofd 123,3
Kabeljauw bereid in magnetron z toev 123,3
Bakkeljauw geweekt gekookt 123,3
Eipoeder kippen- gedroogd 123,1
Vissticks gebakken 120
Zeewolf bereid in magnetron z toev 120
Jacobsschelpen rauw 120
Makreel gestoomd 115
Bakkeljauw kabeljauw gedroogd gezouten 110
Vissticks onbereid 110
Kabeljauw rauw 110
Wijting bereid in magnetron z toev 108
Modifast Intensive Pudding 106
Modifast Intensive Milkshake 106
Pregestimil Lipil poeder 105
Nutramigen 1 Lipil LGG poeder 105
Kaviaar 103
Nutrilon AR 1 poeder 101
Ontbijtprod Bambix Zonnige Ontbijtpap fijne granen 100
Ontbijtprod Bambix Zonnige Ontbijtpap licht volk 100
Modifast Intensive Muesli 100
Neocate LCP poeder 100
Ontbijtprod Bambix Zonnige Ontbijtpap 8 granen 100
Groeie start 1 poeder 100
Lekkerbekje gefrituurd 99
Brood geroosterd toast 94,9
Nutrilon Soya 1 poeder 94
Nutrilon Omneo 1 poeder 94
Pepti-Junior poeder 93
Nutrilon Forte 2 poeder 93
Pku 2 shake chocoladesmaak 92
Nutrilon Pepti 1 poeder 88
Nutrilon Hypo-allergeen 2 poeder 88
Nutrilon Soya 2 poeder 87
Nutrilon Hypo-allergeen 1 poeder 87
Friso H.A. 1 poeder 86
Friso H.A. 2 poeder 85,8
Nutrilon Pepti 2 poeder 85
Nutrilon Forte 1 poeder 85
Nutrilon Omneo 2 poeder 85
Nutrilon AR 2 poeder 85
Koolvis rauw 85
Brood wit- ciabatta ongevuld 83,3
Garnalen gezouten gedroogd 83
Pku Anamix infant 83
Kabeljauw gekookt 82
Nutrilon 2 poeder 82
Nutramigen 2 Lipil LGG poeder 82
Friso Prematuur 1 poeder 79,5
Broodje tarwe- hard 79,3
Enfamil Premium 1 Lipil poeder 79
Brood rogge- licht 77,1
Resource Meritene poeder 77
Nutrilon 1 poeder 77
Groeie start HA 1 poeder 77
Enfamil HA Digest m Lipil poeder 77
Friso Frisopep 1 poeder 77
Friso Extra 1 poeder 77
Friso Standaard 1 poeder 77
Friso Comfort 1 poeder 77
Friso 1 Allergy Care poeder 76,9
Vis mager 0-2 g vet gem rauw 76,4
Croutons 75,9
Resource Citrotene poeder 75
Enfamil AR 1 Lipil poeder 75
Resource Meritene Complete poeder 75
Friso Standaard 3 poeder 75
Broodje wit hard 74,8
Croissant z roomboter 74,2
Nutramigen AA m Lipil poeder 74
Pizza Turkse z toevoegingen 73
Brood tarwerogge- volkoren 72,3
Kaas Parmezaanse 72
Nutrilon 3 poeder 72
Brood wit- melk 70,8
Broodje wit zacht 70,6
Brood meergranen- m div zaden gem 70,6
Brood meergranen- m div zaden obv bloem 70,6
Brood meergranen- m div zaden obv meel 70,6
Brood met verlaagd koolhydraatgehalte 70,6
Brood Vikorn 70,6
Brood Vikorn Volvezel 70,6
Groeie start HA 2 poeder 70
Broodje meergranen- hard 70
Friso Peutermelk 4 poeder 70
Friso Peutermelk 5 poeder 70
Dank je wel Henk, mooi lijstje. Met het oog op jodium is brood niet broodnodig..? Myth busted?
@mensen-met-een-hoge-cholesterol
@marietsebiel, al lijk je het al te weten 🙂
Even voor wie er iets mee kan doen wat betreft cholesterol, kwestie dat je kan communiceren met je arts zoals marietsebiel het aangeeft.
Volgens de Mayo Clinic:
Tel + 1 risicofactor als:
+je rookt,
+je bloeddruk meer is dan 140/90 mm kwikdruk (of als je al bloeddrukverlagende medicatie neemt)
+je HDL cholesterol lager is dan 1mmol/L (38 mg/dL)
+man ouder dan 45 of vrouw ouder dan 55
+broer, zus of ouder met vroegtijdige (man jonger dan 55, vrouw jonger dan 65) hartziekte
+je diabetes hebt
+je uw lipoprotein (a) hoger is dan de gemiddelde waarden
+je nauwelijks tot niet beweegt
Trek hier 1 risicofactor van af als:
-je HDL cholesterol hoger is dan 1.55mmol/L (60 mg/dL)
Alles optellen en als je score 2 of meer is, dan loop je risico op hart en bloedvaatziekten.
Opmerkingen:
1. Dit zijn richtlijnen voor communicatie met een (je) arts, zeker als je een arts hebt die louter je bloedwaarden leest en er dan zonder meer statines voor voorschrijft.
2. Het gaat hier over hart en bloedvaatziekten en niet over een verkoudheid. Waarmee ik wil bedoelen: je kan leukweg je dokter een keertje overslaan als je verkouden bent, en kans is groot dat je er niet dood aan gaat. Heb je risicofactors voor hart en bloedvaten, zoek dan een “goede” dokter. (rubriek “geloofwaardigheid” en “waarnemingen”)
2. Merk de risicofactor op: “je nauwelijks tot niet beweegt”: wat we hier op paleo ook zeggen: eet paleo maar beweeg ook paleo.
3. Weet dat de bloedtest niet echt je cholesterol meet, maar wel iets anders en dan een berekening doet om de waarden te schatten. Voordeel van deze bloedtest is dat het goedkoop is (nadeel als het gratis wordt aangeboden om je dan Becel aan te smeren ), nadeel is dat het zo nu en dan wel eens een fout eindresultaat oplevert (rubriek “statistiek”)
4. De “gemiddelde” waarden van een grote groep mensen waarmee je cholesterol vergeleken wordt: in die grote groep zitten ook stanine-gebruikers (wat de “gemiddelde” waardes dus kunstmatig naar omlaag haalt – rubriek “statistiek”)
5. Stress staat niet vermeld in bovenstaand risico-opteloefeningetje, ook schildklier wordt niet vermeld.
6. Sinds evolutie centraal staat in paleo: Ik ben via mijn te hoge LDL cholesterol tot bij paleo “ge-evolueerd”. Heb mijn LDL cholesterol omlaag gegeten door mijn dagelijkse consumptie van cholesterol onder 200 mg te houden en mijn dagelijkse verzadigde vet consumptie onder de 15.55 gram. (heb het wat langer uitgeschreven op http://www.tehoogcholesterol.com/ , maar alle info aldaar komt ook vanuit het Internet – ik ben geen arts – .) Dat is in het begin flink tellen, maar je ziet alvast de vuistregel opduiken die je ook in paleo ziet: eet geen gefabriceerde troep met een massa trans & verzadigde vetten, en je gaat al gauw “automatisch” binnen de grenzen blijven. Wel er uitdrukkelijk bij vermelden dat ik in paleo wel degelijk blijf tellen als het om verzadigde vetten gaat bij gerechten met ingredienten zoals ghee, kokosolie, kokosmelk, spek, eieren. Hier zit je als vuistregels beter met Cordain die benadrukt om “lean meat” te eten, waar je naar mijn mening best omega 3 eieren vervangt door biologische en waar Eaton zegt: olie en vetten als smaakmakers helemaal bovenaan de paleo voedselpyramide. Ik ben uitermate benieuwd hoe het met de LDL waarden – en algemene gezondheid – zit van mensen die “paleo met flink wat verzadigde vetten” eten.
7. Zoals gezegd: dit gebruiken als communicatiemateriaal bij de arts of om jezelf toch een reden te geven dat je wat meer moet gaan bewegen, moest je de ganse dag achter een computer zitten.
Gert: “Dank je wel Henk, mooi lijstje. Met het oog op jodium is brood niet broodnodig..? Myth busted?”
Ik zie weinig moois aan het lijstje behalve de bekende flora en fauna uit de zee. Gaan we soms allemaal aan de Goeie Start poeder? En geen idee wat ik me moet voorstellen bij hom/kuit van bokking in plaats van gewoon haring. Dan die mythe. Nee, niks mythe. Gejodeerd brood was en is nodig. Wees BLIJ dat de overheid maatregelen heeft genomen om krop te voorkomen. Ik ben 65 en herinner me uit mijn kindertijd een goede vriendin van mijn moeder met krop. Dat eeuwige geschamper en gescheld op alles wat de overheid doet of ooit gedaan heeft, is helemaal van deze tijd. Maar lang niet altijd terecht.
Stef, weet ik het nou wel of niet VOLGENS jou ???
Als ik naar die link kijk van de Mayo kliniek, moet ik volgens hen aan de statines. Mooi niet, dus 😉
Wat in dit artikel beschreven wordt gebeurt al door een heleboel kPNI therapeuten. Voeding (overwegend paleo) wordt als onderliggende basis gebruikt op weg naar het terugwinnen van de gezondheid.
Mensen hebben vaak geen idee hoe heftig de invloed van voeding is en zijn verbaasd als ze ontdekken hoe goed veel kwalen eigenlijk op te lossen zijn op een natuurlijke wijze, terwijl ze ‘regulier’ zo lang hebben aangemodderd.
Ik ben blij dat ik als therapeut dagelijks mensen op een beter spoor kan brengen qua voeding en leefstijl wat hun zienderogen dichter terug brengt bij hun gezondheid. Ik kan ze losweken van de unilever leefstijl, waardoor elke dag het bewust gezond levende aandeel van onze bevolking groeit.
En zo gebeurt dat bij nog veel meer mensen door het land.
Beetje bij beetje komen we er wel 😉
Adriaan, ook al zit er 20 milligram jodium in een kilo (keltisch) zeezout, dan moet je nog een kilo zout per vier-vijf maanden naar binnen werken om aan je ADH van 150 mcg te komen. Niemand doet zoveel zout op z’n eten.
@Fien: ik bedoel neem per definitie Keltisch zeezout ipv industriezout. En er zijn méér bronnen voor jodium, zoals mij ‘just2Bsure’ two-per-day multi, daar zit 150 mcg Iodine in 😉
@Stef; wellicht een goede keuze om dat hele cholesterol-verhaal met een kilo zout te nemen…
@Ron van Wiggen: graag even aanstippen waar het hele cholesterol-verhaal met een kilo keltisch zeezout te nemen?
@Marietsebiel: volgens mij weet jij het WEL 🙂 (ik moet toch eens een cursus “druk mezelf goed uit” gaan volgen. Nu ben ik nog eens naar de mayo website geweest, en daar staat niet de Marietsebel statines moet nemen. Er staat wel: http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/high-blood-cholesterol/basics/treatment/con-20020865
Lifestyle changes such as exercising and eating a healthy diet are the first line of defense against high cholesterol. But, if you’ve made these important lifestyle changes and your total cholesterol — and particularly your LDL cholesterol — remains high, your doctor may recommend medication.
En daar zijn we dus terug bij je arts en de communicatie tussen de arts en jezelf. Ron impliceert ook een paar puntjes aan deze communicatie te kunnen toevoegen, dus horen we dat graag.
Zo is en blijft dat risicofactoren-optelsommetje een vertrekpunt om het over je gezondheid te hebben, zeker geen eindpunt om te besluiten statines ja, nee.
-Bijvoorbeeld voor roken kan je al snel aanvoelen dat iemand die 1 cigarette per dag rookt, een andere risicofactor heeft dan iemand die er 40 per dag rookt. En je kan je dan ook nog afvragen: wat is “de rookfactor” voor iemand die in een stad vol met uitlaatgassen woont?
-Bijvoorbeeld kan ik alleen maar + 50 zijn en een statistisch gezen perfecte cholesterol hebben: stel ik erger me hier dood omdat ik na 3 keer mijn superlange reactie te plaatsen deze 3 keer wordt uitgeveegd en ik weer opnieuw moet beginnen… het woord zegt het zelf: dood ge-ergerd kan je ook met prima cholesterolwaarden.
Nu even luisteren naar Ron Van Wiggen.
Stef, hier reageerde ik op, staat op je site en komt van de Mayokliniek !!!
Zoals Ron zegt neem het met een kilo zout. Ik zou zeggen met een vrachtwagen strooizout, door deze winter nog volop in voorraad 😉
“Wanneer is uw LDL te hoog?
Hoe meer risicofactoren u hebt, hoe meer u uw LDL waarde moet verlagen om veilig door het leven te gaan. Volgens de statistieken van de Amerikaanse Mayo Clinic – de grootste medische VZW in de USA – vertaalt hoog en optimaal, in functie van andere risicofactoren, als volgt:
◾minder dan 1.8 mmol/L: een optimale LDL cholesterol waarde voor mensen met een zeer hoge risicofactoren voor hart en bloedvaten
◾minder dan 2.6 mmol/L: een optimale LDL cholesterol waarde voor mensen met die het risico lopen voor hart en bloedvaten
◾van 2.6 tot 3.3 mmol/L: bijna ideale LDL
◾van 3.4 tot 4.1 mmol/L: grensgeval hoge LDL
◾van 4.1 tot 4.9 mmol/L: hoge LDL
◾hoger dan 4.9 mmol/L: zeer hoge LDL ”
Waar ik op reageer is de indeling, 2.6 tot 3.3 mmol/L: Ideale LDL !!!
Met die informatie kan iedere dokter menigeen op de statine krijgen.
En dan dit:
“Tel + 1 als:
◾u rookt
◾u neemt medicatie om uw bloeddruk te verlagen of u hebt een hoge bloeddruk (meer dan 140/90 mm kwikdruk)
◾uw HDL cholesterol is lager dan 1 mmol/L
◾u bent een man van meer dan 45 jaar of een vrouw van meer dan 55 jaar
◾u hebt ouders, broers of zusters met een vroegtijdige hartziekte (vroegtijdig betekent: een mannelijke patient jonger dan 55 of een vrouwelijke patient jonger dan 65)
◾u bent diabeet
◾uw lipoprotein (a) is hoger dan de gemiddelde waarden
◾u beweegt niet of nauwelijks”
Deze zijn op mij van toepassing: ◾ een vrouw van meer dan 55 jaar, ◾u hebt ouders, broers of zusters met een vroegtijdige hartziekte (vroegtijdig betekent: een mannelijke patient jonger dan 55 of een vrouwelijke patient jonger dan 65)
◾u bent diabeet
Dus 3 punten erbij !
Mijn LDL is hoger dan 4.9 !!!
Zie je nu hoe krankzinnig deze info is Gooi het eraf van je site 😦 (((((
Alles wat ze verder schrijven over leefregels kan er wel een beetje mee door. Maar de indeling is het eerste wat je ziet.
Natuurlijk heeft gejodeerd brood veel goeds gebracht Fien, daar gaat het mij niet om. Aan de hand van harde gegevens – bijvoorbeeld het lijstje van Henk – blijkt m.i. overduidelijk dat je aan voldoende jodium kunt komen zonder persé brood te moeten gaan eten.
Inderdaad wordt “geen brood eten” voor veel mensen gezien als onbegrijpelijk en onmogelijk: “maar eet je dan helemaal geen brood ????” 😉 “Wat eet je dan in plaats van brood?” . Eh …. niks… : verbijstering… 😀
Overigens ben ik blij met de aandacht voor jodium, versterkt m.i. het concept van Paleo of Ancestral Diet, of hoe je het wilt noemen.
Over de Tibetanen: ik heb mij laten vertellen dat het gen voor kunnen leven op grote hoogte, en dus veel minder zuurstof zich op hetzelfde haplo bevindt als het gen voor scheve (chinese) ogen. Daarom de overeenkomst in uiterlijk qua ogen tussen Tibetanen en de Han chinezen.
Hej Stef,
de discussie aangaande het hele cholesterolverhaal is op deze blog en elders al herhaaldelijk gevoerd en aangehaald.
De wetenschappelijk niet-aanwezige danwel aangetoonde relatie tussen cholesterolwaarden en (hart-en vaat)ziektebeelden, de aangetoonde miljardenwinstenopleverende relatie tussen statine-producenten en -verkopers en de enorme belangenverstrengeling tussen het cholesterolsprookje (leugen) en tal van instellingen met commerciële belangen, anders dan de hiervoor vernoemden, en het onvermogen en de onwil van artsen en internisten om mijn rechtstreekse vragen aangaande deze materie te beantwoorden maken mij zeer kritisch ten aanzien van het hele verhaal, het jouwe incluis.
Een beetje google-fu, mocht je geen tijd hebben boeken te lezen en je kletst je arts of internist muurvast.
Wellicht een goed idee om je wat in de materie aan beide zijden van de lijn te verdiepen vooraleer je dergelijke stukjes tekst neer typt?
@Marietsebel
Dank voor je antwoord en idd, dat zinnetje “Hoe meer risicofactoren u hebt, hoe meer u uw LDL waarde moet verlagen om veilig door het leven te gaan.” moet ik eens gaan herformuleren.
“Krankzinnig” ga ik die van de mayokliniek niet noemen, ze zeggen het op hun site duidelijk: eerst voeding en levensstijl veranderen. Wat ik wel krankzinnig noem is de dokterssalespitch die ik (m+45jaar toen) en mijn vrouw (v-55jaar toen) na de cijfers van de LDL te bekijken: ik 3.7, mijn vrouw 5.0 mmol/L:
you have no clue how big the damage done by to high LDL levels already is, so better act fast
you can even loose some weight by taking statins
I even put my father on statins
statins are the most sold drugs worldwide
the new statine drugs are much more safe than before: the only side effects of the new statin drugs are only related to the joints
new research tells you that to be save, your LDL cholesterol now needs to be below 1.8 mmol/L or 70 mg/dL.
Het zijn dit soort “mensen met een artsendiploma op zak” waar ik dan even de in de medische wereld toch wel gerespecteerde mayoclinic aanhaal en tja, dan staan ze daar schoon in hun hemdje gezet dat ze duidelijk de boel aan het belazeren zijn (wetend of onwetend, dat laat ik verder in het midden).
Nu had ik die dokter ook voor krankzinnig kunnen uitschelden, maar dan had vrouwlief waarschijnlijk toch voor de statines gegaan. Nu was er duidelijk een opening om aan zijn “expertise en vakkennis” te twijfelen omdat hij even een paar makkelijke stellingen van de mayoclinic niet kon weerleggen. (rubriek “geloofwaardigheid”).
Sommige artsen spreken “artsentaal”, vandaar dat ik wat mayoclinic refereer (het kan uitgebreider dan het optelsommetje dat er op mijn site staat, er spelen een 10tal factoren mee), maar dit is genoeg om de statineverkopers van de gezondheidsvakmannen te scheiden. Dat jij sommige zinnetjes op mijn site krankzinnig vindt marietsebiel, kan ik best inkomen 🙂
Ik heb op mijn site vooral willen vermelden dat ik met verandering van eten alleen al 25% van de LDL kan verlagen, waar je in de literatuur als hoogste getal een 10% tegenkomt. Natuurlijk is dit slechts een n=1 experiment, maar ik was zelf verbaasd dat het LDL verlagen makkelijker was dan dat je op vele plaatsen kan lezen op’t internet. Mijn vrouw die niet zo strikt als ik dieet volgt, ging in 2 maand van 5 naar 4.2. Een iets langere weg dus om lager te geraken, maar onder het motto: “if I can do it, so can you”.
Jammer genoeg zei dat ziekenhuis niet hoe je je eet en leefgewoonten moet veranderen. Een verpleger was dan zo vriendelijk om een papier af te drukken met het cholesterolgehalte van een aantal voedingswaarden. Wat het vicieuze cirkeltje in stand houdt: je hebt een te hoge LDL, weet niet wat je nu juist moet eten, bij het volgende onderzoek is je LDL niet verlaagd en hebt behalve medicijnen geen alternatieven, tenzij je gelooft dat je van een te hoge LDL niet dood gaat – wat dan weer een heel andere discussie is die maar blijft gevoerd worden en waar ik me niet ga in mengen.
Dank alvast voor de berg zout aan te wijzen 🙂
Stef, Even zoeken boven in het zoekvakje naar cholesterol. Dan komen er nog meer te voorschijn.
Deze is over de statine, hoofdzakelijk.
Door Paleo zijn mijn cholesterol waardes verschoven naar lager Tri en hoger HDL. Mijn LDL is al minstens 20 jaar hetzelfde ( toen zijn ze die gaan meten ) Ik heb een tijdje statine, met tegenzin, geslikt, geen noemenswaardige verandering. En toen ik stopte blijf mijn LDL hetzelfde. LDL van rond de 5 is waarschijnlijk mijn ‘natuurlijk’ niveau. Wel veel bijwerkingen, die verdwenen toen ik stopte 😦 Ik heb goede, lage bloeddruk, zeker voor mijn leeftijd. Voor mij geen statine meer. Maar de dokter blijft hardnekkig, er op terug komen. Zucht !!!
@Ron van Wiggen
Dankjewel, heb de cholesteroldiscussie op dit blog nog niet gelezen, zal ik eens gaan doen.
Voor wat ik 2 jaar geleden gelezen heb over cholesterol, besluit ik dat de ene zegt dat het geen probleem is, en de ander zegt dat het wel een probleem is. Dat is hoe ik beide zijden samenvat, als jij een meer genuanceerde of uitgebreide samenvatting hebt, laat graag even horen.
Heb verder ook geen zin om artsen – of wie dan ook – vast te kletsen. Ik informeer me dankzij google en boeken om medicijnenverkopers te onderscheiden van artsen en dus zoweinig mogelijk tijd te verliezen met medicijnenverkopers.
Even tegen mijn vrouw – die duidelijk een hart heeft dat niet regelmatig klopt – zeggen dat ze de statines moet laten, ik kan je verzekeren, dat doe je niet zonder je terdege te hebben verdiept in de materie. En ik kon wel eens goed fout zitten.
Tot slot wordt het me hoe langer hoe meer duidelijk dat ik me duidelijk niet duidelijk uitdruk 🙂
@marietsebel
Dank voor het artikel, ga ik eens rustig bij zitten, maar nu eerst zwemmen, want zit al te lang achter de computer 🙂
Ook dank voor je verhaal. Wat me even verbaast: waarom blijf je bij een dokter die het over statines blijft hebben, als het duidelijk alleen maar nevenwerkingen veroorzaakt?
Iets anders… “paleo” 🙂 tel jij of heb jij enig zicht hoe het met je dagelijkse cholesterolinname en verzadigde vettenconsumptie zit?
Dank,
stef, heb je de serie artikelen van peter attia over cholesterol al gelezen?
http://eatingacademy.com/nutrition/the-straight-dope-on-cholesterol-part-i
Stef, Ik heb jaren geleden toen mijn huisarts voor mijn verhoogde cholesterol een statine wilde voorschrijven, heb ik vriendelijke bedankt, en gezegd dat uit de Framingham Nurses study uitgekomen was dat het voor oudere vrouwen geen verschil maakte. Mijn huisarts is gebonden aan de behandel protocollen van de Gezondheidsraad en KAN in moeilijkheden komen wanneer de protocollen niet na geleefd worden. OK, mocht die verplicht worden het mij voor te schrijven, het kan wel, maar ik kan niet verplicht worden het te slikken. You can lead a horse to water, but you can’t make it drink.
Mijn huisarts heeft er vrede mee.
Mijn probleem met deze kwestie is, er wordt alleen symptomen bestreden, en niet gekeken naar WAAROM ze verhoogd zijn. Er wordt gekeken naar de cijfers, en wanneer die slecht zijn, wordt een statine voorgeschreven. Er wordt nooit gekeken naar de mogelijke onderliggende oorzaak van die verhoging. Ons lichaam doet niets voor de lol.
http://www.huffingtonpost.com/dr-mark-hyman/women-cholesterol-medication_b_1219496.html
Stef, ik blijf bij de dokter/internist omdat hij er mee heeft ingestemd dat ik stopte met de statine in 2008. Ik ben al eerder gestopt/ afgebouwd en ik zag,na weer een meting, dat er niets veranderde in de cholesterolwaarde. Toen mocht ik van hem stoppen voor 3 maanden. Waarde weer hetzelfde.
Zoals Jo al zegt, het hoort bij het protocol van Diabetes om preventief statine voor te schrijven, net als bloeddruktabletten. Dus hij moet het ter sprake brengen, ook al weet hij dat ik weer nee zeg.
Citaat van Peter Attia, hierboven geplaatst door Marcel ( bedankt )
“7.Eating cholesterol has very little impact on the cholesterol levels in your body. This is a fact, not my opinion. Anyone who tells you different is, at best, ignorant of this topic. At worst, they are a deliberate charlatan. Years ago the Canadian Guidelines removed the limitation of dietary cholesterol. The rest of the world, especially the United States, needs to catch up.”
Ik bereken nooit hoeveel vet ik eet. In verhouding veel en het meest verzadigd vet, denk ik: kokosolie, boter, reuzel, room, olijfolie, noten, vlees, vis, eieren. Alles wat ik teveel eet/mijn lichaam niet nodig heeft wordt afgevoerd door mijn prachtige regenwoud 😉
Hej Stef,
ik heb me een aantal jaren geleden in de materie vast gebeten, omdat ik zelf het predikaat “patient” opgeplakt kreeg, n.a.v., een medisch onderzoek en kreeg handenvol tabletten. Mijn beginwaardes waren over de hele lijn ruim boven “wenselijk” en rezen de pan uit bij het slikken van die zooi, terwijl ik er zelf op dagelijkse basis helemaal niet beter van werd. Om het hele verhaal kort te houden; ik ben op eigen houtje gestopt met die troep. Geen deskundige die een eensluidend verhaal kon afsteken en toen ik met gerichte vragen kwam, durfde er uiteindelijk 1(!) toe te geven dat ‘ie het fijne er ook niet meer van wist…
1+1+1+1+1……..= veel te veel van het goede.
@Melchior; dank voor het delen van al deze info en voor de kijk op zaken van een professional zonder oogkleppen.
Het thema “pijnlijke knoken” is hier heden ten dage weer zeer actueel… helaas.
Dit is weer leesvoer om de grijze massa te laten draaien.
@allen: dank voor het delen van jullie verhalen en links.
@jo tb : dank om het medisch protocol te verduidelijken, hebben we hier niet in Maleisie. Ik ben van dezelfde mening waar je zegt: er wordt een symptoom bestreden. Ik weet nog steeds niet wat mijn lichaam me probeert wijs te maken met die statistisch gezien te hoge LDL cholesterol. Vind het wel leuk dat ik hem weer naar omlaag heb gegeten, maar ben ook niet blij dat ik bewust met mijn interne vethuishouding zit te sjoemelen zonder exact te weten waarom. En misschien ben ik mezelf ziek aan het dieten en moet die LDL wel degelijk de hoogte in.
@marietsebiel: sorry dat ik je naam misspel zo nu en dan. Dat cholesterolconsumptie je eigen cholesterol niet beinvloedt, had ik ook al gelezen. Vandaar dat ik zowel cholesterol als verzadigde vetten telde en beperk in mijn dieet. En als het niet de cholesterol is, dan is de kans groot dat het de minder verzadigde vetten zijn die mijn LDL naar omlaag halen. Tenzij jullie direct kunnen zeggen: nee hoor, “dit en dat” speelt ook mee, en “dat” heb je waarschijnlijk gedaan om die LDL te verlagen?
Ook begrijp ik je reactie nu wat beter op het mayo risico-lijstje waar diabeet als risicofactor wordt bestempeld + het medisch protocol er moet op inspelen met medicijnenvoorschrift. Dank alvast.
Vind het ook een interessante zienswijze waar je zegt: “mijn” ideale LDL ligt rond 5.
Begrijp ik je goed dat een “te vette maaltijd” al snel weer uit je lichaam verdwijnt? Is iets waar ik dan weer last van heb, waarschijnlijk als gevolg van vanaf kindsaf op een vetwarm dieet te staan omdat vader een te hoge cholesterol had en er toen als reactie vetarm werd op ingespeeld, bleek nog te werken ook voor mijn vader en onder het motto: samen dieten lukt beter.
@marcel: dank voor de link, ga ik even lezen.
@ron: dank ook. Heb “die troep” nog nooit uitgeprobeerd omdat de argumentatie tot hiertoe voor mij niet echt overtuigend was. Vind het verder echter ontzettend jammer om hier te zitten wachten tot een dokter me kan overtuigen om de medicatie toch te gaan nemen. “overtuigen” is niet iets dat ik van een doktersbezoek verwacht.
@Melchior: dank dat je me even off topic doorlaat en de reacties doorlaat. Prettige dag voor jullie allen.
Beste mensen, wat fijn om bij deze blog te landen, Melchior (en anderen) heel erg bedankt!
Kort geleden heb ik het boek van Sarah Ballantyne aangeschaft: the Paleo Approach. Wetenschap, persoonlijke ervaringen in een handleiding verwerkt. 13 maart komen de klinische resultaten vrij van Terry Wahls “the Wahls protocol”. Er begint steeds meer positief empirisch bewijs te komen voor paleo. gelukkig!
Ik ben blij om nu in het Nederlands een en ander te kunnen lezen, heerlijk. De korte tijd dat ik bezig ben met paleo kan ik alleen maar omschrijven als revolutionair hoopgevend! Ondanks de detox…;-)) Nu ik meer over paleo in het Nederlands kan lezen vind ik dat erg prettig als ondersteuning.
Melchior: heb je een artikel over de detox-periode? En kan je aub een verklarende lijst maken van de afkortingen in je artikelen?
Hoi Monique,
Ja, en ze maakt meteen een doorstart met een grotere studie. Toevallig net het interview dat Sarah Ballantyne met haar had beluisterd, genietend van het morgenrood (regen in de goot 🙂 ). Daarin vertelt ze dat deze eerste pilot bijna was afgeketst op veiligheid. De veiligheidscommissie achtte het onveilig om patiënten een paleodieet te laten eten. Alleen dankzij interventie van de zeer invloedrijke deken van Wahls’ universiteit (een arts die haar van dichtbij zo spectaculair had zien opknappen) kreeg ze de opzet er uiteindelijk door. Grote antagonisten zijn uiteraard de patiëntenorganisaties en hun geldschieters, die vrezen dat ‘hun ziekte’ hen wordt ontnomen. Datzelfde kunnen we in Nederland ook verwachten en je zag laatst al een voorproefje van wat gaat komen toen zo’n joker van de coeliakievereniging het eliminineren van gluten door gezonde mensen ‘levensgevaarlijk’ noemde. De resultaten van Wahls’ eerste onderzoek zijn erg veelbelovend. En Sarah’s boek is inderdaad een echte aanrader, het gaat twintig stappen verder dan we gewend zijn. Ik lees het voor een lezing die ik voorbereid, al zal ik er weinig uit gebruiken omdat die op Jip en Janneke niveau moet.
‘Detox’ vind ik – met persmissie – een fout woord 🙂 . Het wordt vaak gebruikt in alternatieve kringen. Van ‘detox’ spreek je wanneer je herstelt van bijvoorbeeld een methanolvergiftiging, waarbij alcohol wordt gegeven om de conversie naar het giftige mierenzuur te vertragen, tot al het gif is verwerkt en uitgescheiden. Wie paleo gaat ondervindt soms inderdaad voorbijgaand nare verschijnselen, maar die zijn bijna altijd het gevolg van de omschakeling naar een ander hoofdsubstraat (vet) en wellicht ook van de plotse afwezigheid van bepaalde exorfinen. Nou goed, dat laatste is inderdaad vergelijkbaar met afkicken. Misschien komen er in de toekomst afkickklinieken voor broodverslaafden 🙂 .
Je beschrijft je ervaringen met paleo als revolutionair/hoopgevend. Dat maakt nieuwsgierig! Kun je daar wat dieper op in gaan?
Ron, dank Richard!
Aan de kpni therapeut hierboven. Ja, het is fijn dat mensen na lang aanmodderen daadwerkelijk geholpen worden. Wat ik niet fijn vind, is dat de krachtigste interventies die er zijn momenteel niet bij de universitair geschoolde arts zitten – waar ze horen – maar bij alternatieve hulpverleners. Het is de wereld op z’n kop. Bij alle black box ziekten zou AI-paleo op basis van de huidige evidence base de eerste reguliere interventie moeten zijn. Eerst verplicht een half jaar AI-paleo, dan eventueel pas een TNFa-remmer, bijvoorbeeld. Met intensieve begeleiding van een diëtiste.
Verder vind ik het laakbaar dat sommige alternatieve therapeuten op hun website een oplossing voor chronische klachten beloven (steeds vaker een variant op paleo, ze claimen het zelfs), maar die in essentie simpele oplossing vervolgens niet gratis communiceren. Je moet ervoor naar hun praktijk komen. Zeer verwerpelijk.
@Adriaan
Je geeft de link :
http://ccgforum.wordpress.com/2009/01/29/jodiumtekort-een-onderschat-probleem/
Interessant inderdaad, maar je gelooft toch niet dat hier naar gekeken wordt?
Ware dat wel het geval, dan zou men al na regel acht stuiten op een verwijzing naar http://www.jodiumtekort.nl een –niet meer bijgehouden- site van reumatoloog Richard Verheesen. Daar heeft deze goedwillende arts natuurlijk ook geen tijd voor. Dit in tegenstelling tot de vrijgestelden op dit blog en de wanhopig naar informatie zoekende mensen die hun gezondheid in balans willen brengen. Bovendien moet Verheesen er voortdurend op bedacht zijn niet in de hoek van de kwakzalvers te worden weggezet.
Zo voert hij ook de site http://www.vitaminedtekort.nl
Maar wat lees ik verder in je bericht? Gebruik je een voedingssupplement met 150 mcg jodium? Dat is toch echt vloeken in deze paleo kerk en het verbaast me dan ook dat je nog geen waarschuwing hebt gehad!
Tot slot nog een citaat van de door jou aanbevolen website:
“Terecht stelt de wetenschap dat de ADH aangeduid kan worden als de minimaal noodzakelijke dosis om geen gebreksziekte (kropziekte) te krijgen maar dat dit een verre van optimale dosis is. Vermoedelijk ligt de optimale dosis meer in de buurt van wat de Japanners dagelijks via de voeding binnen krijgen, circa 12 mg, dat is dus 80x meer).”
Gebruik je een voedingssupplement met 150 mcg jodium? Dat is toch echt vloeken in deze paleo kerk en het verbaast me dan ook dat je nog geen waarschuwing hebt gehad!
Stropop. En je weet het. Ik verzoek je om gezellig in je supplementenkerk te blijven.
Van kwakzalver Brownsteins website:
The daily dosage of Iodine, the most optimal dosage, is between 12.5 mg and 50 mg. Iodine is stored in the body, and it can take nearly a year taking 12.5 mg per day to get the body’s levels up to sufficiency.
Hoe veel keer meer is dat dan 150 microgram? Hoe veel keer meer is dat dan de hoeveelheid die je uit een royale zeewierconsumptie haalt?
Melchior, sorry “ik had het tegen Derk” – had ik over het hoofd gezien…
Ken je trouwens de voedselconsumptiepeilingen van het RIVM? Denk het wel, maar voor wie het nog niet kent, zie hier:
http://www.rivm.nl/Onderwerpen/V/Voedselconsumptiepeiling/Overzicht_voedselconsumptiepeilingen/VCP_2007_2010
My dear Melchior… Ik slik al enkele jaren een voedingssupplement. Sinds ik tegen jouw prachtige blog ben aangelopen ben ik wel anders gaan eten, paleo dus. Het is een proces… Maar om hier in de omgeving “voer” te vinden waar alles qua vitaminen en mineralen in zitten is niet eenvoudig.
Ik drink ook rauwe melk (van een boer uit Ingen), maak daarmee onze eigen rauw-melkse kefir, neem geen brood en andere tarwe producten meer (ja, als bakkerszoon zijnde…). Heeft iemand tips hoe via paleo-achtige voeding ALLES in voldoende mate binnen te krijgen, dan hoor/lees ik het graag. Tot die tijd (in het kader ‘baat het niet, schaden doet het ook niet’) blijf ik suppleren. And I feel good!
Vbw “vloeken in deze paleo kerk”: ik mag dan zo half half in de bible-belt wonen, maar wat is vloeken? Vloeken hangt af van hoe je het ziet toch? Voor sommige mensen is een blote enkel al een “vloek”, zeker op zondag. Ik zie dat anders: leven en laten leven, een garnaal heeft ook een kop!
@Derk de Roo: ik heb je link naar vit D tekort gevolgd. Daar staat onder die O-benen foto deze tekst: “De Engelse Ziekte bij een Parijse familie. Ten onrechte werd gedacht dat de ziekte erfelijk was, danwel ongeneeslijk en onoplosbaar. De oplossing bleek verrassend simpel te zijn. Vandaag de dag zou vrijwel zeker zijn gezocht naar een medicijn en zou de mogelijkheid van een voedingstekort niet worden overwogen“. En zo is het nog steeds helaas, “de mogelijkheid van een voedingstekort niet worden overwogen”.
Het lijkt er op dat “medicijnmannen” niet willen leren… Zal wel €€n g€ld kw€sti€ zijn. Ik neem het zekere voor het onzekere en volg Melchior’s adviezen (bijna) allemaal op – én slik supplementen, just 2B sure. Vwb jouw “je gelooft toch niet dat…” – ik geloof nix, wil het eerst zien, dus kom maar op met de bewijzen!
Ik had het tegen Derk.
Hallo Melchior,
Zo vaak zit ik niet achter de computer, behalve nu op zoek na bronnen voor echt voedsel……(inclusief onderbouwde informatie)
wauw…. wat een honger krijgt iemand van het auto-immuun protocol van Sarah Ballantyne…….ik kan wel een koe op! En dat als ex-vegetarier hahaha….. dus bedankt voor je reactie.
De podcast van Sarah B en Terry Wahls is erg verhelderend.
Terry’s TEDx lezing wordt nu ook ondertiteld met een disclaimer….grrr…zoveel invloed hebben de lobby’s. Gelukkig gaat Terry W gewoon door op haar pad: zij wil (en dat is geen loze belofte volgens mij) “een epidemie van gezondheid” teweeg brengen. Volgens de beide dames verschillen hun aanpakken op details. Toch ben ik benieuwd naar welke details, bovendien is het persoonlijke verhaal van Terry W zo inspirerend…….echt mooi….dus ” the Wahls protocol” heb ik ook in bestelling.
” detox” ” carb-flu” ” afkick”………tja ik ben geen voedingsdeskundige….maar een simpele ziel…hahaha die graag weer gezond en sterk wordt.
anyway: m’n persoonlijk verhaal…..liever niet in cyberspace…..
Omdat ik vandaag niet buiten kan spelen ga ik grasgevoerd rundvet smelten…..mmmmm…;-))
hele fijn dag!
groet
Monique
Blijkt dat er in Nederland wel meer zeegroenten te vinden zijn in brak en zout water: http://www.zeewierwijzer.nl/zilte-groenten.html
Lamsoor, Zeeaster (zulte), Zeebiet, Zeegras, Zeekool, Zeekraal, Zeevenkel, Zulte (zeeaster).
Met ook nog wat uitleg op http://www.waddengoud.nl/proef-beleef-waddengoud/zilte-groente-en-kruiden/
Kans dat die plantjes ook wat extra jodium bevatten.
Er zou een grote slag gemaakt kunnen worden in de opleiding geneeskunde wanneer er meer dan de huidige 4 uur studie in zou zitten.
Als iedere arts Frits Muskiet / Remko kuipers zou hebben in de studietijd, weet ik zeker dat we mega veel geïnspireerde artsen zouden hebben.
Er is tevens ook vaak veel minder geld voor voedingsonderzoek, de oplossing is dan ook de paleocoach / paleotherapeut en die opleiding bestaat al !
Mijn werkgebied is manuele therapie maar ik krijg in 10 minuten (plus wat mailverkeer) met mijn cliënten een grote groep op de paleotoer ( met zeer mooie N1 resultaten : normalisatie bloeddruk , cholesterol , suiker, huidaandoeningen, onstekingen , meer energie etc.)
Het is de harde werkelijk maar doe het volgende experiment:
Loop een ziekenhuis binnen en kijk op de polikliniek voor darmziekten in de ziekenhuisfolder *( bijvoorbeeld collitis ulcerosa) daarin zal je lezen dat deze darmziekten weinig / niks te maken zullen hebben met voeding ( het is niet bewezen ergo het is dus niet waar)
Robert, je hebt gelijk. De werkelijkheid is helaas zoals jij hem beschrijft. Mijn wens dat de krachtigste interventies die er zijn prominent in het arsenaal van de dokter komen, is waarschijnlijk een utopie. Er zijn te veel belangen. Zelfs ziektekostenverzekeraars zijn gebaat bij pappen en nat houden van chronisch zieken. Dat betekent bulk omzet en bulk omzet betekent hogere inkomsten.
Het is niet anders en misschien moeten we een deel van het alternatieve circuit dan bij Gods gratie maar het voordeel van de twijfel geven. Ik vind het zuur, maar op die manier win je vermoedelijk netto meer gezondheid.
Misschien moet ik ook maar die opleiding tot paleocoach gaan volgen, Jeese Louise 🙂 .
Dat laatste was een grapje. Ik denk dat informatievoorziening het belangrijkste is. Maar goed, sommige mensen hebben iemand nodig die face to face tegen ze zegt wat ze precies moeten doen. Vooruit met de geit dan maar. Ik zal proberen te stoppen met schamperen op de alternatieven. Gelukkig ga ik er niet over 🙂 .
@Melchior je zegt: … Maar goed, sommige mensen hebben iemand nodig die face to face tegen ze zegt wat ze precies moeten doen……
dat, en ook de blinde vlekken (opvattingen, overtuigingen, gewoontes, andere factoren dan voeding etc.etc.) van iemand spiegelen……
Euh, tja, het westerse dieet = wereld dieet = overal hetzelfde (effect).
Dit zou wel eens consequenties kunnen hebben voor het ontdekken van relaties tussen een ziektebeeld en de voeding.
Koren op de molen (:-)) van big-whatever.
Klik om toegang te krijgen tot New_study_on_increasing_homogeneity_within_global_food_supplies.pdf
Iemand dit artikel al gelezen….wat een onzin!
http://www.telegraaf.nl/gezondheid/22354261/___Eiwitdieet_net_zo_gevaarlijk_als_roken___.html
Kijken of dit te embedden valt. De Zweedse krant Aftonbladet heeft een studiodebat tussen Valter Longo, de man achter de vlees = kanker (enquete)studie en de Zweedse moleculair bioloog Per Wikholm. Wikholm wijst op de zwakheden van het onderzoek. Vervolgens ontspoort Longo volledig en ontsteekt in een appeal to authority argument van hier tot Japan. Erg interessant. Bijt even door de Zweedse introductie heen, het twistgesprek wordt gevoerd in het Engels.
Overigens komt het allemaal neer op IGF-1, dat door vlees eten gevaarlijk zou worden verhoogd. Als je heel veel vlees eet, ja. Maar in real life zijn het vooral de enorme hoeveelheden acellular koolhydraten waar ondermeer veganist Longo zo gek op is die IGF-1 chronisch verhogen.
Dat lukte dus niet. Hier is de link:
http://tv.aftonbladet.se/webbtv/nyheter/kropp-och-halsa/article35990.ab
😮 Die Longo is echt erg, dat je je zo laat gaan zeg.
Ik weet dat ik ook wat goed te maken heb en het er eigenlijk niet over mag hebben, maar Valter Longo ziet er pafferig en ongezond uit. Helaas oogt Wikholm ook niet super fit. Longo ging vegaan eten omdat zijn bloeddruk en andere relevante parameters omhoog kropen. Juist dan is paleo the way to go. Hij zal alleen enig effect zien van zijn riskante plantendieet als hij zijn energie-inname drastisch beperkt, maar naarmate hij ouder wordt (hij is nog erg jong) zullen de resultaten beroerder worden.
Hij is trouwens mede-eigenaar van een firma die een maaltijdvervanger met uitsluitend plantaardig eiwit maakt.
Ook een zwaktebod: hij schermde met Colon Campbell’s China Study. Dat kan echt niet meer anno 2014.
en voor wie zijn die maaltijd vervangers……………………….. Juist……….
Denise to the rescue… 😀 http://rawfoodsos.com/2014/03/09/new-animal-protein-study/
“And then the plot turned once more! Seriously, this saga had more twists than a pretzel factory. A fascinating but woefully little-known study in 2011 showed that in mice, supplementing with glycine—an amino acid found abundantly in connective tissue and gelatin and bone broth—had the exact same life-extending effect as restricting methionine. Without reducing calories or other amino acids, glycine supplementation increased the rodents’ lifespan, reduced fasting glucose and insulin, decreased IGF-1 levels, and nearly halved their triglycerides—the very perks that’ve variously been attributed to calorie restriction, protein restriction, and methionine restriction.
Let me make it abundantly clear: THIS IS HUGE. If the glycine finding translates over to humans (which I strongly suspect it does), life-extension-seekers may be barking up the wrong tree—or at least an unnecessarily complicated one—by trying to selectively reduce animal protein in order to live longer, as Longo seems to support. A wiser method could be simply getting a more “biologically appropriate” balance of amino acids than the standard Western diet typically provides. That means eating more of the glycine-rich foods that’ve been gradually stripped from our menus—things like skin, bones, tendons, tripe, feet, hooves, ears, connective tissue, and some organ meats—and less of the muscle meat typically dominating our fridges and freezers.”
weet je wat ik “huge” vind:
“……., supplementing with glycine—an amino acid found abundantly in connective tissue and gelatin and ***bone broth*** – had the exact same life-extending effect as restricting methionine. ***Without reducing calories**** or other amino acids, glycine supplementation increased the rodents’ lifespan, reduced fasting glucose and insulin, decreased IGF-1 levels, and nearly halved their triglycerides—the very perks that’ve variously been attributed to calorie restriction, protein restriction, and methionine restriction.”…..
Bone broth is echt paleo !
Ja, geweldig.
http://nutritiondata.self.com/foods-000094000000000000000.html
Stomtoevallig snack ik de laatste tijd vaak gepofte varkenshuid, een Deense specialiteit 🙂 .
En moet je eens onder schelpdieren kijken. Het past!
Wat een superfoods hé 😉
🙂 .
Maar waarom verlekkeren we elkaar met ‘skin, bones, tendons, tripe, feet, hooves and ears’?
Toch niet om glycine in overtallige hoeveelheden te gaan consumeren?
En ik maar denken dat eten zo ongeveer als volgens het bierviltje, met een accent op zeevruchten, al die fratsen overbodig maakt..
Al het eten volgens de natuurlijke wetten (gebaseerd op de evolutie) is volgens mij ‘superfood’. Laten we geen losse elementen daaruit frunniken en daar toverkracht aan gaan koppelen.
Toch??
en dit ook:
“Constant abundance and pickiness is absolutely new to our bodies, ***even*** for those of us eating foods we deem ancient or ancestral. So it’s really not all that far-fetched to think that America’s animal protein habits—heavy on the methionine-rich muscle meats, ****scant**** on the glycine, swimming in ceaseless surplus instead of punctuated with scarcity—could be a problem for our health.
Perhaps it’s not a coincidence that many of the world’s longest-living populations eat fairly low-methionine diets or periodically abstain from protein-rich foods (like in Ikaria, where the predominantly Orthodox Christian residents cyclically fast from animal products). And perhaps just as relevant as the types of foods we eat is the manner in which we eat them—nose-to-tail for animals, with some plant-only days thrown in for good measure.
That doesn’t mean the solution is to go vegan. Nor is it necessarily to eat a low-animal-protein diet. But perhaps it’s time to seriously explore options like ****protein cycling****, periodic fasting, or just cooking up heaps o’ bone broth to get that glycine down our gullets…”
Uiteraard zijn *** van mij, maar omdat we hier kunnen editen, benadruk ik op die manier wat ik heel bijzonder en belangrijk vind
Haar hele verhaal dus nog korter: periodiek vasten, periodiek vlees?eiwitvasten en lekkere uren gepruttelde bottensoep
Willem, je bent een beetje te streng. In de ideale wereld heb je gelijk. Maar daar leef ik niet. Heel klein huis, heel duur gas, geen grote vriezer, geen plek om liters brone broth op te slaan. Dus koop ik gelatine van Great Lake en eet iedere dag een lepeltje. Second best 😉
En vis en schelpdieren. Daarvoor moet je wonen in een klein vissersdorpje aan de Middellandse zee, waar ’s avonds de vissers terugkomen met hun vangst en langs de terrassen lopen, met schelpen, sardientjes, een grote krab of kreeft. Je koopt wat je wilt eten en laat het klaarmaken in het restaurant achter het terras. De ideale wereld !!!
Of het nog bestaat ? Lang niet geweest, daar.
Hier moet ik het doen met 1 keer per week de viskraam, waarvan ik niet weet waar het vandaan komt en ik moet oppassen of het wel echt vers is en er geen plantaardige troep olie meekomt.
Heb medelijden met ons arme stakkers 😉
Mariet, je hebt gelijk:
‘Maar doodslaan deed hij niet, want tussen droom en daad
staan wetten in de weg en praktische bezwaren,
en ook weemoedigheid, die niemand kan verklaren,
en die des avonds komt, wanneer men slapen gaat.’
Willem Elsschot.
@marietsebiel
Als arme stakker koop ik steeds een ganse kip, ontbeen het beestje zelf, en gooi het karkas (incluus hoofd en poten alhier in Maleisie) in een kookpot. 2 uur koken, laten afkoelen en al een mooi gelatineuse bouillon. Blijft toch wel een flink aantal dagen goed in de ijskast. Heb het ook eens met een varkensknook gedaan, maar na 3 uur pruttelen gaf dat been niet echt veel smaak af vergeleken met een uitgebeende kip, wel ook gelatineuse bouillon.
Ok, de echte “bone broth” recepten vragen een langere kooktijd, misschien nu het in de lage landen elke dag zomer wordt, eens iemand proberen een zonneoven in mekaar te knutselen en daar de soeppot een dagje (of 2?) in laten staan (hier in maleisie gaat de soeppot na het koken niet in de ijskast: wel deksel erop, afblijven en net voor het eten de volgende dag weer aan de kook brengen: ook dat blijft een paar dagen goed in die hitte hier).
Heb zulk een oven nog niet gemaakt (heb er pas net zelf over gehoord), maar hier alvast een voorbeeld (waarvan ik niet weet of het echt werkt): http://vanatotzonnepanelen.nl/31/05/2013/zonne-oven-bouwen/
@george Hier in Maleisie zijn er flink wat mensen (chinezen en Indiers) die om “geloofsredenen” zo nu en dan een vegetarische dag inschakelen. Misschien kunnen we ook nog wat leren van onze niet zo verre voorouders 🙂
Willem, mooi, heel mooi. Zo is ’t 😉
Willem; Al het eten volgens de natuurlijke wetten (gebaseerd op de evolutie) is volgens mij ‘superfood’.
Dat bedoelde ik al te zeggen, vandaar de knipogende smiley…
Mooie en moedige bijdrage van Ben Balzer (huisarts, paleo vanaf het eerste uur) onder de provocerende post van Richard Nikoley over bonen, waarin die laatste ondermeer Cordain kleineert. Ik ben het volledig met Balzer eens. Paleo verwordt zo langzamerhand tot een travestie. De bonenvreters maken zich schuldig aan dezelfde kromme redeneringen die ten grondslag liggen aan de promotie van volle graanproducten. Zwakke associatie met betere gezondheid in soortvreemd etende groepen.
http://freetheanimal.com/2014/03/thing-about-legumes.html#comment-565105
En hier Dr. Balzers post over bonen.
http://paleolithicdiet.wordpress.com/2014/02/20/beans-means-not-paleo/
Richard Nikoley schijnt de indruk te hebben dat RS en probiotica alle wonden helen en het hele evolutionaire template overbodig maken. It ain’t gonna happen. Een melkdrinkende, bonenetende rijst- en aardappelvreter als hij gaat het gewoon voor z’n kiezen krijgen, alle azm en probiotische pillen ten spijt. Ik hoop dat hij de guts heeft zijn diagnose (diabetes) t.z.t. bekend te maken. De Alzheimer merken we hoe dan ook wel.
Richard slaat door, denk ik ook, rijst, bonen. What next !
Doet mij denken aan de uitspraak van Gert van der Hoek: “Diabetes stond “vroeger” ver van mij af, maar als ik 1 ding geleerd heb hier: wat goed is voor diabetici, is goed voor iedereen, dus ook voor mij.” 🙂
O ja, absoluut, Mariet. Diaboletes is een arbitrair begrip. Het is een glijdende schaal. Jij zit momenteel waarschijnlijk safer dan menigeen zonder diabetes. Hannes Hoogervorst werd eens in het wild gespot met een bloedsuiker van over de 10, meen ik. Hij had enkele uren daarvoor een kroket gehad, zei hij besmuikt, duidelijk niet in het minst op de hoogte van de betekenis van dat getal. Het gezicht van de zuster die de meting verrichtte was onbetaalbaar. Je zag haar denken: ‘Zal ik met de Journaal-camera op z’n snufferd gaan zeggen dat…’ Heel veel ‘gezonde’ mensen lopen dagelijks rond met zulke na ijlende suikertripjes. En natuurlijk met gezellie hoge insulinespiegels, wat nog erger is. Ze hebben geen diabetes.
Ik vind het wel moedig dat Balzer Nikoley aanspreekt. Daar zou ik toch te bescheten voor zijn, geloof ik.
Ik zie hem dat heel vaak zeggen: Dat er verschil is tussen ‘gezonde’ mensen en mensen met een metabool syndroom ( en b.v. diabetes ) Natuurlijk is er verschil en het is waarschijnlijk ook voor een deel genetisch bepaald. Maar hoe kan je het voorkomen, toch niet door dat te eten wat bij een ander diabetes veroorzaakt heeft. Dat wil nog niet zeggen dat iedereen dan maar VLC moet gaan, maar bonen !? Straks ook nog granen.
Zijn vrouw is Mexicaanse en die eten veel bonen. Hij wil de waarheid naar zijn hand zetten. Blinde vlek, denk ik.
Die discussie over de Inuit tussen Duck Dodgers en hoofdzakelijk Marie en Dr.BG is wel interessant. Wat er ook uit komt 🙂
” Yes, we do produce glycans. Takes a lot of energy to do so. Just guessing, but I’m willing to bet that most Westerners create 95%-100% of their own glycans. Having to expend energy to produce glycans while also expending energy to digest food while also expending energy to keep warm in -94°F (-70°C) is likely a recipe for a short life if a few of the 2,000,000 glycans aren’t being produced properly.”
So, it appears that the Inuit found ways to cut corners on the first two to improve the third. Some glycans, like glycosaminoglycans (GAGs) — which includes things like chondroitin sulfate, heparan sulfate, and hyaluronan can be assimilated by the gut. For instance, you can but them in oral form:
Best ingewikkeld voor mij; Google translate, heen en weer. Wat ik er van begrijp: De Inuit die door glycans te eten van rauwe lever en rauw vlees, hoefde het niet zelf te maken.
Begint ongeveer hier : http://freetheanimal.com/2014/03/disrupting-masai-carbs-prebiotics.html#comment-564262
zelfs Katan is het met je eens 🙂
“”Er is niet één product waar alle goede voedingsstoffen inzitten”, zegt Katan, “maar wat het dichtst in de buurt komt is lever. De lever is de schatkamer van het lichaam, hij zit vol met vitamines en mineralen.”
http://nos.nl/artikel/619842-superfood-is-superwinst.html
helemaal onder aan dat artikel
Ja, dat is bere-interessant. Maar ze produceren ook een beetje een stropop. Je moet op een strikt Urban Paleodieet ontzettend je best doen om heel erg low carb te worden.
Zijn Mexicaanse schoonouders hebben overigens diabetes. En niet omdat ze paleo of low carb waren 🙂 .
Hij spoelt de baby door het afvoerputje.
Ik heb een Mexicaanse schoonzus, en toen die bij mijn moeder logeerde, was er ineens weer Coca Cola in huis. Dat schijnt daar in Mexico een nationale drank te zijn, met alle gevolgen vandien.
Nu is het niet omdat vele mensen het eten, het dan ook goed is: maar ik zie hier dan weer de Indiers flink wat linzen eten: die worden eerst uren geweekt (die linzen dus) en dan weer uren gekookt. In hoeverre zijn die linzen dan nog “schadelijk”?
En een verse erwtenzaadje, in hoeverre is dat “schadelijk”? (Waar vind ik daar uitgebreid meer over of wat zijn de samenvattingen daarover, ik word er tot hierote niet echt wijzer van).
Nog even over jodium: Paul en Shou-Ching Jaminet bevelen in hun boek Perfect Health Diet (met voorwoord van Mark Sisson van de dagelijkse appel) het volgende aan )p. 293 van de UK Edition):
Iodine should be obtained primarily from marine fish, shell-fish, and seaweed, but we recommend supplementing with 225 micrograms of iodine on days when seafood is not consumed. In disease conditions, it may be beneficial to increase iodine further; if so, the dose should be increased gradually, and it may be appropriate to consume extra salt, water, vitamin C, magnesium, and selenium.
Zelf ben ik al mijn hele leven vegetariër en eet ik dus geen vis. Ik ga meer zeewier en dergelijke eten, maar denk er nu toch heel serieus over om jodium te gaan supplementeren. Rechtstreeks of via kelptabletten.
P.S. is het boek van de Jaminets hier al eens besproken?
“Richard Nikoley schijnt de indruk te hebben dat RS en probiotica alle wonden helen en het hele evolutionaire template overbodig maken.”
“Zijn Mexicaanse schoonouders hebben overigens diabetes. En niet omdat ze paleo of low carb waren.”
Ja, precies. Zoals is gisteren al zei, nu ik iets weet van prebiotica is het mij duidelijk dat mijn eigen dieet voorheen een bovengemiddelde hoeveelheid prebiotica bevatte. Toen ook nooit low carb geweest. En toch genoeg narigheid.
Jerry, ik wil je niet ontmoedigen, maar als je al je hele leven vegetarier bent, ben je dan hier wel op het juiste adres? Het boek van Jaminet is hier niet besproken voor zover ik weet. Trouwens, er worden nauwelijks boeken besproken, alleen als het een onderwerp van discussie is, zoals de Broodbuik van William Davis..
Ik heb al veel gelezen over jodium, en lees nog veel om meer inzicht te krijgen in het onderwerp. Voordat je wilt beginnen met jodium, wil ik je aanraden er heel veel over te lezen. Zo ben ik erachter gekomen dat je moet beginnen met je zout gehalte op peil te brengen door de eerste 14 dagen 2 maal daags een 1/4 theelepel Keltisch zeezout in een halve liter water te drinken. Ik heb weinig gelezen over kelp tabletten, meer over druppels. Jodium begint al te verdampen bij het productieproces en dus zit er weinig jodium meer in jojozout tegen de tijd dat jij of ik het koopt. Ik doe wel een jaar met zo’n pak zout. Daarom ben ik nu overgestapt op “natte” Keltisch zeezout. Misschien is de jodium ook al daaruit verdampt, maar dan heb je wel de mineralen nog die goed voor je lichaam zijn. Het jodium gehalte van bakkerszout (voor brood) is ook al gehalveerd en vervangen door broom. En dan vooral de supplementen erbij slikken die Jaminet aanbeveelt. Ook anderen bevelen vitamine D, magnesium, en selenium aan. Men zegt vooral selenium er bij slikken vanwege de zware metalen (o.a. broom, fluoride) die dan loskomen.
Selenuim vind je dan weer in paranoten (Brazilian nuts), maar omdat “te veel” selenium giftig is, wordt aangeraden niet meer dan “2 paranoten” per dag te eten. (“2”: soms wegen 2 grote meer dan 3 kleine, dus 2 is een vuistregel)
Michael, nog heel hartelijk bedankt voor je uitgebreide antwoord op mijn vraag over Crohn’s. Je hebt gelijk, intelligente mensen zijn vaak het moeilijkst te overtuigen. Ze is erg intelligent, veel slimmer dan ik, al kan dat natuurlijk snel. Ik weet vrijwel zeker dat de granen het probleem op z’n minst voeden, maar coeliakie is twintig jaar geleden uitgesloten en al die anti-tarwe mensen zijn hysterisch. Soms vraag ik me af of het graan er inderdaad in geslaagd is het menselijke brein te kapen.
Het is een mysterieuze ziekte. Dank voor de twee artikelen! Wist niet dat de etiologie vermoedelijk niet auto-immuun is.
En vreemd dat jouw gingivitis niet verdwijnt. Heb je de babyshampoo interventie wel eens geprobeerd? Babyshampoo verwoest ieder biofilm. Maak een oplossing van een kopje warm water met een theelepel babyshampoo, neem een pipet en druppel royaal in beide neusgaten zodat het in je keel stroomt. Uitspugen (uiteraard). En poets je tanden met onverdunde babyshampoo. Goed naspoelen met warm water.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21711970
Zo vernietig je (in slechts 1 of 2 keer) ieder biofilm in het mond/neus gebied dat kan bijdragen aan gingivitis/parodontitis. Ik vermoed dat een ongezonde mond (en voor veel lezers ongetwijfeld relevant: ook halitose oftewel uit de bek stinken ondank onberispelijke mondhygiëne) ook gevoed kan worden vanuit de neusholten. Als je de biofilms verwijdert, hebben de verantwoordelijke gramnegatieve etters geen houvast meer. Je zou, zoals Tara Grant doet, kunnen herbevolken met L. plantarum, bijvoorbeeld door zuurkoolvocht met de pipet in de neus te druppelen.
Ik ken iemand die dit probeerde en er erg goede resultaten mee boekte, vandaar.
Bedankt voor je reactie, Jo tB. Overigens zie ik niet in waarom ik hier niet zou kunnen of willen reageren omdat ik misschien niet 100 procent strikt in de paleoleer ben. Richard Verheesen is ook geen paleofanaat (‘Ten aanzien van Paleo heb ik zelf geen grote ervaring.’) en hij krijgt een heel hoofdartikel, dus dan zou ik als ‘vegetarische paleo’ en geïnteresseerde hier niets te zoeken hebben? Of had ik volgens jou beter ‘in de kast’ kunnen blijven als vegetariër? Nee toch?
Uiteraard niet, Jerry. Iedereen is hier welkom.
“Heb je de babyshampoo interventie wel eens geprobeerd?”
Nee, nog nooit van gehoord. Heel interessant.
Bedankt!
Jerry, natuurlijk ben je welkom te reageren op deze site. Als doorgewinterde vegetariër eet je geen vlees of vis, wel veel granen en peulvruchten (neem ik aan). Dat is mijn beeld van een vegetariër. Wil je strict vegetariër blijven of wil je iets van vlees of vis in je dieet gaan toepassen?
Voor ons beiden zou het goed zijn de zaak van een andere kant te bekijken. Je kan zo verstrikt raken in je eigen heilige huisjes, dat je niet verder kijkt dan je neus lang is. Dan is het goed om even wakker geschut te worden en te gaan relativeren. Maar er zijn wel mensen die geïrriteerd zullen raken. Daar heb je zeker wel ervaring mee?
Nog even voor het perspectief: iemand die volledig plantaardig eet, is veganist. Iemand die groeten, fruit, noten en wat schelpdieren eet, is paleo 🙂 .
Vegetariërs bijten niet.
Ha, die van die babyshampoo ga ik zeker eens proberen.
Gaf suiker/graan de schuld; als ik me vergrijp is het zeker erger.
Maar raak heel gefrustreerd als ik na een paar weken strikt Paleo weer uit m’n neus stink!
Melchior, als ik het goed heb onthouden vindt je lichaams-PH en alle daarbij behorende voedingsadviezen onzin. Kan je uitleggen waarom? Ik lees op vele plekken (en ook hoor) dat het essentieel is. Soms denk ik ” ja, het is essentieel” maar op andere momenten denk ik “bullshit”.
Ik mis op dit gebied de kennis om mijn mening (welke dat dan ook op bepaalde momenten is) te onderbouwen. Misschien dat jouw onderbouwing mij wat duidelijkheid kan verschaffen.
Daniel, kom ik op terug. Weet er niet genoeg van. Binnen een degelijke paleo context lijkt het me geen item.
Het lichaam buffert perfect, maar of het uitmaakt of je het daarbij helpt is de vraag.
Jerry, vegetariër, interessant! Ik ben altijd heel benieuwd; waarom wel planten en geen dieren?
@Tije en Jo tB Ik ben al heeeel lang vegetariër, vanaf mijn 5e levensjaar. Binnen afzienbare tijd is dat vier decennia geleden. Ik zal altijd vegetariër blijven. Heb verder nooit ook maar de geringste behoefte gehad om anderen te overtuigen, noch om erover te discussiëren. Dus wat dat betreft moet ik je teleurstellen 😉
@Jerry; Jammer dat je je levensovertuiging niet wilt delen. Laat ik dan zelf het goede voorbeeld geven; Ik geloof dat vlees eten een levenskans geeft aan alle dieren die anders niet hadden bestaan. Neem de plofkip; Eet je die niet, dan bestaat hij ook niet. In die zin probeer ik alle dieren bestaansrecht te geven door ze te eten, ongeacht ras of afkomst. Planten en dieren vind ik daarbij even waardevol; ik discrimineer niet.
Tot zover mijn zelfonthulling. Misschien dat je wel iets wilt vertellen over voedseldeficiënties? Daar heb je toch mee te maken als vegetariër. Hoe ga je daar mee om?
@Tije en JotB Vegetarisch zijn is voor mij niet zo zeer een levensovertuiging, eerder een soort geaardheid.
Wat betreft de voedseldeficiënties: veel mensen geloven stellig dat vegetariërs altijd mager, bleek en futloos zijn. Maar dat is niet zo. Ik ben gezond, sportief, bijna nooit ziek, sterk, niet bleek, maar met een gezonde teint, goed geconserveerd voor mijn leeftijd, een dikke bos haar, goed zaad, nooit gaatjes (cariës) gehad, enz. Het aanpassingsvermogen van het menselijk lichaam is bijzonder groot.
Ik slik vitaminepillen en een aantal andere supplementen en als ik sport (bijna altijd dus) drink ik dagelijks een shake met eiwitpoeder (wei of caseïne). Verder neem ik creatine. O ja, ik slik ook visoliecapsules. Die laatste twee zijn van dierlijke herkomst, dus zo principieel ben ik niet, behalve dat ik nooit vlees, gevolgelte, schelpdieren of vis zou eten.
Verder eet ik grotendeels paleo, dus niet of nauwelijks brood, pasta en andere graanproducten. geen aardappels, enz. Ik eet af en toe wel peulvruchten. Regelmatig quinoa. Soms ook gierst, spelt, boekweit, rijst. Voor het overige veel groente en fruit, noten, zaden, yams, quorn, sojaproducten, kokosolie, olijfolie. Ik drink mijn koffie zwart en drink groene thee. Regelmatig een wijntje of een biertje. En soms zondig ik, dan eet ik een patatje oorlog, zoals afgelopen zondag.
Meer vragen? 🙂
Jerry, het kan inderdaad wel. Zie ook Dena, die er nou niet bepaald bescheten uitziet 🙂 .
Babyshampoo. En daar kom je nu pas mee 😉 Maar evengoed bedankt, ga het proberen.
Jerry, ik sluit me bij Tije aan. Hoe ga je met voedsel deficiënties om? En wat heb je hier gevonden waar je wat aan had? Dat kan ons ook helpen onze leefwijze verfijnen.
Deze (die ook door Dena wordt aangehaald) is instructiever. Kennelijk bestaat er in vegaland vrij veel belangstelling voor het paleo gedachtegoed. Wat ook eigenlijk niet zou mogen verbazen. Vergelijkbaar soort mensen.
http://www.nomeatathlete.com/paleo-vegetarian-8-weeks/
Die sites kende ik nog niet, bedankt! Heel interessant, net als jouw eigen blog, Melchior! (deze site dus).
Wat ik er nog aan kan toevoegen is dat ik qua vegetarisme geen zendingsdrang heb. Op deze en andere sites heb ik geleerd dat bijvoorbeeld botten en gewrichten goede stoffen bevatten. Mijn vrouw heeft, zoals eerder gezegd, RA en op mijn fornuis staat nu een grote pan met een heuse koeienstaart erin te pruttelen. Ik moet er persoonlijk niet aan denken, maar zij smult van die dikke gelatinesmurrie die eraf komt….
De plaatselijke kwaliteitsslager verkoopt zo’n koeienstaart voor 10 euro. Ze liggen niet in de etalage, maar desgewenst kan hij staarten, hoeven en wat dies meer zij meenemen van het slachthuis.
Dag allen,
Ik mag me natuurlijk ook als ex-vegetariër melden. Vrijwel mijn hele leven vegetariër geweest, afgewisseld met periodes van visconsumptie. Eigenlijk was ik een spekjesvegetariër als kind, want zodra de spekjes op tafel kwamen, was ik van de partij. Daarna een tijdlang bewust vegetariër toen weer een tijd wel-niet-wel-niet, en at ik vlees waarvan ik de herkomst kende en wat vis. Vervolgens weer jaren vegetariër. Ook een tijdlang semi-paleo-vegetariër, ondanks aanvankelijke weerstand tegen dit principe. Heb zelfs ooit nog een aanmatigend stukje over paleo en zijn/haar aanhangers geschreven. Was ik vergeten, maar werd er op gewezen. Wat wel aardig was, is dat je tussen de regels door kon opmaken dat de schrijver dezes nochtans nogal aan het nadenken was over deze benaderwijze.
Nu eet ik al geruime tijd de nodige vis, schelp- en schaaldieren en wat vlees, van een boerderij uit de buurt.
Voor sommige mensen zal paleo vegetarisch goed te doen zijn, mits eieren tot de dis behoren, en wellicht ook gefermenteerde zuivelproducenten (KAAS)!
Anyway, ik wilde hier eigenlijk de interessante podcast van Robb Wolf met Michael Ruscio posten, gaat ook uitgebreid in op jodium/iodine en mogelijke suprafysiologische dosis en wie wel wie niet etc. Interessant!
Thanks. Ik heb een haat liefde verhouding met jodium. Ik ga hem zeker luisteren!
Michajoris, ik heb naar de podcast geluisterd en de transcriptie gelezen. Nergens kon ik vinden dat ze het over jodium had.
Hij gaf wel een interessante oplossing voor bio-films.
Hoi Jo, toch wel, vanaf ongeveer 6:50 begint hij en vervolgt zéér uitgebreid hij thyroid and iodine (schildklier en jodium).
[audio src="http://traffic.libsyn.com/robbwolf/PaleoSolution-217.mp3" /]
Ik ben kippig, op ongeveer 6.5 minuten heeft hij het over Dr Parsley en Robb gebruikt het woord thyroid een keer. Vlak voor 50 minuten wordt het woord radioactive iodine gebruikt. Ik heb controle f gebruikt om het document te doorzoeken. Dat kan ik niet uitgebreid behandelen noemen.
Huh? Heb je naar iets anders geluisterd misschien? Jodium wordt *buitengewoon uitgebreid* behandeld. Vrijwel vanaf het begin.
Wellicht komt de verwarring daaruit voort dat de dokter twee maal te gast is geweest bij Robb, tijdens aflevering 197 (niet uitgebreid over jodium) en tijdens aflevering 214 (in de browser staat 217). Die laatste moet je hebben Jo!
Juist ja. Ik heb naar aflevering 197 zitten luisteren. Dus op naar aflevering 214.,
Jo, er is nu ook een transcript van aflevering 214: http://robbwolf.com/wp/wp-content/uploads/2014/03/Paleo-Solution-217.pdf
Glucosamine.
Internet is een prachtig medium, je kan er van alles vinden.
De laatste tijd gezocht naar artrose. En verdomd ik word overstelpt met reclame voor allerlei middeltjes die het kunnen voorkomen en, of verhelpen. Ja, de knietjes en de handjes doen het niet zoals ik wil.
Glucosamine, glucose….. wat moet ik hiervan denken, broeders en zusters ?
Folkert, beste jongen, als je nu eens wat minder fanatiek fietst… Je blijft niet eeuwig een jongkerel, toch?
Door weer en wind langs berg en dal..
Ja, fietsen is een goede wijze van verplaatsen, met artrose. Maar overbelasten is dat dus niet.
Willem, ik kan mij slecht neerleggen bij lichamelijke ongemakken. Ik verkeer niet in het stadium dat het ernstig is. Het is ongemakkelijk, dat is wat ik er over te zeggen heb. Het hangt ook van het weer af. Hoe of wat is mij onduidelijk, maar dat het weer er invloed op heeft is voor mij klaar. Soms denk ik dat een aantocht van een hogedrukgebied verergert, en soms denk ik dat een depressie verergert. Mijn lief heeft hetzelfde. Phantoom-pijnen zijn weers afhankelijk. Raar, maar waar !
Alexje, ik ga dat verhaal nader overwegen. Maar zoals ik zeg, het is verdraagzaam, dus waarom zou ik ?
FWIW
“Glucosamine, chondroitin, and MSM are all separate compounds, though they are grouped together in supplements so often that the names kind of blend together. Let’s go over each of them.
Glucosamine is a structural component of bone, exoskeletons, shells, and fungi cellular walls.
Chondroitin is a structural component of cartilage.
Methylsulfonylmethane (MSM) is an organosulfur compound (remember those?) found, in limited quantities, in certain plants.
Most of the studies are either inconclusive or indicate that neither glucosamine, chondroitin, nor MSM have much, if any, effect on humans with osteoarthritis. The latest one said as much. That’s it, then, right? It doesn’t work. And if it does work, it’s a placebo. Period. Throw away your supplements and start mainlining liquefied NSAIDs. How could anyone be so stupid as to use a supplement?
Eh, not so fast.
Some animal studies suggest that glucosamine, chondroitin, and MSM might work pretty well. And although animals are smarter than we often credit them, dogs, horses, and rats don’t get placebo effects. When I give Buddha a pill surrounded by raw ground beef, he’s just happy to eat some meat. He has no clue that I’m secretly giving him a glucosamine tablet, and even if he saw the tablet, he wouldn’t be affected by a “placebo” effect. For a placebo effect to occur, the patient must be aware of treatment. Dogs don’t really get the idea of treatment or medicine. They might enjoy and benefit from your hand rubbing their necks while they take a pill or get treated by the vet, but it’s not the same thing.
Let’s talk about humans, though. The main study cited in meta-analyses that conclude neither glucosamine nor chondroitin sulfate do anything for human osteoarthritis is the GAIT trial, a multicenter, placebo-controlled, double-blind study. Overall, the GAIT trial found that neither supplement, whether alone or in concert, performed better than placebo. However, in the “moderate-to-severe pain subgroup” of patients, a combination of glucosamine and chondroitin sulfate was far more effective than placebo at reducing osteoarthritis-related pain. But because the subgroup was relatively small, its results weren’t enough to affect the overall conclusion.
If glucosamine works, how does it work? The popular conception is that it, being a raw building block of bone, gets directly incorporated into damaged connective tissue. You eat the stuff and it somehow magically makes it to the afflicted areas. That’s how detractors eager to combat a strawman put it, but the funny thing is that the “strawman” might actually have some merit. A study found that 1500 mg of glucosamine sulfate crystalline powder taken orally appeared in the synovial fluid (a fluid found in joints that has a yolk-like consistency; scrambled synovia, anyone?) of osteoarthritic patients. Since synovial fluid provides lubrication and nutrients to and removes waste from articular cartilage, having higher levels of glucosamine (a precursor for the glycosaminoglycans which make up cartilage) could prove useful and even increase glycosaminoglycan production. Another interesting piece is that a later study found that glucosamine sulfate was more effective than glucosamine hydrochloride at showing up in synovial fluid after oral dosing. Perhaps if the GAIT trial had used glucosamine sulfate instead of glucosamine hydrochloride, the effects would been more pronounced.
Another idea is that glucosamine works by binding to free tissue transglutaminase (tTG) in the gut, thus preventing plant proteins (like gluten) from joining with tTG to form harmful inflammatory compounds that induce autoimmune disorders (like arthritis). This study seems to suggest that glucosamine can actually bind to lectins. Maybe it’s gut-mediated. Interesting stuff.
As for chondroitin sulfate, it’s usually paired with glucosamine, but there was a recent randomized, placebo-controlled, double-blind study that used only chondroitin sulfate. It found that patients with osteoarthritis of the knee experienced a reduction in cartilage loss and bone marrow lesions after just six months of chondroitin sulfate supplementation. They used 800 mg of chondroitin sulfate daily, and the results were confirmed via MRI. Pretty neat.
As for MSM, the evidence is mixed, but it appears at least mildly effective on knee osteoarthritis. It sounds like if it does work, it works best in conjunction with glucosamine.
In my experience, G/C/MSM (I’m getting tired of writing the full names) can work on humans, but not every one of them in every situation. People are unique. People’s contexts are unique. Their reasons for having knee pain are unique. Is it physical wear and tear from improper movement causing structural damage? Is it increased inflammation from grains and refined sugar? Is it a deficiency in micronutrients? How bad is it? Mild, moderate, severe? These all matter, but the studies won’t really tell you how.
Although the clinical evidence for G/C/MSM is equivocal, I still think it’s worth trying. I’ve seen it work for some but not for others. Since osteoarthritis really, really stinks, especially when it occurs in a joint attached to a prime mover, like the knee, located on a prime mover, like a Primal enthusiast, I say go for it – even if the evidence is mixed. And if you’d rather not spend money on more supplements, you could always eat connective tissue, make stock, and gnaw on joints. This “treatment” works for dogs, too.”
http://www.marksdailyapple.com/dear-mark-glucosamine-chondroitin-and-msm-iodine-for-thyroid/
Voor wat het waard is (even snel via Google vertaald):
“Glucosamine , chondroïtine en MSM zijn allemaal afzonderlijke verbindingen, al zijn ze gegroepeerd zijn in supplementen zo vaak dat de namen soort in elkaar overlopen . Laten we gaan over elk van hen.
Glucosamine is een structurele component van bot , exoskeletons , schelpen, en schimmels celwanden .
Chondroitine is een structurele component van kraakbeen .
Methylsulfonylmethaan ( MSM ) is een organosulfursamenstelling ( onthoud die ? ) Gevonden , in beperkte hoeveelheden , in bepaalde planten .
De meeste studies zijn ofwel onduidelijk of aangeven dat noch glucosamine , chondroïtine , noch MSM veel of geen effect op mensen met artrose . Uiterlijk een met zoveel woorden gezegd . Dat is het dan toch? Het werkt niet . En als het werkt , het is een placebo . Periode . Gooi uw supplementen en start mainlining vloeibaar NSAIDs . Hoe kan iemand zo stom zijn om een supplement te gebruiken ?
Eh , niet zo snel.
Sommige dierlijke studies suggereren dat glucosamine , chondroitine en MSM vrij goed zou kunnen werken . En hoewel dieren zijn slimmer dan wij hen vaak crediteren , honden , paarden en ratten niet placebo-effecten krijgen . Wanneer ik Boeddha een pil omgeven door rauw gehakt, hij is gewoon blij om wat vlees te eten . Hij heeft geen idee dat ik stiekem geef hem een glucosamine tablet , en zelfs als hij zag de tablet , zou hij niet worden beïnvloed door een ” placebo ” effect . Voor een placebo-effect optreedt , moet de patiënt zich bewust zijn van de behandeling . Honden hebben niet echt het idee van de behandeling of medicijn . Ze kunnen genieten en profiteren van je hand wrijven hun nek terwijl ze een pil of krijgen behandeld door de dierenarts , maar het is niet hetzelfde .
Laten we praten over mensen , dat wel. Het hoofdonderzoek aangehaald in meta – analyses die conclusie noch glucosamine noch chondroïtinesulfaat iets te doen voor de menselijke artrose is de GAIT studie , een multicenter , placebo-gecontroleerde, dubbelblinde studie . Over het algemeen , de GAIT studie bleek dat noch supplement , alleen of in onderling overleg , presteerde beter dan placebo. Echter, in de ” matige tot ernstige pijn subgroep ” van de patiënten , een combinatie van glucosamine en chondroïtine sulfaat was veel effectiever dan placebo in het verminderen van osteoarthritis- gerelateerde pijn . Maar omdat de subgroep was relatief klein, de resultaten waren niet genoeg om de algemene conclusie .
Als glucosamine werkt , hoe werkt het ? De populaire opvatting is dat het , als een ruwe bouwsteen van bot , wordt rechtstreeks in beschadigde bindweefsel opgenomen. Je eet het spul en het maakt het op magische wijze naar de getroffen gebieden . Dat is hoe tegenstanders te popelen om een stroman te bestrijden zet het , maar het grappige is dat de ” stroman ” eigenlijk zou kunnen hebben enkele verdienste . Een studie wees uit dat 1500 mg glucosamine sulfaat kristallijn poeder genomen verscheen oraal in de gewrichtsvloeistof ( een vloeistof gevonden in gewrichten die een dooier – achtige consistentie heeft , scrambled synovia , anyone? ) Van osteoarthritic patiënten . Sinds gewrichtsvloeistof biedt smering en voedingsstoffen naar en verwijdert afval van gewrichtskraakbeen , met hogere niveaus van glucosamine ( een voorloper van de glycosaminoglycanen die deel uitmaken van kraakbeen ) kan nuttig zijn en zelfs te verhogen glycosaminoglycan productie . Een ander interessant stuk is dat een latere studie bleek dat glucosamine sulfaat was effectiever dan glucosamine hydrochloride aan te tonen in gewrichtsvloeistof na orale toediening. Misschien als de GAIT proef glucosaminesulfaat in plaats van glucosamine hydrochloride had gebruikt , zou het effect meer uitgesproken geweest .
Een ander idee is dat glucosamine werkt door te binden aan vrije tissue transglutaminase ( tTG ) in de darm , waardoor plantaardige eiwitten ( zoals gluten ) het voorkomen van deelname met tTG om schadelijke inflammatoire verbindingen die auto-immuunziekten ( zoals artritis ) veroorzaken te vormen . Dit onderzoek lijkt te suggereren dat glucosamine daadwerkelijk kan binden aan lectinen . Misschien is het -gut bemiddelde . Interessante dingen .
Zoals voor chondroïtinesulfaat , is het meestal gecombineerd met glucosamine , maar er was een recente gerandomiseerde , placebo-gecontroleerde , dubbelblinde studie die alleen chondroïtinesulfaat gebruikt . Het bleek dat patiënten met artrose van de knie ervaren een vermindering van verlies van kraakbeen en het beenmerg laesies na slechts zes maanden van chondroïtinesulfaat suppletie. Ze gebruikten 800 mg chondroïtinesulfaat dagelijks , en de resultaten werden via MRI bevestigd . Vrij netjes .
Zoals voor MSM , is het bewijs gemengd , maar het lijkt in ieder geval licht effectief op knie-artrose . Het klinkt alsof het werkt , het werkt het beste in combinatie met glucosamine .
In mijn ervaring , kan G / C / MSM ( Ik word moe van het schrijven van de volledige namen ) werken op de mens , maar niet ieder van hen in elke situatie . Mensen zijn uniek . People’s contexten zijn uniek . Hun redenen voor het feit kniepijn zijn uniek . Is het fysieke slijtage van onjuiste beweging veroorzaken van structurele schade ? Is het verhoogde ontsteking uit granen en geraffineerde suiker ? Is het een tekort aan micronutriënten ? Hoe erg is het ? Mild, matig, ernstig ? Deze alle materie , maar de studies zal niet echt vertellen hoe .
Hoewel de klinische bewijs voor G / C / MSM is dubbelzinnig , ik vind het nog steeds het proberen waard . Ik heb gezien dat het werkt voor sommige, maar niet voor anderen . Sinds artrose echt, echt stinkt , vooral wanneer het zich voordoet in een gewricht verbonden aan een primaire krachtbron , zoals de knie , gelegen op een prime mover , als een Primal liefhebber , zeg ik ga voor het – zelfs als het bewijs wordt gemengd . En als je liever geen geld uitgeven aan meer supplementen, kan je altijd eten bindweefsel , maken stock , en knagen op de gewrichten . Deze ” behandeling ” werkt voor honden , ook. “
Folkert, mijn eerste gedachte was bottenbouillon, en dan met name van gewrichten getrokken (die van beesten, niet die van jou/jullie 😉 ) https://www.jadeinstitute.com/jade/bone-broth-health-building.php
Een alternatief zou gelatine kunnen zijn, maar dat geeft niet alle voordelen van zelfgetrokken bottenbouillon.
Nog een paar links, Folkert. Die laatste van Jaminet vind ik erg interessant.
http://www.marksdailyapple.com/arthritis-diet/#axzz2zDXj836J
http://coolinginflammation.blogspot.nl/2008/09/glucosamine-paininflammation-relief.html
http://perfecthealthdiet.com/2011/05/an-osteoarthritis-recovery-story/
Sarah Pope: The Bountiful Benefits of Bone Broths
Goed artikel wederom over Glucosamine en Chondroitine…
http://www.ergogenics.org/glucosamine5.html
Tot mijn genoegen, Alex, kan ik je mededelen dat ik sterk de indruk heb dat zo’n bottenbouillon werkt. Voornamelijk heb ik last van mijn linkerhand, duim en wijsvinger wel te verstaan. De afgelopen dagen zijn, mijns inziens, een redelijke graadmeter. Ondanks het zeikweer voel ik minder ongemak.
Ik maak allereerst een fond van aangebraden lamsbotten
– daar ga ik dan met mijn goeie gedrag –
en lamsvlees. Daarna kook ik het geheel in tot een dikke stroop, die zo geconcentreerd is dat hij, koud geworden, een consistentie heeft van rubber. Je hebt dan een klassieke Glace de viande, de basis van sauzen en jus. Daarvan neem ik per dag een flinke eetlepel.
Lijkt me heel gezond Folkert. Dieren bevatten meer dan alleen vlees. Sterker nog: vet en organen zijn voedzamer.
http://www.marksdailyapple.com/bone-marrow-recipe/
Folkert , we hebben het er vaker over gehad , schweinehaxe …..
Nu maak ik dat ook met kippenbouten met vel , scharrel van de Lidl nu , bier en wat zeezout , beetje zwarte peper en ietsje pul biber insmeren met Groningse mosterd , In de oven , niet naar om kijken , 3 uur op 140 graadjes …
De resten , als je die nog hebt 😉 verzamelen , alles dus invriezen tot je een pan vol hebt na een paar keer dit recept .
Dat doe ik dan in de snelkookpan , alles dus , vlees en vocht en botten , zie voor recepten op google wat er verder bij kan .
Je weet niet of wel wat voor lekkers je krijgt 🙂
Een deel botten en vel vlees en botten mishandel ik met de staafmixer .
En die Maillard reactie zal me dan aan de anus oxideren ….. 😳 , hoi Fien .
O , de hele handel net onder water in de snelkookpan dus , voor de boonbros danwel boeljon .
Na een klein uur is’t al klaar………
Aan een eland zit eenderde deel bot , kan je dus veel broth van maken ……
Mooi verhaal hier http://wateetons.com/2014/05/11/gastpost-botsen-met-een-eland/
Melchior iets voor jou ? 😉
Kan je meteen leren worst maken bij Johan en Hanneke Postma en die hier ooit reageerde en vlak bij Oudenbosch woonden , staat me bij.
Artikel over artrose, Artrose is botslijtage. De pijn wordt echter niet door deze slijtage veroorzaakt. Artrosepijn vindt zijn oorzaak in ontstekingen. Deze ontstekingen ontstaan op verschillende manieren. Een van die manieren is opvallend. Artrose blijkt namelijk in het merendeel van de gevallen te ontstaan door voedselallergie. Iedereen is weer allergisch voor andere voedingsstoffen. Voorbeelden van voedsel waar mensen allergisch voor zijn is suiker, witmeelproducten, fructosestroop, transvet en chocolade.
http://www.elinea.nl/artikel/artrose
In het eerste comment een verwijzing naar de referentie
De referentie hier: http://www.elinea.nl/artikel/artrose
Vanwege de moderation in tweën gehakt 😉
Sorry, de eerste link moest deze zijn: http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/natuurgeneeswijze/132612-artrose-blijkt-voedselallergie.html
Niet geheel eens over hetgeen hier over paleo wordt geschreven, maar wel een interessant stuk.
Dan is het voor de lezer interessant om te weten op welke punten je het niet eens bent met het geschrevene. Anders heeft deze opmerking geen waarde..
Daar hebben we Mitchell van Duuren weer, Willem. Of is het één van zijn sneue franchisenemers/colporteurs 🙂 ?
Uitgebreide link met compleet artikel over artrose van Lynne MacTaggart, incl. bronnen om nog uit te spitten voor de liefhebber.
Oeps, nu met link:
http://www.wijwordenwakker.org/content.asp?m=m4&s=M78&ss=P2507&l=NL
Presentatie Richard Verheesen