Voeding op maat is een nonsens concept

 

Triomfantelijk toeteren de media het van de daken. Of wat je eet goed of slecht voor je is, is een hoogstpersoonlijke aangelegenheid. Het is allemaal veel ingewikkelder dan we dachten. Mensen zijn unieke sneeuwvlokjes, die allemaal een persoonlijk, taylor made menu nodig hebben om überhaupt een kans te hebben zonder noemenswaardige gezondheidsproblemen de vijftig te halen. De één kan niet tegen tomaten, de ander niet tegen vlees, een derde neemt zonder het te weten een voorschot op een dialyse-abonnement of strippenkaart voor de amputatiekliniek door bananen te eten. In de toekomst kunnen we dit soort biologische discriminatie voorkomen door simpelweg een staaltje van de darmflora te maken en aan de hand daarvan gerichte voedingsadviezen te geven. Melden de kranten. Dus.

Aanleiding voor deze vergaande conclusies en hallelujah-voorspellingen is een op zich aardig Israëlisch experiment dat twee dagen geleden werd gepubliceerd in Cell. Onderzoekers Eran Segal en Eran Elinav van het Weizmann Institute of Science verzamelden via vragenformulieren de eetgewoonten van 800 van de straat geplukte mensen. Ook registreerden ze allerlei antropometrische waarden (buikomvang, vetverdeling, spiermassa), bloedwaarden, hoeveelheid lichaamsbeweging en – aan de hand van poepmonsters – een vingerafdruk van het microbioom in de colon. Vervolgens hielden de deelnemers gedurende een week een voedseldagboek bij, terwijl hun bloedsuikerspiegel met behulp van semi-permanente bloedglucoseregistratie continu werd gemeten. Zo verzamelden ze de bloedsuiker-respons op bij elkaar 46.898 maaltijden. Al die data stopten ze in een gemoderniseerde zakjapanner, die – Weizmann is vooral een wiskundig instituut – uitrekende dat verschillende levensmiddelen bij verschillende mensen een compleet verschillende bloedsuikerrespons geven. Volgens de gepimpte zakjapanner kreeg een mevrouw diabetische suikerwaarden na het eten van tomaten. Diverse meneren kwamen in de karamelzone na het eten van vlees. Enzovoort.

Segal en Elinav valideerden de Casio/Texas Instruments-voorspellingen in een onafhankelijke cohort van 100 personen en gooiden er vervolgens als klap op de vuurpijl een interventiestudie tegenaan met 28 deelnemers. Resultaat: door mensen op basis van het magische algoritme specifieke, op hun persoonlijke situatie toegesneden voedingsadviezen te geven, werden hun postprandiale bloedsuikerpieken minder pathologisch en veranderde de samenstelling van het microbioom in hun colon op een consistente manier. Conclusie: ‘Onze resultaten suggereren dat individuele, op maat gesneden voedingsadviezen hoge bloedsuikers na de maaltijd en de metabole gevolgen ervan kunnen modificeren.’

Het is leuk dat wetenschappers het microbioom in het spijsverteringsstelsel serieus beginnen te nemen. Het is ook leuk dat ze langzaam maar zeker beginnen in te zien dat postprandiale glucose-spikes waarschijnlijk een belangrijke aanwijzing voor naderend fysiologisch onheil zijn. Toch vind ik dit een nogal heilloze exercitie, met potentieel averechtse implicaties. Als je 800 Israëliërs van de straat plukt, dan heb je een groep die voor tenminste de helft bestaat uit mensen met een mediocre metabole gezondheid. Veel deelnemers vertonen de meeste of alle kenmerken van het Metabool Syndroom. Je hebt een groep te pakken die karren vol meelproducten en een record hoeveelheid linolzuurrijke plantenvetten consumeert. Je meet dus in een zieke populatie, zonder te beschikken over een gezonde controlegroep. De waarneming dat vlees en tomaten bij sommige deelnemers tot een pathologische bloedsuikerverhoging leiden (als je dat algoritme al mag vertrouwen, er was geen sprake van directe meting) zou een belletje moeten doen rinkelen. Het is vrijwel ondenkbaar dat mensen in hun natuurlijke habitat een bloedsuikerprobleem zouden krijgen van levensmiddelen die de eigenschappen vertonen van het voedsel dat we gedurende 2,5 miljoen jaar bij elkaar jaagden, visten en verzamelden en waar ons genoom en dat van ons microbioom dus raad mee weet. Als iemand diabetische waarden krijgt van een tomaat, een banaan of een biefstuk, dan is hij metabool ongezond. Het probleem zit hem niet in die tomaat of die banaan of die biefstuk, het zit hem in de context van zijn westerse voeding. Het is zeer onwaarschijnlijk dat het wegnemen van die individuele boosdoeners behalve tot een (tijdelijke?) correctie van postprandiale bloedsuikers ook tot een volledig metabool herstel zou leiden. Ik zou bijvoorbeeld de Kraft-patronen van deze mensen wel eens willen zien. Het is heel wel mogelijk dat de normalisering van de bloedsuikercurve gepaard gaat met een insulinecurve die nog pathologischer is dan hij in de onderhavige gevallen hoogst waarschijnlijk al was.

Metabool Syndroom is een gevolg van een gruwelijk verstoord ecosysteem in de dunne darm, zoals zo prachtig geformuleerd door Ian Spreadbury. Hoofdoorzaak: een vanuit evolutionair perspectief volstrekt ongekend aanbod van compacte, acellulaire koolhydraten, waardoor de koolhydraatconcentratie in het chyme geregeld veel hoger is dan de 23% die onze dunne darm en het aldaar aanwezige microbioom gedurende de 2,5 miljoen jaar van onze ontwikkeling zagen. Corrigeer dat en je hebt vermoedelijk helemaal geen ingewikkelde, op maat gesneden voedingsadviezen nodig (zie plaatje).

Mensen zijn geen unieke sneeuwvlokjes. Zoals katachtigen zijn geëvolueerd om uitsluitend vlees te eten, zoals gorilla’s zijn geëvolueerd om uitsluitend bladeren en jonge scheuten te eten, zo zijn wij geëvolueerd om te gedijen op een voeding met locatie- en seizoensafhankelijke aandelen vlees, vis, schaaldieren, eieren, insecten, noten, eetbare bladeren, fruit en eetbare knollen. Grootste gemene deler: geen compacte, acellulaire koolhydraten. Spreadbury rules. Leuker kunnen we het niet maken, al zullen mensen tot in lengte van dagen aan die biologische wet blijven tornen, omdat gewoon nu eenmaal nooit goed genoeg is.

Gisteren met the one and only Henk Westbroek en een fantastisch grappig team van RTV Utrecht voedsel wezen verzamelen. Eerst in het bos, daarna in een nabij gelegen Appie. Tipje van de sluier: Henk get’s it 🙂 .

Ancestral Health Symposium wordt volgend jaar gehouden in Leiden op een absolute toplocatie.

Ben benaderd door een serieuze uitgever en heb besloten het niet allemaal zelf te doen, maar met deze speler in zee te gaan.