Deze Ted Talk behoeft weinig toelichting. Dr Terry Wahls kreeg MS. Ze verslechterde snel, ondanks de modernste medische zorg, ondanks haar eigen neurologische kennis. In 2007 kon ze alleen nog maar liggen, in een zogenoemde ‘zero gravity chair’. Op Internet las ze over Dr Loren Cordain, die toen al onderzoek deed naar de paleoleefstijl als mogelijke interventie tegen MS en andere auto-immuunziekten. Ze las alles wat ze maar kon vinden, ging paleo en hier staat ze. Kaarsrecht. Energiek. Met mitochondriën die weer spetteren en vonken. Ze gebruikt zonder omhaal het g-woord. Genezen. N=1, horen we de farizeeërs al roepen. Zeker, heren (en Yneke Vocking), N=1. Maar onlangs presenteerde ze op een neurologisch congres de resultaten van een groter onderzoek naar het effect van paleo op MS. “The results are breathtaking.”
Uit ervaring weet ik dat met name patiëntenorganisaties deze informatie niet verwelkomen. Ik schreef eens in een weekblad over een case studie waarin mensen met ernstige, complicerende lupus hun bed oppakten en wandelden nadat ze alleen glutenhoudende granen hadden gedumpt. Schande, schreef een lupusclub en eiste ‘rectificatie’. Rectificatie van het berichten over een waarneming. Vertrouw die bendes niet. Denk zelf. Jij bent de baas. En bedenk: ‘clandestiene gezondheid’ is beter dan ‘legale ziekte’.
Het Paleo Perspectief 
Ik ben geen voor- of tegenstander van Paleo, maar volg de discussies hierover graag. Ik heb een vraag die me al langer bezig houdt. Helaas ben ik (nog) geen onderzoeker en kan ik mijn hypothese dus niet zelf onderzoeken. Ik weet dat Paleo niet van graan houdt vanwege de gluten. Dit wordt ook onderbouwd. Dat weet ik, maar toch vraag ik me af, als we werkelijk volkoren zouden eten (en niet dat gerommel dat nu als zogenaamd volkoren wordt verkocht) of de gevolgen van die granen ook zo desastreus zou zijn. Mijn vermoeden zegt dat dit niet zo is. Zijn er mensen die hier meer over weten te vertellen?
Hoi Liesbeth,
Dank voor je reactie! Weston Price (de vermogende en nieuwsgierige tandarts die op wereldreis ging) en diverse observante missiedokters zagen populaties die goede gebitten en een excellente gezondheid hadden op een voeding met doorgaans gefermenteerde tarwe en rogge. Die aten onveranderlijk ook flink veel boter en orgaanvlees en kregen dus vermoedelijk relatief veel D, A en K2 binnen. Daarvan wordt een beschermende werking vermoed. Stephan Guyenet en Chris Masterjohn hebben hier vrij veel over geschreven. Grondige bewerking lijkt de gemeenste effecten (deels?) te kunnen opheffen. Al laat modern Italiaans onderzoek zien dat fermentatie van tarwe de glutenfracties slechts deels kapot maakt en is er weer ander onderzoek dat toont dat Wheat Germ Agglutinine (een rotstofje) al op nanomol-niveau receptoren bezet, aanschakelt, uitschakelt, vernietigt, hormonen nabootst, etc.
Vast staat dat de introductie van graan overal ter wereld gepaard ging met vertraagde groei, botziekten (met name rachitis), malocclusie van het gebit, cariës, periodontitis, etc. Ötzi at volkorenbrood en vertoonde alle bekende agrarische pathologie. De oude Egyptenaren met hun broodgebaseerde voeding idem. Geen hard bewijs, wel verdacht, zeker in combinatie met modern onderzoek. Ik geef mijn portie aan Fikkie (slecht idee trouwens, maar goed voor de dierenarts), maar dat wist je al ;-).
Melchior, je doet heel beslist alsof artsen/behandelaars geen n=1 kennen en alleen de algemeen geldende theorie aanhangen. Wat voor de een werkt, werkt voor de ander niet. Juist medici uit de praktijk weten dat maar al te goed. N=1 dus.
Dat ze de algemene procedures en behandelwijzen volgen lijkt nogal logisch omdat ze bij missers aansprakelijk zijn. Toch ken ik uit de internistenwereld een voorbeeld van de suppletie met vit D dat werkelijk op massale n=1 behandeling lijkt. Ik modereerde ooit een zaal met internisten – clinici- waarvan 3/4 fors overdoseerde boven de officiële normen (ik vroeg het hen, bij hand opsteken bleek het). Ze kwamen stuk voor stuk met n=1 succesvoorbeelden, terwijl forse suppletie wetenschappelijk nog altijd een issue is.
Ik herinner me een geval uit het Meander-ziekenhuis uit Amersfoort. Een Ethiopische man die altijd marathons rende was een pijnwrak geworden. Zijn tijd was enorm verslechterd. Ik weet het niet exact meer, maar ik herinner me dat hij met bekende, maar discutabele inhaalshots D weer moeiteloos liep en bijna een half uur sneller werd. Hij werd weer kampioen.
De academische artsen – 2 hoogleraren – voor de zaal griezelden van dat soort verhalen en noemden het onwetenschappelijk. Maar de artsen deden het toch en gingen daarmee tegen (of juist niet?) hun artseneed in. N=1 is meer praktijk dan we willen denken.
Hoi Dick,
Interessant, dank! Ik weet dat er veel goede dokters zijn die als het moet de richtlijnen negeren en doen wat hun eigen medische kennis en klinische ervaring in individuele gevallen voorschrijft. Dat moeten ze zelfs, het Tuchtcollege accepteert niet per definitie het verweer ‘Ja, maar ik hield me strikt aan de richtlijnen’.
In het geval van MS en andere ernstige ziekten bestaat er een logische tendens om erg voorzichtig te zijn met ‘obscure’ waarnemingen. Daar heb ik geen kritiek op. Mijn kritiek betreft de onwil van met name opinion leaders en patiëntenorganisaties om Darwin serieus te nemen als het er op lijkt dat hij een logische oplossing heeft. Er is geen enkel risico om een patiënt ‘paleo’ voor te schrijven, maar je zult de artsen de kost moeten geven die deze collega onmiddellijk als heks afserveren. Maar als gezegd, er zijn grotere trials onderweg, wonder boven wonder.
Vitamine D-suppletie is een tricky terrein, al zijn er mensen die zo deficiënt zijn dat het wonderen verricht. Onder invloed van zonlicht maak je namelijk nog een dozijn andere secosteroïden aan en je kunt je afvragen wat een bombardement met alleen D3 (onmogelijk uit voeding te halen) eventueel uit zijn evenwicht smijt. D is niet alleen maar hallelujah. Een zonnebankje is misschien wel slimmer ;-). Maar dat is speculatie! Okay, een reisje naar het zuiden dan.
Hey Melichor! I just read your blog for the first time with some help from my friend google translate! I really enjoy reading your posts. Keep bloggi’n! I will definitely keep visit your blog 🙂
/Anton “Paleowithdessert”
Hej Anton,
Tack! Jätteroligt att du hittade hit! I love what you and Petter are doing on your blog. Your reports of your paleo journey are truly inspiring and I recognize a lot. I have ordered a set of kettle bells!
Move well and have fun!
Dit onderwerp is, voor mij, niet makkelijk. Mijn vrouw heeft multiple sclerose. 25 Jaar geleden deden de eerste verschijnselen zich voor: nystagmus, etc. Tuurlijk kies je dan voor de reguliere weg: huisarts, neuroloog, andere neuroloog, van een academisch ziekenhuis. Ze begonnen met prednisolon. Daar is mijn vrouw, in overleg, al snel mee gestopt. Toen het bericht kwam dat de artsen verder weinig konden doen (een arts zei, heel zakelijk, dat ze er verstandig aan deed eens rond te kijken voor een invalidenkarretje), kozen we, op advies van een bevriende arts, voor een andere weg. Vanaf dat moment zijn we ons gaan verdiepen in voeding die wellicht van invloed kan zijn op de ontwikkeling van deze ziekte. Daar ligt ook een voorname reden dat ik b.v. dit blog van Melchior volg.
In die tijd schenen wonderen te verwachten te zijn van voeding met b.v. saffloerolie, zilvervliesrijst, Budwigpapje, rauwkost, vleesloos, soja, etc. We volgden dat allemaal, maar met mate en realistisch. In al die jaren heeft haar voeding zich wel meebewogen met ontwikkelingen in de medische- en voedingswereld. Maar geen medicijnen meer! Mijn vrouw heeft lang haar werk, een bestuurlijke functie, volgehouden, totdat de neuroloog zei: stoppen. We waren redelijk veel in de media, maar preferen de luwte, vandaar dat zij zelf niet reageert, en ik onder de voornaam, heel erg tegen onze principes.
M.s. is onberekenbaar, grillig en veelzijdig. En per individu verschillend. Vorig jaar was ze voor het laatst bij haar neuroloog. Die ging met pensioen. Hij verwachtte dat mijn vrouw geen ‘gekke dingen’ meer hoefde te vrezen: stabiel, en dat zou zo blijven. Je mag dan dolgelukkig zijn, met deze gevreesde ziekte. Onvast ter been, maar het blijft bij de stok als hulpmiddel.
We lazen de laatste tijd over het oerdieet, paleo (eigenlijk helemaal geen dieet, meen ik) en praatten erover. Als realistische mensen gaan we niet zomaar met elke mode mee, zeker niet op voedingsgebied. Zij springt er dus niet met gesloten ogen in. Daarom volgen we deze discussie met meer dan gemiddelde interesse!
Wat ons opviel was dat de ene arts veel positiever op het gebruik van bepaalde voedingsmiddelen als ondersteuning van de weerstand reageerde dan de ander. In haar geval was de starheid minder hoe hoger je in de hierarchische wereld van de medici belandde.
Kortom: het is heel moeilijk voor iemand met een chronische ziekte om af te wijken van het reguliere pad door de angst om ‘je’ arts tegen de haren in te strijken en de angst om het, door daarvan af te wijken, nog erger te maken. Ook voor mensen waarvan je een gezonde dosis verstand en kritisch denkvermogen mag verwachten.
@Willem, mooi dat je je verhaal hier deelt! Helaas zijn er nog maar weinig artsen die werkelijk iets van voeding weten. Ik begrijp ook zo goed dat jullie je eigen weg wil volgen, maar ook een arts wil hebben die je daarin steunt. Dat is steeds opnieuw een lastige balans.
Willem, dank voor jullie verhaal. Volg vooral de lezing van Cordain in de posting hierboven voor de fysiologische details. Het gaat in het paleo paradigma niet zo zeer om wat je wel eet (zoals Budwigpapjes), maar om wat je niet eet. De Neolithic Agents of Disease zijn verdacht en enkele zijn al schuldig bevonden, zoals Cordain helder uitlegt. Elimineer ze en ‘wonderen’ kunnen geschieden. Met de nadruk op kunnen. Als ik getrouwd was met jouw vrouw, dan zou ik gigantisch, maar dan ook gigantisch mijn best doen om haar zover te krijgen dat ze een jaar lang strikt paleo gaat. Geen granen, geen zuivel, geen pinda’s en soja, geen bonen, geen nachtschades ook in het geval van MS. Het is risicoloos, je arts heeft niets maken met wat je eet (het kan hem/haar doorgaans sowieso niet schelen) en je hebt niets te verliezen en veel te winnen.
Willem is het zo erg om gluten vrij te proberen?
Ik voel helemaal met je mee. Heb ook een hele goede vriend wiens vrouw al jarenlang (gelukkig stabiel) MS heeft. Volgens William Davis ligt de WGA (wheat germ agglutinin) an de basis van vele neurologische problemen. http://blog.cholesterol-and-health.com/2011/10/wheat-belly-toll-of-hubris-on-human.html (review by Chris Masterjohn)
Ontdekte bij me zelf vorig jaar het begin van peripheral neuropathy (het gevoel van kussentjes onder je voeten). Dat werd in de loop van het afgelopen jaar niet erger en ik heb het idee dat het in feite minder wordt. I do note it a lot less. Wij zijn al zo’n beetje een heel jaar tarwe-loos. Niet gluten vrij omdat we de oudere graan soorten (spelt) wel gebruiken. Bakken er brood (naan) en pizza’s van.
http://www.greenmedinfo.com/page/opening-pandoras-bread-box-critical-role-wheat-lectin-human-disease
Nabrander. Willem misschien volkomen overbodig maar ken je Kurt Harris MD?
http://www.archevore.com/get-started/. Niks overdreven, niks over de top.
Dank voor je reactie, Liesbeth, en James ook voor zijn adviezen. Het glutenvrije dieet is ook de revue gepasseerd. En Kurt Harris kende ik niet (nu wel even opgezocht op internet).
Grofweg eten zoals op dit blog Melchior voorstaat lijkt ons, met de ‘kennis van nu’ en realistisch beschouwd, het meest voor de hand liggend. Maar zker niet makkelijk! De vraag of voedsel kan genezen, waarover het ook elders gaat, is onmogelijk te beantwoorden, lijkt mij. In het artikel van Melchior hierboven wordt wel een poging gedaan te wijzen op mogelijkheden.
Evenmin is de vraag te beantwoorden hoe mijn vrouw er nu voor zou hebben gestaan wanneer we niet, vanaf het begin van de ziekte, voeding als zeer waarschijnlijk weerstandverhogend zouden hebben beschouwd en daarna gehandeld.
Maar even los van persoonlijke ervaringen, want in wezen heb ik er een gloeiende hekel aan over eigen problemen te spreken op internet (dat zielige gedoe kom je bij bakken tegen), de kern van het verhaal lijkt mij dat we zo heeeel erg weinig weten, sommigen wel menen te weten, overigens, maar dat je overal je verstand bij moet gebruiken, ook als je eet. En je weet in het algemeen best wat minder verstandig is en wat verstandiger. En ga uit van wat hierboven staat: ‘Jij bent de baas’.
Ik stop met deze ontboezemingen, die ik nooit zou hebben gedaan wanneer dit onderwerp niet door Melchior was beschreven.
Melchior, bestaat er van de rede van Wahls op dat congres een schriftelijk verslag?
http://www.terrywahls.com/
Ik weet niet of ze de transcript van de lezing stuurt maar ze stuurt je wel “initial steps to eating for a better brain en een verklaring hoe het werkt.” Niet helemaal unlike wat William Davis in Wheat Belly beschrijft en dr Larry McCleary in zijn : The Brain Trust Program. Dat laatste iets wat wij al geruime tijd volgen en ook al hoeven wij niet af te vallen, zoals ik al eerder opmerkte een van onze kinderen die een erg zittend leven leidt en tamelijk gewichtig was, verloor er ruim 30 pond mee. Het komt er heel summier op neer: hou tarwe op een veilige afstand. En hou de kant en klare sausjes in de gaten. Die zitten vaak ook vol met tarwe.
En jij bent natuurlijk allang bekend met Jimmy Moore : http://livinlavidalowcarb.com/blog/more-safe-starches-stuff-and-why-ive-decided-not-to-test-them-on-myself/12068
Ik heb via Forks over Knives contact gekregen met een UK wetenschapper die erg veel onderzoek gedaan naar de achtergrond van de verschillende symptomen en ziekte verschijnselen van het gebruik van tarwe (in’tbijzonder de WGA) en die tot de conclusie kwam dat in bijna alle gevallen er een zwavel (sulfur) gebrek optreedt. En hier bij Wahls zie ik weer zwavel opduiken. Dus flink aam de boerenkool. Is nog zo moeilijk niet Willem. Lekker stuk worst erbij.
@Willem en anderen, er is net een nieuw (kook)boek verschenen over Paleo (zie http://www.oergezond.nu) met praktische Paleorecepten.
(Ik heb geen (commercieel) belang om dit te melden, wel heb ik stage gelopen bij Ria Penders en daar leerde ik Paleo kennen).
Heb via jouw link, Liesbeth, het boek ‘ingekeken’. Lijkt heel aardig. Naast de bekende ‘lichaamsvreemde’ voedingsmiddelen als granen, suikers, zuivel en peulvruchten worden ook de nachtschadeachtigen als aardappelen en tomaten gemeden. Argument: komen uit Z.-Amerika en niet uit Afrika, waar de bakermat van het overleven zou liggen. Ik meen dat aardappelen en tomaten best toelaatbaar zijn. En anders, hoe moet dat dan met mijn zelfgekweekte aardappelen als roseval, bleue d’artois, frieslander, sarpo mira, laura, e.a.? En mijn verschillende tomatenrassen? En mijn witte en paarse aubergines? (snik…)
Serieus, hoe kijk jij aan tegen het gebruik van aardappelen en tomaten in een fatsoenlijk voedingspatroon? Niet te fanatiek, toch?
En wie durft de stelling te verdedigen dat voedingsmiddelen voor dit ‘oerdieet’ alleen maar gelieerd zouden moeten zijn aan de streken waar de mens zo’n 150.000 jaar geleden leerde overleven?
Ben benieuwd.
@Willem, ik zal eerlijk zijn 🙂 Het was dat ik stagiaire was, anders had mijn mond toen de hele dag open gestaan, maar dat staat een beetje stom richting cliënten. Ik hoorde zoveel nieuwe invalshoeken in een korte tijd dat ik enorm genoten heb van deze stage. Ik vond en vind het hard-core Paleo erg streng. Wel heb in de praktijk bij Ria Penders gezien dat mensen fitter werden en minder ziek. Het waren vaak mensen die heel gemotiveerd waren omdat ze al langer ziek waren en ze daarom ook speciaal naar Ria kwamen. De meeste hadden (daarom?) niet heel veel moeite met het advies. Toch denk ik dat hard-core Paleo tot tekorten kan leiden als mensen niet heel goed weten wat ze doen en in staat zijn gevarieerd te koken met alle beperkingen van het Paleo. Ik juich daarom van harte toe dat Ria (die o.a. een uitstekend diëtiste is, dat zou jij ook vinden Melchior :-)) een uitgebreid kookboek heeft samengesteld.
Lectines raak je kwijt door wassen en/of koken.
Zelf ben ik als therapeut minder van de harde lijn. Niet omdat ik de theorie achter Paleo niet vind kloppen (ook al twijfel ik wel af en toe bij delen), maar omdat ik ook mensen die minder extreme stappen naar een gezonde voeding willen maken, een advies wil kunnen bieden. En Willem, ik wil je aardappels en tomaten wel opeten. Klinkt lekker!
Het lectinen verhaal weer Willem. Van de nachtschaden is bekend dat er problemen mee kunnen zijn. Reden waarschijnlijk dat mijn moeder vroeger de bruine bonen en de spliterwten de nacht van te voren in de week zette en steevast het water weggooide. Zelfde met de bonen uit blik, spoelen. Als we nou van aardappels de boven-de-grondse vruchten zouden eten..ja..maar dat hebben ze aan het Franse Hof al geprobeerd nietwaar en dat bekwam ze niet al te best. De beteren zijn misschien wel de Jerusalem artisjok en de bataat(?) sweet potato. Tomaten zijn altijd beter iets aangebraden, zijn de phyto nutrienten beter beschikbaar.
Hoe toevallig wil je het hebben, heb net “Oergondisch genieten” uit de Bol.com doos gehaald en even doorgebladerd. Ik heb het aangeschaft om meer over de praktische uitvoering van het Paleo voedingspatroon aan de weet te komen. Hoe ontbijt je of niet, hoe lunch je en kan er nog weleens goed buiten de deur gegeten worden? En inderdaad Willem, de heerlijke Italiaanse tomatenrassen… Toch lijkt manlief Paleo serieus te willen gaan proberen. Trouwens hebben Afrika en Zuid-Amerika niet ooit aan elkaar vastgezeten? Misschien moet ik me daar nog maar aan vastklampen 🙂
“….Grains and legumes (beans, soy, peas, peanuts) are rich in some particularly nasty lectins. Especially wheat. Some can degrade the intestinal lining. Some have the ability to pass through the intestinal lining and show up in the bloodstream. Once in the bloodstream, they may bind all sorts of carbohydrate-containing proteins in the body, including the insulin receptor. …” Stephan Guyenet.
Helaas Liesbeth, je kunt er misschien wel wat afwassen, maar planten hebben dit verdedigings mechanisme niet zo halfgaar ontwikkeld dat met een paar regenbuien de verdediging er af is. Minimaal 12 uur weken helpt een stuk beter. Helaas is het bij de nieuwere dwarf en semi-dwarf varieteiten tarwe nog veel erger gesteld en het zijn juist deze nieuwere varieteiten die bijna alle oude rassen vervangen hebben vanwege hun gigantische produktie toename. In China rapporteerden ze opbrengsten van 700%, 800% hoger. Dan ga je toch niet kijken of dit goedje wel pluis is?
Van de complexe koolhydraten verteren we die van tarwe (amylopectin A) heel wat sneller dan van aardappels (amylopectin B), en bonen en erwten (amylopectin C) doen er nog langer over. M.a.w. als we nog nergens anders over praten dan over mogelijke insuline spikes is tarwe bij uitstek de kandidaat nietwaar? Glycemic index wit brood 69, volkoren 72(!)… tafel suiker (sucrose) 59. De glycemic index van een Mars 68 en van Snickers 41. Snickers voor het ontbijt?
Als je Ron Rosedale MD mag geloven is alles wat insuline spikes kan voorkomen geoorloofd. Volgens hem is insuline de wortel van alle kwaad. En aangezien de lectins (i.h.b. de WGA) zeer waarschijnlijk betrokken zijn bij het ontstaan van leptin resistance , hetgeen een voorloper is van insuline resistance, kun je best voorstellen dat er heel wat onderzoeken beginnen te wijzen in de richting van tarwe als mogelijke probleem veroorzaker. Dus niet koolhydraten in zijn algemeenheid. Reden ook dat verschillende oude onderzoeken opnieuw bekeken gaan worden, want laten we wel wezen als je gaat overschakelen van high carb/low fat naar low carb, wat is dan een van de toppers die eruit gaat? Juist. Om een lang verhaal niet nog langer te maken, een gematigde paleo Liesbeth is helemaal zo gek nog niet en zeker wanneer je al je fibre zo veel mogelijk van groente en fruit betrekt.
En dan heb ik het nog niet eens over de gluten gehad. Dat is een bijna nog griezeliger verhaal.
@James, Het woord niet is weg gevallen. Het had moeten zijn; lectrices raakt je NIET kwijt met wassen of koken. Dat geldt ook voor weken.
Lijsten met glykemische index zeggen me weinig. Die schelen enorm van keer op keer omdat er geen consensus is hoe meting plaats zou moeten vinden. Dat betekent niet dat ik het begrip niet toepas maar door gebruik van mijn gezonde verstand.
Liesbeth wat zijn lectrices?
Als het gaat over het kwijtraken van de lectins ben ik het met je eens, zelfs mer een hele nacht weken raak je ze niet kwijt. Er is echter iets anders aan de hand wanneer je zaken een nacht in de week zet. Wel eens die kleine belletjes gezien als je ’s morgens de zaak uitspoelt. Dat zijn de natuurlijke vijanden van die bescherming. Alles moet in de natuur uiteindelijk ge-‘recycled’ worden en daar kom vocht aan te pas en schimmels en andere micro organismen.
Er zijn waarschijnlijk verschillende methoden voor het bepalen van de glycemic index, daar weet ik te weinig van,maar als dezelfde methode van de U of T gebruikt wordt voor alle een aantal produkten lijkt me dat irrelevant.
Jongens, ik word heel blij van jullie bijdragen. Dank! Ik zie aan de doorklikstatistieken (o, de wonderen van het IT-tijdperk) dat er onder mijn 6 lezers vooral veel belangstelling is voor how to informatie. Dat is – als het om recepten e.d. gaat – iets waar ik zelf weinig kaas van heb gegeten, ik eet gewoon paleo. Wat van dit, wat van dat en gewoon geen NAD’s. Voor de meeste mensen ligt dat kennelijk niet zo eenvoudig. Ze zitten vast in het ‘brooddenken’. Het is dan ook geweldig te ontdekken dat er in Nederland health professionals zijn die zich in het paleo paradigma hebben verdiept en die patiënten vanuit dat perspectief willen begeleiden. In het Engelstalige gebied stikt het overigens van de paleo recepten sites en paleo kookboeken.
Werk zelf (uiteraard) ook aan een boek, maar dat wordt meer theoretisch dan praktisch (tenzij ik mijn culischrijvende en fotograferende vrouw ervan kan overtuigen dat paleo geen belachelijk hersenspinsel is 😉 ).
Liesbeth wat zijn lectrices?
Als het gaat over het kwijtraken van de lectins ben ik het met je eens, zelfs met een hele nacht weken raak je ze niet kwijt. Er is echter iets anders aan de hand wanneer je zaken een nacht in de week zet. Wel eens die kleine belletjes gezien als je ’s morgens de zaak uitspoelt?. Dat zijn de natuurlijke vijanden van die bescherming. Alles moet in de natuur uiteindelijk ge-‘recycled’ worden en daar kom vocht aan te pas en schimmels en andere micro organismen.
Er zijn waarschijnlijk verschillende methoden voor het bepalen van de glycemic index, daar weet ik te weinig van,maar als dezelfde methode van de U of T gebruikt wordt voor alle een aantal produkten lijkt me dat irrelevant.
@James, sorry, ik had via mijn telefoon gereageerd. Dat werkt dus niet goed. Vandaar al die fouten. Ik bedoelde ‘gewoon’ lectines. Trouwens mee eens dat je peulvruchten een nacht moet weken.
Wat bedoel je met de ‘methode van de U of T’? Afhankelijk van de meetmethode kunnen de volgorde van de producten (met hun glykemische index) volslagen anders zijn. Daarom is het als lijstje niet erg werkzaam.
Mijn verontschuldigingen. Dat heb je met de Canadezen. U of T is University of Toronto die de methode ontwikkeld hebben in het begin van de 80-er jaren. Het is best mogelijk dat je gelijk hebt. Of het statistisch interessant of relevant is? Tot dusver heb ik nog niemand van al de reviewers horen kibbelen over Davis’ nummers. Zelfs Peter (Dobromylskyj) is daar nog niet over gevallen. Trouwens Peter’s kijk op WGA (giftig goedje, Melchior: rot goedje) is dusdanig dat hij het helemaal niet eens is met Cordain dat lactase beschermend zou kunnen werken “…Lactase is an enzyme technically known as lactase phorizin hydrolase or LPH. LPH [lactase] is a carbohydrate enzyme (glycosidase) belonging to the beta galactosidase family…….Hence the adult retention of LPH [lactase] was strongly selected in Neolithic N. European populations because it could compete with WGA for the EGF-R and thereby, in effect, displace WGA from the EGF-R.”(Cordain)
Er is nog een hele hoop meer, o.a dat ook Vitamine D receptoren aangetast worden en dus mede wel eens oorzaak van de “kromme beentjes” hebben kunnen zijn. In kort WGA is iets wat je moet proberen te mijden als de pest.
Maar om je gerust te stellen: nee ik neem geen Snickers of Mars voor breakfast. Liever de ene keer bacon and eggs en meestal eigen gebrouwen yoghurt met “the fruits of the season”
James, een tijdje geleden kwam in het nieuws dat we nog veel korter geleden blank werden dan altijd werd aangenomen. Als dat waar is, kan die verandering niet alleen worden verklaard door de selectiedruk van breedtegraad, want dan hebben we op onze breedte millennia geleefd als nedernegers, zonder last te hebben gehad van een gebrek aan zonlicht. Volgens mij oppert Lindeberg de hypothese dat het graan ons blank maakte. WGA blokkeert vitamine D receptoren, er moet veel meer D circuleren om aan fysiologische behoefte te kunnen voldoen, lichtere mutaties hebben (veel) grotere overlevingskans doordat ze meer D uit het zonlicht melken, blanke huid wordt geselecteerd. Heb me daar nog niet in kunnen verdiepen. Lindeberg koppelt verder rachitis vooral aan zware exponering aan ik meen haver, gerst en rogge.
Cordain komt tot dezelfde conclusie, maar Peter (Hyperlipid) is blijkbaar nog niet zo zeker, alhoewel.
Ik ben nog niet zover met Lindeberg, maar het is al interessant genoeg. Probleem met het lezen van “Food and Western Diseases” is dat ik niet helemaal een tabula rasa ben, meer een freshman, zodat ik nogal eens aantekeningen zit te maken en “waar heb ik dat eerder gelezen”. It all makes for slow going. Ja, grinnik maar.
Vraag me af of Loren tot die conclusie kwam voor hij het voorwoord voor Lindeberg schreef of er na. Peter reageerde erop in 2008.
http://high-fat-nutrition.blogspot.com/search/label/Wheat%20and%20lactase%20and%20cordain
Het blijft spannend.
Tabula rasa. Weer wat geleerd ;-). Dank voor de link naar Peter. Ik vrees dat ik ook niet meer helemaal Tabula rasa ben en ook de nodige verlichte geesten door elkaar haal.
@Liesbeth jij schrijft:”Toch denk ik dat hard-core Paleo tot tekorten kan leiden als mensen niet heel goed weten wat ze doen en in staat zijn gevarieerd te koken met alle beperkingen van het Paleo.”
Dat zie ik toch niet helemaal gebeuren in een Paleo-dieet, over welke tekorten heb jij het dan? Dat lijkt me trouwens in een “regulier” dieet (SDCD ;-)) een veel groter risico met zijn overbewerkte, van nutrienten gestripte producten!
Nu lijkt het een beetje of het Paleo-dieet een riskant twijfelgeval is dat balanceert op het randje van gezond en ongezond. Volgens mij betreft het echter een “gezond verstand” dieet dat bestaat uit louter gezondheidsbevorderende voedingsmiddelen. Je begrijipt al ik ben zelf ook een Paleofiel of hoe het ook mag heten.
Ha medepaleofiel (die houden we erin),
Ik weet ook niet waar Liesbeth zich op baseert, dus Liesbeth, kom er maar in. Terry Wahls zegt in haar lezing dat paleo 7 tot 9 maal de ADH van zo’n beetje alles bevat en dat lijkt me genoeg ;-). De goeie analyses die zijn gedaan laten voor zover ik weet een wat lage calciuminname zien, maar dat is waarschijnlijk juist gunstig. Het slikken van een calciumsupplement is bijvoorbeeld geassocieerd met extra hartinfarcten.
Cordain schreef onlangs onderstaande rebuttal in antwoord op een of andere wijsneus die dat hele paleogedoe maar niks en zelfs potentieel gevaarlijk vindt.
Hi heren, jullie gaan te snel. Ik had niet eerder tijd om te reageren. Ik vermoed dat we een onderscheid zouden moeten maken tussen theorie en de dagelijkse praktijk. Ik bedoelde niet te zeggen dat op papier Paleo tot tekorten leidt, maar in de praktijk lijkt dat wel te gebeuren omdat mensen vaak eigenlijk helemaal niet weten wat Paleo is. Dat betekent dat ze wat koolhydraten en andere ‘verboden’ weg laten, maar bijvoorbeeld niet meer groenten gaan eten. Omdat ze allerlei zaken weglaten en deze niet vervangen, ontstaat er een zeer weinig gevarieerd dieet en dan krijg je tekorten. Daarom juich ik dat kookboek van Ria Penders ook toe. Dan kunnen mensen tenminste leren hoe je met Paleo volwaardig eet.
(onder ‘hard-core’ versta ik overigens dat ook de nachtschade weg wordt gelaten)
En voordat jullie nu allemaal gaan tegenstribbelen: op deze blog reageren mensen met een meer dan gemiddelde belangstelling, die weten wat ze doen. Maar dat geldt niet voor de gemiddelde burger. 🙂
@Riesjart, als je op mijn blog kijkt kun je zien dat ik als natuurgeneeskundige zeker geen voorstander ben van ‘rare’ bewerkte producten. Die voegen uiteraard niets toe aan je gezondheid 🙂 Ik heb niets tegen Paleo in combinatie met gezond verstand. Ik zie echter als therapeut dat Paleo zeker niet voor iedereen haalbaar is, omdat dit ze ver weg staat van wat ze gewend zijn te eten.
Ha Liesbeth,
Dank! Als mensen tot verzadiging eten van groenten, fruit, vlees, vis, gevogelte, schaaldieren, eieren, noten en wat zetmeelrijke knollen, wat kan er dan mis gaan? Dat het ver weg staat van wat ze gewend zijn te eten, ja, allicht! Dat hele psychosociale aspect is trouwens nog wel een posting waard. De neiging om zich te bemoeien met en uit te laten over wat anderen eten (in hun bijzijn) is giga irritant. Als ik ergens mijn paleotrommeltje open, gaan 4 van de 5 kantinetafelgenoten er over praten. Terwijl ik het niet mijn hoofd zou halen om over hun eten te beginnen. Ik snap niet dat het mensen kan schelen wat een ander eet. Het is maar brandstof (bij wijze van spreken), hallo.
Haha, dat gaat vandaag ook weer bij mij gebeuren als ik straks mijn runderlever ga eten in de kantine van het werk. Ik eet alleen op vrijdag in de kantine van het werk en heb er een gewoonte van gemaakt om dan een portie lever van huis mee te nemen. Ik kan je verzekeren, dat maakt idd de tongen los (lever is het afvoerputje v/h lichaam, jakkes lever… is dat orgaanvlees, enzovoorts).
Meestal ga ik er niet zo op in, het is namelijk niet iets wat je snel kan duidelijk maken en heb geen zin in lange discussie met de academici die het natuurlijk allemaal
precies/veel beter* weten dan ik!
*doorhalen wat niet van toepassing is
p.s. Liesbeth, ik had jouw site al eerder gevonden en ook een commentaar achtergelaten bij je laatste artikel. Goed stuk vond ik.
@Riesjart, dank je wel voor je compliment. Je had anoniem gereageerd, wist dus niet dat jij dat was 🙂
Ik zie het eerder als een positief teken Melchior : het begint te rommelen aan de basis. Het is nog niet zo gek lang geleden dat niemand zich uitliet over wat de buren aten.
Eerst word je verketterd en als er genoeg medestanders zijn ga je op de brandstapel. Als je echter als een redelijk normaal individu overkomt en zeker niet anderen van je gelijk probeert te overtuigen, gaat men zich afvragen of er misschien iets in zit. enz. Het ergste zijn altijd de mensen die net begonnen zijn wat gezonder te eten: minder carbs, minder brood, echte boter, je kent het. Sommigen zijn enorm enthousiast en nou gaan ze de wereld veranderen.Anderen zijn nog niet zo zeker van zichzelf en proberen anderen te overtuigen om zich zelf te overtuigen.
Maar je verandert de wereld niet door een ander te vertellen dat ie hardstikke fout zit. Zoiets zet de haren overeind of jaagt hem/haar in zijn/haar schulp.
Het oude adage Verander de wereld, begin bij je zelf geldt hier ook.
Als men begint te letten op wat de buren eten betekent dat dat men zich niet meer zo zeker voelt van zijn eigen gelijk.
’t Is net als met de godsdienst. Ben je net bekeerd tot de een of andere sekte, dan ben je meteen de fanatiekste uitventer van het sektegelijk.
Relativeren, James, dat is een menselijke eigenschap die nog veel te weinig benut wordt!
Ga uit van je eigen verstand, niet van je gelijk, hoezeer je dat ook mag hebben. En bekijk alles met de nodige humor.
Hier raak je een heel belangrijk punt, James. In Zweden worden de LCHF’ers momenteel beschuldigd van evangeliseren en sektarisme. Deels is die beschuldiging begrijpelijk en mogelijk zelfs terecht. Als je het forum van Kostdoktorn leest, krijg je af en toe het unheimische gevoel verzeild te zijn geraakt tussen Jehova’s Getuigen.
But, but, but… Spencer.
Dat is verklaarbaar. Veel mensen die klassieke koolhydraatbeperking proberen (LCHF), doen dat omdat ze ziek zijn. Na een poosje op een voeding die wat minder disharmonieert met ons oude genoom zien ze de ene na de andere gezondheidsparameter verbeteren, ze zien kwalen verdwijnen, ze voelen zich een ander mens. In een wereld waar symptoombestrijding met lapmiddelen de standaard is, ervaren mensen het gratis herwinnen van hun gezondheid en energie als een wonder. En het is heel menselijk dat ze dat ‘wonder’ vervolgens met anderen willen delen en zelfs van de daken willen schreeuwen.
Maar dat van de daken schreeuwen is natuurlijk niet slim. Zealot-gedrag keert zich tegen je. Mij gaat het er om dat mensen zo breed mogelijk geïnformeerd worden en ik hoop daar een kleine bijdrage aan te leveren. Wat ze eten, welke kleur onderbroek ze dragen, of ze naar de kerk gaan en of ze het met mijn interpretaties eens zijn… het zal wel. Overigens volg ik zelf bij wijze van reality check alweer een goed jaar de vlijmscherpe Evelyn aka Carbsane. Ze gaat mij nu net iets te ver in haar low carb/paleo bashing, maar ik ben blij dat ze er is voor het rondstrooien van de broodnodige cognitieve dissonantie en ik ben ervan overtuigd dat ze goed gezelschap in het café zou zijn.
Helemaal eens met jou over Evelyn ( Carbsane) Had eigenlijk verwacht dat Evelyn wel eens wat gematigder de zaak onder woorden zou gaan brengen dan haar alter ego. Had dat idee na Ancestral Health. Nog niet zo zeker. Het is trouwens toch wel een goed idee om regelmatig na te trekken of wat onze beste Carbsane zegt wel precies is zoals zij zegt. Als zij hamert op Mercola MD dit en MD dat, die zich onderscheiden wil van de meute van conventionelen is zij niet bepaald eerlijk. Joseph Mercola is geen MD hij is een DO (Doctor of Osteopathic medicine) en die hebben bepaald wel een andere kijk op de medische wetenschap. Volledig med school opgeleide dokters maar zonder de oogkleppen. Onze beste Evelyn moet dat weten, zoiets niet vermelden neem ik haar ten zeerste kwalijk en doet af aan haar over het algemeen goed gemikt relaas.
http://www.superhumanradio.com/download-the-autoimmune-panel-discussion.html
“panel discussion show covering all aspects of Autoimmune Disease reversal. It was comprised of Whitney Ross Gray, Sarah Ballantyne, Paul Jaminet and Dr. Terry Wahls. It addresses a variety of Autoimmune Disease symptoms and disroder and is pertinent to a variety of conditions including fatigue, organ system and neurological.”
Dank, Alex! Vrijdag zit ik een uurtje of 9 in de trein.
Neem aan dat dit voor jou niks nieuws bevat, maar voor het geval van wel: http://www.primalbritain.co.uk/top-10-best-paleo-podcasts/ 😉
9 uur, dat is nogal wat, ga je naar het zonnige zuiden des lands? 😀
Nee, naar Velsen en terug :-). En geen zin om de auto te pakken. In de trein kan ik behalve naar dat panel luisteren nog wat doen. Dank voor die link.
Ken ze allemaal, evengoed bedankt :-).
Een aanrader is Paleo Runner (staat er geloof ik niet tussen) en dan vooral het gesprek met Noakes.
Niet dat ik je nu zo nodig van je werk wil houden 🙂
https://itunes.apple.com/nl/podcast/born-primal/id645248404
http://paleomagonline.com/radio/
http://blog.paleohacks.com/category/podcast
Ha, ha, ha, ken ik ook al. Toets ‘paleo’ in op de zoekfunctie in iTunes…
Takkenwerk… Het houdt nooit op, zucht.
http://www.primod.co.uk/health/paleo-vs-multiple-sclerosis-matt-embry/
Primal Living in the Modern World, een blog over MS en paleo/AIP.
Klik om toegang te krijgen tot TakeControlOfMS.pdf
Richard Nikoley interviewt Terry (Stopte Haar MS Met Paleo) Wahls. Moet het nog kijken. Veelbelovend.
Voorpublicatie uit Terry Wahls’ binnenkort verschijnende boek.
En het begon met paleo en Loren Cordain:
Dr. Embry’s website was the first place I heard about Dr. Loren Cordain. Dr. Cordain linked changes in the human diet to the development of chronic disease in Western society. He had published a number of articles and had also recently published a book for the public called The Paleo Diet: Lose Weight and Get Healthy by Eating the Foods You Were Designed to Eat, which was much easier reading than the technical scientific papers.1 I began to absorb information more quickly: molecular mimicry, leaky gut, lectins, immune modulation (I’ll talk about all these things later in this book). I began to see where Dr. Embry and Dr. Cordain were going with their theories. I began to consider that what we eat has a major, rather than a minor, influence on how our bodies work.
http://online.liebertpub.com/doi/full/10.1089/acm.2013.0188
A Multimodal Intervention for Patients with Secondary Progressive Multiple Sclerosis: Feasibility and Effect on Fatigue
oftewel de eerste trial met 10 personen volgens Terry Wahls’ oorspronkelijke opzet.
“What’s the Wahls Protocol, in a Nutshell?
Level 1 – The Wahls Diet: This is the entry-level program for those transitioning from a typical American diet. The restrictions are no gluten, no eggs, no dairy (with the exception of ghee), no refined oils, limited sugar and no processed foods. The focus is nutrient density: she asks you to ramp up to 9 cups of vegetables daily (3 cups greens, 3 cups sulfur-rich, and 3 cups colorful). She also asks that you source organic, grass-fed and wild-caught foods, as much as your budget allows.
Level 2 – The Wahls Paleo Diet: This is her most popular level. It’s essentially a 90/10 paleo diet with a focus on nutrient-density and a little wiggle room to make life easier. You start with the details of the Wahls Diet listed above and add the following elements: (1) Reduce consumption of non-gluten grains, white potatoes, and legumes to only twice per week and remove soy altogether (with the exception of fermented soy). (2) Increase meat consumption to a minimum of 9 ounces daily. (3) Increase your healing foods to include organ meats, seaweed, fermented foods, soaked nuts/seeds, and more raw foods.
Level 3 – The Wahls Paleo Plus Diet: This is the diet Terry personally follows. It’s a ketogenic diet (high fat, low-carb and moderate protein), but unlike conventional ketogenic diets, it is specifically designed to include 6 cups of vegetables daily for nutrient density, while still maintaining ketosis through the chemistry of eating 5 tablespoons of coconut oil per day. It’s also stricter than the prior Wahls levels. It requires 100% compliance, eliminating all grains, legumes, soy and white potatoes, and limiting starchy vegetables to two servings per week and fruit to 1 cup of berries daily. Protein is reduced according to size and gender, with the emphasis of shifting the body to burning fat for energy. It also adds an element of intermittent fasting. This diet requires careful focus and monitoring to be done correctly (and the book tells you how), but Terry doesn’t recommend people start with Wahls Paleo Plus. She herself slowly transitioned through all phases of her protocol, and that’s what she recommends for others as well.
Level 4 – Troubleshooting: In the troubleshooting section of her book, Terry discusses functional medicine, optional lab tests, elimination diets, hormone issues, potential infections, etc. If you don’t find success with the Wahls Protocol, it’s time to discover what’s interfering with your personal healing. Terry also offers tips throughout the book for people having problems with different aspects of the protocol, such as difficulty digesting vegetables, or difficulty sleeping. How Does it Differ from the Paleo Autoimmune Protocol? While the paleo diet is meant to be a permanent lifestyle change, the autoimmune protocol (AIP) is a temporary elimination diet designed to identify food intolerances. The Wahls Protocol is a permanent lifestyle change, and elimination diets are only recommended as a possible troubleshooting step in the future. This is similar to Sarah Ballantyne’s recommendation that people try full paleo first, to see if that puts their autoimmune disease into remission, and only do the AIP if necessary. That said, the Wahls Protocol falls somewhere between full paleo and the AIP on the healing diet spectrum. Dairy is removed from the Wahls Protocol permanently, and eggs are removed for 3 months and then reintroduced to test for tolerance. Nuts, seeds and nightshades are freely allowed and only removed later if you don’t heal with the regular template. In contrast, the AIP removes all of these foods for the elimination period, and allows all of them to be tested for tolerance during the reintroduction period.”
http://www.phoenixhelix.com/2014/03/16/wahls-protocol-book-review-author-interview-and-giveaway/
Ja, mooi he!!!
http://robbwolf.com/wp/wp-content/uploads/2014/03/Paleo-Solution-216.pdf Episode 216 – Dr. Terry Wahls
Ja, die aflevering was echt meesterlijk. Als ze vertelt over dat moment dat ze haar fiets te voorschijn haalt en dat er familieberaad wordt gehouden of het wel verantwoord is en dat ze dan weg rijdt, breekt ze.
http://www.blogtalkradio.com/undergroundwellness/2014/04/02/the-wahls-protocol-with-dr-terry-wahls
Jouw comment hierboven heeft trouwens betrekking op dit interview met Sean en niet dat met Robb, vanaf 56.27 ongeveer.
Ja en op de show van Jimmy waarin ze guest host was, realiseer ik me. In de show van Sarah met Wahls hield Sarah zelf het niet droog. Die was welbeschouwd toch ook meer dood dan levend voor ze de oplossing vond.
Jack Osbourne (De zoon van The Prince of Darkness, Ozzy Osbourne 😀 ) heeft zijn MS onder controle met Low Carb Paleo: http://www.examiner.com/article/jack-osbourne-credits-low-carb-paleo-diet-for-70-lb-weight-loss-managing-ms
Ik zou graag eens willen weten: is Willem zijn vrouw nu op de paleo-wagen (al dan niet paleo autoimmuun) gestapt, en hoe is het verder met haar gegaan? 🙂