Van orthopedische matrassen en andere krukken

Paleo is grotendeels afscheid nemen van waarom daarom dingen. Het begint met brood en melk, maar voor je het weet loop je blootsvoets of op marginaal schoeisel voor aap in de stadsjungle of – mocht je Katy Bowman lezen – lig je op een matje naast het tweepersoonsbed (na vervulling van de burgerplichten, uiteraard). En we worden er beter van. Bijna elke kruk of prothese die we hebben bedacht om vermeende tekortkomingen van ons (‘Gij zult braaf ziek zijn’) voor ziekte en degeneratie voorbestemde gestel te compenseren, blijkt als je goed kijkt averechtse consequenties te hebben. De voorbeelden zijn legio en er zijn nauwelijks uitzonderingen op de regel.

Laatst sprak ik iemand die vijftien jaar last had gehad van een zeurende rugpijn. Afgelopen augustus sliep ze twee weken in een vakantiehuisje. Weg pijn. Toen ze weer thuis was, kwam de rugpijn direct terug. Ze weet het met grote overtuiging aan de ontspanning van de vakantie, om een minuut later vrolijk te verkondigen dat de 14 dagen Öland bijna op een echtscheiding waren uitgelopen 🙂 . Aangezien het een zorgaanbiddend tiepje betrof (altijd in de weer met nekkraagjes, steunzolen, armsteunen, je kent het soort wel) vroeg ik of ze thuis misschien op een speciale matras lag. O ja, natuurlijk, voor mij alleen… volgde het merk van zo’n matras die zich volledig naar je lichaam vormt, waarin je lijf na vijf minuten aanvoelt als dat van een dood paard. Ze had die genomen op aanraden van een fysiotherapeut die ze had gefrequenteerd vanwege (zonder enige twijfel vage) nekklachtjes en zweerde er sindsdien bij. Zooooo veel beter joh, Dat Wil Je Niet Weten.

Maar dus wel rugpijn 🙂 . Elke dag. Vijftien jaar. Die verdween op een keiharde matras in een vakantiehuisje. En thuis weer volop terugkwam. Na enig interessant gebabbel over mechanotransductie, de vanuit evolutionair perspectief abnormale signalen die het lichaam krijgt wanneer het in een soort half gewichtsloze toestand slaapt, het oude genoom dat gewoon op de grond of desnoods een niet te zachte matras wenst te rusten bla, bla, bla, besloot ze een gokje te wagen en een nacht in het logeerbed te gaan slapen. Op een normale, vrij harde matras.

Lang verhaal kort: die dure orthopedische matras is vrij kort daarna ritueel gecremeerd. Vijftien jaar onnodige rugpijn ging op in een milieuvervuilende maar bevrijdende rookwolk.

Hetgeen mij logischerwijs brengt bij tandpasta.

Zoals Eva zo mooi heeft opgeschilderd, is mijn grote hobby het verzamelen van n=1’en. Liefst paleo n=1’en natuurlijk, al zijn eigenlijk alle n=1’en welkom. Mijn vitrine staat al aardig vol, maar wat nog ontbreekt is regressie van parodontitis, chronische ontsteking en aftakeling van het tandvlees en de botstructuren eronder, waardoor tanden en kiezen uiteindelijk hun fundering verliezen en verloren gaan. Paleo brengt vaak verbetering, maar een werkelijke omkering heb ik nog niet gezien of gelezen.

Ik ken iemand die paleo is en toch nog parodontitis heeft en die ik dus graag in die vitrine wil hebben. Ook bij haar maakte paleo de boel veel beter – dusdanig beter dat de mondhygiëniste begon te mopperen dat ze zo weinig meer te doen had – maar één kieswortel kwam toch steeds een beetje bloter te liggen. Biofilm verwijderen door te poetsen en te raggen met zeep en shampoo, spoelen met zout water, het hielp allemaal maar even of helemaal niet.

Enter tandpoetsen met tandpasta. Is dat eigenlijk wel okay vanuit evolutionair perspectief? Zoals je weet loopt ons spijsverteringsstelsel letterlijk van mond tot kont. Speeksel bevat behalve pijnstillers die het eten van ruw voedsel mogelijk maken ook mucinen, slijmstoffen waarmee je zonder bubblegum kunt bellenblazen, maar die vooral bedoeld zijn om ons gebit en tandvlees te beschermen. Je kunt ze vergelijken met ragfijne spinnenwebben waarin bacteriën die tandvleesproblemen kunnen veroorzaken (uiteindelijk is het een overspannen reagerend immuunsysteem dat de weefsels vernietigt, maar dat bewaren we maar even) blijven hangen. Een beetje zoals de glycokalix op het endotheel dat we eerder onder de loep namen en die mogelijk wordt gemold door tarwe. Er zitten ook antibiotische stofjes in. Genoeg om agressieve microben uit te schakelen, maar niet zo veel dat je mond steriel wordt. Want zoals de darm een darmflora heeft, zo heeft de mond een mondflora. Gunstige mondbacteriën vervullen allerlei nog grotendeels onbegrepen functies. Zo houden die gunstige mondbacteriën de ongunstige bacteriën zeer waarschijnlijk in toom. Vanuit dit perspectief, bedacht ik, zou tandenpoetsen met tandpasta wel eens een averechts effect kunnen hebben. Tandpasta neemt namelijk de beschermende mucinen weg en bevat vaak stoffen die ook de goede bacteriën vernietigen. Het resultaat zou moeten zijn dat de agressieve bacteriën tijdelijk vrij spel krijgen. Zo zou poetsen met tandpasta dus paradoxaal genoeg kunnen bijdragen aan slechte adem en tandvleesproblemen.

Mijn vitrinekandidate poetst nu een week kaal, dat wil zeggen puur mechanisch. Grondig, maar met alleen water.

Vanochtend kreeg ik een sms’je. ‘Rager stinkt niet meer, tandvlees rustig, kies zit veel vaster, dit is bizar!’

Zou het werkelijk?

Wordt vervolgd.