De onvermijdelijke post over ‘Broodbuik’

Drie typische tarwebuiken. Tarwe-geïnduceerd visceraal vet is een van de meest betrouwbare voorspellers van diabetes, cardio- en cerebrovasculair leed en kanker.

Okay, okay, ik zal ook iets over Broodbuik zeggen. Ik ben het in principe met paleopsychiater Emily Deans en Frits Muskiet eens dat William Davis hier en daar wat simplificeert en dat effectbejag hem niet vreemd is. Maar om nou te beweren dat het een slecht boek is, dat zou hypocriet zijn. Ik denk dat dit een belangrijk boek is, simpelweg omdat zowel het paleoperspectief als een toenemende vloed fundamenteel onderzoek suggereren dat tarwe een van de meest corrosieve elementen in de neolithische voeding is. Davis slaagt erin die boodschap effectief over te brengen. Dat je voor een meer gedegen onderbouwing en hogere intellectuele bevrediging misschien beter Food and Western Disease van Staffan Lindeberg kunt lezen, doet daar weinig aan af. Maar laten we eerlijk zijn, dat is veel te hoog gegrepen voor de gesponsorde charlatans van Voeding NU, het Voedingscentrum en het Voorlichtingsbureau Brood met hun anemische argumenten en holle retoriek.

Broodbuik propageert in feite de paleoleefstijl, waarvan de Sceptische Echtgenoot Van Een Prominente Paleoblogster onlangs zei: “Begin er nooit aan, want er is geen weg terug” :-). Davis erkent de potentiële nadelen van zuivel, maar acht ze veel geringer dan die van tarwe. Kan ik mee leven. Wie de adviezen uit Broodbuik ter harte neemt, zal drastische gezondheidsvoordelen ervaren. En daar gaat het om. Dat er mensen rijk van worden terwijl deze vitale info overal gratis te vinden is, het zij zo. Hier is mijn lekenbespreking van het boek.

Genees jezelf van morbide overgewicht, hart- en vaatziekten, diabetes, zuurbranden, astma en zelfs ADHD. Hoe? Door simpelweg geen tarweproducten meer te eten, schrijft cardioloog William Davis in zijn boek ‘Broodbuik’.

William Davis was een goed boerende interventiecardioloog in een welvarend stadje in Wisconsin. Hij hield van zijn vak, was hard op weg rijk te worden met dotteren en het plaatsen van stents en had geen enkele aanleiding om zich af te vragen waarom zijn zaak eigenlijk zo goed liep. Maar de niet zo florissante prognose van de hartpatiënten die hij had opgelapt, baarde hem toch wel zorgen. Hij vertoonde zelf namelijk net als vrijwel al zijn patiënten de karakteristieke kenmerken van het metabole syndroom: een buikje, een zwembandje, een verhoogde bloeddruk en een niet optimale cholesterolspiegel. Op een dag volgde hij daarom een lezing van zijn collega Dean Ornish, die een vetarm, bijna veganistisch dieet voorschreef om hart- en vaatziekten te voorkomen. “Ik vond het logisch klinken, nam zijn simpele uitleg dat vet de bloedvaten verstopt voetstoots aan,” herinnert Davis zich. “Ik wilde zelf gezond worden. Dus volgde ik zijn dieet strikt, at niets anders dan volkoren producten, groenten, fruit en magere zuivelproducten en ik liep acht kilometer per dag hard. Het resultaat van al die moeite? In een half jaar tijd werd ik nog tien kilo zwaarder en kreeg ik diabetes.”

Na deze harde les en als suikerpatiënt in het bezit van een bloedsuikermeter besloot de cardioloog eens te kijken welke voedingsmiddelen zijn bloedsuikerspiegel nou eigenlijk het meest deden stijgen. Na een week meten wist hij het zeker: alles waar tarwe in zat joeg zijn bloedsuikerspiegel door het plafond. “Twee bruine boterhammen verhogen je bloedsuikerspiegel meer dan een King Size Snickers,” ontdekte ik met verbazing. “Toen ik logischerwijs besloot om eens een tijdje helemaal niets te eten waar tarwe in zat, veranderde mijn wereld. De diabetes verdween zo goed als onmiddellijk. Ik kon stoppen met mijn medicijnen en mijn suikers bleven normaal. Binnen een week waren bovendien allerlei kwaaltjes, zoals pijnlijke gewrichten, concentratieproblemen, chronische vermoeidheid en zure oprispingen verdwenen. Ik had energie voor tien.” Vervolgens bracht hij zijn eigen ervaring in praktijk in zijn kliniek. “Je moet weten dat 80 procent van de mensen met hartproblemen een voorstadium van diabetes hebben. Het is die ontregelde stofwisseling die de bloedvaten ongezond maakt. Tegen elke patiënt zei ik: ‘Het klinkt idioot, maar probeer eens een maand helemaal geen tarweproducten te eten’. Veel mensen deden dit schoorvoetend. De resultaten waren verbluffend. Ik zag allerlei totaal onverwachte dingen. Een 36-jarige patiënte die kwam voor een onschuldige, maar irritante hartritmestoornis werd al jaren vergeefs behandeld voor de ziekte van Crohn, zeg maar een chronisch zwerende darm. Ze stond op de wachtlijst voor een operatie om dat zieke stuk darm te verwijderen en bereidde zich mentaal voor op het leven met een stoma. Aanvankelijk wuifde ze mijn voorstel weg, want ze was negatief getest voor coeliakie en haar internist had haar bezworen dat haar ziekte niets met eten te maken had. Na twee maanden stapte ze weer binnen. Stralend. Niet alleen haar hartritmestoornis was spontaan verdwenen, haar darm was volledig genezen! De operatie en de stoma waren van de baan. Daarna volgden letterlijk honderden soortgelijke gevallen. Mensen die kreupel liepen van de gewrichtspijn werden pijnvrij en gingen spontaan sporten. Levenslange folterende migraineaanvallen verdwenen als sneeuw voor de zon. Iedereen die het probeerde verloor net als ikzelf vet en won gezond spierweefsel, vaak zelfs zonder specifiek te trainen. Mensen met diabetes verbeterden sterk of hadden helemaal geen medicatie meer nodig. Hoge bloeddruk normaliseerde… ik kan eindeloos doorgaan.”

De miraculeuze en ongelooflijk brede verbeteringen die Davis zag na eliminatie van tarwe spoorden hem aan dit doodgewone product nader te bestuderen. Het ontaardde in een jarenlange literatuurstudie en lange gesprekken met vooraanstaande wetenschappers. Hoe meer hij leerde, hoe vaster zijn overtuiging dat de grootste veroorzaker van onze welvaartsziekten volkomen ongestoord zijn gang kan gaan, omdat niemand hem verdenkt. Het verslag van zijn bevindingen verscheen uiteindelijk onder de titel ‘Wheat Belly’, dat binnenkort als Broodbuik in het Nederlands verschijnt. Het werd een New York Times besteller. Waarom is tarwe zo uniek slecht voor een mens?

In de eerste plaats komt het zetmeel in tarwe in de vorm van amylopectine A. “Dat is een zetmeelvorm die razendsnel als bloedsuiker in de circulatie verschijnt,” zegt Davis. “Dit heeft tot gevolg dat een tarwe-eter zichzelf dagelijks 4 tot 6 keer een fysiologisch absurde bloedsuikerpiek aandoet. Alleen dat al heeft snel nare consequenties. Die hoge bloedsuikerspiegel leidt tot hoge insulinespiegels en insuline stuwt overvloedige energie in de vetcellen. Je wordt dus dik. Zowel hoge bloedsuiker- als hoge insulinespiegels veroorzaken zogenoemde systemische ontstekingsreacties, ondermeer in de bloedvaten. Het gevolg is atherosclerose, aderverkalking, de belangrijkste oorzaak van hartinfarcten en beroertes. Die telkens stijgende en dalende bloedsuikers maken dat je je belabberd voelt, maar dat is niet alles. Tijdens de pieken gaat de bloedsuiker een reactie aan met in principe alle eiwitstructuren je lichaam. Er vormen zich suiker/eiwitverbindingen die niet meer afbreekbaar zijn en die letterlijk zand in de machinerie gooien. Het resultaat: stijve bloedvaten, een stijve, fibreuze hartspier, nieren die niet meer goed filteren, troebele ooglenzen en een vroeg oude, rimpelige huid. Om slechts enkele voorbeelden te noemen.”

De tweede aanval die tarwe op ons gestel uitoefent is een kwestie van geavanceerde biologische oorlogsvoering. “Tarwe is graszaad,” legt Davis uit. “En graszaad is bedoeld om nieuwe grasplantjes te maken, niet om te worden opgegeten. Het tarwegras heeft zich gedurende miljoenen jaren gespecialiseerd om beesten te ontmoedigen het kostbare zaad te eten. Er zitten stoffen in die onze darm als het ware lek maken, waardoor allerlei grote moleculen die niet in het lichaam thuishoren, plotseling in de circulatie kunnen komen. Dat kan zo’n beetje alle ziekten uitlokken die de medische encyclopedie vermeldt. Vandaar dat stoppen met tarwe zo veel uiteenlopende klachten doet verdwijnen. Er zijn inmiddels case beschrijvingen van mensen met lupus, MS, reuma, astma en zelfs diabetes type 1 die na stoppen met tarwe volledig symptoomvrij werden. Coeliakie, de ernstige vorm van glutenintolerantie die gepaard gaat met de afbraak van het darmslijmvlies en die als je niets doet tot de dood leidt, is slechts het minieme topje van de ijsberg van tarweziekten. En in tegenstelling tot wat het volksgeloof wil en wat veel dokters nog altijd denken, hoef je helemaal niet positief te testen op een glutenintolerantietest om langzaam maar zeker chronisch ziek te kunnen worden van tarwe.”

Een tegenwerping die Davis vrijwel dagelijks naar zijn hoofd krijgt geslingerd, is dat studies laten zien dat mensen die veel volkoren producten gebruiken gezonder zijn dan mensen die weinig volkoren producten eten. “Als je in een onderzoek geraffineerde graanproducten vervangt door volkoren graanproducten, zie inderdaad kleine verbeteringen,” vertelt hij. “Dat komt doordat je iets heel erg slechts vervangt door iets dat net iets minder slecht is. Het is alsof je sigaretten vergelijkt met filtersigaretten, vaststelt dat mensen die filtersigaretten roken iets minder ziektes krijgen en dan de conclusie trekt dat het roken van filtersigaretten gezond is! Wat je natuurlijk moet doen, is groepen die helemaal geen tarwe eten vergelijken met groepen die wel tarwe gebruiken. In de enkele onderzoeken die op die manier zijn gedaan, liet eliminatie van tarwe enorme gezondheidsverbeteringen zien. Het punt is dat tarwe zo’n beetje een universeel voedingsmiddel is. Er zijn bijna geen populaties meer op de wereld die helemaal geen tarwe gebruiken. Maar de paar groepen die nog wel tarwevrij zijn, hebben een onwaarschijnlijk robuuste gezondheid.”

Stoppen met graanproducten – en tarwe in het bijzonder – is vaak niet eenvoudig. Dat komt volgens Davis omdat tarwe sterk verslavend is. Net zo verslavend, zegt hij, als heroïne. “Onafhankelijke onderzoekers hebben aangetoond dat de eiwitten in tarwe in het lichaam worden afgebroken tot stofjes die de opiumreceptoren in het brein prikkelen,” aldus Davis. “Na elke boterham, volkoren of wit, ervaar je een tarwekick. Na een paar uur raakt die uitgewerkt en ga je onbewust op zoek naar een nieuwe fix. Dat heeft ondermeer tot gevolg dat je met tarwe in je voeding ongeveer 400 kcal per dag meer eet dan zonder tarwe in je voeding. Toen onderzoekers tarwe-eters naltrexon gaven – een medicijn dat de opiumreceptoren blokkeert waardoor de opiaten in tarwe er geen grip meer op hebben – aten de proefpersonen spontaan minder en vielen ze in een half jaar tijd gemiddeld 15 kilo af. Exact hetzelfde zie je als je met tarwe stopt. Een groot nadeel is dat veel mensen een heel nare ontwenningsperiode doormaken. Trillen, duizeligheid, zweten, humeurigheid, we zien alle klassieke afkickverschijnselen. Het goede nieuws is dat deze hel maximaal een dag of vijf duurt. Dan breekt de zon door, krijg je snel meer energie dan je lang gehad hebt en verdwijnt de zucht naar brood, pasta en koekjes. Ik kan het echt iedereen aanbevelen. Tarwe is niet geschikt voor menselijke consumptie. Over 50 jaar zullen mensen zich afvragen waarom het zo lang duurde voor we dat ontdekten.”

Als je geen tarweproducten meer eet, blijft er dan nog wel wat over? “Ha, ha, ha, die vraag krijg ik bijna elke dag,” zegt Davis lachend. “Het antwoord luidt: Dan ga je pas beseffen wat echt lekker eten is! Luister, tarwe is feitelijk slavenvoedsel. Als je het voedingsprofiel ervan vergelijkt met dingen die mensen van nature eten – zoals groenten, fruit, vlees, vis, schaaldieren, noten en eieren – dan is tarwe een lichtgewicht. Er zit niets in dat andere voedingsmiddelen niet in veel grotere hoeveelheden leveren. En vergeet niet dat tarwe het voedingsaanbod ontzettend heeft verarmd, ook in culinair opzicht. Ontbijtgranen, brood, pasta… het is telkens hetzelfde spul, maar in een ander vormpje. Ik heb nog nooit zo rijk en gevarieerd gegeten als nu. En dat zegt iedereen die tarwe uit zijn leven bant.”

Naschrift

Lees ook:

Brood, daar zit wat in

Bagel boobs

Lipopolysachariden, graan, diabetes en springen zonder parachute

dit belangrijke artikel van Alessio Fasano

en natuurlijk, Cereal Grains: Humanity’s Double-Edged Sword van Loren Cordain.

Off topic, speciaal voor Bert (inclusief tanige betonstaalvlechters):

Onder Amsterdam

NZLijn-9